1
00:00:06,686 --> 00:00:09,031
Co oznacza bycie "młodym opiekunem"?

2
00:00:10,080 --> 00:00:12,450
Gdy ktoś, kogo kochamy, zaczyna chorować,

3
00:00:13,222 --> 00:00:16,561
cała nasza uwaga poświęca się tej osobie,
jego czy jej potrzebom.

4
00:00:17,193 --> 00:00:22,781
Ale co w przypadku, gdy tą osobą
jest mama lub tata?

5
00:00:22,805 --> 00:00:29,702
Co dzieje się z tobą, gdy jesteś
ciągle jeszcze dzieckiem lub nastolatkiem,

6
00:00:30,209 --> 00:00:32,856
i rodzic choruje?

7
00:00:32,880 --> 00:00:37,509
Będąc nastolatką, nie miałam pojęcia,
że jestem "młodym opiekunem".

8
00:00:38,033 --> 00:00:41,386
Tak jak wszyscy, chodziłam do szkoły,
bawiłam się z przyjaciółmi.

9
00:00:41,922 --> 00:00:45,467
Ale co kryje się za tymi wspomnieniami,
coś, czego nikt nie widział?

10
00:00:46,651 --> 00:00:49,476
Zanim opowiem wam
o ukrytej pod powierzchnią górze lodowej,

11
00:00:50,691 --> 00:00:55,012
chcę zrobić krok wstecz
i zacząć od początku.

12
00:00:55,492 --> 00:00:59,065
Gdybym spytała was, co się zmieniło,
a co pozostało takie samo,

13
00:00:59,984 --> 00:01:03,541
odpowiedzielibyście zapewne, że poza
wiekiem, widać, że nadal kocham psy

14
00:01:03,565 --> 00:01:05,689
oraz zmieniłam fryzurę.

15
00:01:06,041 --> 00:01:08,939
Ale co pozostaje niewidzialne
na tych zdjęciach?

16
00:01:08,963 --> 00:01:13,053
Jak wyglądała moja podróż
od dziecka, które widzicie na środku

17
00:01:13,077 --> 00:01:14,867
do dorosłego, którym jestem teraz,

18
00:01:14,876 --> 00:01:17,876
poprzez nastoletnią mnie,
którą widzicie po lewej?

19
00:01:18,968 --> 00:01:22,457
Niespodziewanie w moją rodzinę
uderzyło tsunami.

20
00:01:22,481 --> 00:01:26,009
Tsunami, które stopniowo wzbierało,
aż całkowicie nas zniszczyło.

21
00:01:26,655 --> 00:01:29,605
Tsunami, które nazywa się
problemy zdrowotne.

22
00:01:29,629 --> 00:01:32,620
I kiedy uderza ono
w jedno lub oboje rodziców,

23
00:01:32,620 --> 00:01:35,075
a wy nadal jesteście dzieckiem
lub nastolatkami,

24
00:01:35,075 --> 00:01:36,950
którzy są od nich zależni.

25
00:01:36,950 --> 00:01:38,688
Sytuacja staje się bardzo ciężka.

26
00:01:40,566 --> 00:01:43,853
A co, jeśli powiem wam,
że ten problem zdrowotny,

27
00:01:44,352 --> 00:01:46,232
to problem psychiczny?

28
00:01:48,078 --> 00:01:51,880
Natłok uczuć córki czy syna może stać się
niesamowicie ciężki do zniesienia

29
00:01:51,904 --> 00:01:57,227
i składać się z poczucia winy,
lęku, złości, smutku,

30
00:01:57,227 --> 00:02:00,204
kłębku zmiennych emocji:
miłości i nienawiści,

31
00:02:00,204 --> 00:02:04,043
ciągłego uczucia
stąpania po kruchym lodzie,

32
00:02:04,676 --> 00:02:10,162
nadmiaru obowiązków,
trudności z koncentracją

33
00:02:11,017 --> 00:02:13,722
i również wykonywania obowiązków domowych,

34
00:02:13,746 --> 00:02:16,802
takich jak zakupy spożywcze,
opieka nad młodszym rodzeństwem

35
00:02:16,802 --> 00:02:19,221
czy rozmowa z doktorami
i organizowanie terapii.

