1
00:00:06,070 --> 00:00:07,120
हाय, माझं नाव जॉन.

2
00:00:07,510 --> 00:00:10,140
मी गुगलमध्ये सर्च आणि मशीन लर्निंग टीम्सचा
प्रमुख आहे.

3
00:00:12,130 --> 00:00:14,230
मला वाटतं

4
00:00:14,230 --> 00:00:16,214
सगळ्या जगातले लोक साधे-सोपे प्रश्न 
विचारण्यासाठी आणि खूप महत्त्वाचे

5
00:00:16,215 --> 00:00:19,160
प्रश्न विचारण्यासाठी सर्च इंजिनकडे वळतात,

6
00:00:19,160 --> 00:00:20,930
हे खूप प्रेरणादायी आहे.

7
00:00:20,930 --> 00:00:23,450
त्यामुळं आपल्याला शक्य आहेत तितकी

8
00:00:23,450 --> 00:00:24,864
सर्वोत्तम उत्तरं त्यांना देणं ही मोठी 
जबाबदारी आहे.

9
00:00:26,710 --> 00:00:30,610
हाय, माझं नाव अक्षया आहे आणि 
मी बिंग सर्च टीममध्ये काम करते.

10
00:00:30,910 --> 00:00:33,190
अनेकदा आम्ही कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा आणि 
मशीन

11
00:00:33,190 --> 00:00:35,800
लर्निंगचा अभ्यास करतो,

12
00:00:35,830 --> 00:00:39,010
पण युजर्स याचा वापर कसा करतील, याचा विचार
आम्हाला करावा लागतो,

13
00:00:39,140 --> 00:00:42,390
कारण शेवटी आपल्याला समाजावर प्रभाव 
टाकायचा असतो.

14
00:00:43,780 --> 00:00:45,400
एक साधा प्रश्न विचारूया.

15
00:00:45,820 --> 00:00:48,070
मंगळापर्यंत प्रवास करण्यासाठी किती वेळ 
लागतो?

16
00:00:49,330 --> 00:00:50,950
हे निकाल कुठून आले आणि

17
00:00:51,370 --> 00:00:54,100
हा इतर निकालांच्या आधी यादीत का आला?

18
00:00:55,700 --> 00:00:58,150
ठीक आहे, जरा बघूया की सर्च इंजिननं
तुमच्या विनंतीचं

19
00:00:58,150 --> 00:00:59,860
निकालात कसं रूपांतर केलं.

20
00:01:00,690 --> 00:01:03,360
तुम्हाला एक गोष्ट पहिल्यांदा माहिती पाहिजे
की जेव्हा तुम्ही सर्च करता तेव्हा

21
00:01:03,430 --> 00:01:06,480
प्रत्यक्षात सर्च इंजिन वर्ल्ड वाईड वेबकडे
जाऊन तुमचा शोध

22
00:01:06,480 --> 00:01:08,010
त्यावेळी रन करत नाही.

23
00:01:08,140 --> 00:01:10,610
आणि त्याचं कारण म्हणजे इंटरनेटवर कोट्यावधी
वेबसाईट्स आहेत आणि

24
00:01:10,610 --> 00:01:14,140
दर मिनिटाला नवीन शेकडो वेबसाईट्स तयार होत
आहेत.

25
00:01:14,140 --> 00:01:16,210
त्यामुळं जर सर्च इंजिनला

26
00:01:16,240 --> 00:01:18,690
तुम्हाला जे हवंय ते शोधण्यासाठी
प्रत्येक साईटवर जावं लागलं

27
00:01:18,690 --> 00:01:20,120
तर त्याला अनंत काळ लागेल.

28
00:01:20,500 --> 00:01:21,940
त्यामुळं हा शोध अधिक जलद करण्यासाठी,

29
00:01:21,970 --> 00:01:24,940
सर्च इंजिन्स वेबवर सतत आधीच स्कॅनिंग
करत असतात.

