1
00:00:00,920 --> 00:00:02,160
Cách đây một năm

2
00:00:02,840 --> 00:00:05,216
lần thứ 3 trong đời,
não tôi ngừng hoạt động.

3
00:00:05,240 --> 00:00:09,520
Tôi đã trải qua một cuộc tiểu phẩu,
và não tôi chìm đắm trong chất gây mê

4
00:00:10,520 --> 00:00:13,856
Tôi nhớ cảm giác tách rời
và vỡ vụn

5
00:00:13,880 --> 00:00:14,970
và sự lạnh lẽo.

6
00:00:14,970 --> 00:00:18,060
Và rồi tôi tỉnh lại, dù mơ hồ 
và mất phương hướng,

7
00:00:18,060 --> 00:00:19,690
nhưng cuối cùng thì cũng tỉnh lại.

8
00:00:19,690 --> 00:00:22,096
Mỗi khi bạn tỉnh dậy
từ một giấc ngủ sâu,

9
00:00:22,120 --> 00:00:25,376
bạn sẽ cảm thấy lẫn lộn về thời gian
hoặc lo lắng về việc ngủ quên,

10
00:00:25,400 --> 00:00:28,136
nhưng luôn có một cảm giác về
thời gian trôi qua,

11
00:00:28,160 --> 00:00:30,376
về sự tiếp nối giữa trước đó và bây giờ.

12
00:00:30,400 --> 00:00:32,616
Hồi tỉnh sau gây mê mang một
cảm giác rất khác

13
00:00:32,640 --> 00:00:35,136
Tôi có thể đã trải qua 5 phút, 5 giờ,

14
00:00:35,160 --> 00:00:36,576
5 năm hay thậm chí 50 năm.

15
00:00:36,600 --> 00:00:38,446
Đơn giản lúc đó tôi không
có nhận thức.

16
00:00:38,446 --> 00:00:40,220
Đó là một sự lãng quên hoàn toàn.

17
00:00:40,240 --> 00:00:42,296
Gây mê -- là một
loại ma thuật hiện đại.

18
00:00:42,320 --> 00:00:45,496
nó biến con người thành đồ vật,

19
00:00:45,520 --> 00:00:47,520
và biến lại thành con người.

20
00:00:47,544 --> 00:00:48,776
Và quá trình này

21
00:00:48,800 --> 00:00:52,370
là một trong những bí ẩn tuyệt vời
nhất của khoa học và triết học.

22
00:00:52,400 --> 00:00:54,016
Nhận thức xảy ra như thế nào?

23
00:00:54,040 --> 00:00:56,256
Bằng cách nào đó, trong mỗi bộ não,

24
00:00:56,280 --> 00:00:59,176
hoạt động kết nối của hàng tỷ nơ ron,

25
00:00:59,200 --> 00:01:02,216
và mỗi nơ ron là một cỗ máy
sinh học nhỏ bé,

26
00:01:02,240 --> 00:01:04,056
đang tạo nên trải 
nghiệm nhận thức.

27
00:01:04,080 --> 00:01:06,016
Không phải là bất kỳ nhận thức nào

28
00:01:06,040 --> 00:01:08,421
đó chính là nhận thức của bạn
ngay tại lúc này đây

29
00:01:08,445 --> 00:01:09,645
Điều đó xảy ra thế nào?

30
00:01:10,560 --> 00:01:12,616
Việc trả lời câu hỏi này rất quan trọng

31
00:01:12,640 --> 00:01:15,496
vì đó là tất cả nhận thức
cho mỗi chúng ta.

32
00:01:15,520 --> 00:01:17,520
Không có nó sẽ không có thế giới,

33
00:01:17,580 --> 00:01:18,950
không có cái tôi,

34
00:01:18,950 --> 00:01:20,320
không có gì cả.

35
00:01:20,320 --> 00:01:23,177
Khi ta đau khổ, chúng ta nhận thức được nó

36
00:01:23,177 --> 00:01:25,417
dù qua tinh thần hay thể xác

37
00:01:26,400 --> 00:01:29,336
Và nếu chúng ta có thể
trải nghiệm được niềm vui hay nổi đau,

38
00:01:29,360 --> 00:01:30,720
còn động vật thì sao?

39
00:01:30,720 --> 00:01:32,736
Có thể chúng cũng
có nhận thức phải không?

40
00:01:32,760 --> 00:01:34,416
Chúng cũng có cảm nhận về cái tôi?

41
00:01:34,440 --> 00:01:37,576
Khi máy tính trở nên nhanh hơn
và thông minh hơn,

42
00:01:37,600 --> 00:01:39,770
sẽ đến một thời điểm nào đó không xa

43
00:01:39,770 --> 00:01:42,936
khi iPhone của tôi có được
ý thức về sự tồn tại của chính nó.

44
00:01:42,960 --> 00:01:46,280
Tôi nghĩ viễn cảnh cho trí tuệ nhân tạo
có ý thức còn khá xa vời.

45
00:01:46,280 --> 00:01:49,270
Và tôi nghĩ đến điều đó vì
nghiên cứu của tôi mách bảo tôi

46
00:01:49,270 --> 00:01:52,210
rằng ý thức không liên quan nhiều đến
sự thông minh thuần túy

47
00:01:52,210 --> 00:01:57,616
mà liên quan nhiều đến bản chất tự nhiên
của ta như là một tổ chức sống biết thở.