36
00:02:20,477 --> 00:02:22,165
Albo bycie ofiarą przemocy,

37
00:02:22,165 --> 00:02:26,296
być może z powodu
dziwnego zachowania rodzica.

38
00:02:27,269 --> 00:02:32,733
Ale dodatkowo pojawiają się
groźne sytuacje,

39
00:02:32,733 --> 00:02:34,826
na które nikt nigdy was nie przygotował.

40
00:02:35,252 --> 00:02:38,974
Kiedy na przykład wasz rodzic

41
00:02:38,974 --> 00:02:42,015
widzi lub słyszy rzeczy,
które nie istnieją - psychoza.

42
00:02:42,768 --> 00:02:47,706
Czy radzenie sobie z ekstremalnymi
wahaniami nastroju, manią i depresją,

43
00:02:47,730 --> 00:02:50,047
bez nikogo, kto mógłby
was na to przygotować.

44
00:02:50,465 --> 00:02:54,531
Czy nawet ujrzenie lub interweniowanie
w próbie samobójstwa.

45
00:02:55,800 --> 00:03:00,702
Ponadto musicie kontynuować
codziennie życie,

46
00:03:00,726 --> 00:03:03,162
chodzić do szkoły, uczyć się.

47
00:03:03,186 --> 00:03:06,792
Jestem tutaj, bo na nasze ramiona
zrzuca się dodatkowy ciężar:

48
00:03:07,117 --> 00:03:10,430
to, że z nikim nie można
o tym wszystkim pogadać.

49
00:03:12,277 --> 00:03:16,372
Jeśli powiesz, że twoja mama lub tata
ma fizyczny problem zdrowotny,

50
00:03:16,372 --> 00:03:18,615
raka czy inną fizyczną chorobę,

51
00:03:18,639 --> 00:03:21,658
nikt nie będzie ich o to obwiniać,

52
00:03:21,658 --> 00:03:25,127
czy wierzyć, że są złymi rodzicami
czy słabymi osobami.

53
00:03:25,775 --> 00:03:29,400
Nikt nie będzie uważać cię
za osobę genetycznie skłonną

54
00:03:29,400 --> 00:03:32,406
i automatycznie narażoną
na odziedziczenie tej samej choroby.

55
00:03:33,026 --> 00:03:37,520
Lecz jeżeli powiesz, że mama
czy tata cierpi na depresję,

56
00:03:37,544 --> 00:03:40,085
zaburzenia dwubiegunowe czy schizofrenię,

57
00:03:40,109 --> 00:03:43,355
czy, gdy nie ma diagnozy,
ale po prostu opisujesz ich zachowanie

58
00:03:43,379 --> 00:03:46,307
i powiesz, że coś jest z nimi nie tak,

59
00:03:46,331 --> 00:03:49,251
reakcja ludzi będzie zupełnie inna.

60
00:03:50,446 --> 00:03:52,162
W dzisiejszych czasach nadal

61
00:03:52,186 --> 00:03:56,347
choroby psychiczne i fizyczne
nie są mierzone tą samą miarą.

62
00:03:57,436 --> 00:03:59,973
Choroby psychiczne
wciąż nie są traktowane jako coś,

63
00:03:59,997 --> 00:04:01,657
co może przytrafić się każdemu.

64
00:04:01,657 --> 00:04:04,914
A to powoduje opóźnienie
w zrozumieniu tego, co dzieje się

65
00:04:04,938 --> 00:04:07,034
z nami oraz osobami, które kochamy,

66
00:04:07,058 --> 00:04:09,737
zwlekanie z prośbą o pomoc
i późniejsze do niej dotarcie,

67
00:04:09,761 --> 00:04:11,332
a często po prostu brak pomocy.

