1
00:00:00,920 --> 00:00:02,160
Pre nešto više od godinu,

2
00:00:02,840 --> 00:00:05,216
treći put u mom životu,
prestao sam da postojim.

3
00:00:05,240 --> 00:00:09,520
Imao sam manju operaciju,
a mozak mi se ispunjavao anesteticima.

4
00:00:10,520 --> 00:00:13,856
Sećam se osećaja razdvajanja i raspadanja

5
00:00:13,880 --> 00:00:15,080
i hladnoće.

6
00:00:15,880 --> 00:00:18,296
A onda sam se povratio,
mamuran i dezorijentisan,

7
00:00:18,320 --> 00:00:19,760
ali definitivno prisutan.

8
00:00:20,260 --> 00:00:22,030
Sad, kad se probudite iz dubokog sna,

9
00:00:22,030 --> 00:00:25,416
možete da budete zbunjeni oko vremena
ili nespokojni jer ste prespavali,

10
00:00:25,416 --> 00:00:28,136
ali uvek je prisutno osnovno osećanje
da je prošlo vreme,

11
00:00:28,160 --> 00:00:30,376
o kontinuitetu između nekad i sad.

12
00:00:30,400 --> 00:00:32,450
Buđenje iz anestezije je veoma različito.

13
00:00:32,450 --> 00:00:35,136
Mogao sam da budem pod anestezijom
pet minuta, pet sati,

14
00:00:35,160 --> 00:00:36,576
pet godina ili 50 godina.

15
00:00:36,600 --> 00:00:38,056
Prosto nisam bio prisutan.

16
00:00:38,080 --> 00:00:39,730
To je bila potpuna nesvesnost.

17
00:00:40,240 --> 00:00:42,326
Anestezija - to je savremeni vid magije.

18
00:00:42,326 --> 00:00:45,496
Pretvara ljude u predmete,

19
00:00:45,520 --> 00:00:47,520
a, potom, nadamo se, ponovo u ljude.

20
00:00:47,544 --> 00:00:48,776
A u ovom procesu

21
00:00:48,800 --> 00:00:52,040
se nalazi jedna od najvećih preostalih
tajni nauke i filozofije.

22
00:00:52,400 --> 00:00:54,016
Kako dolazi do svesti?

23
00:00:54,040 --> 00:00:56,256
Nekako, unutar svakog našeg uma,

24
00:00:56,280 --> 00:00:59,176
kombinovanom aktivnošću
na milijarde neurona,

25
00:00:59,200 --> 00:01:02,216
svaki od njih
je sićušni biološki mehanizam,

26
00:01:02,240 --> 00:01:04,056
nastaje iskustvo svesti.

27
00:01:04,080 --> 00:01:06,016
I to ne bilo kakvo iskustvo svesti -

28
00:01:06,040 --> 00:01:08,421
vaše iskustvo svesti baš ovde i baš sad.

29
00:01:08,445 --> 00:01:09,645
Kako dolazi do ovoga?

30
00:01:10,560 --> 00:01:12,616
Odgovor na ovo pitanje je važan

31
00:01:12,640 --> 00:01:15,496
jer je svest za sve nas sve što imamo.

32
00:01:15,520 --> 00:01:17,520
Bez nje nema sveta,

33
00:01:18,400 --> 00:01:19,776
nema sopstva,

34
00:01:19,800 --> 00:01:21,336
nema ama baš ništa.

35
00:01:21,360 --> 00:01:23,313
A kada patimo, patimo svesno,

36
00:01:23,337 --> 00:01:25,417
bilo zbog mentalne bolesti ili bola.

37
00:01:26,400 --> 00:01:29,336
A ako možemo da iskusimo
užitak i patnju,

38
00:01:29,360 --> 00:01:30,800
šta je sa drugim životinjama?

39
00:01:31,320 --> 00:01:32,736
Da li su i one svesne?

40
00:01:32,760 --> 00:01:34,416
Da li i one imaju svest o sebi?