48
00:01:57,640 --> 00:02:00,336
Ý thức và sự thông minh là
những thứ rất khác nhau.

49
00:02:00,360 --> 00:02:04,330
Bạn không cần phải thông minh thì mới biết
đau khổ, nhưng trước hết bạn phải sống.

50
00:02:04,420 --> 00:02:06,470
Trong câu chuyện tôi sắp kể,

51
00:02:06,470 --> 00:02:09,200
kinh nghiệm về ý thức của chúng ta
về thế giới xunh quanh,

52
00:02:09,200 --> 00:02:10,616
và về chính cái tôi trong đó,

53
00:02:10,639 --> 00:02:13,176
là một loại ảo giác có kiểm tra

54
00:02:13,200 --> 00:02:17,040
nó xảy ra nhờ vào chính vì cơ thể
sống của chúng ta.

55
00:02:17,840 --> 00:02:21,176
Có lẽ các bạn đã nghe nói
là chúng ta không biết gì

56
00:02:21,200 --> 00:02:23,936
về cách não và cơ thể tạo ra
sự nhận thức.

57
00:02:23,960 --> 00:02:27,096
Và người ta thậm chí còn nói nó
vượt ra ngoài tầm của khoa học.

58
00:02:27,120 --> 00:02:28,336
Nhưng thực ra,

59
00:02:28,360 --> 00:02:32,496
25 năm qua đã chứng kiến sự bùng nổ
của công trình khoa học về lĩnh vực này.

60
00:02:32,520 --> 00:02:35,296
Nếu bạn đến phòng thí nghiệm của tôi
tại đại học Sussex,

61
00:02:35,320 --> 00:02:38,480
bạn sẽ thấy các nhà khoa học
của nhiều chuyên ngành

62
00:02:39,200 --> 00:02:41,120
và đôi khi có cả các triết gia.

63
00:02:41,800 --> 00:02:45,776
Tất cả chúng tôi cố gắng tìm hiểu
cách ý thức hoạt động

64
00:02:45,800 --> 00:02:47,890
và điều gì xảy ra khi nó bị nhầm lẫn.

65
00:02:47,890 --> 00:02:50,016
Và cách làm rất đơn giản.

66
00:02:50,040 --> 00:02:52,016
Tôi mời các bạn nghĩ về ý thức

67
00:02:52,040 --> 00:02:54,256
như là bạn nghĩ về sự sống.

68
00:02:54,280 --> 00:02:56,896
Trước hết, mọi người nghĩ
bản chất của sự sống

69
00:02:56,920 --> 00:02:59,536
có thể không được giải thích
bởi vật lý và hóa học--

70
00:02:59,560 --> 00:03:02,430
rằng sự sống phải phức tạp
hơn vấn đề hóa học nhiều.

71
00:03:02,440 --> 00:03:04,290
Nhưng rồi không ai nghĩ như vậy nữa.

72
00:03:04,290 --> 00:03:06,166
Khi các nhà sinh học tham gia nhiên cứu

73
00:03:06,166 --> 00:03:08,616
về việc giải thích các đặc tính
của các tổ chức sống

74
00:03:08,640 --> 00:03:10,456
trong mức độ vật lý và hóa học--

75
00:03:10,480 --> 00:03:13,536
mọi thứ như là sự trao đổi chất,
sinh sản, cân bằng vật lý--

76
00:03:13,560 --> 00:03:17,376
bí ẩn của định nghĩa sự sống
bắt đầu được khai phá,

77
00:03:17,400 --> 00:03:20,456
và người ta không nhắm tới
các giải pháp huyền bí nữa,

78
00:03:20,480 --> 00:03:23,210
như là một sức mạnh của sự sống
hay là lực đẩy sự sống.

79
00:03:23,210 --> 00:03:25,360
Vậy sự sống cũng như ý thức.

80
00:03:25,360 --> 00:03:28,056
Một khi chúng ta bắt đầu giải thích những
đặc tính của nó

81
00:03:28,080 --> 00:03:31,776
trong phạm vi mọi sự
xảy ra bên trong não và cơ thể,

82
00:03:31,800 --> 00:03:35,216
thì sự huyền bí về ý thức

83
00:03:35,240 --> 00:03:36,976
hình như bắt đầu được giải mã.

84
00:03:37,000 --> 00:03:38,720
Ít ra là một phác họa.

85
00:03:39,280 --> 00:03:40,536
Vậy chúng ta bắt đầu nhé.

86
00:03:40,560 --> 00:03:42,536
Đặc tính của ý thức là gì?

87
00:03:42,560 --> 00:03:45,084
Khoa học về ý thức nên cố gắng
giải thích điều gì?

88
00:03:45,960 --> 00:03:49,656
Ngày nay, tôi thường nghĩ về ý thức
trong 2 hướng khác nhau.

89
00:03:49,680 --> 00:03:52,056
Ta có những trải nghiệm
về thế giới xung quanh,

90
00:03:52,080 --> 00:03:54,296
nhờ ánh sáng, âm thanh và mùi vị,

91
00:03:54,320 --> 00:03:58,240
còn có những tín hiệu đa xúc cảm, toàn
cảnh, 3 chiều, tràn ngập các bộ phim.

92
00:03:58,580 --> 00:04:00,550
Và còn có ý thức về chính mình.