68
00:04:12,021 --> 00:04:16,613
Dla ciebie, jako dziecka, ciężar staje się
jeszcze trudniejszy do uniesienia.

69
00:04:18,017 --> 00:04:20,168
Atmosfera, którą odczuwasz,

70
00:04:20,168 --> 00:04:23,421
problemy z komunikacją
w rodzinie oraz poza nią,

71
00:04:23,421 --> 00:04:25,646
stygmatyzacja, uprzedzenia, wstyd,

72
00:04:25,670 --> 00:04:29,378
mogą sprawić, że będziesz trzymać wszystko
w sobie i nikomu nic nie powiesz.

73
00:04:29,402 --> 00:04:34,031
Jednak samotność i milczenie
są ogromnym ciężarem dla młodej osoby.

74
00:04:34,031 --> 00:04:36,510
Jak ja poradziłam sobie z sytuacją?

75
00:04:37,022 --> 00:04:39,324
Co kryje się za zdjęciami?

76
00:04:39,338 --> 00:04:40,678
Za tym uśmiechem?

77
00:04:41,585 --> 00:04:45,042
Automatycznie zaczęłam
zakuwać się w zbroję,

78
00:04:45,042 --> 00:04:48,621
za którą mogłam się skryć - zbroję z lodu,

79
00:04:48,645 --> 00:04:52,245
która pozwoliła mi trzymać
lęk, wściekłość i ból wewnątrz

80
00:04:52,268 --> 00:04:55,376
żeby nie przytłoczyły mnie samej
i ludzi wokoło mnie.

81
00:04:55,376 --> 00:04:58,360
Zbroja pozwoliła mi
robić to, co rówieśnicy,

82
00:04:58,360 --> 00:04:59,934
ale w tym samym czasie sprawiła,

83
00:04:59,934 --> 00:05:02,542
że czułam się od nich oddalona
o całe lata świetlne.

84
00:05:02,542 --> 00:05:04,955
Sprawiła, że dorosłam szybciej niż inni.

85
00:05:05,947 --> 00:05:10,313
Był w tym też skrywane przeze mnie,
nieme wołanie o pomoc.

86
00:05:10,313 --> 00:05:13,138
Krzyk, który nigdy
nie mógł się zwerbalizować

87
00:05:13,138 --> 00:05:16,039
i o którego istnieniu
nie wiedział nikt, nawet w szkole.

88
00:05:18,020 --> 00:05:21,906
Kiedy na zbroi pojawiły się pierwsze rysy
i zaczęłam się otwierać?

89
00:05:21,930 --> 00:05:25,630
Kiedy, po raz pierwszy,
dostrzegłam promyk światła?

90
00:05:26,373 --> 00:05:29,999
Wciąż dobrze wspominam
psycholog z poradni rodzinnej,

91
00:05:30,023 --> 00:05:33,245
która stała się pierwszą zaufaną osobą
poza moją rodziną,

92
00:05:33,269 --> 00:05:34,794
przed którą mogłam się otworzyć

93
00:05:34,818 --> 00:05:37,913
i która pomogła mi dostrzec,
komu w swoim otoczeniu mogę zaufać

94
00:05:37,937 --> 00:05:41,177
i, dzięki swoim kontaktom, znalazła osoby,
które mogły mnie wesprzeć.

95
00:05:41,201 --> 00:05:43,604
Ale prawdziwym przełomem było dla mnie

96
00:05:44,338 --> 00:05:49,829
czytanie na forach internetowych historii
córek i synów z innych krajów,

97
00:05:49,853 --> 00:05:53,244
możliwe dzięki miłości do języków
odziedziczonej po rodzicach.

98
00:05:54,359 --> 00:05:57,217
Nasze historie, historie dzieci
chorych psychicznie rodziców,

99
00:05:57,241 --> 00:05:59,041
są zupełnie różne, wyjątkowe.

