0:00:06.824,0:00:14.040
لە ساڵی١١٦٥، نامەیەکی لەبەرگیراوی نامۆ [br]لە ھەموو ئەوروپای ڕۆژئاوا بڵاوکرایەوە.

0:00:14.040,0:00:16.500
لەسەر جیھانێکی خەیاڵی دەدووا،

0:00:16.500,0:00:20.290
بورجی بابلی لە خۆ دەگرت لەگەڵ نافورەی [br]لاوی—

0:00:20.290,0:00:25.616
ھەمووی فەرمانڕەوایی دەکرا لەلایەن[br]نوسەرە نادیارەکەی: پرێستەر جۆن.

0:00:25.616,0:00:30.155
ئەمڕۆ، ئێمە دەزانین کە ئەم پاشا نائاساییە[br]ھەرگیز بوونی نەبووە.

0:00:30.155,0:00:33.825
بەڵام ئەفسانەی ئەم شانشینە ئەفسانەییە[br]و فەرمانڕەوا بەتواناکەی

0:00:33.825,0:00:40.157
کاری کردبووە سەر بڕیارەکانی سەرکردە [br]ئەوروپیەکان بۆ ٤٠٠ ساڵی دواتر.

0:00:40.157,0:00:44.519
ئەفسانەی پریستەر جۆن سەردەمی[br]دۆزینەوە ھاندەدات،

0:00:44.519,0:00:51.940
سروش بە دیبلۆماسی نێوان کیشوەرەکان [br]و بە ناڕاستەوخۆ شەڕی ناوخۆ دەست پێدەکات.

0:00:51.940,0:00:56.908
کاتێک نامەکەی پرێستەر جۆن بەدیار کەوت،[br]ئەوروپا توشی ھێرشی خاچخوازەکان ببوو.

0:00:56.908,0:00:59.118
لە زنجیرەی جەنگە ئاینیەکاندا،

0:00:59.118,0:01:05.345
ئەوروپیەکان ھێرشیان کرد بۆ داگیر کردنی [br]ئەوەی پێیانبەستراوە وەک ناوچەی پیرۆزی گاور

0:01:05.345,0:01:08.921
کڵێسا بوختانی بۆ ھەموو ئاینێک[br]دەکرد لەدەرەی ئاینی گاور،

0:01:08.921,0:01:13.671
لەنێوانیاندا کۆمەڵگەی موسوڵمان و جولەکە[br]کە لەھەرێمەکەدا دادەنیشتن.

0:01:13.671,0:01:19.656
تێکۆشەرەکان بەپەرۆش بوون بۆ دۆزینەوەی [br]شانشینە گاورەکان بۆ ھاوپەیمانی لەجەنگدا.

0:01:19.656,0:01:24.279
و بەتایبەت ئارەزوومەند بوون لە پڕوپاگەندەی[br]پاشایەکی گاوری بەتوانا

0:01:24.279,0:01:29.231
کە سوپایەکی موسوڵمانی بەزاندبوو[br]لە ڕۆژھەڵاتی دوور.

0:01:29.231,0:01:33.912
لەڕاستیدا، کۆمەڵە کەسێکی مەنغۆل بوون[br]لەنێوانیاندا ھۆزی گاورە ئاین گۆڕاوەکان

0:01:33.912,0:01:35.622
کە خەڵکی سوپاکەیان پێک ھێنابوو.

0:01:35.622,0:01:39.272
بەڵام ھەواڵی ئەم سەرکەوتنە بەشێوەیەکی [br]باوەڕپێکراو گەشتیکرد.

0:01:39.272,0:01:42.582
بازرگانەکان و پۆلیسە نھێنیەکان کەلێنیان[br]پڕکردەوە لە چیڕۆکەکەدا

0:01:42.582,0:01:45.942
بە ھۆنراوە داستانیەکان و پارچە [br]ئینجیلیەکان.

0:01:45.942,0:01:47.942
بەپێی کات چیڕۆکەکە گەیشتە ئەوروپا،

0:01:47.942,0:01:52.187
کۆمەڵەی مەغۆلەکان بە سوپای گاور[br]جێگۆڕکێی پێکرا،

0:01:52.187,0:01:55.497
فەرمانڕەوایی دەکرا لە پاشایەکەوە [br]ھاوبەشی بینایی خاچخوازەکانی دەکرد

0:01:55.504,0:01:57.944
لە ڕاکردنە سەر ئورشەلیم.

