WEBVTT

00:00:10.899 --> 00:00:13.759
کاتێک بۆ ساتێک بیر لە
ئارخەمیدس یورکا دەکەیتەوە،

00:00:13.759 --> 00:00:16.294
بە دڵنیاییەوە ئەمە دێتە خەیاڵت.

00:00:16.294 --> 00:00:19.998
دەردەکەوێت کە
دەکرێت زیاتر وەکو ئەمە بێت.

00:00:19.998 --> 00:00:25.457
لە سەدەی سێیەمی پێش زاین،
هایرۆن، پاشایی شاری سیسیلیانی سیراکیوس،

00:00:25.457 --> 00:00:26.907
ئارخەمیدسی کردە سەرپەرشتیاری

00:00:26.907 --> 00:00:30.925
پڕۆژەیەکی ئەندازیاری
کە تا ئێستا درووست نەکراوە.

00:00:30.925 --> 00:00:33.010
هایرۆن بڕیاری درووستکردنی بەلەمی دا

00:00:33.010 --> 00:00:37.219
کە ٥٠ جار گەورەتر بوون لە
کەشتییە جەنگییە کۆنەکان،

00:00:37.219 --> 00:00:39.759
بەلەمەکانی بە ناوی شارەکەیەوە ناونا
کە سیراکیوس بوو.

00:00:39.759 --> 00:00:42.745
هایرۆن ویستی گەورەترین 
کەشتی در,وست بکات،

00:00:42.745 --> 00:00:45.443
و بیکات بە دیاری

00:00:45.443 --> 00:00:48.334
بۆ پاشای میسر، پتۆڵمی.

00:00:48.334 --> 00:00:51.845
بەڵام کەشتیەک کە بەقەد کۆشکێکە،
دەخرێتە ناو ئاوەوە؟

00:00:51.845 --> 00:00:55.752
لە سەردەمی ئارخەمید،
کەس هەوڵی شتێکی ئاوای نەدابوو.

00:00:55.752 --> 00:00:58.994
وەکو ئەوە وابوو بڵێیت:
"شاخ دەتوانێت بفڕێت؟"

00:00:58.994 --> 00:01:01.895
پاشا هایرۆن هیوایەکی زۆری هەڵچنی بوو
لەسەر ئەو پرسیارە.

00:01:01.895 --> 00:01:06.038
هەزاران کرێکار بۆ چەندین ساڵ
کاریان لەسەر درووستکردنی سیراکیوسدا کرد،

00:01:06.038 --> 00:01:09.728
شێلمانی کەشتییەکە لە دار سنۆبەری
چیای ئیتنا درووست دەکرا و،

00:01:09.728 --> 00:01:11.820
پەتەکانی کەشتییەکەش لە
حەشیشی ئیسپانیا و

00:01:11.820 --> 00:01:14.040
قیڕەکەشی لە فەڕەنساوە.

00:01:14.040 --> 00:01:17.379
پشتی کەشتییەکە کە ٨ تاوەری
چاودێڕی لەسەر بوون،

00:01:17.379 --> 00:01:19.621
بە هیچ پایەیەک ڕاگیر نەکرا بوون،

00:01:19.621 --> 00:01:25.506
بەڵکو بەوێنەی دارینی ئەتڵەسی ڕاگیر کرابوون
کە نەخشەی جیهانیان لە باوەش گرتبوو.

00:01:25.506 --> 00:01:27.053
لەسەر نووکی کەشتییەکە،

00:01:27.053 --> 00:01:33.469
چەکێکی لەسەر بوو کە دەیتوانی
بەردی ١٨٠ پاوەندی ئاڕاستە بکات.

00:01:33.469 --> 00:01:35.233
بۆ کات بەسەربردنی گەشتیارانی،

00:01:35.233 --> 00:01:38.220
کەشتییەکە چەندین گوڵی لەسەر چاندرا بوو،

00:01:38.220 --> 00:01:40.121
مەلەوانگەی لەسەر درووست کرابوو،

00:01:40.121 --> 00:01:42.791
گەرماو و ئاوی گەرمی هەبوو،

00:01:42.791 --> 00:01:46.350
کتێبخانەیەک پڕ لە کتێب و پەیکەر،

00:01:46.350 --> 00:01:48.954
پەرستگەیەک بۆ خواوەندی ئافرۆدیت،

00:01:48.954 --> 00:01:52.069
و هۆڵێ لەشجوانییشی هەبوو.

00:01:52.069 --> 00:01:54.896 line:1
هایرۆین تەنها بۆ ئەوەی کاری
ئارخەمید ئەستەم بکات،

00:01:54.896 --> 00:01:58.661
بڕیاریدا بە درووست کردنی عەمبارێک
کە پڕ بێت لە شتومەک،

00:01:58.661 --> 00:02:00.803
٤٠٠ تەن لە تۆو،

00:02:00.803 --> 00:02:03.470
١٠،٠٠٠ قوتوی ماسی خۆشکراو،

00:02:03.470 --> 00:02:06.074
٧٤ تەن لە ئاوی خواردنەوە و

00:02:06.074 --> 00:02:09.199
٦٠٠ تەن لە خوری.

00:02:09.199 --> 00:02:12.982
کەشتییەکە دەیتوانی زیاتر
لە هەزار کەس هەڵبگرێت،

00:02:12.982 --> 00:02:15.393
بە ٦٠٠ سەربازەوە.

