0:00:00.920,0:00:02.160
Bir yılı aşkın süre önce,

0:00:02.840,0:00:05.216
hayatımda üçüncü defa,[br]var oluşum kesintiye uğradı.

0:00:05.216,0:00:09.496
Ufak bir ameliyattaydım[br]ve beynim anestezi ile uyuşmuştu.

0:00:10.520,0:00:13.856
Bir kopma, ayrı düşme[br]ve soğukluk hissiyatına kapıldığımı

0:00:13.856,0:00:15.056
anımsıyorum.

0:00:15.880,0:00:18.466
Mahmur ve kendimden geçmiş[br]bir şekilde kendime geldim,

0:00:18.466,0:00:19.760
kendimdeydim.

0:00:20.304,0:00:22.120
Derin bir uyku sonrası,

0:00:22.120,0:00:25.676
zaman karmaşası yaşayabilirsiniz[br]veya fazla uyumuş olma endişesi olabilir,

0:00:25.676,0:00:28.112
ama her zaman[br]zamanın geçtiği temel algısı vardır,

0:00:28.112,0:00:30.328
öncesi ve o an ile aradaki sürerlilik.

0:00:30.328,0:00:32.544
Anesteziden uyanmak çok tuhaf.

0:00:32.544,0:00:35.040
5 dakika, 5 saat, 5 yıl ve hatta 50 yıl

0:00:35.040,0:00:36.456
geçmiş olabilir.

0:00:36.456,0:00:37.912
Orada yoktum.

0:00:37.912,0:00:39.152
Tamamen boşluktaydım.

0:00:40.264,0:00:42.320
Anestezi, büyünün modern yöntemi;

0:00:42.320,0:00:45.496
insanları nesneye çeviriyor

0:00:45.496,0:00:48.006
ve sonrasında, tekrar[br]insana çevirmesini bekliyoruz.

0:00:48.006,0:00:49.086
Bu aşamada,

0:00:49.086,0:00:52.040
bilimin ve felsefenin çözemediği[br]o gizem baki kalıyor:

0:00:52.424,0:00:54.040
Bilinç nasıl gerçekleşir?

0:00:54.040,0:00:56.256
Öyle ki, her birimizin beyninde

0:00:56.256,0:00:59.152
milyarlarca nöronların birleşik eylemleri,

0:00:59.224,0:01:02.240
her biri mini bir biyolojik makine olarak

0:01:02.240,0:01:04.056
bilinç deneyimi üretiyor.

0:01:04.104,0:01:06.040
Herhangi bir bilinç deneyimi de değil,

0:01:06.040,0:01:08.421
tam o anda ve o yerdeki bilinç deneyimi.

0:01:08.445,0:01:09.645
Peki bu nasıl oluyor?

0:01:10.584,0:01:12.640
Bu soruyu cevaplamak çok mühim,

0:01:12.640,0:01:15.496
çünkü her birimizdeki bilinç durumu[br]her şey demektir.

0:01:15.520,0:01:17.520
Onsuz bir dünya yok,

0:01:18.424,0:01:19.800
benlik yok,

0:01:19.800,0:01:21.040
hiçbir şey yok.

0:01:21.040,0:01:23.313
Acı çektiğimizde,[br]bilinçli olarak acı çekiyoruz;

0:01:23.313,0:01:25.393
zihinsel hastalık veya acı dolayısıyla.

0:01:26.400,0:01:29.336
Eğer bizler neşeyi ve acıyı[br]deneyimleyebiliyorsak,

0:01:29.336,0:01:30.694
peki ya diğer hayvanlar?

0:01:30.984,0:01:32.760
Onlar da bilinçli olabilir mi?

0:01:32.760,0:01:34.466
Onlarda da benlik algısı var mıdır?

0:01:34.466,0:01:37.576
Bilgisayarlar hızlandıkça[br]ve daha akıllı hâle geldikçe,

0:01:37.576,0:01:40.502
belki de çok da uzakta olmayan[br]öyle bir noktaya geleceğiz ki,

0:01:40.502,0:01:42.936
iPhone'um kendi varlığının[br]algısına kavuşacak.

0:01:42.936,0:01:47.416
Bilinçli yapay zekâ fikrinin oldukça uzak[br]bir ihtimale dayandığını düşünüyorum.

0:01:47.984,0:01:50.360
Bu şekilde düşünüyorum,[br]çünkü araştırmalarıma göre

0:01:50.360,0:01:53.016
bilinçlilik saf zekâdansa,[br]daha çok bizlerin doğamızdaki

0:01:53.016,0:01:57.592
yaşayan ve nefes alan organizmalar[br]olmamızla alakalı bir durum.

