WEBVTT

00:00:00.920 --> 00:00:02.160
Cách đây một năm

00:00:02.840 --> 00:00:05.216
lần thứ 3 trong đời,
não tôi ngừng hoạt động.

00:00:05.240 --> 00:00:09.520
Tôi đã trải qua một cuộc tiểu phẩu,
và não tôi chìm đắm trong chất gây mê

00:00:10.520 --> 00:00:13.856
Tôi nhớ cảm giác tách rời
và vỡ vụn

00:00:13.880 --> 00:00:14.970
và sự lạnh lẽo.

00:00:14.970 --> 00:00:18.060
Và rồi tôi tỉnh lại, dù mơ hồ 
và mất phương hướng,

00:00:18.060 --> 00:00:19.690
nhưng cuối cùng thì cũng tỉnh lại.

00:00:19.690 --> 00:00:22.096
Mỗi khi bạn tỉnh dậy
từ một giấc ngủ sâu,

00:00:22.120 --> 00:00:25.376
bạn sẽ cảm thấy lẫn lộn về thời gian
hoặc lo lắng về việc ngủ quên,

00:00:25.400 --> 00:00:28.136
nhưng luôn có một cảm giác về
thời gian trôi qua,

00:00:28.160 --> 00:00:30.376
về sự tiếp nối giữa trước đó và bây giờ.

00:00:30.400 --> 00:00:32.616
Hồi tỉnh sau gây mê mang một
cảm giác rất khác

00:00:32.640 --> 00:00:35.136
Tôi có thể đã trải qua 5 phút, 5 giờ,

00:00:35.160 --> 00:00:36.576
5 năm hay thậm chí 50 năm.

00:00:36.600 --> 00:00:38.446
Đơn giản lúc đó tôi không
có nhận thức.

00:00:38.446 --> 00:00:40.220
Đó là một sự lãng quên hoàn toàn.

00:00:40.240 --> 00:00:42.296
Gây mê -- là một
loại ma thuật hiện đại.

00:00:42.320 --> 00:00:45.496
nó biến con người thành đồ vật,

00:00:45.520 --> 00:00:47.520
và biến lại thành con người.

00:00:47.544 --> 00:00:48.776
Và quá trình này

00:00:48.800 --> 00:00:52.370
là một trong những bí ẩn tuyệt vời
nhất của khoa học và triết học.

NOTE Paragraph

00:00:52.400 --> 00:00:54.016
Nhận thức xảy ra như thế nào?

00:00:54.040 --> 00:00:56.256
Bằng cách nào đó, trong mỗi bộ não,

00:00:56.280 --> 00:00:59.176
hoạt động kết nối của hàng tỷ nơ ron,

00:00:59.200 --> 00:01:02.216
và mỗi nơ ron là một cỗ máy
sinh học nhỏ bé,

00:01:02.240 --> 00:01:04.056
đang tạo nên trải 
nghiệm nhận thức.

00:01:04.080 --> 00:01:06.016
Không phải là bất kỳ nhận thức nào

00:01:06.040 --> 00:01:08.421
đó chính là nhận thức của bạn
ngay tại lúc này đây

00:01:08.445 --> 00:01:09.645
Điều đó xảy ra thế nào?

NOTE Paragraph

00:01:10.560 --> 00:01:12.616
Việc trả lời câu hỏi này rất quan trọng

00:01:12.640 --> 00:01:15.496
vì đó là tất cả nhận thức
cho mỗi chúng ta.

00:01:15.520 --> 00:01:17.520
Không có nó sẽ không có thế giới,

00:01:17.580 --> 00:01:18.950
không có cái tôi,

00:01:18.950 --> 00:01:20.320
không có gì cả.

00:01:20.320 --> 00:01:23.177
Khi ta đau khổ, chúng ta nhận thức được nó

00:01:23.177 --> 00:01:25.417
dù qua tinh thần hay thể xác

00:01:26.400 --> 00:01:29.336
Và nếu chúng ta có thể
trải nghiệm được niềm vui hay nổi đau,

00:01:29.360 --> 00:01:30.720
còn động vật thì sao?

00:01:30.720 --> 00:01:32.736
Có thể chúng cũng
có nhận thức phải không?

00:01:32.760 --> 00:01:34.416
Chúng cũng có cảm nhận về cái tôi?

00:01:34.440 --> 00:01:37.576
Khi máy tính trở nên nhanh hơn
và thông minh hơn,

00:01:37.600 --> 00:01:39.770
sẽ đến một thời điểm nào đó không xa

00:01:39.770 --> 00:01:42.936
khi iPhone của tôi có được
ý thức về sự tồn tại của chính nó.

NOTE Paragraph

00:01:42.960 --> 00:01:46.280
Tôi nghĩ viễn cảnh cho trí tuệ nhân tạo
có ý thức còn khá xa vời.

00:01:46.280 --> 00:01:49.270
Và tôi nghĩ đến điều đó vì
nghiên cứu của tôi mách bảo tôi

00:01:49.270 --> 00:01:52.210
rằng ý thức không liên quan nhiều đến
sự thông minh thuần túy

00:01:52.210 --> 00:01:57.616
mà liên quan nhiều đến bản chất tự nhiên
của ta như là một tổ chức sống biết thở.