100
00:05:59,045 --> 00:06:02,111
Jednak zaskakuje mnie,
że wszyscy mamy coś wspólnego.

101
00:06:02,111 --> 00:06:05,256
Wszyscy wierzymy, że jesteśmy sami.

102
00:06:06,153 --> 00:06:10,269
Statystycznie, jest to niemożliwe!
Są nas miliony.

103
00:06:10,293 --> 00:06:12,776
Pomimo to przekonujemy samych siebie,

104
00:06:12,800 --> 00:06:16,588
że nikt inny nie boryka się z tym,
czego doświadczamy my.

105
00:06:16,612 --> 00:06:18,203
Wiecie, dlaczego tak się dzieje?

106
00:06:18,227 --> 00:06:21,076
Ponieważ nie rozmawiamy o historiach
z naszego dzieciństwa.

107
00:06:22,777 --> 00:06:26,545
Poprzez historie dzieci-aktywistów

108
00:06:26,569 --> 00:06:30,386
z Australii, USA i Kanady,

109
00:06:30,410 --> 00:06:34,362
nie tylko byłam w stanie nazwać
emocje, które odczuwałam

110
00:06:34,386 --> 00:06:37,685
i zrozumieć, że były normalną reakcją
na to, co przeżywam.

111
00:06:37,709 --> 00:06:40,930
Te historie pozwoliły mi też
dostrzec pozytywne cechy,

112
00:06:40,954 --> 00:06:43,991
które rozwinęłam,
by poradzić sobie z sytuacją.

113
00:06:45,017 --> 00:06:49,020
Po raz pierwszy poleciałam więc
na inny kontynent, sama,

114
00:06:49,044 --> 00:06:53,027
i poleciałam do Vancouver, w Kanadzie,
udzielić wykładu na konferencji

115
00:06:53,788 --> 00:06:56,796
i poznać te córki i synów,
i z nimi porozmawiać.

116
00:06:57,224 --> 00:07:00,628
Był to potężny,
optymistyczny moment refleksji,

117
00:07:00,652 --> 00:07:03,722
jako że mogłam zobaczyć w nich historię
tego, co sama przeżyłam,

118
00:07:03,746 --> 00:07:05,421
ale także tę jeszcze niespisaną.

119
00:07:05,883 --> 00:07:09,406
Zobaczyłam w nich ból,
lecz także szansę odkupienia,

120
00:07:09,430 --> 00:07:12,192
przemiany bólu w nadzieję.

121
00:07:12,216 --> 00:07:16,543
Zobaczyłam te pozytywne cechy:
wytrzymałość, empatię, odwagę,

122
00:07:16,567 --> 00:07:18,536
chęć wprowadzania zmian.

123
00:07:18,560 --> 00:07:20,611
Nie dostrzegałam tego wszystkiego w sobie,

124
00:07:20,635 --> 00:07:24,210
do momentu, gdy zobaczyłam to w innych
i w końcu poczułam, że to też moje.

125
00:07:24,234 --> 00:07:27,419
To spotkanie było darem, ogromnym darem,

126
00:07:27,443 --> 00:07:29,563
które dodaje mi energii nawet teraz.

127
00:07:29,587 --> 00:07:33,237
Był to dar, z którym chciałam wrócić
do Włoch, do Europy,

128
00:07:33,261 --> 00:07:37,261
by pomóc innym "zapomnianym dzieciom"

129
00:07:37,285 --> 00:07:39,928
i zdjąć część ciężaru z ich ramion.

130
00:07:40,570 --> 00:07:44,499
Moim życzeniem jest, by żadne dziecko,
nastolatek czy młody dorosły

131
00:07:44,523 --> 00:07:47,364
nie musiał czuć się samotnie,
gdy jedno lub oboje rodziców

132
00:07:47,364 --> 00:07:49,626
zapada na chorobę psychiczną.