0:01:57.664,0:02:00.360
Bilinç ile zekâ çok ayrı konular.

0:02:00.360,0:02:03.920
Acı çekmek için zeki olmanıza gerek yok,[br]fakat canlı olmanız gerekir.

0:02:05.224,0:02:06.920
Sizlerle paylaşacağım hikâyede,

0:02:06.920,0:02:09.546
bizleri sarmalayan bu dünyanın[br]ve içerisindeki bizlerin

0:02:09.546,0:02:10.686
bilinç deneyimleri,

0:02:10.686,0:02:13.176
canlı bedenlerimiz ile birlikte

0:02:13.176,0:02:17.016
ve onun dolayısıyla gerçekleşen[br]bir nevi kontrollü halüsinasyonlardır.

0:02:17.864,0:02:21.200
Beynin ve bedenin[br]bilinç oluşumundaki rolü hakkında

0:02:21.200,0:02:23.690
hiçbir şey bilmediğimizi duymuşsunuzdur.

0:02:23.690,0:02:27.226
Hatta bazıları, bilincin bilimi tamamen[br]aşan bir konu olduğunu bile söyler.

0:02:27.226,0:02:29.406
Fakat son 25 yılda,

0:02:29.406,0:02:32.496
bu alanda bilimsel[br]çalışma patlaması yaşandı.

0:02:32.496,0:02:35.272
Sussex Üniversitesindeki[br]laboratuvarıma yolunuz düşerse,

0:02:35.272,0:02:38.432
her alandan bilim insanı

0:02:39.200,0:02:41.120
ve hatta filozof bile görebilirsiniz.

0:02:41.800,0:02:45.776
Her birimiz bilincin nasıl işlediğini[br]ve terslik çıktığında neler olduğunu

0:02:45.776,0:02:47.496
idrak etmeye çalışıyoruz.

0:02:47.904,0:02:50.040
Taktiğimiz oldukça basit.

0:02:50.040,0:02:52.016
Bilinci, hayatı düşündüğümüz şekilde

0:02:52.016,0:02:54.190
düşünmenizi istiyorum.

0:02:54.190,0:02:57.606
Zamanında insanlar, yaşıyor olmanın[br]fizik veya kimya ile açıklanamayacak

0:02:57.606,0:02:59.536
bir boyut taşıdığını düşünüyorlardı,

0:02:59.536,0:03:02.126
bundandır ki hayat bir[br]mekanizmadan ibaret olamazdı.

0:03:02.528,0:03:04.424
İnsanlar artık böyle düşünmüyor.

0:03:04.424,0:03:06.040
Biyologlar, canlıların

0:03:06.040,0:03:09.246
metabolizma, üreme, homeostaz gibi

0:03:09.246,0:03:11.542
fiziki ve kimyevi niteliklerini

0:03:11.542,0:03:13.488
açıklamaya başladıkça,

0:03:13.488,0:03:17.290
hayatın ne ifade ettiği[br]temel gizemi, yok olmaya başladı

0:03:17.290,0:03:20.456
ve insanlar, yaşamı elinde[br]tutan güç veya élan vital gibi

0:03:20.456,0:03:22.456
büyülü cevaplar bulmayı bıraktılar.

0:03:23.104,0:03:25.760
Bilinçte olduğu gibi,[br]hayat için de aynı şekilde.

0:03:25.760,0:03:28.056
Beynimizde ve vücudumuzdaki

0:03:28.056,0:03:31.752
işleyiş özellikleri[br]gün ışığına çıkmaya başlandığında,

0:03:31.800,0:03:35.216
bilincin ne olduğuna dair[br]sözde çözülemeyen gizem,

0:03:35.216,0:03:36.952
açığa kavuşmaya başlamış oluyor.

0:03:36.952,0:03:38.672
Beklenti bu şekilde.

0:03:39.304,0:03:40.560
O hâlde başlayalım.

0:03:40.560,0:03:42.536
Bilincin nitelikleri nelerdir?

0:03:42.536,0:03:45.060
Bilinç bilimi neye cevap aramaya çalışır?

0:03:45.984,0:03:49.680
Günümüzde, bilinci iki farklı şekilde[br]düşünmeyi tercih ediyorum.

0:03:49.680,0:03:52.056
Görüş, ses, koku ile dolu

0:03:52.056,0:03:54.272
birçok dünyevi deneyimimiz var,

0:03:54.272,0:03:58.192
çok duyulu, genel görünümlü, üç boyutlu,[br]tamimiyle sarmal iç filmimiz var.

0:03:59.000,0:04:00.680
Bir yanda da bilinçli yanımız var.

0:04:01.104,0:04:03.560
''Sen'' veya ''ben''[br]hissi veren o özel deneyim.