41
00:01:34,440 --> 00:01:37,576
A kako kompjuteri
postaju brži i pametniji,

42
00:01:37,600 --> 00:01:40,176
možda će doći do tačke,
možda ne tako daleko,

43
00:01:40,200 --> 00:01:42,936
kada će moj ajfon razviti
svest o sopstvenom postojanju.

44
00:01:42,960 --> 00:01:47,440
Zapravo smatram da su izgledi
za svesnu VI prilično daleki.

45
00:01:47,960 --> 00:01:50,336
A ovo smatram
jer mi moje istraživanje govori

46
00:01:50,360 --> 00:01:53,016
da svesnost ima manje veze
sa čistom inteligencijom,

47
00:01:53,040 --> 00:01:57,616
a mnogo više sa našom prirodom
živih organizama koji dišu.

48
00:01:57,640 --> 00:02:00,336
Svesnost i inteligencija
su veoma različite stvari.

49
00:02:00,360 --> 00:02:03,920
Pamet nije nužna za patnju,
ali verovatno jeste za preživljavanje.

50
00:02:05,200 --> 00:02:06,896
U priči koju ću da vam ispričam

51
00:02:06,920 --> 00:02:09,256
naša iskustva svesti o svetu oko nas

52
00:02:09,280 --> 00:02:10,616
i o nama u njemu

53
00:02:10,639 --> 00:02:13,176
su vidovi kontrolisanih halucinacija

54
00:02:13,200 --> 00:02:17,040
koje se dešavaju uz pomoć, preko
i zbog naših živih tela.

55
00:02:17,840 --> 00:02:21,176
Sad, možda ste čuli da ne znamo bilo šta

56
00:02:21,200 --> 00:02:23,936
o tome kako mozak i telo tvore svesnost.

57
00:02:23,960 --> 00:02:27,096
Neki ljudi čak kažu da je to
van dometa nauke uopšte.

58
00:02:27,120 --> 00:02:28,336
Međutim,

59
00:02:28,360 --> 00:02:32,496
poslednjih 25 godina smo videli
eksploziju naučnog rada u ovoj oblasti.

60
00:02:32,520 --> 00:02:35,296
Ako posetite moju laboratoriju
na Univerzitetu Soseks,

61
00:02:35,320 --> 00:02:38,480
zateći ćete naučnike iz raznih disciplina,

62
00:02:39,200 --> 00:02:41,120
a ponekad čak i filozofe.

63
00:02:41,800 --> 00:02:45,776
Svi mi zajedno pokušavamo da razumemo
kako dolazi do svesnosti

64
00:02:45,800 --> 00:02:47,520
i šta se dešava kada krene po zlu.

65
00:02:47,880 --> 00:02:50,016
A strategija je veoma jednostavna.

66
00:02:50,040 --> 00:02:52,016
Želeo bih da razmišljate o svesnosti

67
00:02:52,040 --> 00:02:54,256
na način na koji razmišljamo o životu.

68
00:02:54,280 --> 00:02:56,896
Nekada su ljudi mislili
da je svojstvo postojanja

69
00:02:56,920 --> 00:02:59,536
neobjašnjivo putem fizike i hemije -

70
00:02:59,560 --> 00:03:01,720
da život mora da bude
više od pukog mehanizma.

71
00:03:02,480 --> 00:03:04,376
Međutim, ljudi više tako ne misle.

72
00:03:04,400 --> 00:03:06,016
Kako biolozi nastavljaju da rade

73
00:03:06,040 --> 00:03:08,616
na objašnjavanju svojstava živih sistema,

74
00:03:08,640 --> 00:03:10,456
u smislu fizike i hemije -

75
00:03:10,480 --> 00:03:13,536
stvari poput metabolizma,
razmnožavanja, homeostaze -

76
00:03:13,560 --> 00:03:17,376
osnovna tajna toga šta je život
je počela da bledi

77
00:03:17,400 --> 00:03:20,456
i ljudi više nisu predlagali
magična rešenja,

78
00:03:20,480 --> 00:03:22,480
poput snage života ili élan vital.

79
00:03:23,080 --> 00:03:25,736
Kako sa životom, tako i sa svesnošću.