30
00:01:25,420 --> 00:01:28,560
तुम्ही नंतर सर्च केल्यावर मदत करण्यासाठी
आधीच माहिती नोंदवून ठेवत असतात.

31
00:01:28,930 --> 00:01:31,270
अशाप्रकारे, जेव्हा तुम्ही मंगळापर्यंतच्या
प्रवासाबद्दल सर्च करता,

32
00:01:31,630 --> 00:01:33,700
तेव्हा सर्च इंजिनकडं तुम्हाला त्याचवेळी माहिती
देण्यासाठी आवश्यक

33
00:01:33,700 --> 00:01:35,728
गोष्टी आधीच असतात.

34
00:01:36,250 --> 00:01:37,540
हे कसं काम करतं ते पाहूया.

35
00:01:37,900 --> 00:01:42,010
इंटरनेट म्हणजे एकमेकांना हायपरलिंकनं
जोडलेल्या पानांचं जाळं आहे.

36
00:01:42,400 --> 00:01:44,680
सर्च इंजिन्स सातत्यानं एक प्रोग्रॅम
रन करत असतात

37
00:01:44,680 --> 00:01:47,380
त्याला स्पायडर असं म्हणतात, तो सगळ्या वेब पेजेसना
भेट देऊन

38
00:01:47,380 --> 00:01:49,040
त्यांच्याबद्दलची माहिती गोळा करतो.

39
00:01:49,780 --> 00:01:51,550
प्रत्येकवेळी त्याला हायपरलिंक मिळाली की,

40
00:01:52,090 --> 00:01:55,000
तो इंटरनेटवर सापडणाऱ्या प्रत्येक पेजला भेट दिली

41
00:01:55,030 --> 00:01:57,240
जाईपर्यंत तिचं अनुसरण करतो.

42
00:01:57,335 --> 00:01:59,170
स्पायडर भेट देत असलेल्या प्रत्येक पेजसाठी,

43
00:01:59,200 --> 00:02:02,320
तो त्याला सर्चसाठी आवश्यक असेल 
अशी कोणतीही माहिती सर्च इंडेक्स

44
00:02:02,500 --> 00:02:05,650
नावाच्या एका खास डेटाबेसमध्ये नोंदवून
ठेवतो.

45
00:02:07,166 --> 00:02:09,530
आता, आपण पुन्हा आधीच्या सर्चकडं जाऊया

46
00:02:09,590 --> 00:02:11,990
आणि सर्च इंजिनला या शोधाचा निकाल

47
00:02:11,990 --> 00:02:13,333
कसा सापडला, ते शोधूया.

48
00:02:13,640 --> 00:02:16,460
जेव्हा तुम्ही मंगळापर्यंत प्रवास करण्यासाठी किती वेळ
लागतो असं विचारता,

49
00:02:16,640 --> 00:02:18,860
तेव्हा सर्च इंजिन हे शब्द सर्च इंडेक्समध्ये

50
00:02:18,920 --> 00:02:21,410
शोधतं आणि ताबडतोब इंटरनेटवरच्या ज्या पानांवर
हे शब्द आहेत

51
00:02:21,410 --> 00:02:24,500
त्यांची यादी आणतं.

52
00:02:24,890 --> 00:02:26,870
पण फक्त हे सर्च केलेले शब्द शोधले तर

53
00:02:26,870 --> 00:02:28,760
कोट्यावधी पानं येतील,

54
00:02:28,760 --> 00:02:31,110
त्यामुळं तुम्हाला आधी दाखवण्यासाठी
सर्वांत चांगली जुळणारी

55
00:02:31,110 --> 00:02:33,120
पानं कुठली आहेत, हे सर्च इंजिनला ठरवता
येणं आवश्यक असतं.