00:01:57.640 --> 00:02:00.336
Ý thức và sự thông minh là
những thứ rất khác nhau.

00:02:00.360 --> 00:02:04.330
Bạn không cần phải thông minh thì mới biết
đau khổ, nhưng trước hết bạn phải sống.

NOTE Paragraph

00:02:04.420 --> 00:02:06.470
Trong câu chuyện tôi sắp kể,

00:02:06.470 --> 00:02:09.200
kinh nghiệm về ý thức của chúng ta
về thế giới xunh quanh,

00:02:09.200 --> 00:02:10.616
và về chính cái tôi trong đó,

00:02:10.639 --> 00:02:13.176
là một loại ảo giác có kiểm tra

00:02:13.200 --> 00:02:17.040
nó xảy ra nhờ vào chính vì cơ thể
sống của chúng ta.

NOTE Paragraph

00:02:17.840 --> 00:02:21.176
Có lẽ các bạn đã nghe nói
là chúng ta không biết gì

00:02:21.200 --> 00:02:23.936
về cách não và cơ thể tạo ra
sự nhận thức.

00:02:23.960 --> 00:02:27.096
Và người ta thậm chí còn nói nó
vượt ra ngoài tầm của khoa học.

00:02:27.120 --> 00:02:28.336
Nhưng thực ra,

00:02:28.360 --> 00:02:32.496
25 năm qua đã chứng kiến sự bùng nổ
của công trình khoa học về lĩnh vực này.

00:02:32.520 --> 00:02:35.296
Nếu bạn đến phòng thí nghiệm của tôi
tại đại học Sussex,

00:02:35.320 --> 00:02:38.480
bạn sẽ thấy các nhà khoa học
của nhiều chuyên ngành

00:02:39.200 --> 00:02:41.120
và đôi khi có cả các triết gia.

00:02:41.800 --> 00:02:45.776
Tất cả chúng tôi cố gắng tìm hiểu
cách ý thức hoạt động

00:02:45.800 --> 00:02:47.890
và điều gì xảy ra khi nó bị nhầm lẫn.

00:02:47.890 --> 00:02:50.016
Và cách làm rất đơn giản.

00:02:50.040 --> 00:02:52.016
Tôi mời các bạn nghĩ về ý thức

00:02:52.040 --> 00:02:54.256
như là bạn nghĩ về sự sống.

00:02:54.280 --> 00:02:56.896
Trước hết, mọi người nghĩ
bản chất của sự sống

00:02:56.920 --> 00:02:59.536
có thể không được giải thích
bởi vật lý và hóa học--

00:02:59.560 --> 00:03:02.430
rằng sự sống phải phức tạp
hơn vấn đề hóa học nhiều.

00:03:02.440 --> 00:03:04.290
Nhưng rồi không ai nghĩ như vậy nữa.

00:03:04.290 --> 00:03:06.166
Khi các nhà sinh học tham gia nhiên cứu

00:03:06.166 --> 00:03:08.616
về việc giải thích các đặc tính
của các tổ chức sống

00:03:08.640 --> 00:03:10.456
trong mức độ vật lý và hóa học--

00:03:10.480 --> 00:03:13.536
mọi thứ như là sự trao đổi chất,
sinh sản, cân bằng vật lý--

00:03:13.560 --> 00:03:17.376
bí ẩn của định nghĩa sự sống
bắt đầu được khai phá,

00:03:17.400 --> 00:03:20.456
và người ta không nhắm tới
các giải pháp huyền bí nữa,

00:03:20.480 --> 00:03:23.210
như là một sức mạnh của sự sống
hay là lực đẩy sự sống.

00:03:23.210 --> 00:03:25.360
Vậy sự sống cũng như ý thức.

00:03:25.360 --> 00:03:28.056
Một khi chúng ta bắt đầu giải thích những
đặc tính của nó

00:03:28.080 --> 00:03:31.776
trong phạm vi mọi sự
xảy ra bên trong não và cơ thể,

00:03:31.800 --> 00:03:35.216
thì sự huyền bí về ý thức

00:03:35.240 --> 00:03:36.976
hình như bắt đầu được giải mã.

00:03:37.000 --> 00:03:38.720
Ít ra là một phác họa.

NOTE Paragraph

00:03:39.280 --> 00:03:40.536
Vậy chúng ta bắt đầu nhé.

00:03:40.560 --> 00:03:42.536
Đặc tính của ý thức là gì?

00:03:42.560 --> 00:03:45.084
Khoa học về ý thức nên cố gắng
giải thích điều gì?

00:03:45.960 --> 00:03:49.656
Ngày nay, tôi thường nghĩ về ý thức
trong 2 hướng khác nhau.

00:03:49.680 --> 00:03:52.056
Ta có những trải nghiệm
về thế giới xung quanh,

00:03:52.080 --> 00:03:54.296
nhờ ánh sáng, âm thanh và mùi vị,

00:03:54.320 --> 00:03:58.240
còn có những tín hiệu đa xúc cảm, toàn
cảnh, 3 chiều, tràn ngập các bộ phim.

00:03:58.580 --> 00:04:00.550
Và còn có ý thức về chính mình.

00:04:00.550 --> 00:04:03.536
Đó là kinh nghiệm về chính bản thân mình
của bạn và của tôi.