80
00:03:25,760 --> 00:03:28,056
Čim počnemo da objašnjavamo
njena svojstva,

81
00:03:28,080 --> 00:03:31,776
u smislu onoga što se dešava
unutar mozgova i tela,

82
00:03:31,800 --> 00:03:35,216
naoko nerešiva tajna toga šta je svesnost

83
00:03:35,240 --> 00:03:36,976
bi trebalo da počne da bledi.

84
00:03:37,000 --> 00:03:38,720
Barem je to plan.

85
00:03:39,280 --> 00:03:40,536
Pa, počnimo.

86
00:03:40,560 --> 00:03:42,536
Šta su svojstva svesnosti?

87
00:03:42,560 --> 00:03:45,084
Šta bi trebalo nauka o svesnosti
da pokuša da objasni?

88
00:03:45,960 --> 00:03:49,656
Pa, za danas bih voleo da mislim
o svesnosti na dva različita načina.

89
00:03:49,680 --> 00:03:52,056
Postoje iskustva o svetu oko nas,

90
00:03:52,080 --> 00:03:54,296
ispunjena prizorima, zvucima i mirisima,

91
00:03:54,320 --> 00:03:58,240
imamo višesenzorni, panoramski,
3D, potpuno opčinjavajući unutrašnji film.

92
00:03:59,000 --> 00:04:00,560
A potom imamo svesnog sebe.

93
00:04:01,080 --> 00:04:03,536
Specifično iskustvo postojanja
kao vi ili kao ja.

94
00:04:03,560 --> 00:04:05,576
Glavni lik u ovom unutrašnjem filmu,

95
00:04:05,600 --> 00:04:08,960
i verovatno je to aspekt svesnosti
koga se najčvršće držimo.

96
00:04:09,840 --> 00:04:12,296
Počnimo sa iskustvom sveta oko nas,

97
00:04:12,320 --> 00:04:16,055
i to sa važnom idejom
mozga kao mašine za nagađanje.

98
00:04:16,079 --> 00:04:17,839
Zamislite da ste mozak.

99
00:04:18,520 --> 00:04:20,149
Zaključani ste u koščatoj lobanji,

100
00:04:20,149 --> 00:04:22,696
pokušavate da shvatite
šta se dešava u spoljnom svetu.

101
00:04:22,696 --> 00:04:25,536
Nema svetla unutar lobanje. Nema ni zvuka.

102
00:04:25,560 --> 00:04:28,336
Sve čime se vodite
su bujice električnih impulsa

103
00:04:28,360 --> 00:04:31,536
koji su samo indirektno povezani
sa stvarima u svetu,

104
00:04:31,560 --> 00:04:32,760
šta god one bile.

105
00:04:33,520 --> 00:04:35,656
Dakle, percepcija -
razumevanje šta postoji -

106
00:04:35,680 --> 00:04:38,536
mora da bude proces informisanog nagađanja

107
00:04:38,560 --> 00:04:41,696
u kojem mozak kombinuje
ove senzorne signale

108
00:04:41,720 --> 00:04:45,710
sa prethodnim očekivanjima ili ubeđenjima
o tome kakav je svet

109
00:04:45,710 --> 00:04:48,996
da bi stvorio najbolju pretpostavku
o tome šta je uzrok tim signalima.

110
00:04:48,996 --> 00:04:51,656
Mozak ne čuje zvuk, niti vidi svetlost.

111
00:04:51,680 --> 00:04:56,040
Mi naziremo njegovu najbolju pretpostavku
toga šta se dešava u spoljnjem svetu.

112
00:04:57,040 --> 00:04:59,960
Dozvolite da vam dam
nekoliko primera za ovo.

113
00:05:00,400 --> 00:05:02,376
Možda ste već videli ovu iluziju,

114
00:05:02,400 --> 00:05:04,656
ali želeo bih da razmislite
o njoj na nov način.

115
00:05:04,680 --> 00:05:06,736
Ako pogledate ove dve mrlje, A i B,

116
00:05:06,760 --> 00:05:10,080
trebalo bi da vam se čine
kao različite nijanse sive, zar ne?

117
00:05:11,040 --> 00:05:14,016
Ali one su zapravo poptuno iste nijanse.