56
00:02:33,340 --> 00:02:36,010
इथं हे थोडं अवघड होतं कारण सर्च इंजिनला

57
00:02:36,010 --> 00:02:38,040
तुम्ही काय शोधत आहात त्याचा अंदाज करणं
आवश्यक असतं.

58
00:02:38,930 --> 00:02:41,360
प्रत्येक सर्च इंजिन त्याचा स्वत:चा अल्गोरिदम

59
00:02:41,360 --> 00:02:44,230
वापरून तुम्हाला काय हवं आहे याचा विचार करून
त्यानुसार या पानांची क्रमवारी लावतं.

60
00:02:44,930 --> 00:02:47,660
सर्च इंजिनचा हा रँक अल्गोरिदम

61
00:02:47,990 --> 00:02:50,360
तुम्ही शोधलेला शब्दसमूह पानाच्या शीर्षकात 
आहे का, ते पाहू शकतं,

62
00:02:50,900 --> 00:02:53,820
किंवा सगळे शब्द एकमेकांजवळ आहेत का ते
पाहू शकतं,

63
00:02:54,520 --> 00:02:57,020
किंवा इतर असंख्य कॅलक्युलेशन्स करतं

64
00:02:57,020 --> 00:02:58,610
त्यामुळं त्याला तुम्हाला पहायची असलेली

65
00:02:58,670 --> 00:03:01,420
आणि पहायची नसलेली पानं ठरवायला 
मदत होते.

66
00:03:02,960 --> 00:03:04,960
गुगलनं सर्वांत सुयोग्य निकाल शोधण्यासाठी

67
00:03:04,960 --> 00:03:08,530
सर्वांत प्रसिद्ध अल्गोरिदम शोधला आहे. 
दिलेल्या पानाला इतर किती वेब पेजेस जोडलेली

68
00:03:08,560 --> 00:03:11,230
आहेत, ते यात विचारात घेतलं जातं.

69
00:03:11,830 --> 00:03:14,140
यामागची कल्पना अशी आहे की
खूप वेबसाईट्सना हे

70
00:03:14,140 --> 00:03:15,660
वेबपेज रंजक आहे, असं वाटत असेल तर,

71
00:03:15,660 --> 00:03:17,940
ते कदाचित तुम्ही शोधत असलेलं
पान असेल.

72
00:03:18,190 --> 00:03:20,020
या अल्गोरिदमला पेज रँक असं म्हणतात.

73
00:03:20,590 --> 00:03:22,330
तो वेब पेजेसना रँकिंग देतो म्हणून नव्हे,

74
00:03:22,570 --> 00:03:25,210
तर त्याचा संशोधक लॅरी पेजवरून हे नाव दिलं आहे.

75
00:03:25,480 --> 00:03:27,333
तो गुगलच्या संस्थापकांपैकी एक आहे.

76
00:03:27,940 --> 00:03:30,520
जेव्हा तुम्ही एखाद्या वेबसाईटला भेट देता, तेव्हा ती
बऱ्याचदा पैसे कमवत असल्यामुळं,

77
00:03:30,820 --> 00:03:32,950
स्पॅमर्स नेहमी सर्च अल्गोरिदमला

78
00:03:32,950 --> 00:03:35,741
फसवण्याचे मार्ग शोधत असतात. त्यांची पाने

79
00:03:35,742 --> 00:03:37,931
निकालात जास्त वर दिसावीत म्हणून.

80
00:03:38,260 --> 00:03:40,750
खोटया किंवा अविश्वासार्ह साईट्स सर्वांत वर दिसू नयेत म्हणून सर्च इंजिन्स त्यांचे

81
00:03:40,750 --> 00:03:44,296
अल्गोरिदम नियमितपणे अद्ययावत करत असतात.

82
00:03:44,680 --> 00:03:47,350
शेवटी, अविश्वासार्ह पानांवर लक्ष ठेवणं

83
00:03:47,500 --> 00:03:49,450
तुमचंच काम आहे. तुम्ही वेब अॅड्रेस पाहून

84
00:03:49,690 --> 00:03:52,990
हा स्रोत विश्वासार्ह आहे, हे सुनिश्चित करू 
शकता.