0:04:03.560,0:04:05.576
İçimizdeki bu filmin başrolü olma hissi

0:04:05.576,0:04:08.936
ve muhtemelen bilincin hepimizin[br]en sıkıca tutunduğu bir niteliği bu.

0:04:09.864,0:04:12.320
Dünyevi deneyimlerimizle[br]konuya başlayalım

0:04:12.320,0:04:16.055
ve beynin tahmin makinesi[br]olduğu önemli fikriyle.

0:04:16.079,0:04:17.839
Beyin olduğunuzu hayal edin.

0:04:18.140,0:04:19.259
Dünyada neler olduğunu

0:04:19.259,0:04:22.576
anlamaya çalışan kemikli bir kafatası[br]içerisinde sıkışıp kalmışsınız.

0:04:22.576,0:04:25.536
Kafatasının içinde ışık yok, ses de yok.

0:04:25.560,0:04:28.336
Sadece süregelen[br]bir elektrik akımı söz konusu,

0:04:28.336,0:04:31.512
ki bunlar da dış dünyayla[br]her ne olursa olsun

0:04:31.512,0:04:33.352
yalnızca dolaylı yoldan bağlantılılar.

0:04:33.520,0:04:35.656
Algımız ve çevremizi anlama çabamız,

0:04:35.656,0:04:38.512
beynin bu duyu sinyallerini,

0:04:38.512,0:04:41.648
o sinyallerin oluşmasına yol açan,

0:04:41.648,0:04:45.704
dünyayla ilgili önceki beklenti[br]ya da inanışları ile harmanladığı

0:04:45.704,0:04:48.840
bilinçli varsayım sürecidir.

0:04:48.960,0:04:51.656
Beyin sesi duymaz veya ışığı görmez.

0:04:51.656,0:04:55.396
Algımız, etrafımızdakiler hakkında beynin[br]yaptığı en güçlü tahminden ibarettir.

0:04:57.040,0:04:59.960
Bütün bunları örneklendirelim.

0:05:00.400,0:05:02.596
Bu yanılsamayı daha önce[br]görmüşsünüzdür belki,

0:05:02.596,0:05:04.656
fakat farklı bir açıdan[br]bakmanızı istiyorum.

0:05:04.680,0:05:06.736
A ve B karelerine baktığınız takdirde,

0:05:06.736,0:05:10.056
grinin iki farklı tonuymuş[br]gibi gözüküyor, değil mi?

0:05:11.064,0:05:14.040
Ama aslında ikisi de aynı ton.

0:05:14.040,0:05:15.376
Bunu resimle göstereyim.

0:05:15.376,0:05:17.592
Resmin bir diğer örneğini[br]yanda görüyorsunuz

0:05:17.640,0:05:20.656
ve bu iki kareyi gri renkli[br]bir sütun ile birleştirdiğimizde,

0:05:20.656,0:05:22.312
bir fark olmadığını göreceksiniz.

0:05:22.312,0:05:24.088
İkisi de grinin aynı tonu.

0:05:24.184,0:05:25.840
Hâlâ tatmin olmadıysanız,

0:05:25.840,0:05:28.080
sütunu karşıya taşıyalım ve birleştirelim.

0:05:28.680,0:05:32.040
Tek renk bir gri sütun,[br]hiçbir fark yok.

0:05:32.784,0:05:34.480
Herhangi bir sihir numarası yok.

0:05:34.480,0:05:35.896
Grinin aynı tonu,

0:05:35.896,0:05:38.506
ama tekrardan ayırdığınızda,[br]yine farklı gözükecektir.

0:05:39.264,0:05:40.520
Aslında bu noktada beyin

0:05:40.520,0:05:43.336
önceki beklentilerini,[br]görme merkezi çevresine

0:05:43.336,0:05:46.432
öyle katı bir şekilde yerleştirmiştir ki,

0:05:46.432,0:05:49.128
gölgenin varlığı yüzeyin[br]görünüşünü belirsizleştiriyor,

0:05:49.128,0:05:52.768
bu yüzden B karesini[br]olduğundan daha açık görüyoruz.

0:05:53.944,0:05:55.200
Bir diğer örnekle,

0:05:55.200,0:05:58.556
beynin bilinçli deneyimleri değiştirmek[br]için ne kadar hızlı bir şekilde

0:05:58.556,0:06:00.696
yeni tahminler üretebildiğini görelim.

0:06:00.696,0:06:01.896
Şuna bi' kulak verin.

0:06:03.440,0:06:06.480
(Cızırtılı ses)

0:06:07.320,0:06:08.896
Tuhaf bir ses, değil mi?

