WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:03.000 Naarmate de technologie vordert 00:00:03.000 --> 00:00:05.000 en zich ontwikkelt, 00:00:05.000 --> 00:00:07.000 hebben velen van ons de indruk dat deze vooruitgang 00:00:07.000 --> 00:00:09.000 ons intelligenter maakt, 00:00:09.000 --> 00:00:11.000 slimmer en meer verbonden met de wereld. 00:00:11.000 --> 00:00:13.000 Wat ik zou willen aantonen, 00:00:13.000 --> 00:00:15.000 is dat dat niet noodzakelijkerwijs het geval is. 00:00:15.000 --> 00:00:18.000 Vooruitgang is gewoon een woord voor verandering 00:00:18.000 --> 00:00:20.000 en met elke verandering die je iets oplevert, 00:00:20.000 --> 00:00:22.000 raak je ook iets kwijt. NOTE Paragraph 00:00:22.000 --> 00:00:24.000 Om dit punt te illustreren, zou ik 00:00:24.000 --> 00:00:27.000 willen laten zien hoe de technologie 00:00:27.000 --> 00:00:32.000 een zeer eenvoudige, veel voorkomende alledaagse vraag heeft behandeld. 00:00:32.000 --> 00:00:34.000 Die vraag is deze. 00:00:34.000 --> 00:00:37.000 Hoe laat is het? Hoe laat is het? 00:00:37.000 --> 00:00:40.000 Een blik op je iPhone en je weet het. 00:00:40.000 --> 00:00:42.000 Maar hoe zou je dat doen 00:00:42.000 --> 00:00:44.000 zonder iPhone? 00:00:44.000 --> 00:00:47.000 Hoe zou je dat 600 jaar geleden hebben gedaan? 00:00:47.000 --> 00:00:49.000 Hoe zou je het doen? NOTE Paragraph 00:00:49.000 --> 00:00:52.000 Je zou dat doen is met een apparaat 00:00:52.000 --> 00:00:56.000 dat een astrolabium heet. 00:00:56.000 --> 00:01:00.000 Een astrolabium is nogal onbekend in de wereld van vandaag. 00:01:00.000 --> 00:01:02.000 Maar in de 13e eeuw 00:01:02.000 --> 00:01:04.000 was het het gadget van de dag. 00:01:04.000 --> 00:01:08.000 Het was 's werelds eerste populaire computer. 00:01:08.000 --> 00:01:12.000 Het is in feite een model van de hemel. 00:01:12.000 --> 00:01:14.000 Dit zijn de verschillende onderdelen van het astrolabium van dit type: 00:01:14.000 --> 00:01:17.000 de'rete' komt overeen met de posities van de sterren. 00:01:17.000 --> 00:01:20.000 De 'plaat' komt overeen met een assenstelsel. 00:01:20.000 --> 00:01:24.000 De 'mater' heeft een aantal schalen en houdt het allemaal samen. NOTE Paragraph 00:01:24.000 --> 00:01:26.000 Een goed opgeleid kind 00:01:26.000 --> 00:01:28.000 kon een astrolabium niet alleen gebruiken, 00:01:28.000 --> 00:01:31.000 maar ook zelf maken. 00:01:31.000 --> 00:01:34.000 We weten dit omdat de eerste verhandeling over het astrolabium, 00:01:34.000 --> 00:01:36.000 de eerste technische handleiding in het Engels, 00:01:36.000 --> 00:01:38.000 werd geschreven door Geoffrey Chaucer. 00:01:38.000 --> 00:01:41.000 Ja, dé Geoffrey Chaucer schreef dit in 1391 00:01:41.000 --> 00:01:45.000 voor kleine Lewis, zijn 11-jarige zoon. 00:01:45.000 --> 00:01:50.000 Via dit boek kon kleine Lewis dit grote idee opdoen. NOTE Paragraph 00:01:50.000 --> 00:01:52.000 Het centrale idee dat deze computer laat werken, 00:01:52.000 --> 00:01:55.000 heet stereografische projectie. 