00:02:15.393 --> 00:02:19.773
جێگەی ٢٠ ئەسپ لەسەری ئامادەکرابوو.

00:02:19.773 --> 00:02:21.430
بۆ بەدیهێنانی خەیاڵێکی ئاوا،

00:02:21.430 --> 00:02:24.132
کە ئایا دەکرێت بخرێتە ئاوەوە و
گەشتی پێ بکرێت؟

00:02:24.132 --> 00:02:26.107
باشە، با بڵێین کە شكست خواردن

00:02:26.107 --> 00:02:29.432
ئەنجامێکی باش نە دەبوو بۆ ئارخەمیدس.

00:02:29.432 --> 00:02:32.614
بۆیە توشی کێشە بوو: ئایا نقوم دەبێت؟

00:02:32.614 --> 00:02:34.929
ڕەنگە ڕۆژێک لە گەرماوەکەیدا دانیشتبێت،

00:02:34.929 --> 00:02:37.853
بیری لەوە کردبێتەوە کە چۆن
گەرماوێکی ئاوا قورس سەر ئاو دەکەوێت

00:02:37.853 --> 00:02:40.324
کاتێک کە داوای لێکراوە ئەنجامی بدات.

00:02:40.324 --> 00:02:44.952
ڕوویەکی تەنێک لە شلە نقوم دەبێت
و بەهۆی هێزێکەوە سەر ئاو دەکەوێت

00:02:44.952 --> 00:02:49.711
کە یەکسانە بە کێشی ڕووی ئەو
تەنەی کە نقوم بووە.

00:02:49.711 --> 00:02:55.747
بە واتایەکی تر، ئەگەر کەشتییەکە بە کێشی
٢٠٠٠ تەن لە ٢٠٠٠ تەن ئاودا نقوم ببێت،

00:02:55.747 --> 00:02:58.243
ئەوا بە ئاستەم کەشتییەکە سەرئاو دەکەوێت.

00:02:58.243 --> 00:03:02.469
بەڵام ئەگەر کەشتییەکە لە ٤٠٠٠ تەن ئاودا
نقوم ببێت، ئەوا بەبێ کێشە سەر ئاو دەکەوێت.

00:03:02.469 --> 00:03:05.895
بەدڵنیاییەوە، ئەگەر ئەمە ١٠٠٠
تۆن لە ئاو لاببات

00:03:05.895 --> 00:03:09.752
باشە، هایرۆن زۆر دڵخۆش نابێت.

00:03:09.752 --> 00:03:12.644
ئەمە یاسای سەرئاو کەوتنە،

00:03:12.644 --> 00:03:16.085
ئەندازیارەکان تا ئێستا
بە بنەمای ئارخەمیدس ناوی دێنن.

00:03:16.085 --> 00:03:20.932
ئەمە ڕونی دەکاتەوە بۆچی کەشتی زۆر گەورەی
ستیل دەتوانێت وەکو بەلەمێکی دار یان

00:03:20.932 --> 00:03:22.636
وەکو بانیۆیەک سەرئاو بکەوێت.

00:03:22.636 --> 00:03:25.780
ئەگەر کێشی ئاوی ژێر عەمباری
کەشتییەکە یەکسان بوو

00:03:25.780 --> 00:03:28.088
کێشی عەمبارەکە،

00:03:28.088 --> 00:03:32.425
ئەوکات کەشتییەکە هەر چییەکی لەسەر بێت
نقوم نابێت.

00:03:32.425 --> 00:03:36.441
ئەمە وەکو چیرۆکێکی تر وایە
کە باسی ئارخەمیدس و بانیۆکە دەکات،

00:03:36.441 --> 00:03:39.691
ئەمە ئاساییە، چونکە لە ڕاستی
هەردووکیان هەمان چیرۆکن،

00:03:39.691 --> 00:03:42.253
کە بەهۆی ڕووداوەکانی مێژووەوە
شێوێندراون.

00:03:42.253 --> 00:03:47.131
چیرۆکی کلاسیکی یورکای ئارخەمیدس!
و پاشکۆی ماوەیەک قسەوباس بوو

00:03:47.131 --> 00:03:50.767
لەسەر شەقامەکان و ناوەندە شاهانەییەکان

00:03:50.767 --> 00:03:56.771
دڵی چیرۆکی کەشتییەکە ڕووەکەیەتی،
کە بە لاتینی پێی دەڵێن کۆرۆنی.

00:03:56.771 --> 00:03:58.951
دەکرێت ئەم دوو وشەیە تێکەڵ بووبن؟

00:03:58.951 --> 00:04:00.659
لەوانەیە هەرگیز نەزانین.

00:04:00.659 --> 00:04:05.507
ئەو ڕۆژەی کە کەشتییەکە گەیشتە میسر،
کە یەکەم و تەنها گەشتی بوو،

00:04:05.507 --> 00:04:09.333
دەتوانین تەنها وێنای ئەوە بکەین
کە چۆن خەڵکی ئەلێکسەندەریا کۆببونەوە

00:04:09.333 --> 00:04:14.084
بۆ ئەوەی سەیری گەیشتنی
کەشتییە جادووی، قەڵای سەرئاو کەتوو بکەن.

00:04:14.084 --> 00:04:18.515
ئەم کەشتییە، وەکو کەشتی
تایتانیک بووە بۆیان،

00:04:18.515 --> 00:04:23.240
بەبێ ئەوەی نقوم بێت،
سوپاس بۆ هاوڕێکەمان، ئارخەمیدس.