118
00:05:14,040 --> 00:05:15,376
A ovo mogu da ilustrujem.

119
00:05:15,400 --> 00:05:17,616
Ako postavim drugu verziju slike ovde

120
00:05:17,640 --> 00:05:20,656
i spojim dve mrlje
sivo obojenom pregradom,

121
00:05:20,680 --> 00:05:22,336
vidite da nema razlike.

122
00:05:22,360 --> 00:05:24,136
Radi se o potpuno istoj nijansi sive.

123
00:05:24,160 --> 00:05:25,816
A ako mi i dalje ne verujete,

124
00:05:25,840 --> 00:05:28,080
preneću pregradu ovamo i spojiti ih.

125
00:05:28,680 --> 00:05:32,040
Radi se o jednoj kocki sive,
uopšte nema razlike.

126
00:05:32,760 --> 00:05:34,486
Ovde se ne radi o bilo kakvom triku.

127
00:05:34,486 --> 00:05:35,896
Radi se o istoj nijansi sive,

128
00:05:35,920 --> 00:05:38,120
ali ponovo ih udaljite,
i izgledaju različito.

129
00:05:39,240 --> 00:05:40,496
Pa, ovde se dešava to

130
00:05:40,520 --> 00:05:43,336
da mozak koristi ranija očekivanja

131
00:05:43,360 --> 00:05:46,456
koja su duboko ugrađena
u tokove vizuelnog korteksa,

132
00:05:46,480 --> 00:05:49,176
da senka zamračuje izgled površine,

133
00:05:49,200 --> 00:05:52,840
te B vidimo svetlije
nego što zaista jeste.

134
00:05:53,920 --> 00:05:55,150
Evo još jednog primera,

135
00:05:55,150 --> 00:05:58,416
koji pokazuje koliko brzo
mozak može da koristi nova predviđanja

136
00:05:58,416 --> 00:06:00,696
kako bi izmenio naše svesno iskustvo.

137
00:06:00,720 --> 00:06:01,920
Poslušajte ovo.

138
00:06:03,440 --> 00:06:06,480
(Izobličen glas)

139
00:06:07,320 --> 00:06:08,896
Zvučalo je čudno, zar ne?

140
00:06:08,920 --> 00:06:11,609
Poslušajte opet i vidite da li možete
nešto da razumete.

141
00:06:11,760 --> 00:06:14,720
(Izobličen glas)

142
00:06:15,880 --> 00:06:17,136
I dalje je čudno.

143
00:06:17,160 --> 00:06:18,360
Sad poslušajte ovo.

144
00:06:18,920 --> 00:06:21,976
(Snimak) Anil Set: Smatram da je Bregzit
uistinu grozna ideja.

145
00:06:22,000 --> 00:06:23,336
(Smeh)

146
00:06:23,360 --> 00:06:24,576
Slažem se.

147
00:06:24,600 --> 00:06:26,416
Dakle, čuli ste tu neke reči, zar ne?

148
00:06:26,440 --> 00:06:29,536
Sad poslušajte prvi zvuk opet.
Prosto ću ga pustiti iznova.

149
00:06:29,560 --> 00:06:32,616
(Izobličen glas)

150
00:06:32,640 --> 00:06:35,136
Da? Dakle, sad možete da čujete reči.

151
00:06:35,160 --> 00:06:36,360
Još jednom za sreću.

152
00:06:37,040 --> 00:06:40,040
(Izobličen glas)

153
00:06:41,000 --> 00:06:43,256
U redu, dakle, šta se ovde dešava?

154
00:06:43,280 --> 00:06:46,856
Izvanredno je to što se
senzorna informacija koja stiže do mozga

155
00:06:46,880 --> 00:06:48,080
nije uopšte promenila.

156
00:06:48,650 --> 00:06:51,236
Samo se promenila
najbolja pretpostavka vašeg mozga

157
00:06:51,240 --> 00:06:53,296
o uzroku te senzorne informacije.

158
00:06:53,320 --> 00:06:55,680
A to menja ono što svesno čujete.