0:06:08.896,0:06:11.805
Bir daha dinleyin, bakalım[br]bir şeyler anlayabilecek misiniz.

0:06:11.805,0:06:14.720
(Cızırtılı ses)

0:06:15.904,0:06:17.160
Hâlâ tuhaf geliyor.

0:06:17.160,0:06:18.464
Şimdi bir de bunu dinleyin.

0:06:18.474,0:06:22.000
(Kayıt) Anil Seth: İngiltere'nin AB'den[br]ayrılması bence çok kötü bir fikir.

0:06:22.000,0:06:23.336
(Kahkaha)

0:06:23.360,0:06:24.576
Katılıyorum.

0:06:24.600,0:06:26.416
Kelimeler duydunuz, değil mi?

0:06:26.440,0:06:29.536
Şimdi ilk kaydı tekrardan dinleyelim.[br]Yeniden oynatacağım.

0:06:29.560,0:06:32.616
(Cızırtılı ses)

0:06:32.640,0:06:35.136
Artık kelimeleri seçebiliyorsunuz.

0:06:35.160,0:06:36.620
Şansımıza bir daha oynatalım.

0:06:37.040,0:06:40.040
(Cızırtılı ses)

0:06:41.000,0:06:43.256
Evet, şimdi neler oluyor?

0:06:43.256,0:06:46.832
Muazzam bir şekilde, [br]beyne duyu yoluyla iletilen bilgi

0:06:46.832,0:06:48.282
hiçbir değişikliğe uğramadı.

0:06:48.680,0:06:51.626
Değişen tek şey, beynin duyu yoluyla[br]edindiği bilgi hakkındaki

0:06:51.626,0:06:53.296
en güçlü tahminini değiştirmesi.

0:06:53.296,0:06:55.656
Bu da bilinçli duyumda[br]değişiklik yaratıyor.

0:06:56.560,0:06:59.696
Bütün bunlar, beynin algı zeminini

0:06:59.696,0:07:01.312
biraz farklı bir yöne çeviriyor.

0:07:01.312,0:07:05.216
Algımızın büyük oranda[br]dış çevreden beyne gelen

0:07:05.240,0:07:06.776
sinyallerle şekillenmesindense,

0:07:06.776,0:07:09.272
en azından aynı oranda,

0:07:09.272,0:07:13.192
algımız tam tersi yönde gelişen[br]algısal tahminlere dayanıyor.

0:07:14.184,0:07:16.240
Dünyayı olduğu gibi algılamıyor,

0:07:16.240,0:07:17.936
bilfiil üretiyoruz aslında.

0:07:17.984,0:07:20.600
Dünyevi deneyimlerimiz,[br]içten dışa olduğu kadar

0:07:20.600,0:07:21.936
dıştan içe doğru

0:07:21.936,0:07:23.256
bir akış da sergiliyor.

0:07:23.640,0:07:25.816
Sizlere, etkin ve yapıcı algı sürecimizden

0:07:25.816,0:07:28.696
bir örnek daha vereyim.

0:07:29.424,0:07:34.560
Burada, deneyim üzerine oldukça baskın[br]algısal tahmin etkilerini resmetmek için,

0:07:34.560,0:07:37.536
sarmal sanal gerçeklik ile

0:07:37.536,0:07:39.072
görüntü işlemeyi harmanladık.

0:07:39.072,0:07:41.816
Bu panoramik videoda,

0:07:41.816,0:07:43.712
Sussex kampüsünü

0:07:43.712,0:07:45.432
psikedelik parka dönüştürdük.

0:07:45.784,0:07:49.640
Bu kaydı, oldukça baskın olan[br]algısal tahmin etkilerini resmetmek için

0:07:49.640,0:07:53.736
Google'ın Deep Dream[br]algoritmasını kullanarak işledik.

0:07:53.784,0:07:55.400
Burada söz konusu köpekler.

0:07:55.400,0:07:57.536
Ne kadar tuhaf olduğunu görüyorsunuz.

0:07:57.560,0:07:59.656
Algısal tahminler çok güçlü olduğunda,

0:07:59.656,0:08:01.032
burada olduğu gibi,

0:08:01.032,0:08:03.928
sonuç, kişilerin farklı[br]bilinç hâlleri geçirdiği

0:08:03.928,0:08:06.754
ve hatta belki de psikoz geçirdiği[br]durumlarda deneyimlediği

0:08:06.754,0:08:08.210
halüsinasyonlara benziyor.

0:08:09.120,0:08:10.787
Şimdi bir düşünelim.