0:01:57.944,0:02:03.399
و کاتێک نامەیەک کە گوایە نوسراوە[br]لەلایەن "پرێستەر جۆن" بەدیارکەوت،

0:02:03.399,0:02:06.609
فەرمانڕەوا ئەوروپیەکان لەرزین.

0:02:06.609,0:02:09.829
لەکاتێکدا نوسەرە ڕاستەقینەکەی نامەکە[br]بە نەناسراوی مایەوە،

0:02:09.829,0:02:14.070
نموونەکانی لەسەر ڕۆژھەڵات و ڕیزکردن[br]لەگەڵ ئامانجەکانی ئەوروپیەکان

0:02:14.070,0:02:16.830
دەریدەخات ئەمە ساختەکاریەکی خۆرئاوایی بوو.

0:02:16.830,0:02:21.267
بەڵام سەرەڕای بنەڕەتە ئاشکراکەی وەک[br]بانگەشەی ئەوروپیەکان،

0:02:21.267,0:02:27.115
تاوانبارکردنەکەی ئەفسانەی پڕێستەر جۆن زۆر[br]گەورە بوو بۆ خاچخوازەکان کە پشتگوێی بخەن.

0:02:27.115,0:02:28.205
زۆر لەمەوبەر،

0:02:28.205,0:02:33.660
نەخشەگەرە ئەوروپیەکان شوێنی شانشینە[br]ئەفسانەییەکەیان ھەڵدەھێنا.

0:02:33.660,0:02:38.621
لەسەدەی سیانزەھەم و چواردەھەم،[br]موژدەبەری ئەوروپیەکان چوون بۆ ڕۆژھەڵات،

0:02:38.621,0:02:41.755
بەدرێژایی ڕێگای تازە بوژاوەی[br]ئاوریشم.

0:02:41.755,0:02:44.185
ئەوان بەدوای نوسەری نامەکەدا نەدەگەڕان،

0:02:44.185,0:02:48.953
کە سەدەیەک تەمەنی زیاتر بوو؛[br]بەڵام بەڵکو، بۆ وەچەکانی.

0:02:48.953,0:02:52.393
ناونیشانی پڕێستەر جۆن بەکورتی ناسراو بوو

0:02:52.393,0:02:55.063
لەگەڵ ھەندێک فەرمانڕەوایی ناوەندی ئاسیایی،

0:02:55.063,0:02:59.733
بەڵام بەزوویی ئەوە ڕوون بووەوە کە [br]مەغۆلەکان گاور نەبوون.

0:02:59.733,0:03:02.083
و ھەروەک ئیمڕاتۆریەتەکەیان دەستی بە[br]پوکانەوە کرد،

0:03:02.083,0:03:05.933
ئەوروپیەکان دەستیان بە شوێن کەوتنی ڕێگا[br]جێگرەوەکان کرد بۆ ڕۆژھەڵاتی دوور،

0:03:05.933,0:03:09.263
و بەڵگەی نوێ بۆ شوێنی پڕێستەر جۆن.

0:03:09.263,0:03:11.889
لەھەمان کاتدا ئەم گەڕیدانە چوون[br]بۆ باشور،

0:03:11.889,0:03:15.889
دیدەنیارە ئەسیوبیەکان دەستیان بە گەشت[br]کردن کرد بۆ باکور.

0:03:15.889,0:03:19.149
لە ڕۆما، سەردانکەرەکان سەرنجیان دایە

0:03:19.149,0:03:22.629
توێژەر و نەخشەکێشە ئەوروپیەکان.

0:03:22.629,0:03:26.900
لەوکاتەوەی ئەسیوبیا ئاینیان گۆڕابوو بۆ[br]ئاینی گاور لە سەدەی چوارەم،

0:03:26.900,0:03:32.406
چیڕۆکەکانی نیشتیمانە ئەفریقیەکەیان [br]دەگونجا لەگەڵ ئەفسانەی پڕێستەر جۆن.