159
00:06:56,560 --> 00:06:59,696
Sve ovo na bazu percepcije mozga baca

160
00:06:59,720 --> 00:07:01,176
malčice drugačije svetlo.

161
00:07:01,200 --> 00:07:05,216
Umesto da percepcija uveliko zavisi
od signala koji stižu u mozak

162
00:07:05,240 --> 00:07:06,776
iz spoljnjeg sveta,

163
00:07:06,800 --> 00:07:09,296
podjednako zavisi, ako ne i više,

164
00:07:09,320 --> 00:07:13,240
od perceptivnih predviđanja
koja teku u suprotnom smeru.

165
00:07:14,160 --> 00:07:16,216
Ne doživljavamo svet tek pasivno,

166
00:07:16,240 --> 00:07:17,936
aktivno ga stvaramo.

167
00:07:17,960 --> 00:07:20,576
Svet koji doživljavamo
podjednako, ako ne i više, dolazi

168
00:07:20,600 --> 00:07:21,936
od unutra ka spolja

169
00:07:21,960 --> 00:07:23,280
kao i spolja ka unutra.

170
00:07:23,630 --> 00:07:25,876
Dozvolite da vam dam
još jedan primer percepcije

171
00:07:25,876 --> 00:07:28,720
kao tog aktivnog, konstruktivnog procesa.

172
00:07:29,400 --> 00:07:34,530
Ovde smo kombinovali živopisnu
virtuelnu stvarnost i obradu slika

173
00:07:34,530 --> 00:07:37,536
kako bismo simulirali efekte
prejakih perceptualnih predviđanja

174
00:07:37,560 --> 00:07:38,896
na iskustvo.

175
00:07:38,920 --> 00:07:41,790
Na ovom panoramskom snimku
smo izobličili svet -

176
00:07:41,790 --> 00:07:43,766
u ovom slučaju to je kampus u Soseksu -

177
00:07:43,766 --> 00:07:45,320
u psihodelično igralište.

178
00:07:45,760 --> 00:07:49,616
Obradili smo snimak upotrebom algoritma
zasnovanog na Guglovom Deep Dream-u

179
00:07:49,640 --> 00:07:53,736
kako bismo simulirali efekte
preterano jakih perceptivnih predviđanja.

180
00:07:53,760 --> 00:07:55,376
U ovom slučaju da se vide psi.

181
00:07:55,400 --> 00:07:57,536
I vidite da se radi o veoma čudnoj stvari.

182
00:07:57,560 --> 00:07:59,656
Kada su perceptivna predviđanja
suviše jaka,

183
00:07:59,680 --> 00:08:01,056
kao što i jesu ovde,

184
00:08:01,080 --> 00:08:03,976
rezultati uveliko liče
na nekakve halucinacije

185
00:08:04,000 --> 00:08:06,016
o kojima govore ljudi izmenjene svesti

186
00:08:06,040 --> 00:08:08,120
ili čak tokom psihoze.

187
00:08:09,120 --> 00:08:10,787
Sad, razmislite o tome na tren.

188
00:08:11,160 --> 00:08:16,256
Ako je halucinacija neki vid
nekontrolisane percepcije,

189
00:08:16,280 --> 00:08:20,736
onda je percepcija baš tu i baš sad
takođe neki vid halucinacije,

190
00:08:20,760 --> 00:08:22,776
ali kontrolisane halucinacije

191
00:08:22,800 --> 00:08:25,696
u kojoj su predviđanjima mozga ovladale

192
00:08:25,720 --> 00:08:27,600
senzorne informacije iz sveta.

193
00:08:28,200 --> 00:08:31,176
Zapravo svi mi haluciniramo sve vreme,

194
00:08:31,200 --> 00:08:32,570
uključujući i sad.

195
00:08:32,570 --> 00:08:35,526
Prosto se radi o tome
da kad se složimo oko naših halucinacija,

196
00:08:35,526 --> 00:08:36,750
to nazivamo stvarnošću.