00:04:03.560 --> 00:04:05.576
Nhân vật chính trong phim,

00:04:05.600 --> 00:04:08.960
và có thể phương diện ý thức
mà chúng ta bám vào rất chặt chẽ.

00:04:09.840 --> 00:04:12.296
Hãy bắt đầu với kinh nghiệm về thế
giới quanh ta,

00:04:12.320 --> 00:04:16.055
và với ý tưởng quan trọng của
não là động cơ ban đầu.

NOTE Paragraph

00:04:16.079 --> 00:04:17.839
Hãy tưởng tượng mình là bộ não.

00:04:17.880 --> 00:04:19.869
Bạn bị nhốt trong hộp sọ,

00:04:19.869 --> 00:04:22.496
cố hình dung những gì
đang xảy ra ở thế giới bên ngoài.

00:04:22.520 --> 00:04:25.536
Không có ánh sáng trong hộp sọ.
Âm thanh cũng không.

00:04:25.560 --> 00:04:28.336
Tất cả chúng ta có là những dòng
xung điện

00:04:28.360 --> 00:04:30.890
mà chỉ được truyền gián tiếp
từ bên ngoài,

00:04:30.890 --> 00:04:33.010
dù cho các vật bên ngoài có
thế nào đi nữa.

00:04:33.010 --> 00:04:35.656
Đó là nhận thức --
hình ảnh của thế giới bên ngoài --

00:04:35.680 --> 00:04:38.536
nhận thức phải là một
quá trình trung gian

00:04:38.560 --> 00:04:41.696
ở đó não kết nối những
tín hiệu giác quan này

00:04:41.720 --> 00:04:45.776
với sự phán đoán hay tin tưởng
về cách thức thế giới tồn tại

00:04:45.800 --> 00:04:48.936
từ những ước đoán tốt nhất
của cái tạo ra những tín hiệu.

00:04:48.960 --> 00:04:51.656
Não không nghe âm hay thấy ánh sáng.

00:04:51.680 --> 00:04:56.040
Cái mà ta nhận được là những phán đoán tốt
nhất về điều xảy ra trong thế giới.

NOTE Paragraph

00:04:57.040 --> 00:04:59.960
Tôi xin đưa vài ví dụ.

00:05:00.400 --> 00:05:02.376
Bạn có thể thấy ảo ảnh này trước đây,

00:05:02.400 --> 00:05:04.656
nhưng tôi muốn bạn nghĩ về nó
theo cách khác.

00:05:04.680 --> 00:05:06.736
Nếu bạn nhìn 2 ô này, A và B,

00:05:06.760 --> 00:05:10.080
đúng là chúng rất khác nhau về
độ tối phải không?

00:05:10.220 --> 00:05:13.680
Nhưng chúng thật ra chúng cùng màu.

00:05:13.680 --> 00:05:15.376
Và tôi có thể minh họa điều này.

00:05:15.400 --> 00:05:17.616
Nếu tôi đặt một hình khác ở đây

00:05:17.640 --> 00:05:20.460
và nối 2 ô vuông đó
với một thanh màu xám,

00:05:20.460 --> 00:05:22.336
bạn có thể thấy không có gì khác cả.

00:05:22.360 --> 00:05:24.136
Chúng có cùng màu xám như nhau.

00:05:24.160 --> 00:05:25.816
Và nếu bạn vẫn không tin tôi,

00:05:25.840 --> 00:05:28.080
tôi sẽ mang thanh đặt ngang
để nối chúng lại.

00:05:28.680 --> 00:05:32.040
Nó là một khối màu xám,
không có gì khác cả.

00:05:32.760 --> 00:05:34.456
Đây không phải là trò ảo thuật.

00:05:34.480 --> 00:05:35.896
Nó chỉ có cùng màu xám,

00:05:35.920 --> 00:05:38.120
nhưng lấy nó đi lần nữa,
và nó trông rất khác.

00:05:39.240 --> 00:05:40.496
Vậy điều đang xảy ra

00:05:40.520 --> 00:05:43.336
là não sử dụng khả năng
phán đoán ưu tiên

00:05:43.360 --> 00:05:46.456
để xây dựng trên cung tiếp nối
của vỏ não thị giác

00:05:46.480 --> 00:05:49.176
mà một cái bóng làm mờ
hình dạng của một bề mặt,

00:05:49.200 --> 00:05:52.800
làm cho chúng ta thấy ô B sáng hơn
so với thực tế.

NOTE Paragraph

00:05:52.800 --> 00:05:54.890
Đây là ví dụ khác,

00:05:54.890 --> 00:05:58.376
ví dụ này cho thấy vận tốc não sử dụng
những phán đoán nhanh như thế nào

00:05:58.400 --> 00:06:00.696
để thay đổi cái mà ta trải nghiệm thực.

00:06:00.720 --> 00:06:01.920
Hãy nghe đoạn này.

NOTE Paragraph

00:06:03.440 --> 00:06:06.480
(Giọng nói biến dạng)

NOTE Paragraph

00:06:07.320 --> 00:06:08.896
Nghe có vẻ kỳ lạ phải không?

00:06:08.920 --> 00:06:11.349
Hãy nghe lại
và xem thử bạn có nghe được gì không.