00:01:55.000 --> 00:01:57.000 Waar het om draait, is 00:01:57.000 --> 00:02:00.000 hoe je de driedimensionale afbeelding 00:02:00.000 --> 00:02:02.000 van de nachtelijke hemel die ons omringt, 00:02:02.000 --> 00:02:05.000 voorstelt op een plat, draagbaar, tweedimensionaal oppervlak. 00:02:05.000 --> 00:02:07.000 Het idee is eigenlijk relatief eenvoudig. 00:02:07.000 --> 00:02:10.000 Stel je voor dat die aarde daar het middelpunt is van het heelal, 00:02:10.000 --> 00:02:13.000 en eromheen wordt de hemel geprojecteerd op een bol. 00:02:13.000 --> 00:02:16.000 Elk punt op het oppervlak van de bol 00:02:16.000 --> 00:02:18.000 wordt geprojecteerd door de onderste pool 00:02:18.000 --> 00:02:20.000 op een vlak oppervlak, waar het dan wordt genoteerd. NOTE Paragraph 00:02:20.000 --> 00:02:24.000 De poolster komt dan overeen met het midden van het apparaat. 00:02:24.000 --> 00:02:27.000 De ecliptica of het pad van zon, maan en planeten, 00:02:27.000 --> 00:02:29.000 komt overeen met een 'verplaatste' cirkel. 00:02:29.000 --> 00:02:33.000 De heldere sterren komen overeen met die kleine uitsteeksels op het rete. 00:02:33.000 --> 00:02:36.000 De altitude correspondeert met het plaatsysteem. 00:02:36.000 --> 00:02:39.000 Het geniale van het astrolabium is niet alleen de projectie. 00:02:39.000 --> 00:02:43.000 Het echt geniale is dat het twee coördinatenstelsels samenbrengt, 00:02:43.000 --> 00:02:45.000 zodat ze perfect passen. 00:02:45.000 --> 00:02:48.000 Daar is de positie van de zon, maan en planeten op de beweegbare rete. 00:02:48.000 --> 00:02:50.000 En dan hun locatie aan de hemel 00:02:50.000 --> 00:02:55.000 gezien vanaf een bepaalde breedte op de achterplaat. Oke? NOTE Paragraph 00:02:55.000 --> 00:03:00.000 Dus hoe zou je dit apparaat gebruiken? 00:03:00.000 --> 00:03:06.000 Laat ik er eerst iets bijhalen. 00:03:06.000 --> 00:03:11.000 Dit is een astrolabium. Behoorlijk indrukwekkend, niet? 00:03:11.000 --> 00:03:14.000 We hebben het in bruikleen 00:03:14.000 --> 00:03:17.000 van de Oxford School, het Geschiedkundig Museum. 00:03:17.000 --> 00:03:20.000 Je kunt de verschillende componenten zien. 00:03:20.000 --> 00:03:22.000 Dit is de mater, de schalen op de achterkant. 00:03:22.000 --> 00:03:24.000 Dit is de rete. Oke. Kan je het zien? 00:03:24.000 --> 00:03:27.000 Dat is het beweegbare deel van de hemel. 00:03:27.000 --> 00:03:29.000 Op de achterkant kan je 00:03:29.000 --> 00:03:31.000 een spinnenwebpatroon zien. 00:03:31.000 --> 00:03:35.000 Dat spinnewebpatroon komt overeenkomt met de plaatselijke coördinaten aan de hemel. 00:03:35.000 --> 00:03:37.000 Dit is een meetlat. Aan de achterkant 00:03:37.000 --> 00:03:40.000 zitten nog wat apparaten, meetinstrumenten 00:03:40.000 --> 00:03:46.000 en schalen om wat berekeningen te kunnen maken. Oke? NOTE Paragraph 00:03:46.000 --> 00:03:48.000 Ik heb er altijd een willen hebben. 