197
00:08:37,280 --> 00:08:41,216
(Smeh)

198
00:08:41,240 --> 00:08:44,576
Sad ću da vam ispričam
da vaše iskustvo sopstva,

199
00:08:44,600 --> 00:08:46,416
specifično iskustvo vašeg postojanja

200
00:08:46,440 --> 00:08:49,936
takođe je kontrolisana halucinacija
koju proizvodi mozak.

201
00:08:49,960 --> 00:08:51,960
Ovo se čini
kao veoma čudna zamisao, tačno?

202
00:08:51,960 --> 00:08:54,216
Da, vizuelne iluzije
mi možda mogu obmanuti oči,

203
00:08:54,216 --> 00:08:57,680
ali kako mogu da budem obmanut
kod toga šta znači biti ja?

204
00:08:58,200 --> 00:08:59,416
Za većinu nas

205
00:08:59,440 --> 00:09:01,016
iskustvo toga da smo osobe

206
00:09:01,040 --> 00:09:03,136
je blisko, jedinstveno i tako trajno

207
00:09:03,160 --> 00:09:05,376
da je teško ne uzeti ga olako.

208
00:09:05,400 --> 00:09:07,216
Ali ne bi trebalo da ga uzimamo olako.

209
00:09:07,240 --> 00:09:10,456
Zapravo postoje razni načini
na koje doživljavamo sebe.

210
00:09:10,480 --> 00:09:12,576
Tu je iskustvo posedovanja tela

211
00:09:12,600 --> 00:09:14,056
i toga da smo telo.

212
00:09:14,080 --> 00:09:16,216
Imamo iskustva doživljavanja sveta

213
00:09:16,240 --> 00:09:17,880
iz tačke gledišta u prvom licu.

214
00:09:18,240 --> 00:09:20,456
Imamo iskustva pokušavanja
bavljenja stvarima

215
00:09:20,480 --> 00:09:23,200
i toga da smo uzrok stvarima
koje se dešavaju u svetu.

216
00:09:23,640 --> 00:09:24,896
A tu su iskustva

217
00:09:24,920 --> 00:09:28,816
da smo neprekidna
i karakteristična osoba u vremenu,

218
00:09:28,840 --> 00:09:31,680
sagrađena iz bogatog skupa
sećanja i društvenih interakcija.

219
00:09:32,190 --> 00:09:33,526
Mnogi eksperimenti pokazuju,

220
00:09:33,526 --> 00:09:35,856
a psihijatri i neurolozi
znaju veoma dobro,

221
00:09:35,880 --> 00:09:38,776
da svi ti različiti načini
na koje doživljavamo sebe

222
00:09:38,800 --> 00:09:40,496
mogu da se razore.

223
00:09:40,520 --> 00:09:43,416
Ovo znači da osnovno
iskustvo iz pozadine

224
00:09:43,440 --> 00:09:48,016
da smo jedinstveno sopstvo
je krhka tvorevina mozga.

225
00:09:48,040 --> 00:09:50,696
Još jedno iskustvo,
koje baš kao sva druga,

226
00:09:50,720 --> 00:09:51,920
zahteva objašnjenje.

227
00:09:52,720 --> 00:09:54,496
Zato okrenimo se telesnom sopstvu.

228
00:09:54,520 --> 00:09:57,256
Kako mozak proizvodi iskustvo
toga da je telo

229
00:09:57,280 --> 00:09:58,536
i da ima telo?

230
00:09:58,560 --> 00:10:00,410
Pa, važe potpuno isti principi.

231
00:10:00,410 --> 00:10:01,986
Mozak pravi najbolju pretpostavku

232
00:10:01,986 --> 00:10:04,200
o tome šta jeste, a šta nije
deo njegovog tela.

233
00:10:04,880 --> 00:10:08,600
A postoji prelep eksperiment
iz neuronauke koji ovo ilustruje.

234
00:10:08,600 --> 00:10:10,646
Nasuprot većini
eksperimenata iz neuronauke,

235
00:10:10,646 --> 00:10:12,196
ovaj možete da obavite kod kuće.

236
00:10:12,196 --> 00:10:14,056
Samo vam je potrebno ovo.

237
00:10:14,080 --> 00:10:15,336
(Smeh)

238
00:10:15,360 --> 00:10:16,800
I nekoliko četkica.