NOTE Paragraph

00:06:11.760 --> 00:06:14.720
(Giọng nói biến dạng)

NOTE Paragraph

00:06:14.950 --> 00:06:16.990
Vẫn còn mờ lắm.

00:06:16.990 --> 00:06:18.360
Bây giờ hãy nghe đoạn này.

NOTE Paragraph

00:06:18.510 --> 00:06:21.976
(Đoạn ghi âm) Anil Seth: Tôi nghĩ Brexit
là một ý tưởng thật khủng khiếp.

NOTE Paragraph

00:06:22.000 --> 00:06:23.336
(Cười)

NOTE Paragraph

00:06:23.360 --> 00:06:24.576
Như vậy đó.

NOTE Paragraph

00:06:24.600 --> 00:06:26.416
Bạn nghe được vài từ phải không?

00:06:26.440 --> 00:06:29.536
Bây giờ hãy nghe lại đoạn lúc nảy.
Tôi mới tua tại.

NOTE Paragraph

00:06:29.560 --> 00:06:32.616
(Giọng nói biến dạng)

NOTE Paragraph

00:06:32.640 --> 00:06:35.136
Bạn nghe được các từ rồi đó.

00:06:35.160 --> 00:06:36.360
Một lần nữa xem.

NOTE Paragraph

00:06:37.040 --> 00:06:40.040
(Giọng nói biến dạng)

NOTE Paragraph

00:06:41.000 --> 00:06:43.256
Ok, có điều gì ở đó?

00:06:43.280 --> 00:06:46.856
Điều đáng chú ý là những thông tin
âm thanh vào trong não

00:06:46.880 --> 00:06:48.080
không thay đổi gì cả.

00:06:48.100 --> 00:06:51.216
Cái được thay đổi chính
là sự phán đoán tốt hơn của não

00:06:51.240 --> 00:06:53.296
về những tác động trên thông tin âm thanh.

00:06:53.320 --> 00:06:55.680
Và cái đó làm thay đổi điều bạn nghe được.

00:06:55.690 --> 00:06:59.470
Tất cả điều đó làm cho não
có được cơ sở nhận dạng

00:06:59.470 --> 00:07:01.176
trong tình trạng nhận thức khác.

00:07:01.200 --> 00:07:05.216
Thay vì nhận dạng phụ thuộc nhiều
vào tín hiện vào trong não

00:07:05.240 --> 00:07:06.776
từ thế giới bên ngoài,

00:07:06.800 --> 00:07:09.296
nó phụ thuộc rất nhiều

00:07:09.320 --> 00:07:12.610
và sự phán đoán do nhận thức
theo hướng ngược lại.

00:07:12.610 --> 00:07:15.590
Chúng ta không nhận thức
thế giới một cách thụ động,

00:07:15.590 --> 00:07:17.880
chúng ta có được những
nhận thức rất chủ động.

00:07:17.880 --> 00:07:20.186
Thế giới mà chúng ta trải nghiệm
lại xuất hiện

00:07:20.186 --> 00:07:22.226
từ bên trong ra ngoài bằng hoặc nhiều hơn

00:07:22.226 --> 00:07:23.590
từ ngoài vào trong.

NOTE Paragraph

00:07:23.640 --> 00:07:25.816
Tôi xin đưa thêm 1 ví dụ về nhận thức

00:07:25.840 --> 00:07:28.720
như là một hoạt động chủ động,
một quá trình suy diễn.

00:07:29.400 --> 00:07:34.536
Chúng ta kết nối thực tế ảo
với quá trình tạo hình ảnh

00:07:34.560 --> 00:07:37.270
để mô phỏng hiệu ứng
về phỏng đoán nhận thức siêu sức mạnh

00:07:37.270 --> 00:07:38.570
trên kinh nghiệm bản thân.

00:07:38.570 --> 00:07:41.926
Trong đoạn video toàn cảnh này,
chúng tôi đã làm biến đổi khung cảnh --

00:07:41.926 --> 00:07:44.346
đó là trong khung viên của trường
đại học Susex --

00:07:44.346 --> 00:07:45.740
thành một sân chơi huyền ảo.

00:07:45.760 --> 00:07:49.616
Chúng tôi sử lý cảnh quay bằng
thuật toán Deep Dream của Google

00:07:49.640 --> 00:07:53.270
để mô phỏng hiệu ứng phỏng đoán
nhận thức về siêu sức mạnh.

00:07:53.270 --> 00:07:55.376
Trong trường hợp này
để thấy những con chó.

00:07:55.400 --> 00:07:57.536
Bạn có thể thấy
cảnh tượng rất kỳ lạ.

00:07:57.560 --> 00:07:59.656
Khi phán đoán nhận thức
mạnh như thế,

00:07:59.680 --> 00:08:01.056
như trong trường hợp này,

00:08:01.080 --> 00:08:03.976
kết quả rất giống với
ảo giác

00:08:04.000 --> 00:08:06.656
người ta có thể nói mình ở trong
trạng thái bị biến đổi,

00:08:06.656 --> 00:08:08.360
hay có thể là loạn tinh thần.

NOTE Paragraph

00:08:08.360 --> 00:08:10.787
Bây giờ hãy nghĩ về điều đó trong 1 phút.