0:08:11.184,0:08:16.280
Eğer halüsinasyon[br]kontrol edilemeyen algıysa,

0:08:16.280,0:08:20.736
o hâlde şu an burada ve bu andaki algımız[br]da bir tür halüsinasyon demek oluyor,

0:08:20.736,0:08:22.752
ama kontrol edilebilen bir halüsinasyon;

0:08:22.752,0:08:25.648
bu noktada beynin tahminleri,[br]çevreden edinilen

0:08:25.648,0:08:27.528
duyu bilgilerince dizginleniyor.

0:08:28.224,0:08:31.200
Aslında hepimiz her zaman[br]halüsinasyon görüyoruz,

0:08:31.200,0:08:32.576
şu an bile öyle.

0:08:32.600,0:08:35.416
Halüsinasyonlarımız hakkında[br]fikir birliğine vardığımızda,

0:08:35.416,0:08:36.726
buna ''gerçeklik'' diyoruz.

0:08:37.280,0:08:40.056
(Kahkaha)

0:08:41.264,0:08:44.600
Bir birey olarak deneyiminiz,[br]tam olarak ''siz'' olmanın deneyimi de,

0:08:44.600,0:08:46.416
beyin tarafından üretilmiş

0:08:46.416,0:08:49.912
kontrollü bir halüsinasyondan ibaret.

0:08:49.984,0:08:52.000
Değişik bir fikir, öyle değil mi?

0:08:52.000,0:08:54.136
Görsel yanılsamalar gözümü kandırabilir,

0:08:54.136,0:08:57.656
ama ben olmanın ne anlam ifade ettiği[br]konusunda nasıl kandırılabilirim ki?

0:08:58.224,0:08:59.440
Çoğu insan için

0:08:59.440,0:09:01.016
bir birey olma durumu

0:09:01.016,0:09:03.112
o kadar içten ve süregelen bir şey ki,

0:09:03.160,0:09:05.376
tamamen doğal karşılamak işten bile değil.

0:09:05.424,0:09:07.240
Aslında doğal karşılamamalıyız.

0:09:07.240,0:09:10.456
Benlik kavramını[br]birçok farklı şekilde hissediyoruz.

0:09:10.480,0:09:12.576
Bir vücuda sahip olma durumu

0:09:12.576,0:09:14.322
ve vücut bulma durumu söz konusu.

0:09:14.322,0:09:16.216
Dünyayı ilk elden deneyimleme

0:09:16.216,0:09:17.856
imkânına erişiyoruz.

0:09:18.240,0:09:20.456
Bir şeyleri yapmaya niyetlenebiliyor

0:09:20.456,0:09:23.176
ve dünyada yaşanan şeylerde[br]parmağımız olabiliyor.

0:09:23.664,0:09:25.050
Sekteye uğramadan var oluyor

0:09:25.050,0:09:28.816
ve zamanla diğer insanlardan sıyrılıyoruz,

0:09:28.816,0:09:32.066
şahsımıza münhasır hatıralar ediniyor[br]ve sosyal çevre oluşturuyoruz.

0:09:32.224,0:09:33.520
"Birey" algımızı oluşturan

0:09:33.520,0:09:36.026
bu farklı deneyimlerin[br]hepsinin altüst olabileceğini

0:09:36.026,0:09:38.776
psikiyatrist ve nörologlar çok iyi biliyor

0:09:38.776,0:09:40.472
ve çoğu deney de destekliyor.

0:09:40.520,0:09:43.416
Yani temel yaşam deneyiminin getirdiği

0:09:43.416,0:09:47.992
bütün bir birey olma durumu,[br]beynin hassas bir kurgusundan ibaret.

0:09:48.040,0:09:50.696
Diğer hepsi gibi,[br]farklı bir deneyim olarak

0:09:50.696,0:09:52.126
açıklama gerektiriyor.

0:09:52.744,0:09:54.520
Fiziksel varlığımıza dönelim.

0:09:54.520,0:09:57.446
Beyin, bedensel varlığını[br]ve bir bedene sahip olma deneyimini

0:09:57.446,0:09:58.536
nasıl oluşturur?

0:09:58.560,0:10:00.416
Aynı ilkeler burada da geçerli.

0:10:00.464,0:10:01.400
Beyin,

0:10:01.400,0:10:04.120
neyin bedene ait olup olmadığı[br]konusunda tahmin yürütür.

0:10:04.904,0:10:08.640
Nörolojide, bunu açıklayan[br]muazzam bir deney var.

0:10:08.640,0:10:10.616
Nörolojideki çoğu deneyin aksine,

0:10:10.616,0:10:12.112
bunu evde de yapabilirsiniz.

0:10:12.160,0:10:14.056
Bunlardan bir tanesi kâfi.

0:10:14.080,0:10:15.336
(Kahkaha)

0:10:15.360,0:10:16.800
Ve birkaç boya fırçası.

