WEBVTT

00:00:10.689 --> 00:00:13.559
Als je aan het eurekamoment
van Archimedes denkt,

00:00:13.559 --> 00:00:16.144
denk je waarschijnlijk hieraan.

00:00:16.144 --> 00:00:19.678
Misschien ging het echter meer zo.

00:00:19.678 --> 00:00:25.511
In de derde eeuw voor Christus koos Hiëro,
koning van de Siciliaanse stad Syracuse,

00:00:25.511 --> 00:00:30.827
Archimedes voor de begeleiding
van een bouwproject van ongekende schaal.

00:00:30.827 --> 00:00:33.070
Hiëro gaf de opdracht voor een zeilschip

00:00:33.070 --> 00:00:37.030
dat 50 keer groter was
dan standaard oorlogsschepen uit die tijd.

00:00:37.030 --> 00:00:39.679
Het zou de Syracusia heten, 
naar zijn stad.

00:00:39.679 --> 00:00:42.695
Hiëro wilde het grootste schip
aller tijden bouwen,

00:00:42.695 --> 00:00:45.213
dat bedoeld was als cadeau

00:00:45.213 --> 00:00:48.074
voor de heerser van Egypte, Ptolemaeus.

00:00:48.074 --> 00:00:51.625
Maar zou een boot zo groot als een paleis
ooit kunnen blijven drijven?

00:00:51.625 --> 00:00:55.482
In de tijd van Archimedes
had nog nooit iemand zoiets geprobeerd.

00:00:55.482 --> 00:00:58.674
Het was alsof je vroeg 
of een berg kan vliegen.

00:00:58.674 --> 00:01:01.705
Voor koning Hiëro
hing er veel van die vraag af.

00:01:01.705 --> 00:01:04.056
Honderden arbeiders 
zouden jarenlang zwoegen

00:01:04.056 --> 00:01:05.957
om de Syracusia te bouwen

00:01:05.957 --> 00:01:09.508
van dennen- en sparrenhout
van de vulkaan Etna,

00:01:09.508 --> 00:01:11.680
touwen van hennep uit Spanje

00:01:11.680 --> 00:01:13.680
en pek uit Frankrijk.

00:01:13.680 --> 00:01:17.349
Het bovenste dek, waarop 
acht wachttorens zouden staan,

00:01:17.349 --> 00:01:19.711
zou niet ondersteund worden door zuilen,

00:01:19.711 --> 00:01:25.476
maar door enorme houten beelden van Atlas
met de wereld op zijn schouders.

00:01:25.476 --> 00:01:26.803
Op de boeg van het schip

00:01:26.803 --> 00:01:33.259
zou een reusachtige katapult komen
die stenen van 80 kilogram kon afvuren.

00:01:33.259 --> 00:01:35.023
Voor de passagiers

00:01:35.023 --> 00:01:38.190
zou het schip een promenade krijgen
met bloemen erlangs,

00:01:38.190 --> 00:01:42.551
een beschut zwembad en badhuis 
met verwarmd water,

00:01:42.551 --> 00:01:46.140
een bibliotheek vol boeken 
en standbeelden,

00:01:46.140 --> 00:01:48.564
een tempel voor de godin Aphrodite

00:01:48.564 --> 00:01:50.419
en een gymnasium.

00:01:51.909 --> 00:01:54.666
Om het nog moeilijker te maken
voor Archimedes,

00:01:54.666 --> 00:01:58.591
was Hiëro van plan het schip vol te laden:

00:01:58.591 --> 00:02:00.673
400 ton graan,

00:02:00.673 --> 00:02:03.470
10.000 potten ingelegde vis,

00:02:03.470 --> 00:02:05.904
74 ton drinkwater

00:02:05.904 --> 00:02:09.019
en 600 ton wol.

00:02:09.019 --> 00:02:12.622
Er zouden ruim 1000 mensen aan boord zijn,

00:02:12.622 --> 00:02:16.013
inclusief 600 soldaten,

00:02:16.013 --> 00:02:19.673
en er was plaats voor 20 paarden
in aparte stallen.

00:02:19.673 --> 00:02:21.260
Wat als je zoiets groots bouwt,

00:02:21.260 --> 00:02:24.592
en het zinkt tijdens de eerste reis?