85
00:03:53,680 --> 00:03:55,390
अल्गोरिदम्सनी अधिक चांगले निकाल आणावेत, आणि

86
00:03:55,420 --> 00:03:58,420
ते निकाल प्रतिस्पर्ध्यांपेक्षा जास्त जलद आणावेत

87
00:03:58,540 --> 00:04:00,460
म्हणून सर्च प्रोग्रॅम्स नेहमी सुधारले जात असतात.

88
00:04:01,000 --> 00:04:03,100
तुमचा शोध अजून विशिष्ट करण्यासाठी

89
00:04:03,100 --> 00:04:06,820
हल्लीची सर्च इंजिन्स तुम्ही स्पष्टपणे
न दिलेली माहितीसुद्धा वापरतात.

90
00:04:07,150 --> 00:04:10,120
उदा. जर तुम्ही कुत्र्यांच्या उद्यानांसाठी
सर्च केलात तर

91
00:04:10,240 --> 00:04:12,190
अनेक सर्च इंजिन्स तुम्हाला

92
00:04:12,190 --> 00:04:13,840
तुमच्या जवळच्या सगळ्या कुत्र्यांच्या उद्यानांबद्दलचे
शोध निकाल दाखवतील,

93
00:04:14,080 --> 00:04:16,260
तुम्ही तुमचे ठिकाण टाईप केलेले नसले तरीही.

94
00:04:17,800 --> 00:04:20,530
आधुनिक सर्च इंजिन्सना पानांवरील
शब्दांव्यतिरिक्तसुद्धा

95
00:04:20,530 --> 00:04:22,060
अनेक जास्त गोष्टी समजतात.

96
00:04:22,300 --> 00:04:24,970
तुम्ही शोधत असलेल्या गोष्टीसाठी

97
00:04:24,970 --> 00:04:26,750
सगळ्यात जुळणारे निकाल आणण्यासाठी त्यांना या
शब्दांचा अर्थही कळतो.

98
00:04:27,130 --> 00:04:29,980
उदा. जर तुम्ही वेगवान पिचर असे सर्च 
केलेत तर

99
00:04:30,280 --> 00:04:32,300
त्याला तुम्ही खेळाडू शोधत आहात हे कळेल.

100
00:04:32,500 --> 00:04:34,450
पण तुम्ही मोठा पिचर असे सर्च केलेत तर

101
00:04:34,450 --> 00:04:36,730
तो तुम्हाला तुमच्या स्वयंपाकघरासाठीचे पर्याय
दाखवेल.

102
00:04:38,420 --> 00:04:41,910
शब्द अधिक चांगले समजून घेण्यासाठी,
आम्ही मशीन लर्निंग, हा कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा

103
00:04:41,910 --> 00:04:43,985
प्रकार वापरतो.

104
00:04:43,985 --> 00:04:46,050
त्यामुळं अल्गोरिदम्सना त्या पानामध्ये केवळ सुट्टी अक्षरे किंवा

105
00:04:46,090 --> 00:04:48,400
सुट्टे शब्द शोधण्याची क्षमताच नव्हे तर

106
00:04:48,400 --> 00:04:51,280
त्यांचा अर्थसुद्धा कळण्याची क्षमता येते.

107
00:04:53,690 --> 00:04:55,850
इंटरनेटची घातांकीय वाढ होते आहे,

108
00:04:56,210 --> 00:04:59,810
पण सर्च इंजिन डिझाईन करणाऱ्या टीम्स
आपले काम व्यवस्थित करत आहेत,

109
00:05:00,080 --> 00:05:04,090
तुम्हाला हवी असलेली माहिती काही कीज 
दाबायचा अवकाश की लगेच हजर आहे.