93
00:04:00,550 --> 00:04:03,536
Đó là kinh nghiệm về chính bản thân mình
của bạn và của tôi.

94
00:04:03,560 --> 00:04:05,576
Nhân vật chính trong phim,

95
00:04:05,600 --> 00:04:08,960
và có thể phương diện ý thức
mà chúng ta bám vào rất chặt chẽ.

96
00:04:09,840 --> 00:04:12,296
Hãy bắt đầu với kinh nghiệm về thế
giới quanh ta,

97
00:04:12,320 --> 00:04:16,055
và với ý tưởng quan trọng của
não là động cơ ban đầu.

98
00:04:16,079 --> 00:04:17,839
Hãy tưởng tượng mình là bộ não.

99
00:04:17,880 --> 00:04:19,869
Bạn bị nhốt trong hộp sọ,

100
00:04:19,869 --> 00:04:22,496
cố hình dung những gì
đang xảy ra ở thế giới bên ngoài.

101
00:04:22,520 --> 00:04:25,536
Không có ánh sáng trong hộp sọ.
Âm thanh cũng không.

102
00:04:25,560 --> 00:04:28,336
Tất cả chúng ta có là những dòng
xung điện

103
00:04:28,360 --> 00:04:30,890
mà chỉ được truyền gián tiếp
từ bên ngoài,

104
00:04:30,890 --> 00:04:33,010
dù cho các vật bên ngoài có
thế nào đi nữa.

105
00:04:33,010 --> 00:04:35,656
Đó là nhận thức --
hình ảnh của thế giới bên ngoài --

106
00:04:35,680 --> 00:04:38,536
nhận thức phải là một
quá trình trung gian

107
00:04:38,560 --> 00:04:41,696
ở đó não kết nối những
tín hiệu giác quan này

108
00:04:41,720 --> 00:04:45,776
với sự phán đoán hay tin tưởng
về cách thức thế giới tồn tại

109
00:04:45,800 --> 00:04:48,936
từ những ước đoán tốt nhất
của cái tạo ra những tín hiệu.

110
00:04:48,960 --> 00:04:51,656
Não không nghe âm hay thấy ánh sáng.

111
00:04:51,680 --> 00:04:56,040
Cái mà ta nhận được là những phán đoán tốt
nhất về điều xảy ra trong thế giới.

112
00:04:57,040 --> 00:04:59,960
Tôi xin đưa vài ví dụ.

113
00:05:00,400 --> 00:05:02,376
Bạn có thể thấy ảo ảnh này trước đây,

114
00:05:02,400 --> 00:05:04,656
nhưng tôi muốn bạn nghĩ về nó
theo cách khác.

115
00:05:04,680 --> 00:05:06,736
Nếu bạn nhìn 2 ô này, A và B,

116
00:05:06,760 --> 00:05:10,080
đúng là chúng rất khác nhau về
độ tối phải không?

117
00:05:10,220 --> 00:05:13,680
Nhưng chúng thật ra chúng cùng màu.

118
00:05:13,680 --> 00:05:15,376
Và tôi có thể minh họa điều này.

119
00:05:15,400 --> 00:05:17,616
Nếu tôi đặt một hình khác ở đây

120
00:05:17,640 --> 00:05:20,460
và nối 2 ô vuông đó
với một thanh màu xám,

121
00:05:20,460 --> 00:05:22,336
bạn có thể thấy không có gì khác cả.

122
00:05:22,360 --> 00:05:24,136
Chúng có cùng màu xám như nhau.

123
00:05:24,160 --> 00:05:25,816
Và nếu bạn vẫn không tin tôi,

124
00:05:25,840 --> 00:05:28,080
tôi sẽ mang thanh đặt ngang
để nối chúng lại.

125
00:05:28,680 --> 00:05:32,040
Nó là một khối màu xám,
không có gì khác cả.

126
00:05:32,760 --> 00:05:34,456
Đây không phải là trò ảo thuật.

127
00:05:34,480 --> 00:05:35,896
Nó chỉ có cùng màu xám,

128
00:05:35,920 --> 00:05:38,120
nhưng lấy nó đi lần nữa,
và nó trông rất khác.

129
00:05:39,240 --> 00:05:40,496
Vậy điều đang xảy ra

130
00:05:40,520 --> 00:05:43,336
là não sử dụng khả năng
phán đoán ưu tiên

131
00:05:43,360 --> 00:05:46,456
để xây dựng trên cung tiếp nối
của vỏ não thị giác

132
00:05:46,480 --> 00:05:49,176
mà một cái bóng làm mờ
hình dạng của một bề mặt,

133
00:05:49,200 --> 00:05:52,800
làm cho chúng ta thấy ô B sáng hơn
so với thực tế.

134
00:05:52,800 --> 00:05:54,890
Đây là ví dụ khác,

135
00:05:54,890 --> 00:05:58,376
ví dụ này cho thấy vận tốc não sử dụng
những phán đoán nhanh như thế nào

136
00:05:58,400 --> 00:06:00,696
để thay đổi cái mà ta trải nghiệm thực.

137
00:06:00,720 --> 00:06:01,920
Hãy nghe đoạn này.

138
00:06:03,440 --> 00:06:06,480
(Giọng nói biến dạng)

139
00:06:07,320 --> 00:06:08,896
Nghe có vẻ kỳ lạ phải không?