133
00:07:50,177 --> 00:07:53,369
Żeby to wielkie życzenie
mogło się spełnić, potrzeba każdego z was,

134
00:07:53,393 --> 00:07:57,954
bo jak inaczej mogę nie wrócić

135
00:07:57,978 --> 00:08:00,648
do niesienia ciężaru całego świata
na własnych ramionach?

136
00:08:01,563 --> 00:08:03,608
Przenieśmy się do dzisiejszych czasów.

137
00:08:03,632 --> 00:08:06,562
W roku 2017, razem z innymi
włoskimi córkami i synami

138
00:08:06,586 --> 00:08:08,394
oraz synami, Gaią, Carlo oraz Marco,

139
00:08:08,418 --> 00:08:10,862
utworzyliśmy pierwszą
włoską organizację nonprofit

140
00:08:10,886 --> 00:08:12,633
stworzoną przez córki i synów,

141
00:08:12,657 --> 00:08:15,903
by być głosem tych dzieci i nastolatków,
którzy tego głosu nie mają.

142
00:08:15,927 --> 00:08:19,455
Chcemy chronić naszych praw
również w obrębie instytucji.

143
00:08:19,479 --> 00:08:22,717
Stowarzyszenie nazywa się COMIP,
"Children of Mentally Ill Parents",

144
00:08:22,741 --> 00:08:24,631
"Dzieci Rodziców Chorych Psychicznie".

145
00:08:24,963 --> 00:08:27,150
Rozpoczęliśmy projekt,

146
00:08:27,150 --> 00:08:30,080
który nazywa się tak,
jak miniprzewodnik, który napisałam,

147
00:08:30,080 --> 00:08:33,469
i którego potrzebowałam,
kiedy miałam piętnaście lat -

148
00:08:33,469 --> 00:08:36,569
"Gdy mama i tata nie czują się dobrze:

149
00:08:36,569 --> 00:08:40,049
Miniprzewodnik przetrwania dla dzieci
chorych psychicznie rodziców".

150
00:08:40,786 --> 00:08:44,729
Jest to oddolna inicjatywa,
rozpoczęta poprzez datki w internecie,

151
00:08:44,753 --> 00:08:48,303
z pomocą ludzi wokół mnie,
z których część jest tutaj ze mną,

152
00:08:48,303 --> 00:08:50,629
którzy wierzą w to samo marzenie

153
00:08:50,653 --> 00:08:54,315
i dodają nam siły,
by zacząć i mierzyć wysoko.

154
00:08:54,315 --> 00:08:58,565
Projekt ten ma za ambitny cel
przekazać kopię tego miniprzewodnika

155
00:08:58,565 --> 00:09:03,178
do wszystkich bibliotek publicznych,
szkół, poradni rodzinnych

156
00:09:03,178 --> 00:09:05,334
oraz ośrodków pomocy
psychicznej we Włoszech,

157
00:09:05,334 --> 00:09:08,833
żeby żadne dziecko czy nastolatek
nie czuło się pozostawiane samo sobie

158
00:09:08,833 --> 00:09:10,143
czy tylko swojej rodzinie.

159
00:09:10,143 --> 00:09:13,444
Zwłaszcza dzieci, których rodzice
nie są świadomi choroby

160
00:09:13,468 --> 00:09:15,427
i nie korzystają z leczenia.

161
00:09:15,444 --> 00:09:17,593
Musimy myśleć również o tych dzieciach!

162
00:09:17,617 --> 00:09:19,665
Długo byłam jednym z nich.

163
00:09:20,870 --> 00:09:23,926
Kiedy zaczęłam planować ten projekt,

164
00:09:23,950 --> 00:09:27,430
pomyślałam sobie: "Nigdy mi się nie uda,
jak ja sobie z tym poradzę?"

165
00:09:27,454 --> 00:09:30,350
Jednak pomału poprosiłam
o pomoc ludzi wokół mnie.