00:08:11.160 --> 00:08:16.256
Nếu ảo giác là một loại nhận
thức không kiểm soát,

00:08:16.280 --> 00:08:20.736
thì nhận thức ở đây và lúc này
cũng là một loại ảo ảnh,

00:08:20.760 --> 00:08:22.776
nhưng là một loại ảo
ảnh có kiểm soát

00:08:22.800 --> 00:08:25.696
ở đó những phán đoán của não
được bao trùm

00:08:25.720 --> 00:08:27.600
bởi thông tin cảm giác từ bên ngoài.

00:08:28.200 --> 00:08:31.176
Thật ra, chúng ta luôn
ảo giác về thời gian,

00:08:31.200 --> 00:08:32.576
kể cả lúc này.

00:08:32.600 --> 00:08:35.416
Khi chúng ta đồng ý với
nhau về những ảo giác đó

00:08:35.440 --> 00:08:37.240
thì chúng ta gọi nó là thực tế.

NOTE Paragraph

00:08:37.280 --> 00:08:41.216
(Cười)

NOTE Paragraph

00:08:41.240 --> 00:08:44.576
Bây giờ, tôi xin nói với bạn rằng
trải nghiệm của bạn về bản thân,

00:08:44.600 --> 00:08:46.416
trải nghiệm về chính bạn,

00:08:46.440 --> 00:08:49.936
cũng chỉ là một ảo giác
được tạo ra bởi não.

00:08:49.960 --> 00:08:51.900
Đó là ý tưởng kỳ lạ phải không?

00:08:51.900 --> 00:08:54.136
Vâng, ảo tưởng thị giác có thể
lừa dối mắt bạn,

00:08:54.160 --> 00:08:57.680
nhưng làm cách nào để tôi có thể bị
đánh lừa về việc tôi là tôi?

00:08:58.200 --> 00:08:59.416
Phần lớn chúng ta,

00:08:59.440 --> 00:09:01.016
trải nghiệm mình là một con người

00:09:01.040 --> 00:09:03.136
là đồng nhất, thống nhất
và liên tục

00:09:03.160 --> 00:09:05.270
điều đó rất khó đạt được.

00:09:05.270 --> 00:09:07.386
Nhưng chúng ta không nên
xem nó như đạt được.

00:09:07.386 --> 00:09:10.456
Có nhiều cách khác để
chúng ta cảm nghiệm về mình.

00:09:10.480 --> 00:09:12.576
Đó là trải nghiệm về việc mình có
một cơ thể

00:09:12.600 --> 00:09:14.056
và là một cơ thể.

00:09:14.080 --> 00:09:16.216
Có trải nghiệm về nhận thức thế giới

00:09:16.240 --> 00:09:17.880
từ người đầu tiên nhìn thấy.

00:09:18.240 --> 00:09:20.456
Có trải nghiệm về ý định muốn làm điều gì

00:09:20.480 --> 00:09:23.200
và về nguyên nhân sự việc
xảy ra trên thực tế.

00:09:23.200 --> 00:09:24.490
Và có những trải nghiệm

00:09:24.490 --> 00:09:28.046
là 1 con người liên tục và riêng biệt,

00:09:28.046 --> 00:09:31.680
được xây dựng từ 1 tập hợp những kỷ niệm
phong phú và tương tác xã hội.

NOTE Paragraph

00:09:31.680 --> 00:09:33.000
Nhiều trải nghiệm cho thấy,

00:09:33.000 --> 00:09:35.580
và nhiều bác sĩ tâm thần và thần kinh
biết rất rõ,

00:09:35.580 --> 00:09:38.776
rằng những cách khác biệt này
chúng ta trải nghiệm về chính mình

00:09:38.800 --> 00:09:40.496
có thể bị vỡ vụn ra.

00:09:40.520 --> 00:09:43.416
Điều đó muốn nói là
trải nghiệm trong quá khứ

00:09:43.440 --> 00:09:47.810
về chính mình là một hình ảnh được
xây dựng của bộ não.

00:09:47.810 --> 00:09:50.696
1 trải nghiệm khác, cũng
giống như những trải nghiệm ở trên,

00:09:50.720 --> 00:09:51.920
cần được làm rõ.

NOTE Paragraph

00:09:51.950 --> 00:09:53.800
Hãy quay lại chính cái cơ thể của bạn.

00:09:53.800 --> 00:09:57.546
Làm thế nào để não sản sinh ra được
trải nghiệm về việc chính mình là 1 cơ thể

00:09:57.546 --> 00:09:58.986
và về việc mình có 1 cơ thể?

00:09:58.986 --> 00:10:00.716
Vâng, cùng nguyên tắc được áp dụng.

00:10:00.716 --> 00:10:02.756
Não làm những phán đoán tốt nhất

00:10:02.766 --> 00:10:04.570
về cái không thuộc về cơ thể.

00:10:04.570 --> 00:10:08.310
Và có 1 kết quả thực nghiệm đẹp trong
khoa học thần kinh để minh họa điều đó.

00:10:08.310 --> 00:10:11.166
Và không giống với hầu hết những
thực nghiệm thần kinh khác,

00:10:11.166 --> 00:10:13.156
thực nghiệm này bạn có thể làm tại nhà.