140
00:06:08,920 --> 00:06:11,349
Hãy nghe lại
và xem thử bạn có nghe được gì không.

141
00:06:11,760 --> 00:06:14,720
(Giọng nói biến dạng)

142
00:06:14,950 --> 00:06:16,990
Vẫn còn mờ lắm.

143
00:06:16,990 --> 00:06:18,360
Bây giờ hãy nghe đoạn này.

144
00:06:18,510 --> 00:06:21,976
(Đoạn ghi âm) Anil Seth: Tôi nghĩ Brexit
là một ý tưởng thật khủng khiếp.

145
00:06:22,000 --> 00:06:23,336
(Cười)

146
00:06:23,360 --> 00:06:24,576
Như vậy đó.

147
00:06:24,600 --> 00:06:26,416
Bạn nghe được vài từ phải không?

148
00:06:26,440 --> 00:06:29,536
Bây giờ hãy nghe lại đoạn lúc nảy.
Tôi mới tua tại.

149
00:06:29,560 --> 00:06:32,616
(Giọng nói biến dạng)

150
00:06:32,640 --> 00:06:35,136
Bạn nghe được các từ rồi đó.

151
00:06:35,160 --> 00:06:36,360
Một lần nữa xem.

152
00:06:37,040 --> 00:06:40,040
(Giọng nói biến dạng)

153
00:06:41,000 --> 00:06:43,256
Ok, có điều gì ở đó?

154
00:06:43,280 --> 00:06:46,856
Điều đáng chú ý là những thông tin
âm thanh vào trong não

155
00:06:46,880 --> 00:06:48,080
không thay đổi gì cả.

156
00:06:48,100 --> 00:06:51,216
Cái được thay đổi chính
là sự phán đoán tốt hơn của não

157
00:06:51,240 --> 00:06:53,296
về những tác động trên thông tin âm thanh.

158
00:06:53,320 --> 00:06:55,680
Và cái đó làm thay đổi điều bạn nghe được.

159
00:06:55,690 --> 00:06:59,470
Tất cả điều đó làm cho não
có được cơ sở nhận dạng

160
00:06:59,470 --> 00:07:01,176
trong tình trạng nhận thức khác.

161
00:07:01,200 --> 00:07:05,216
Thay vì nhận dạng phụ thuộc nhiều
vào tín hiện vào trong não

162
00:07:05,240 --> 00:07:06,776
từ thế giới bên ngoài,

163
00:07:06,800 --> 00:07:09,296
nó phụ thuộc rất nhiều

164
00:07:09,320 --> 00:07:12,610
và sự phán đoán do nhận thức
theo hướng ngược lại.

165
00:07:12,610 --> 00:07:15,590
Chúng ta không nhận thức
thế giới một cách thụ động,

166
00:07:15,590 --> 00:07:17,880
chúng ta có được những
nhận thức rất chủ động.

167
00:07:17,880 --> 00:07:20,186
Thế giới mà chúng ta trải nghiệm
lại xuất hiện

168
00:07:20,186 --> 00:07:22,226
từ bên trong ra ngoài bằng hoặc nhiều hơn

169
00:07:22,226 --> 00:07:23,590
từ ngoài vào trong.

170
00:07:23,640 --> 00:07:25,816
Tôi xin đưa thêm 1 ví dụ về nhận thức

171
00:07:25,840 --> 00:07:28,720
như là một hoạt động chủ động,
một quá trình suy diễn.

172
00:07:29,400 --> 00:07:34,536
Chúng ta kết nối thực tế ảo
với quá trình tạo hình ảnh

173
00:07:34,560 --> 00:07:37,270
để mô phỏng hiệu ứng
về phỏng đoán nhận thức siêu sức mạnh

174
00:07:37,270 --> 00:07:38,570
trên kinh nghiệm bản thân.

175
00:07:38,570 --> 00:07:41,926
Trong đoạn video toàn cảnh này,
chúng tôi đã làm biến đổi khung cảnh --

176
00:07:41,926 --> 00:07:44,346
đó là trong khung viên của trường
đại học Susex --

177
00:07:44,346 --> 00:07:45,740
thành một sân chơi huyền ảo.

178
00:07:45,760 --> 00:07:49,616
Chúng tôi sử lý cảnh quay bằng
thuật toán Deep Dream của Google

179
00:07:49,640 --> 00:07:53,270
để mô phỏng hiệu ứng phỏng đoán
nhận thức về siêu sức mạnh.

180
00:07:53,270 --> 00:07:55,376
Trong trường hợp này
để thấy những con chó.

181
00:07:55,400 --> 00:07:57,536
Bạn có thể thấy
cảnh tượng rất kỳ lạ.

182
00:07:57,560 --> 00:07:59,656
Khi phán đoán nhận thức
mạnh như thế,

183
00:07:59,680 --> 00:08:01,056
như trong trường hợp này,

184
00:08:01,080 --> 00:08:03,976
kết quả rất giống với
ảo giác

185
00:08:04,000 --> 00:08:06,656
người ta có thể nói mình ở trong
trạng thái bị biến đổi,

186
00:08:06,656 --> 00:08:08,360
hay có thể là loạn tinh thần.

187
00:08:08,360 --> 00:08:10,787
Bây giờ hãy nghĩ về điều đó trong 1 phút.