0:10:18.904,0:10:20.280
Plastik el yanılsamasında,

0:10:20.280,0:10:22.556
kişinin gerçek eli[br]bakış açısına dahil edilmiyor

0:10:22.556,0:10:25.316
ve sahte plastik el[br]önlerine yerleştiriliyor.

0:10:25.316,0:10:28.152
Devamında kişi sahte ele bakarken,

0:10:28.152,0:10:30.832
aniden iki ele de fırça ile vuruluyor.

0:10:31.320,0:10:33.296
Bir süre sonra, birçok insan

0:10:33.296,0:10:35.392
sahte elin aslında

0:10:35.392,0:10:37.992
vücutlarının bir parçası[br]olduğu hissine kapılıyorlar.

0:10:39.664,0:10:43.840
Bir el gibi gözüken ve normalde elin[br]kabaca olduğu yerde bulunan bir nesnenin

0:10:43.840,0:10:48.216
dokunulduğunu görmek ile dokunulduğunu[br]hissetmek arasındaki örtüşme,

0:10:48.216,0:10:51.562
beyin tarafından sahte elin aslında[br]vücudun bir parçası olduğu fikrine

0:10:51.562,0:10:54.208
kapılması için yeterli kanıt sunuyor.

0:10:54.280,0:10:56.880
(Kahkaha)

0:11:03.264,0:11:05.520
Birçok şeyi ölçebilirsiniz.

0:11:05.520,0:11:08.816
Deri iletkenliğini[br]ve korkma tepkimelerini ölçebilirsiniz,

0:11:08.816,0:11:10.072
ama gerek yok.

0:11:10.120,0:11:13.056
Mavi tişörtlü adamın[br]sahte eli benimsediği aşikar.

0:11:13.080,0:11:15.786
Bu da, vücudu tanımlayan deneylerin bile

0:11:15.786,0:11:18.172
beynin yürüttüğü[br]en iyi tahminden ibaret olduğunu,

0:11:18.172,0:11:21.780
beyin tarafından oluşturulmuş[br]bir halüsinasyon olduğunu ortaya koyuyor.

0:11:21.780,0:11:23.410
Değinilecek bir nokta daha var.

0:11:24.120,0:11:27.776
Vücudumuzu yalnızca dünyevi[br]dış bir nesneymiş gibi deneyimlemiyoruz,

0:11:27.776,0:11:29.512
onu içimizde de hissediyoruz.

0:11:29.560,0:11:33.800
Hepimiz vücudumuzun mevcudiyetini[br]içsel anlamda da hissediyoruz.

0:11:35.024,0:11:37.600
Vücudun içinden gelen duyusal uyarılmalar

0:11:37.600,0:11:41.656
iç organların durumu hakkında[br]sürekli bir komut verme durumundalar;

0:11:41.680,0:11:44.126
kalp durumunu, kan basıncını

0:11:44.126,0:11:45.552
ve birçok şeyi aktarıyorlar.

0:11:45.552,0:11:48.032
İçduyum dediğimiz bu algı

0:11:48.864,0:11:50.120
oldukça gözardı edilmiş.

0:11:50.120,0:11:51.536
Fakat mühim bir önem taşıyor,

0:11:51.536,0:11:54.872
çünkü vücudumuzun içindeki işleyiş[br]ve bizlerin bunu algılayış şekli

0:11:54.872,0:11:56.472
bizi hayatta tutan şey.

0:11:57.074,0:11:59.650
Plastik el yanılmasının[br]farklı bir örneğine göz atalım.

0:11:59.650,0:12:01.546
Sussex'teki laboratuvarımızdan kareler.

0:12:01.546,0:12:04.986
Burada kişiler, ellerinin sanal[br]gerçeklikteki versiyonlarını görüyorlar,

0:12:04.986,0:12:06.616
elleri kalpleriyle aynı tempoda

0:12:06.616,0:12:09.456
ya da farklı tempoda[br]kırmızı olarak yanıp sönüyor.

0:12:09.480,0:12:11.936
Kalpleriyle aynı tempoda yanıp söndüğünde,

0:12:11.936,0:12:15.636
insanlar daha emin bir şekilde bu eli[br]vücudun parçası olarak kabul ediyorlar.

0:12:15.720,0:12:19.216
Vücuda sahip olma deneyimi,

0:12:19.240,0:12:21.640
bedenimizi içten algılamamıza dayalı.

0:12:23.704,0:12:26.360
Son bir noktaya daha[br]dikkatinizi çekmek istiyorum;

0:12:26.360,0:12:30.016
vücudumuzu içsel olarak[br]deneyimleme şeklimiz,

0:12:30.016,0:12:32.322
dış dünyada nispeten[br]çok daha farklı işliyor.