00:10:13.156 --> 00:10:15.366
Cái các bạn cần chỉ là 1 trong
những thứ này.

NOTE Paragraph

00:10:15.366 --> 00:10:16.396
(Cười)

NOTE Paragraph

00:10:16.396 --> 00:10:17.740
Và vài cái chổi quét sơn.

NOTE Paragraph

00:10:18.880 --> 00:10:20.256
Trong ảo giác tay cao su,

00:10:20.280 --> 00:10:22.256
cánh tay thật của 1 người được giấu đi,

00:10:22.280 --> 00:10:24.896
và cánh tay cao su được đặc
phía trước.

00:10:24.920 --> 00:10:28.176
Rồi cả hai tay đồng thời được
tô với chổi sơn

00:10:28.200 --> 00:10:30.880
trong khi người đó nhìn vào
bàn tay giả đó.

00:10:31.320 --> 00:10:33.296
Phần lớn mọi người, sau 1 lúc,

00:10:33.320 --> 00:10:35.416
điều đó dẫn đến một cảm giác rất huyền bí

00:10:35.440 --> 00:10:38.040
rằng tay giả là 1 phần của cơ thể họ.

00:10:39.640 --> 00:10:43.816
Và ý tưởng rằng sự tương thích giữa
tiếp xúc thị giác và tiếp xúc xúc giác

00:10:43.840 --> 00:10:48.216
trên 1 đồ vật giống bàn tay
ở vị trí của bàn tay thật,

00:10:48.240 --> 00:10:51.016
là đủ bằng chứng cho não
nghĩ rằng

00:10:51.040 --> 00:10:54.256
bàn tay giả là 1 bộ phận của cơ thể.

NOTE Paragraph

00:10:54.280 --> 00:10:56.880
(Cười)

NOTE Paragraph

00:11:03.240 --> 00:11:05.496
Vậy bạn có thể thử mọi thứ.

00:11:05.520 --> 00:11:08.816
Bạn có thể đo độ dẫn truyền của da
và phản xạ cơ thể,

00:11:08.840 --> 00:11:10.096
nhưng không cần đâu.

00:11:10.120 --> 00:11:13.056
Rõ ràng là người mặc đồ xanh
tưởng nhầm bàn tay giả.

00:11:13.080 --> 00:11:16.330
Điều đó có nghĩa là thậm chí trải
nghiệm của việc cơ thể là gì

00:11:16.330 --> 00:11:18.056
thì cũng là sự phán đoán tốt nhất--

00:11:18.080 --> 00:11:20.560
một loại ảo giác có kiểm soát
bởi não.

NOTE Paragraph

00:11:21.480 --> 00:11:22.680
Còn một điều nữa.

00:11:23.020 --> 00:11:27.080
Chúng ta không chỉ trải nghiệm cơ thể
như đồ vật trong môi trường xung quanh,

00:11:27.080 --> 00:11:29.536
chúng ta còn trải nghiệm
chúng từ bên trong.

00:11:29.560 --> 00:11:33.800
Chúng ta cảm nghiệm được những
cảm giác về cơ thể từ bên trong.

00:11:35.000 --> 00:11:37.576
Và những tín hiệu cảm giác từ bên trong
của cơ thể

00:11:37.600 --> 00:11:41.656
liên tục thông tin cho não về
trạng thái của những cơ quan bên trong,

00:11:41.680 --> 00:11:44.336
cách thức tim hoạt động,
huyết áp như thế nào,

00:11:44.360 --> 00:11:45.576
nhiều thứ lắm.

00:11:45.600 --> 00:11:48.080
Loại nhận thức này,
ta gọi là nhận thức bên trong,

00:11:48.840 --> 00:11:50.096
thường bị bỏ qua.

00:11:50.120 --> 00:11:51.536
Nhưng nó vô cùng quan trọng

00:11:51.560 --> 00:11:54.896
vì nhận thức và trạng thái bình
thường của cơ thể --

00:11:54.920 --> 00:11:56.520
cái đó giúp ta sống.

NOTE Paragraph

00:11:56.560 --> 00:11:58.990
Đây là cách nhìn khác về
bàn tay giả.

00:11:58.990 --> 00:12:01.336
Bàn tay này từ phòng thí nghiệm
đại học Succex.

00:12:01.360 --> 00:12:04.776
Và đây, người ta thấy 1 thực tế ảo
về tay của họ,

00:12:04.800 --> 00:12:06.376
bàn tay này chuyển màu đỏ và đen

00:12:06.376 --> 00:12:09.456
đúng theo nhịp hay không đúng
nhịp tim của họ.

00:12:09.480 --> 00:12:11.936
Khi nó nhấp nháy đúng nhịp tim,

00:12:11.960 --> 00:12:15.080
thì người ta cảm thấy rõ hơn
rằng nó là một phần của cơ thể họ.

00:12:15.720 --> 00:12:19.216
Vậy những trải nghiệm về việc có cơ thể
được cắm sâu

00:12:19.240 --> 00:12:21.640
trong việc nhận thức cơ thể từ bên trong.