188
00:08:11,160 --> 00:08:16,256
Nếu ảo giác là một loại nhận
thức không kiểm soát,

189
00:08:16,280 --> 00:08:20,736
thì nhận thức ở đây và lúc này
cũng là một loại ảo ảnh,

190
00:08:20,760 --> 00:08:22,776
nhưng là một loại ảo
ảnh có kiểm soát

191
00:08:22,800 --> 00:08:25,696
ở đó những phán đoán của não
được bao trùm

192
00:08:25,720 --> 00:08:27,600
bởi thông tin cảm giác từ bên ngoài.

193
00:08:28,200 --> 00:08:31,176
Thật ra, chúng ta luôn
ảo giác về thời gian,

194
00:08:31,200 --> 00:08:32,576
kể cả lúc này.

195
00:08:32,600 --> 00:08:35,416
Khi chúng ta đồng ý với
nhau về những ảo giác đó

196
00:08:35,440 --> 00:08:37,240
thì chúng ta gọi nó là thực tế.

197
00:08:37,280 --> 00:08:41,216
(Cười)

198
00:08:41,240 --> 00:08:44,576
Bây giờ, tôi xin nói với bạn rằng
trải nghiệm của bạn về bản thân,

199
00:08:44,600 --> 00:08:46,416
trải nghiệm về chính bạn,

200
00:08:46,440 --> 00:08:49,936
cũng chỉ là một ảo giác
được tạo ra bởi não.

201
00:08:49,960 --> 00:08:51,900
Đó là ý tưởng kỳ lạ phải không?

202
00:08:51,900 --> 00:08:54,136
Vâng, ảo tưởng thị giác có thể
lừa dối mắt bạn,

203
00:08:54,160 --> 00:08:57,680
nhưng làm cách nào để tôi có thể bị
đánh lừa về việc tôi là tôi?

204
00:08:58,200 --> 00:08:59,416
Phần lớn chúng ta,

205
00:08:59,440 --> 00:09:01,016
trải nghiệm mình là một con người

206
00:09:01,040 --> 00:09:03,136
là đồng nhất, thống nhất
và liên tục

207
00:09:03,160 --> 00:09:05,270
điều đó rất khó đạt được.

208
00:09:05,270 --> 00:09:07,386
Nhưng chúng ta không nên
xem nó như đạt được.

209
00:09:07,386 --> 00:09:10,456
Có nhiều cách khác để
chúng ta cảm nghiệm về mình.

210
00:09:10,480 --> 00:09:12,576
Đó là trải nghiệm về việc mình có
một cơ thể

211
00:09:12,600 --> 00:09:14,056
và là một cơ thể.

212
00:09:14,080 --> 00:09:16,216
Có trải nghiệm về nhận thức thế giới

213
00:09:16,240 --> 00:09:17,880
từ người đầu tiên nhìn thấy.

214
00:09:18,240 --> 00:09:20,456
Có trải nghiệm về ý định muốn làm điều gì

215
00:09:20,480 --> 00:09:23,200
và về nguyên nhân sự việc
xảy ra trên thực tế.

216
00:09:23,200 --> 00:09:24,490
Và có những trải nghiệm

217
00:09:24,490 --> 00:09:28,046
là 1 con người liên tục và riêng biệt,

218
00:09:28,046 --> 00:09:31,680
được xây dựng từ 1 tập hợp những kỷ niệm
phong phú và tương tác xã hội.

219
00:09:31,680 --> 00:09:33,000
Nhiều trải nghiệm cho thấy,

220
00:09:33,000 --> 00:09:35,580
và nhiều bác sĩ tâm thần và thần kinh
biết rất rõ,

221
00:09:35,580 --> 00:09:38,776
rằng những cách khác biệt này
chúng ta trải nghiệm về chính mình

222
00:09:38,800 --> 00:09:40,496
có thể bị vỡ vụn ra.

223
00:09:40,520 --> 00:09:43,416
Điều đó muốn nói là
trải nghiệm trong quá khứ

224
00:09:43,440 --> 00:09:47,810
về chính mình là một hình ảnh được
xây dựng của bộ não.

225
00:09:47,810 --> 00:09:50,696
1 trải nghiệm khác, cũng
giống như những trải nghiệm ở trên,

226
00:09:50,720 --> 00:09:51,920
cần được làm rõ.

227
00:09:51,950 --> 00:09:53,800
Hãy quay lại chính cái cơ thể của bạn.

228
00:09:53,800 --> 00:09:57,546
Làm thế nào để não sản sinh ra được
trải nghiệm về việc chính mình là 1 cơ thể

229
00:09:57,546 --> 00:09:58,986
và về việc mình có 1 cơ thể?

230
00:09:58,986 --> 00:10:00,716
Vâng, cùng nguyên tắc được áp dụng.

231
00:10:00,716 --> 00:10:02,756
Não làm những phán đoán tốt nhất

232
00:10:02,766 --> 00:10:04,570
về cái không thuộc về cơ thể.

233
00:10:04,570 --> 00:10:08,310
Và có 1 kết quả thực nghiệm đẹp trong
khoa học thần kinh để minh họa điều đó.

234
00:10:08,310 --> 00:10:11,166
Và không giống với hầu hết những
thực nghiệm thần kinh khác,

235
00:10:11,166 --> 00:10:13,156
thực nghiệm này bạn có thể làm tại nhà.