00:03:48.000 --> 00:03:53.000 Voor mijn proefschrift heb ik er zo een gemaakt van papier. 00:03:53.000 --> 00:03:55.000 Deze is een replica 00:03:55.000 --> 00:03:58.000 van een 15e-eeuws apparaat. 00:03:58.000 --> 00:04:01.000 Het is waarschijnlijk ongeveer drie Macbook Pro's waard. 00:04:01.000 --> 00:04:04.000 Maar een echte kost ongeveer net zoveel als mijn huis, 00:04:04.000 --> 00:04:07.000 en het huis ernaast en eigenlijk elk huis van het blok, 00:04:07.000 --> 00:04:09.000 aan beide zijden van de straat, 00:04:09.000 --> 00:04:11.000 en misschien nog een school en een kerk erbij. 00:04:11.000 --> 00:04:13.000 Ze zijn gewoon ongelooflijk duur. NOTE Paragraph 00:04:13.000 --> 00:04:15.000 Laat me tonen hoe je met dit apparaat werkt. 00:04:15.000 --> 00:04:18.000 Eerste stap. 00:04:18.000 --> 00:04:20.000 Eerst moet je een ster 00:04:20.000 --> 00:04:23.000 aan de nachtelijke hemel kiezen als je 's nachts de tijd wil weten. 00:04:23.000 --> 00:04:26.000 Vanavond kun je bij helder weer de zomerdriehoek zien. 00:04:26.000 --> 00:04:29.000 Eén heldere ster ervan is Deneb. We kiezen Deneb. 00:04:29.000 --> 00:04:32.000 Ten tweede meet je de altitude van Deneb. 00:04:32.000 --> 00:04:35.000 Dus voor stap twee ik houd het toestel omhoog, 00:04:35.000 --> 00:04:38.000 en dan vind ik hier zijn altitude. 00:04:38.000 --> 00:04:40.000 Zo zie ik het duidelijk. 00:04:40.000 --> 00:04:43.000 Dan meet ik de altitude. 00:04:43.000 --> 00:04:46.000 Het is ongeveer 26 graden. Je kunt het van daar niet zien. 00:04:46.000 --> 00:04:51.000 Stap drie is het identificeren van de ster op de voorkant van het apparaat. 00:04:51.000 --> 00:04:53.000 Deneb is hier. Dat weet ik. 00:04:53.000 --> 00:04:56.000 Stap vier: ik verplaats dan de rete, 00:04:56.000 --> 00:04:59.000 ik verplaatst de hemel totdat de altitude van de ster 00:04:59.000 --> 00:05:02.000 overeenkomt met de schaal op de achterkant. 00:05:02.000 --> 00:05:05.000 Als dat in orde is, 00:05:05.000 --> 00:05:07.000 staat alles op één rij. 00:05:07.000 --> 00:05:09.000 Ik heb hier een model van de hemel 00:05:09.000 --> 00:05:12.000 dat overeenkomt met de echte hemel. Oke? 00:05:12.000 --> 00:05:14.000 Ik heb dus in zekere zin 00:05:14.000 --> 00:05:17.000 een model van het universum in mijn handen. 00:05:17.000 --> 00:05:20.000 Tot slot neem ik een maatlat 00:05:20.000 --> 00:05:22.000 en verplaats die regel naar een datumlijn. 00:05:22.000 --> 00:05:25.000 Daar lees ik de tijd op af. 00:05:25.000 --> 00:05:28.000 Dat is hoe het apparaat wordt gebruikt. 00:05:28.000 --> 00:05:29.000 (Gelach) NOTE Paragraph 00:05:29.000 --> 00:05:31.000 Nu weet ik dat jullie denken: "Dat is een hoop werk, niet? 00:05:31.000 --> 00:05:35.000 Is dat niet een beetje veel werk alleen maar om te weten hoe laat het is?" 00:05:35.000 --> 00:05:39.000 Terwijl je even op je iPod kijkt. 