NOTE Paragraph

00:12:23.680 --> 00:12:26.336
Cuối cùng, tôi muốn các bạn chú ý đến,

00:12:26.360 --> 00:12:30.016
những trải nghiệm về cơ thể từ bên trong,
chúng rất khác với

00:12:30.040 --> 00:12:32.096
những trải nghiệm về thế giới quanh ta.

00:12:32.120 --> 00:12:34.816
Khi tôi nhìn quanh,
thế giới đầy các đồ vật --

00:12:34.840 --> 00:12:37.016
bàn, ghế, tay giả,

00:12:37.040 --> 00:12:38.510
người, nhiều người --

00:12:38.510 --> 00:12:40.010
có cả cơ thể tôi nữa,

00:12:40.010 --> 00:12:43.056
tôi có thể nhận thức nó
như là 1 đồ vật trong thế giới bên ngoài.

00:12:43.080 --> 00:12:45.266
Nhưng những trải nghiệm về
thế giới bên trong,

00:12:45.266 --> 00:12:46.576
chúng không giống như vậy.

00:12:46.600 --> 00:12:48.656
Tôi không cảm nhận được quả thận ở đây,

00:12:48.680 --> 00:12:50.256
gan ở đây,

00:12:50.280 --> 00:12:51.536
lá lách ở đây ...

00:12:51.560 --> 00:12:53.456
Tôi không biết lá lách ở đâu cả,

00:12:53.480 --> 00:12:54.856
nhưng nó có ở đó.

00:12:54.880 --> 00:12:57.706
Tôi không cảm nhận những thứ bên trong
như là những đồ vật.

00:12:57.706 --> 00:13:01.320
Thật ra, tôi không trải nghiệm chúng
trừ phi chúng bị vấn đề.

00:13:01.320 --> 00:13:02.880
Tôi nghĩ điều đó rất quan trọng.

00:13:02.900 --> 00:13:05.530
Cảm nhận trạng thái bên trong của
cơ thể

00:13:05.530 --> 00:13:07.520
không phải là xác nhận nó là gì,

00:13:07.520 --> 00:13:09.736
mà là sự kiểm soát và tình
trạng bình thường --

00:13:09.760 --> 00:13:13.656
việc giữ cho các thay đổi sinh lý
không vượt qua các giới hạn

00:13:13.680 --> 00:13:15.520
để tương thích với sự sống còn.

00:13:15.540 --> 00:13:19.290
Khi não dùng những phán đoán
để vẽ ra những thứ đó,

00:13:19.290 --> 00:13:22.616
chúng ta nhận thấy được sự vật
như là những nguyên nhân tạo cảm giác.

00:13:22.640 --> 00:13:26.256
Khi não dùng những phán đoán
để kiểm tra và bình thường hóa mọi thứ,

00:13:26.280 --> 00:13:29.440
thì chúng ta trải nghiệm được
sự kiểm soát đang tốt hay không ổn.

NOTE Paragraph

00:13:29.880 --> 00:13:32.696
Vậy phần lớn những trải nghiệm cơ bản
về chính mình,

00:13:32.720 --> 00:13:34.776
về chính cơ thể của mình,

00:13:34.800 --> 00:13:38.760
được ăn sâu trong cơ chế sinh học
để giữ cho ta sống còn.

00:13:40.760 --> 00:13:43.096
Và khi chúng ta suy nghĩ theo
cách này,

00:13:43.120 --> 00:13:46.816
chúng ta có thể bắt đầu thấy
rằng tất cả những trải nghiệm nhận thức,

00:13:46.840 --> 00:13:51.576
vì chúng ta phụ thuộc vào cơ chế
nhận thức phán đoán,

00:13:51.600 --> 00:13:55.016
tất cả xuất phát từ điều cơ bản này
để giúp ta sống còn.

00:13:55.040 --> 00:13:57.656
Chúng ta trải nghiệm thế giới và
chính chúng ta

00:13:57.680 --> 00:14:00.760
với cơ thể, thông qua cơ thể
và nhờ vào cơ thể.

NOTE Paragraph

00:14:01.560 --> 00:14:03.950
Cho phép tôi nói lại cụ thể từng bước.

00:14:03.950 --> 00:14:05.980
Điều mà chúng ta thấy đều
phụ thuộc

00:14:05.980 --> 00:14:08.456
vào khả năng phán đoán của não
về vạn vật bên ngoài.

00:14:08.480 --> 00:14:10.856
Thế giới được trải nghiệm
xuất phát từ bên trong,

00:14:10.880 --> 00:14:12.570
chứ không phải chỉ riêng bên ngoài.

00:14:12.600 --> 00:14:15.856
Ảo tưởng bàn tay giả cho thấy
về trải nghiệm từ bên trong

00:14:15.880 --> 00:14:18.160
về cái mà cơ thể của ta là
hay không phải là.

00:14:18.230 --> 00:14:22.136
Và những phán đoán liên quan đến bản
thân phụ thuộc nhiều vào tín hiệu cảm xúc

00:14:22.160 --> 00:14:23.920
xuất phát từ bên trong cơ thể.

00:14:24.400 --> 00:14:25.616
Và cuối cùng,

00:14:25.640 --> 00:14:30.016
những trải nghiệm về cơ thể mình chính
là sự kiểm soát và trạng thái bình thường

00:14:30.040 --> 00:14:32.750
chứ không phải là vẽ ra lại cơ thể mình.