236
00:10:13,156 --> 00:10:15,366
Cái các bạn cần chỉ là 1 trong
những thứ này.

237
00:10:15,366 --> 00:10:16,396
(Cười)

238
00:10:16,396 --> 00:10:17,740
Và vài cái chổi quét sơn.

239
00:10:18,880 --> 00:10:20,256
Trong ảo giác tay cao su,

240
00:10:20,280 --> 00:10:22,256
cánh tay thật của 1 người được giấu đi,

241
00:10:22,280 --> 00:10:24,896
và cánh tay cao su được đặc
phía trước.

242
00:10:24,920 --> 00:10:28,176
Rồi cả hai tay đồng thời được
tô với chổi sơn

243
00:10:28,200 --> 00:10:30,880
trong khi người đó nhìn vào
bàn tay giả đó.

244
00:10:31,320 --> 00:10:33,296
Phần lớn mọi người, sau 1 lúc,

245
00:10:33,320 --> 00:10:35,416
điều đó dẫn đến một cảm giác rất huyền bí

246
00:10:35,440 --> 00:10:38,040
rằng tay giả là 1 phần của cơ thể họ.

247
00:10:39,640 --> 00:10:43,816
Và ý tưởng rằng sự tương thích giữa
tiếp xúc thị giác và tiếp xúc xúc giác

248
00:10:43,840 --> 00:10:48,216
trên 1 đồ vật giống bàn tay
ở vị trí của bàn tay thật,

249
00:10:48,240 --> 00:10:51,016
là đủ bằng chứng cho não
nghĩ rằng

250
00:10:51,040 --> 00:10:54,256
bàn tay giả là 1 bộ phận của cơ thể.

251
00:10:54,280 --> 00:10:56,880
(Cười)

252
00:11:03,240 --> 00:11:05,496
Vậy bạn có thể thử mọi thứ.

253
00:11:05,520 --> 00:11:08,816
Bạn có thể đo độ dẫn truyền của da
và phản xạ cơ thể,

254
00:11:08,840 --> 00:11:10,096
nhưng không cần đâu.

255
00:11:10,120 --> 00:11:13,056
Rõ ràng là người mặc đồ xanh
tưởng nhầm bàn tay giả.

256
00:11:13,080 --> 00:11:16,330
Điều đó có nghĩa là thậm chí trải
nghiệm của việc cơ thể là gì

257
00:11:16,330 --> 00:11:18,056
thì cũng là sự phán đoán tốt nhất--

258
00:11:18,080 --> 00:11:20,560
một loại ảo giác có kiểm soát
bởi não.

259
00:11:21,480 --> 00:11:22,680
Còn một điều nữa.

260
00:11:23,020 --> 00:11:27,080
Chúng ta không chỉ trải nghiệm cơ thể
như đồ vật trong môi trường xung quanh,

261
00:11:27,080 --> 00:11:29,536
chúng ta còn trải nghiệm
chúng từ bên trong.

262
00:11:29,560 --> 00:11:33,800
Chúng ta cảm nghiệm được những
cảm giác về cơ thể từ bên trong.

263
00:11:35,000 --> 00:11:37,576
Và những tín hiệu cảm giác từ bên trong
của cơ thể

264
00:11:37,600 --> 00:11:41,656
liên tục thông tin cho não về
trạng thái của những cơ quan bên trong,

265
00:11:41,680 --> 00:11:44,336
cách thức tim hoạt động,
huyết áp như thế nào,

266
00:11:44,360 --> 00:11:45,576
nhiều thứ lắm.

267
00:11:45,600 --> 00:11:48,080
Loại nhận thức này,
ta gọi là nhận thức bên trong,

268
00:11:48,840 --> 00:11:50,096
thường bị bỏ qua.

269
00:11:50,120 --> 00:11:51,536
Nhưng nó vô cùng quan trọng

270
00:11:51,560 --> 00:11:54,896
vì nhận thức và trạng thái bình
thường của cơ thể --

271
00:11:54,920 --> 00:11:56,520
cái đó giúp ta sống.

272
00:11:56,560 --> 00:11:58,990
Đây là cách nhìn khác về
bàn tay giả.

273
00:11:58,990 --> 00:12:01,336
Bàn tay này từ phòng thí nghiệm
đại học Succex.

274
00:12:01,360 --> 00:12:04,776
Và đây, người ta thấy 1 thực tế ảo
về tay của họ,

275
00:12:04,800 --> 00:12:06,376
bàn tay này chuyển màu đỏ và đen

276
00:12:06,376 --> 00:12:09,456
đúng theo nhịp hay không đúng
nhịp tim của họ.

277
00:12:09,480 --> 00:12:11,936
Khi nó nhấp nháy đúng nhịp tim,

278
00:12:11,960 --> 00:12:15,080
thì người ta cảm thấy rõ hơn
rằng nó là một phần của cơ thể họ.

279
00:12:15,720 --> 00:12:19,216
Vậy những trải nghiệm về việc có cơ thể
được cắm sâu

280
00:12:19,240 --> 00:12:21,640
trong việc nhận thức cơ thể từ bên trong.

281
00:12:23,680 --> 00:12:26,336
Cuối cùng, tôi muốn các bạn chú ý đến,

282
00:12:26,360 --> 00:12:30,016
những trải nghiệm về cơ thể từ bên trong,
chúng rất khác với

283
00:12:30,040 --> 00:12:32,096
những trải nghiệm về thế giới quanh ta.