166
00:09:30,374 --> 00:09:33,402
Na przykład przewodników
wycieczek krajobrazowych.

167
00:09:33,707 --> 00:09:36,881
W dziesięć minut podczas wycieczki
opowiadam swoją historię,

168
00:09:36,905 --> 00:09:39,145
aby znaleźć ludzi w społeczeństwie,

169
00:09:39,145 --> 00:09:41,424
którzy może nigdy tego nie doświadczyli,

170
00:09:41,424 --> 00:09:44,548
ale chcieliby zostać
naszymi "listonoszami zmian"

171
00:09:44,548 --> 00:09:47,532
i dostarczyć kopię przewodnika,
jako dar od COMIP,

172
00:09:47,556 --> 00:09:49,527
do biblioteki publicznej w swoim mieście.

173
00:09:49,925 --> 00:09:52,906
Udało nam się dotrzeć do wielu rejonów,

174
00:09:52,915 --> 00:09:55,209
od Doliny Aosty do Sycylii i Sardynii.

175
00:09:55,233 --> 00:09:58,118
Nie zamierzamy się zatrzymać,
chcemy dotrzeć do wszystkich.

176
00:09:58,142 --> 00:10:01,263
Naszym kolejnym życzeniem jest
wzbudzić świadomość w instytucjach

177
00:10:01,287 --> 00:10:04,804
i sprawić, by robiły więcej
dla nas i społeczeństwa

178
00:10:04,828 --> 00:10:07,531
oraz zainwestowały w zdrowie psychiczne.

179
00:10:08,232 --> 00:10:10,994
Kolejnym ogromnym marzeniem,
które już teraz realizujemy,

180
00:10:11,018 --> 00:10:15,089
jest odwiedzanie szkół,
rozmowa z uczniami, młodymi ludźmi.

181
00:10:15,113 --> 00:10:17,819
Nie tylko "młodymi opiekunami",
ale z wszystkimi.

182
00:10:17,843 --> 00:10:20,586
Chcemy, by mieli podstawy,

183
00:10:20,610 --> 00:10:24,382
by radzić sobie z emocjami,
zarówno pozytywnymi jak i negatywnymi,

184
00:10:24,406 --> 00:10:27,016
mieć narzędzia do stawienia czoła
życiowym wyzwaniom,

185
00:10:27,038 --> 00:10:29,178
zanim sytuacja stanie się za ciężka.

186
00:10:29,821 --> 00:10:31,294
By ratować życie.

187
00:10:32,584 --> 00:10:36,846
Przed nami długa i trudna droga,

188
00:10:36,870 --> 00:10:40,433
ale jeżeli istnieje jedna rzecz,
której mogę być pewna,

189
00:10:41,727 --> 00:10:44,002
to to, że jedną z pozytywnych cech,

190
00:10:44,026 --> 00:10:47,239
którą mamy my, córki i synowie
psychicznie chorych rodziców,

191
00:10:47,263 --> 00:10:49,656
jest chęć zmian.

192
00:10:49,680 --> 00:10:53,108
Dlatego właśnie wiem,
że ta dziewczyna sprawi,

193
00:10:53,132 --> 00:10:56,251
że jej marzenia się ziszczą,
również dzięki waszej pomocy.

194
00:10:56,275 --> 00:10:58,901
Jeżeli ta historia
was uderzyła, poruszyła,

195
00:10:58,925 --> 00:11:02,289
porozmawiajcie o niej, opowiedzcie ją
swoim przyjaciołom, znajomym.

196
00:11:02,616 --> 00:11:05,869
Otwórzmy im te niewielkie drzwi,
które dla nas nie były otwarte.

197
00:11:05,893 --> 00:11:07,549
Wpuśćmy światło!

198
00:11:07,549 --> 00:11:08,700
Dziękuję.

199
00:11:08,724 --> 00:11:15,724
(OKLASKI)