0:12:32.322,0:12:35.126
Etrafıma baktığımda,[br]dünya nesnelerle kaplı gözüküyor;

0:12:35.126,0:12:37.016
masalar, sandalyeler, plastik eller,

0:12:37.040,0:12:38.776
insanlar, sizler,

0:12:38.800,0:12:40.776
dünyadaki bedenimi bile

0:12:40.776,0:12:43.032
dışarıdaki bir nesne[br]olarak algılayabilirim.

0:12:43.080,0:12:45.136
Ama içsel vücut deneyimim

0:12:45.136,0:12:46.552
hiç de bu şekilde değil.

0:12:46.624,0:12:48.680
Böbreklerim şuradadır diye düşünmüyorum,

0:12:48.680,0:12:50.256
karaciğerim burada,

0:12:50.256,0:12:51.512
dalağım...

0:12:51.512,0:12:53.408
Dalağım nerede bilmiyorum,

0:12:53.480,0:12:54.856
ama bir yerlerde.

0:12:54.856,0:12:56.752
İçimi nesne olarak algılamıyorum.

0:12:56.752,0:13:00.392
Orada bir sorun olmadığı müddetçe,[br]varlıklarını bile düşünmüyorum aslında.

0:13:01.400,0:13:02.880
Bu önemli bir şey bence.

0:13:03.624,0:13:05.720
İç organlarımızın durumunu algılamamız

0:13:05.720,0:13:07.576
neyin nerede olduğu ile alakalı değil,

0:13:07.600,0:13:09.736
kontrol ve nizam ile alakalı;

0:13:09.736,0:13:13.632
psikolojik değişkenleri,[br]yaşam mücadelesiyle uyumlu

0:13:13.632,0:13:15.472
sınırlar içerisinde tutmakla alakalı.

0:13:16.664,0:13:19.520
Beyin ne olduğunu kavramak[br]için tahmin yürüttüğünde,

0:13:19.520,0:13:22.616
nesneleri duyuların[br]sebepleri gibi algılıyoruz.

0:13:22.664,0:13:26.280
Beyin tahmin yoluyla kontrol[br]ve düzen sağladığında,

0:13:26.280,0:13:29.770
bu kontrolün ne kadar iyi işlediğini[br]veya kötü işlediğini deneyimliyoruz.

0:13:29.880,0:13:32.696
En temel benlik algımız,

0:13:32.720,0:13:34.776
vücut bulmuş organizma olma durumumuz,

0:13:34.776,0:13:38.736
büyük oranda bizi hayatta tutan[br]biyolojik mekanizmamızla alakalı.

0:13:40.784,0:13:43.120
Bu düşünce sistemini[br]tamamen benimsediğimizde,

0:13:43.120,0:13:46.816
bütün bilinçli deneyimlerimizin,

0:13:46.816,0:13:51.552
hepsi aynı tahminsel algı[br]mekanizmasına bağlı olduğundan,

0:13:51.552,0:13:55.078
hepsinin en temel hayatta kalma[br]arzumuzdan kaynaklandığını görüyoruz.

0:13:55.078,0:13:57.680
Dünyayı ve kendimizi

0:13:57.680,0:14:00.760
yaşayan bedenlerimiz ile,[br]dolayısıyla ve sayesinde algılıyoruz.

0:14:01.560,0:14:03.960
Adım adım hepsini toparlayayım.

0:14:04.584,0:14:06.160
Bilinçli olarak gördüklerimiz,

0:14:06.160,0:14:09.026
beynin var olan şey hakkındaki[br]en güçlü tahmininden ibaret.

0:14:09.026,0:14:10.856
Dünya algısı[br]içten dışa yönde işliyor,

0:14:10.856,0:14:13.376
yalnızca dışarıdakini[br]iç bünyede anlamlaştırmıyoruz.

0:14:13.376,0:14:15.856
Aynı şekilde, nelerin[br]vücudumuza ait olup olmadığını

0:14:15.856,0:14:18.216
plastik el yanılsamasında görebiliyoruz.

0:14:18.560,0:14:22.556
Benlikle alakalı oluşturulan bu tahminler,[br]yoğunlukla vücudun derinliklerinden gelen

0:14:22.556,0:14:23.896
duyu sinyallerine bağlı.

0:14:24.424,0:14:25.640
Ve son olarak,

0:14:25.640,0:14:30.016
vücut bulmuş benlik deneyimi[br]orada neyin var olduğu fikrinden çok

0:14:30.016,0:14:31.696
kontrol ve işleyişle alakalı.