0:03:32.406,0:03:35.906
دۆزەرەوە پورتوگالیەکان ئەفریقایان ڕاماڵی[br]بۆ شانشینەکە،

0:03:35.906,0:03:41.992
تاوەکو تێکەڵەیەک لە شێواوی و دیبلۆماسی[br]لە کۆتاییدا ئەفسانەی گۆڕی بۆ ڕاستی.

0:03:41.992,0:03:45.992
ئەسیوبیەکان بەبەزەییەوە میوانە [br]ئەوروپیەکانیان وەرگرت،

0:03:45.992,0:03:48.496
کە پەرۆش بوون بۆبازرگانی لەگەڵ [br]فەرمانڕەوا

0:03:48.496,0:03:50.696
بڕوایان وابوو پڕێستەر جۆن بێت.

0:03:50.696,0:03:54.297
ھەرچەندە ئەسیوبیەکان سەرەتا سەریان[br]لێ شێوابوو بە پورتوگالیەکان

0:03:54.297,0:03:56.393
ناوە نائاساییەکەی ئیمپڕاتۆرەکەیان،

0:03:56.393,0:04:01.622
بەڕادەی پێویست تێگەیشتوو بوون کەوا [br]کام پایتەختی دیبلۆمسی بۆیان دەلووێ.

0:04:01.622,0:04:06.324
دیبلۆماتکارە ئەسیوبیەکان یاریان بەبەشێک[br]لە بابەتەکانی پڕێستەر جۆن کرد،

0:04:06.324,0:04:11.347
و پورتوگالیەکان بەسەرکەوتوویی ھاوپەیمانیان[br]لەگەڵ خاوەن سالارە ئەفسانەییەکان کرد—

0:04:11.347,0:04:17.360
زیاتر لە ٣٥٠ ساڵ دوای ئەوە نامە ئەوروپیەکە[br]دەستی بە گەڕان کرد.

0:04:17.360,0:04:21.120
بەڵام ئەم ھاوبەشیکردنە زۆر چاوەڕوانکراوە[br]بەخێرایی ئەزموون کرا.

0:04:21.120,0:04:24.160
دە ساڵ دواتر، سوڵتانی ئەدال،

0:04:24.160,0:04:29.316
توانایەکی ھەرێمی کە پاڵپشتی کرا لە لایەن[br]ئیمپڕاتۆریەتی عوسمانی، ئەسیوبیای داگیرکرد

0:04:29.316,0:04:34.041
پورتوگالیەکان تیپێکی سەربازیان نارد کە [br]یارمەتی ئەسیوبیەکانی دا ئەم شەڕە ببەنەوە.

0:04:34.041,0:04:35.151
بەڵام لەو کاتەدا،

0:04:35.151,0:04:40.309
ئەوە ڕوون بوو کە ئەسیوبیا ئەو ھاوپەیمانە [br]بەتوانایە نیە کە ئەوروپا ھیوای دەخواست.

0:04:40.309,0:04:44.655
ھێشتا خراپتر، کڵێسەی کاسۆلیکی ڕۆمانی[br]لێنەبوردو

0:04:44.655,0:04:49.085
ئێستا ڕێبازی ئەسیوبیەکانیان بە ھەڵگەڕاوەی[br]ئاینی گاور دادەنا.

0:04:49.085,0:04:51.375
ھەوڵدانە پاشکۆکانیان بۆ گۆڕینی خەڵک

0:04:51.375,0:04:53.885
ئەوان جارێک ڕێزگیراو بوون وەک گاورە[br]نموونەییەکان

0:04:53.885,0:04:56.515
لەکۆتاییدا پریشکی دا بۆ شەڕی ناوخۆ،

0:04:56.515,0:05:00.722
لەساڵی ١٦٣٠ دا،[br]ئەسیوبیا پەیوەندی پچڕاند لەگەڵ ئەوروپا.

0:05:00.722,0:05:02.518
زیاتر لە دوو سەدە دواتر،

0:05:02.518,0:05:07.028
ئەفسانەی پڕێستەر جۆن[br]لەبیر کرا —

0:05:07.028,0:05:12.448
کۆتاییھاتنی فرمانی پاشایەک کە مێژووی[br]دروست کرد سەرەڕای نەبوونی.