00:14:32.840 --> 00:14:36.056
Vậy những kinh nghiệm về thế giới quanh ta
và chính ta trong đó --

00:14:36.080 --> 00:14:38.336
đó là những ảo giác được kiểm soát

00:14:38.360 --> 00:14:41.256
được vẽ từ hơn triệu năm tiến hóa

00:14:41.280 --> 00:14:44.440
để giữ cho ta sống được trong
thế giới nhiều nguy cơ và cơ hội.

00:14:44.480 --> 00:14:47.160
Chúng ta phán đoán để tồn tại.

NOTE Paragraph

00:14:47.200 --> 00:14:51.000
Bây giờ, tôi chia tay các bạn
với 3 áp dụng cho kiến thức này.

00:14:51.000 --> 00:14:53.700
Trước hết, chỉ khi ta có thể nhầm lẫn
về thế giới,

00:14:53.700 --> 00:14:55.656
thì ta mới có thể nhầm lẫn về chính mình

00:14:55.680 --> 00:14:57.816
khi cơ chế phán đoán có vấn đề.

00:14:57.840 --> 00:15:02.056
Hiểu điều này mở ra nhiều cơ hội
cho ngành tâm thần học và thần kinh học,

00:15:02.080 --> 00:15:04.696
vì ta có thể biết được cơ chế

00:15:04.720 --> 00:15:06.616
hơn là chỉ xử lý những triệu chứng

00:15:06.640 --> 00:15:09.160
trong điều kiện như
trầm cảm và tâm thần phân liệt.

NOTE Paragraph

00:15:09.720 --> 00:15:10.936
Thứ hai:

00:15:10.960 --> 00:15:14.776
Điều làm cho tôi chính là tôi
không thể thu nhỏ lại hay sử dụng

00:15:14.800 --> 00:15:17.176
một chương trình phần mềm trên rô bốt,

00:15:17.200 --> 00:15:19.416
dù cho nó có thông minh và
tinh vi đến đâu.

00:15:19.440 --> 00:15:22.056
Chúng ta là động vật sinh học bằng
xương bằng thịt

00:15:22.080 --> 00:15:25.336
có trải nghiệm nhận thức
ở nhiều mức độ định dạng

00:15:25.360 --> 00:15:28.336
bởi cơ chế sinh học
để giữ cho ta sinh tồn.

00:15:28.360 --> 00:15:32.000
Việc làm cho máy tính thông minh hơn
không thể làm cho chúng có nhận thức.

NOTE Paragraph

00:15:33.000 --> 00:15:34.296
Cuối cùng,

00:15:34.320 --> 00:15:36.296
thế giới bên trong của mỗi cá nhân,

00:15:36.320 --> 00:15:37.976
cách chúng ta nhận thức,

00:15:38.000 --> 00:15:40.760
chính là cách cảm nhận được nhận thức.

00:15:40.810 --> 00:15:43.816
Và thậm chí sự nhận thức của con
người nói chung --

00:15:43.840 --> 00:15:47.816
đó chính là vùng rất nhỏ bé trong không
gian rộng lớn của sự nhận thức có thể.

00:15:47.840 --> 00:15:51.496
Cái tôi và thế giới bên ngoài là duy nhất
đối với mỗi người chúng ta,

00:15:51.520 --> 00:15:54.736
nhưng nó được cắm rễ sâu
trong cái cơ chế sinh học

00:15:54.760 --> 00:15:57.360
được chia sẻ với nhiều sinh vật sống khác.

NOTE Paragraph

00:15:57.400 --> 00:16:00.710
Bây giờ đây là những thay đổi cở bản

00:16:00.710 --> 00:16:03.500
trong cách thức chúng ta hiểu chính mình,

00:16:03.500 --> 00:16:05.260
nhưng tôi nghĩ chúng thật tuyệt vời,

00:16:05.260 --> 00:16:08.090
vì khi trong khoa học,
từ Copernic--

00:16:08.090 --> 00:16:10.320
chúng ta không xem mình là trung tâm
vũ trụ --

00:16:10.344 --> 00:16:11.576
rồi đến Darwin --

00:16:11.600 --> 00:16:14.556
chúng ta xem mình có mối liên quan với
tất cả sinh vật khác --

00:16:14.556 --> 00:16:16.280
cho đến ngày nay.

00:16:16.320 --> 00:16:19.056
Với cảm giác tuyệt vời hơn về
tầm hiểu biết

00:16:19.080 --> 00:16:21.496
đưa đến cảm giác tuyệt hơn về cảm nhận

00:16:21.520 --> 00:16:23.376
và một nhận thức thú vị hơn

00:16:23.400 --> 00:16:28.000
ở đó chúng ta là một phần
không thể tách rời của toàn thể vũ trụ.

00:16:28.920 --> 00:16:30.120
Và ...

00:16:30.720 --> 00:16:33.096
Khi kết thúc sự nhận thức,

00:16:33.120 --> 00:16:35.920
sẽ không có gì phải lo sợ cả.

00:16:36.560 --> 00:16:37.760
Không gì cả.

NOTE Paragraph

00:16:38.480 --> 00:16:39.696
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:16:39.720 --> 00:16:47.746
(Vỗ tay)