284
00:12:32,120 --> 00:12:34,816
Khi tôi nhìn quanh,
thế giới đầy các đồ vật --

285
00:12:34,840 --> 00:12:37,016
bàn, ghế, tay giả,

286
00:12:37,040 --> 00:12:38,510
người, nhiều người --

287
00:12:38,510 --> 00:12:40,010
có cả cơ thể tôi nữa,

288
00:12:40,010 --> 00:12:43,056
tôi có thể nhận thức nó
như là 1 đồ vật trong thế giới bên ngoài.

289
00:12:43,080 --> 00:12:45,266
Nhưng những trải nghiệm về
thế giới bên trong,

290
00:12:45,266 --> 00:12:46,576
chúng không giống như vậy.

291
00:12:46,600 --> 00:12:48,656
Tôi không cảm nhận được quả thận ở đây,

292
00:12:48,680 --> 00:12:50,256
gan ở đây,

293
00:12:50,280 --> 00:12:51,536
lá lách ở đây ...

294
00:12:51,560 --> 00:12:53,456
Tôi không biết lá lách ở đâu cả,

295
00:12:53,480 --> 00:12:54,856
nhưng nó có ở đó.

296
00:12:54,880 --> 00:12:57,706
Tôi không cảm nhận những thứ bên trong
như là những đồ vật.

297
00:12:57,706 --> 00:13:01,320
Thật ra, tôi không trải nghiệm chúng
trừ phi chúng bị vấn đề.

298
00:13:01,320 --> 00:13:02,880
Tôi nghĩ điều đó rất quan trọng.

299
00:13:02,900 --> 00:13:05,530
Cảm nhận trạng thái bên trong của
cơ thể

300
00:13:05,530 --> 00:13:07,520
không phải là xác nhận nó là gì,

301
00:13:07,520 --> 00:13:09,736
mà là sự kiểm soát và tình
trạng bình thường --

302
00:13:09,760 --> 00:13:13,656
việc giữ cho các thay đổi sinh lý
không vượt qua các giới hạn

303
00:13:13,680 --> 00:13:15,520
để tương thích với sự sống còn.

304
00:13:15,540 --> 00:13:19,290
Khi não dùng những phán đoán
để vẽ ra những thứ đó,

305
00:13:19,290 --> 00:13:22,616
chúng ta nhận thấy được sự vật
như là những nguyên nhân tạo cảm giác.

306
00:13:22,640 --> 00:13:26,256
Khi não dùng những phán đoán
để kiểm tra và bình thường hóa mọi thứ,

307
00:13:26,280 --> 00:13:29,440
thì chúng ta trải nghiệm được
sự kiểm soát đang tốt hay không ổn.

308
00:13:29,880 --> 00:13:32,696
Vậy phần lớn những trải nghiệm cơ bản
về chính mình,

309
00:13:32,720 --> 00:13:34,776
về chính cơ thể của mình,

310
00:13:34,800 --> 00:13:38,760
được ăn sâu trong cơ chế sinh học
để giữ cho ta sống còn.

311
00:13:40,760 --> 00:13:43,096
Và khi chúng ta suy nghĩ theo
cách này,

312
00:13:43,120 --> 00:13:46,816
chúng ta có thể bắt đầu thấy
rằng tất cả những trải nghiệm nhận thức,

313
00:13:46,840 --> 00:13:51,576
vì chúng ta phụ thuộc vào cơ chế
nhận thức phán đoán,

314
00:13:51,600 --> 00:13:55,016
tất cả xuất phát từ điều cơ bản này
để giúp ta sống còn.

315
00:13:55,040 --> 00:13:57,656
Chúng ta trải nghiệm thế giới và
chính chúng ta

316
00:13:57,680 --> 00:14:00,760
với cơ thể, thông qua cơ thể
và nhờ vào cơ thể.

317
00:14:01,560 --> 00:14:03,950
Cho phép tôi nói lại cụ thể từng bước.

318
00:14:03,950 --> 00:14:05,980
Điều mà chúng ta thấy đều
phụ thuộc

319
00:14:05,980 --> 00:14:08,456
vào khả năng phán đoán của não
về vạn vật bên ngoài.

320
00:14:08,480 --> 00:14:10,856
Thế giới được trải nghiệm
xuất phát từ bên trong,

321
00:14:10,880 --> 00:14:12,570
chứ không phải chỉ riêng bên ngoài.

322
00:14:12,600 --> 00:14:15,856
Ảo tưởng bàn tay giả cho thấy
về trải nghiệm từ bên trong

323
00:14:15,880 --> 00:14:18,160
về cái mà cơ thể của ta là
hay không phải là.

324
00:14:18,230 --> 00:14:22,136
Và những phán đoán liên quan đến bản
thân phụ thuộc nhiều vào tín hiệu cảm xúc

325
00:14:22,160 --> 00:14:23,920
xuất phát từ bên trong cơ thể.

326
00:14:24,400 --> 00:14:25,616
Và cuối cùng,

327
00:14:25,640 --> 00:14:30,016
những trải nghiệm về cơ thể mình chính
là sự kiểm soát và trạng thái bình thường

328
00:14:30,040 --> 00:14:32,750
chứ không phải là vẽ ra lại cơ thể mình.