00:05:39.000 --> 00:05:41.000 Maar er is een verschil tussen die twee, want je iPod 00:05:41.000 --> 00:05:44.000 - of je iPhone - geeft je de tijd 00:05:44.000 --> 00:05:46.000 met grote precisie. 00:05:46.000 --> 00:05:48.000 Kleine Lewis zou je de tijd geven 00:05:48.000 --> 00:05:50.000 aan de hand van een beeld van de hemel. 00:05:50.000 --> 00:05:53.000 Hij zou weten waar de dingen aan de hemel zouden te vinden zijn. 00:05:53.000 --> 00:05:56.000 Hij zou niet alleen weten hoe laat het was, 00:05:56.000 --> 00:05:58.000 hij zou ook weten waar de zon zou opkomen, 00:05:58.000 --> 00:06:01.000 en hoe haar baan over het uitspansel zou lopen. 00:06:01.000 --> 00:06:05.000 Hij zou weten hoe laat de zon zou opkomen en ondergaan. 00:06:05.000 --> 00:06:07.000 En hij zou dat weten voor bijna elk hemellichaam 00:06:07.000 --> 00:06:09.000 aan de hemel. NOTE Paragraph 00:06:09.000 --> 00:06:11.000 In computer graphics, 00:06:11.000 --> 00:06:14.000 en computer user interface design, 00:06:14.000 --> 00:06:17.000 bestaat het concept 'affordances'. 00:06:17.000 --> 00:06:20.000 Affordances zijn de kwaliteiten van een object 00:06:20.000 --> 00:06:23.000 die ons in staat stellen om er een actie mee uit te voeren. 00:06:23.000 --> 00:06:25.000 Het astrolabium laat ons toe 00:06:25.000 --> 00:06:28.000 om in verbinding te komen met de nachtelijke hemel, 00:06:28.000 --> 00:06:31.000 te kijken naar de nachtelijke hemel en nog veel meer - 00:06:31.000 --> 00:06:34.000 om zowel het zichtbare als het onzichtbare te zien. 00:06:34.000 --> 00:06:38.000 Dat is slechts één toepassing. Ongelooflijk, 00:06:38.000 --> 00:06:41.000 maar er bestaan waarschijnlijk 350 à 400 toepassingen. 00:06:41.000 --> 00:06:43.000 Er bestaat een tekst die meer dan duizend toepassingen geeft 00:06:43.000 --> 00:06:45.000 voor deze eerste computer. NOTE Paragraph 00:06:45.000 --> 00:06:47.000 Op de achterkant vind je er schalen en metingen 00:06:47.000 --> 00:06:49.000 voor navigatie te land. 00:06:49.000 --> 00:06:52.000 Je kan het gebruiken voor landmeting. De stad Bagdad werd ermee opgemeten. 00:06:52.000 --> 00:06:56.000 Het kan worden gebruikt voor de berekening van wiskundige vergelijkingen van alle verschillende types. 00:06:56.000 --> 00:06:59.000 Je hebt een volledige universitaire opleiding nodig om dit te illustreren. 00:06:59.000 --> 00:07:01.000 Astrolabia hebben een ongelooflijke geschiedenis. 00:07:01.000 --> 00:07:03.000 Ze zijn meer dan 2.000 jaar oud. 00:07:03.000 --> 00:07:06.000 Het concept van de stereografische projectie 00:07:06.000 --> 00:07:08.000 ontstond in 330 voor onze tijdrekening. NOTE Paragraph 00:07:08.000 --> 00:07:10.000 Astrolabia komen in veel verschillende 00:07:10.000 --> 00:07:12.000 maten, soorten en vormen voor. 00:07:12.000 --> 00:07:15.000 Er zijn er draagbare. Er zijn er met grote schalen. 