00:02:24.592 --> 00:02:29.017
Laten we zeggen dat mislukking 
geen aangename optie was voor Archimedes.

00:02:29.017 --> 00:02:32.484
Dus hij pakte het probleem aan:
zou het schip zinken?

00:02:32.484 --> 00:02:34.859
Misschien zat hij op een dag 
in het badhuis

00:02:34.859 --> 00:02:37.853
en vroeg hij zich af 
hoe een zware badkuip kon drijven

00:02:37.853 --> 00:02:40.054
toen hij inspiratie kreeg.

00:02:40.054 --> 00:02:43.023
Een voorwerp dat gedeeltelijk 
onder water ligt

00:02:43.023 --> 00:02:44.892
wordt drijvend gehouden door een kracht

00:02:44.892 --> 00:02:49.511
gelijk aan het gewicht van de vloeistof
die het voorwerp verplaatst.

00:02:49.511 --> 00:02:50.595
Met andere woorden:

00:02:50.595 --> 00:02:55.759
als een Syracusia van 2000 ton
precies 2000 ton water zou verplaatsen,

00:02:55.759 --> 00:02:57.973
zou ze maar net blijven drijven.

00:02:57.973 --> 00:03:02.179
Als ze 4000 ton water verplaatste,
zou ze zonder problemen drijven.

00:03:02.179 --> 00:03:05.935
Verplaatste ze echter maar 1000 ton water,

00:03:05.935 --> 00:03:09.842
nouja, dan zou Hiëro 
niet zo tevreden zijn.

00:03:09.842 --> 00:03:12.444
Dit is de wet van opwaartse kracht,

00:03:12.444 --> 00:03:15.695
en ingenieurs noemen het nog steeds
de Wet van Archimedes.

00:03:15.695 --> 00:03:18.018
Deze wet verklaart 
waarom een stalen supertanker

00:03:18.018 --> 00:03:20.691
net zo makkelijk drijft
als een houten roeiboot

00:03:20.691 --> 00:03:22.316
of een badkuip.

00:03:22.316 --> 00:03:25.850
Als het gewicht van het water
dat het schip onder de kiel verplaatst

00:03:25.850 --> 00:03:27.958
gelijk is aan het gewicht van het schip,

00:03:27.958 --> 00:03:32.135
zal alles boven de kiel
boven de waterlijn blijven drijven.

00:03:32.135 --> 00:03:36.061
Dit lijkt veel op een ander verhaal
met Archimedes en een badkuip,

00:03:36.061 --> 00:03:39.521
en dat zou kunnen komen
omdat het eigenlijk hetzelfde verhaal is,

00:03:39.521 --> 00:03:42.043
verdraaid door de grillen
van de geschiedenis.

00:03:42.043 --> 00:03:44.521
Het klassieke verhaal
van Archimedes' "Eureka!",

00:03:44.521 --> 00:03:47.059
waarna hij naakt door de straten rende,

00:03:47.059 --> 00:03:50.487
draait om een kroon,
'corona' in het Latijn.

00:03:50.487 --> 00:03:56.501
De kern van het verhaal over de Syracusia
is een kiel, 'korone' in het Grieks.

00:03:56.501 --> 00:03:58.591
Kunnen die twee
door elkaar zijn gehaald?

00:03:58.591 --> 00:04:00.449
We zullen het misschien nooit weten.

00:04:00.449 --> 00:04:02.860
Op de dag dat de Syracusia 
aankwam in Egypte

00:04:02.860 --> 00:04:05.151
tijdens haar eerste en enige reis,

NOTE Paragraph

00:04:05.151 --> 00:04:06.638
kunnen we ons slechts indenken

00:04:06.638 --> 00:04:09.565
hoe de inwoners van Alexandrië 
toestroomden in de haven

00:04:09.565 --> 00:04:13.794
om zich te verbazen over de aankomst 
van dit majestueuze drijvende kasteel.

00:04:13.794 --> 00:04:18.905
Dit buitengewone schip
was de Titanic van de Oudheid,

00:04:18.905 --> 00:04:21.010
maar dan zonder het zinken,

00:04:21.010 --> 00:04:23.500
dankzij onze vriend Archimedes.