329
00:14:32,840 --> 00:14:36,056
Vậy những kinh nghiệm về thế giới quanh ta
và chính ta trong đó --

330
00:14:36,080 --> 00:14:38,336
đó là những ảo giác được kiểm soát

331
00:14:38,360 --> 00:14:41,256
được vẽ từ hơn triệu năm tiến hóa

332
00:14:41,280 --> 00:14:44,440
để giữ cho ta sống được trong
thế giới nhiều nguy cơ và cơ hội.

333
00:14:44,480 --> 00:14:47,160
Chúng ta phán đoán để tồn tại.

334
00:14:47,200 --> 00:14:51,000
Bây giờ, tôi chia tay các bạn
với 3 áp dụng cho kiến thức này.

335
00:14:51,000 --> 00:14:53,700
Trước hết, chỉ khi ta có thể nhầm lẫn
về thế giới,

336
00:14:53,700 --> 00:14:55,656
thì ta mới có thể nhầm lẫn về chính mình

337
00:14:55,680 --> 00:14:57,816
khi cơ chế phán đoán có vấn đề.

338
00:14:57,840 --> 00:15:02,056
Hiểu điều này mở ra nhiều cơ hội
cho ngành tâm thần học và thần kinh học,

339
00:15:02,080 --> 00:15:04,696
vì ta có thể biết được cơ chế

340
00:15:04,720 --> 00:15:06,616
hơn là chỉ xử lý những triệu chứng

341
00:15:06,640 --> 00:15:09,160
trong điều kiện như
trầm cảm và tâm thần phân liệt.

342
00:15:09,720 --> 00:15:10,936
Thứ hai:

343
00:15:10,960 --> 00:15:14,776
Điều làm cho tôi chính là tôi
không thể thu nhỏ lại hay sử dụng

344
00:15:14,800 --> 00:15:17,176
một chương trình phần mềm trên rô bốt,

345
00:15:17,200 --> 00:15:19,416
dù cho nó có thông minh và
tinh vi đến đâu.

346
00:15:19,440 --> 00:15:22,056
Chúng ta là động vật sinh học bằng
xương bằng thịt

347
00:15:22,080 --> 00:15:25,336
có trải nghiệm nhận thức
ở nhiều mức độ định dạng

348
00:15:25,360 --> 00:15:28,336
bởi cơ chế sinh học
để giữ cho ta sinh tồn.

349
00:15:28,360 --> 00:15:32,000
Việc làm cho máy tính thông minh hơn
không thể làm cho chúng có nhận thức.

350
00:15:33,000 --> 00:15:34,296
Cuối cùng,

351
00:15:34,320 --> 00:15:36,296
thế giới bên trong của mỗi cá nhân,

352
00:15:36,320 --> 00:15:37,976
cách chúng ta nhận thức,

353
00:15:38,000 --> 00:15:40,760
chính là cách cảm nhận được nhận thức.

354
00:15:40,810 --> 00:15:43,816
Và thậm chí sự nhận thức của con
người nói chung --

355
00:15:43,840 --> 00:15:47,816
đó chính là vùng rất nhỏ bé trong không
gian rộng lớn của sự nhận thức có thể.

356
00:15:47,840 --> 00:15:51,496
Cái tôi và thế giới bên ngoài là duy nhất
đối với mỗi người chúng ta,

357
00:15:51,520 --> 00:15:54,736
nhưng nó được cắm rễ sâu
trong cái cơ chế sinh học

358
00:15:54,760 --> 00:15:57,360
được chia sẻ với nhiều sinh vật sống khác.

359
00:15:57,400 --> 00:16:00,710
Bây giờ đây là những thay đổi cở bản

360
00:16:00,710 --> 00:16:03,500
trong cách thức chúng ta hiểu chính mình,

361
00:16:03,500 --> 00:16:05,260
nhưng tôi nghĩ chúng thật tuyệt vời,

362
00:16:05,260 --> 00:16:08,090
vì khi trong khoa học,
từ Copernic--

363
00:16:08,090 --> 00:16:10,320
chúng ta không xem mình là trung tâm
vũ trụ --

364
00:16:10,344 --> 00:16:11,576
rồi đến Darwin --

365
00:16:11,600 --> 00:16:14,556
chúng ta xem mình có mối liên quan với
tất cả sinh vật khác --

366
00:16:14,556 --> 00:16:16,280
cho đến ngày nay.

367
00:16:16,320 --> 00:16:19,056
Với cảm giác tuyệt vời hơn về
tầm hiểu biết

368
00:16:19,080 --> 00:16:21,496
đưa đến cảm giác tuyệt hơn về cảm nhận

369
00:16:21,520 --> 00:16:23,376
và một nhận thức thú vị hơn

370
00:16:23,400 --> 00:16:28,000
ở đó chúng ta là một phần
không thể tách rời của toàn thể vũ trụ.

371
00:16:28,920 --> 00:16:30,120
Và ...

372
00:16:30,720 --> 00:16:33,096
Khi kết thúc sự nhận thức,

373
00:16:33,120 --> 00:16:35,920
sẽ không có gì phải lo sợ cả.

374
00:16:36,560 --> 00:16:37,760
Không gì cả.

375
00:16:38,480 --> 00:16:39,696
Cảm ơn.

376
00:16:39,720 --> 00:16:47,746
(Vỗ tay)