00:07:15.000 --> 00:07:17.000 En stuk voor stuk 00:07:17.000 --> 00:07:19.000 zijn het mooie kunstwerken. 00:07:19.000 --> 00:07:22.000 De kwaliteit van het vakmanschap en de precisie 00:07:22.000 --> 00:07:25.000 is verbazingwekkend en buitengewoon. NOTE Paragraph 00:07:25.000 --> 00:07:28.000 Astrolabia, zoals elke technologie, evolueren in de tijd. 00:07:28.000 --> 00:07:32.000 De vroegste retes waren bijvoorbeeld erg simpel en primitief. 00:07:32.000 --> 00:07:34.000 Geavanceerde retes werden culturele emblemen. 00:07:34.000 --> 00:07:37.000 Dit is er een van Oxford. 00:07:37.000 --> 00:07:39.000 Dit is een heel bijzondere omdat het rete-patroon 00:07:39.000 --> 00:07:41.000 volledig symmetrisch is en het nauwkeurig 00:07:41.000 --> 00:07:45.000 een volledig asymmetrische of willekeurige hemel in kaart brengt. 00:07:45.000 --> 00:07:47.000 Hoe cool is dat? Dit is gewoon geweldig. NOTE Paragraph 00:07:47.000 --> 00:07:50.000 Zou kleine Lewis een astrolabium hebben gekregen? 00:07:50.000 --> 00:07:53.000 Waarschijnlijk geen van messing. Maar wel een houten 00:07:53.000 --> 00:07:56.000 of papieren. De meesten van deze eerste computers 00:07:56.000 --> 00:07:58.000 waren draagbare apparaten 00:07:58.000 --> 00:08:01.000 die je in je zak kon steken. 00:08:01.000 --> 00:08:04.000 Wat geeft zo'n astrolabium je mee? 00:08:04.000 --> 00:08:06.000 Ten eerste 00:08:06.000 --> 00:08:10.000 herinnert het ons eraan hoe vindingrijk mensen waren, 00:08:10.000 --> 00:08:12.000 onze voorouders van jaren en jaren geleden. 00:08:12.000 --> 00:08:15.000 Het is een ongelooflijk apparaat. NOTE Paragraph 00:08:15.000 --> 00:08:17.000 Elke technologie gaat vooruit. 00:08:17.000 --> 00:08:20.000 Elke technologie verandert en wordt vervangen door nieuwere. 00:08:20.000 --> 00:08:22.000 Een nieuwe technologie geeft ons natuurlijk 00:08:22.000 --> 00:08:24.000 meer precisie en nauwkeurigheid. 00:08:24.000 --> 00:08:26.000 Maar wat we verliezen is, denk ik, 00:08:26.000 --> 00:08:29.000 een aanvoelen van de hemel, 00:08:29.000 --> 00:08:32.000 een gevoel van context. 00:08:32.000 --> 00:08:36.000 Het kennen van de hemel, weten wat je relatie is met de hemel, 00:08:36.000 --> 00:08:40.000 is de kern van het echte antwoord 00:08:40.000 --> 00:08:42.000 de vraag hoe laat het is. NOTE Paragraph 00:08:42.000 --> 00:08:46.000 Ik denk dat astrolabia gewoon opmerkelijke apparaten zijn. 00:08:46.000 --> 00:08:49.000 Wat kan je ervan leren? 00:08:49.000 --> 00:08:52.000 In de eerste plaats dat er een subtiele kennis 00:08:52.000 --> 00:08:54.000 is waarmee we in verbinding kunnen komen met de wereld. 00:08:54.000 --> 00:08:57.000 Astrolabia geven ons dit subtiele gevoel terug 00:08:57.000 --> 00:09:00.000 van hoe de dingen allemaal in elkaar passen, 00:09:00.000 --> 00:09:02.000 en hoe we verbinding maken met de wereld. 00:09:02.000 --> 00:09:04.000 Hartelijk dank. 00:09:04.000 --> 00:09:06.000 (Applaus)