0:14:32.864,0:14:36.080
Çevremizi oluşturan dünya deneyimi[br]ile içinde bulunan biz düşüncesi;

0:14:36.080,0:14:38.336
fırsat ve tehlikelerle dolu bu dünyada,

0:14:38.360,0:14:41.256
bizleri hayatta tutabilmek adına[br]milyonlarca yıldır süregelen

0:14:41.256,0:14:44.566
evrim sonucu şekillenmiş bir tür[br]kontrollü halüsinasyondan ibarettir.

0:14:44.590,0:14:47.160
Varlığımız, kendimiz üzerine[br]yürüttüğümüz bir tahmin.

0:14:48.520,0:14:51.000
Bütün bunlar şu üç anlam çıkarılabilir:

0:14:51.304,0:14:53.880
Birincisi, tahmin[br]mekanizmasında sıkıntı çıktığında,

0:14:53.880,0:14:55.846
dünyayı yanlış algılayabileceğimiz gibi

0:14:55.846,0:14:57.816
benliğimizi de yanlış anlayabiliriz.

0:14:57.840,0:15:02.056
Bunu kavramak psikiyatride[br]ve nörolojide birçok kapı açıyor,

0:15:02.056,0:15:04.952
çünkü nihayetinde depresyon[br]ve şizofreni gibi durumlarda,

0:15:04.952,0:15:06.706
sadece belirtileri tedavi etmektense

0:15:06.706,0:15:09.160
sonunda ana kaynağa ulaşmış oluruz.

0:15:09.744,0:15:10.960
İkincisi;

0:15:10.960,0:15:14.776
benlik kavramı, her ne kadar akıllı[br]veya ileri teknoloji olursa olsun,

0:15:14.776,0:15:17.152
robottaki bir yazılım programına

0:15:17.152,0:15:19.368
indirgenemez veya yüklenemez.

0:15:19.464,0:15:22.080
Bilinçli deneyimleri,

0:15:22.080,0:15:25.336
bizleri hayatta tutan biyolojik[br]mekanizmalar tarafından şekillenmiş

0:15:25.336,0:15:28.312
biyolojik, can taşıyan hayvanlarız.

0:15:28.312,0:15:32.162
Bilgisayarları daha akıllı hâle getirmek,[br]onlara hissedebilme yetisini vermez.

0:15:33.024,0:15:34.320
Son olarak,

0:15:34.320,0:15:36.296
her birimizin içindeki kişisel dünyalar,

0:15:36.296,0:15:37.952
bilinçli olmamız,

0:15:37.952,0:15:40.712
bilinçli olabilmenin[br]tek bir yönünü oluşturur.

0:15:41.864,0:15:43.840
Hatta insan bilinci bile genellikle --

0:15:43.840,0:15:47.816
bir ton muhtemel bilinç ihtimalleri[br]arasında küçücük bir alanı kapsar.

0:15:47.864,0:15:51.520
Her birimizin kişisel benliği[br]ve dünyası tamamen eşsiz,

0:15:51.520,0:15:55.126
ama hepsi, yaşayan birçok canlı ile[br]aynı biyolojik mekanizma sistemlerinde

0:15:55.126,0:15:57.336
ortak noktayı paylaşıyor.

0:15:57.920,0:16:00.880
Bunlar, kendimizi algılama

0:16:01.784,0:16:04.040
ve tanıma doğrultusundaki[br]temel farklıklılıklar,

0:16:04.040,0:16:05.896
fakat bu farklılıklar kutlanmalı,

0:16:05.896,0:16:08.272
aynı bilimde de olduğu gibi;[br]Kopernik'e göre,

0:16:08.272,0:16:10.272
insan dünyanın merkezinde değildi.

0:16:10.272,0:16:11.504
Darwin'e göre,

0:16:11.504,0:16:13.720
günümüze kadar[br]var olan diğer bütün canlılarla

0:16:13.720,0:16:14.920
bağlantılarımız var.

0:16:16.344,0:16:19.080
Algı çerçevemiz genişledikçe,

0:16:19.080,0:16:21.496
beraberinde merak da artar;

0:16:21.496,0:16:23.352
doğadan ayrı değil,

0:16:23.352,0:16:27.952
doğanın birer parçası[br]olduğumuzun farkına da varırız.

0:16:28.920,0:16:30.120
Ve

0:16:30.720,0:16:33.096
bilinç son bulduğunda,

0:16:33.096,0:16:35.896
korkacak hiçbir şeyimiz kalmaz.

0:16:36.560,0:16:37.760
Hem de hiçbir şey.

0:16:38.480,0:16:39.696
Teşekkürler.

0:16:39.720,0:16:47.746
(Alkış)