239
00:10:18,880 --> 00:10:20,256
U iluziji sa gumenom rukom,

240
00:10:20,280 --> 00:10:22,256
stvarna ruka osobe je skrivena s videla,

241
00:10:22,280 --> 00:10:24,896
a ta lažna gumena ruka
je stavljena ispred nje.

242
00:10:24,920 --> 00:10:28,176
Potom obe ruke istovremeno
maze četkicom,

243
00:10:28,200 --> 00:10:30,880
dok osoba zuri u lažnu ruku.

244
00:10:31,320 --> 00:10:33,296
Sad, većini ljudi, posle nekog vremena,

245
00:10:33,320 --> 00:10:35,416
ovo uzrokuje veoma neprirodan osećaj

246
00:10:35,440 --> 00:10:38,040
da je lažna ruka
zapravo deo njihovog tela.

247
00:10:39,640 --> 00:10:43,816
A zamisao je da podudarnost
između viđenja dodira i osećaja dodira

248
00:10:43,840 --> 00:10:48,216
na predmetu koji izgleda kao ruka
i otprilike je gde bi ruka trebalo da bude

249
00:10:48,240 --> 00:10:51,016
je dovoljan dokaz za mozak
da napravi najbolju pretpostavku

250
00:10:51,040 --> 00:10:54,256
da je lažna ruka zapravo deo tela.

251
00:10:54,280 --> 00:10:56,880
(Smeh)

252
00:11:03,240 --> 00:11:05,496
Stoga možete da merite
razne pametne stvari.

253
00:11:05,520 --> 00:11:08,816
Možete da merite provodljivost kože
i zapanjene reakcije,

254
00:11:08,840 --> 00:11:10,096
ali nema potrebe za tim.

255
00:11:10,120 --> 00:11:13,056
Jasno je da se momak u plavom
srodio sa lažnom rukom.

256
00:11:13,080 --> 00:11:16,496
Ovo znači da su čak i iskustva
o tome šta je naše telo

257
00:11:16,520 --> 00:11:18,056
nekakva najbolja pretpostavka -

258
00:11:18,080 --> 00:11:20,560
nekakva kontrolisana halucinacija mozga.

259
00:11:21,480 --> 00:11:22,680
Ima još nešto.

260
00:11:24,120 --> 00:11:27,776
Mi ne doživljavamo samo naša tela
kao predmete iz spoljnjeg sveta,

261
00:11:27,800 --> 00:11:29,536
takođe ih doživljavamo iznutra.

262
00:11:29,560 --> 00:11:33,800
Svi iznutra doživljavamo
iskustvo telesnosti.

263
00:11:35,000 --> 00:11:37,576
A senzorni signali
koji stižu iz unutrašnjosti tela

264
00:11:37,600 --> 00:11:41,656
stalno obaveštavaju mozak
o stanju unutrašnjih organa,

265
00:11:41,680 --> 00:11:44,336
šta se dešava sa srcem,
kakav je krvni pritisak,

266
00:11:44,360 --> 00:11:45,576
svašta nešto.

267
00:11:45,600 --> 00:11:48,080
Ovaj vid percepcije,
koju nazivamo interopercepcijom,

268
00:11:48,840 --> 00:11:50,096
prilično je zanemaren.

269
00:11:50,120 --> 00:11:51,536
Ali je od ključnog značaja

270
00:11:51,560 --> 00:11:54,896
jer percepcija i regulacija
unutrašnjeg stanja tela -

271
00:11:54,920 --> 00:11:56,520
pa, to nas drži u životu.

272
00:11:57,400 --> 00:11:59,816
Evo još jedne verzije
iluzije sa gumenom rukom.

273
00:11:59,840 --> 00:12:01,336
Iz naše laboratorije u Soseksu.

274
00:12:01,360 --> 00:12:04,776
A ovde ljudi vide verziju
virtuelne stvarnosti njihove ruke,

275
00:12:04,800 --> 00:12:06,176
koja blešti crveno i nazad

276
00:12:06,200 --> 00:12:09,456
bilo istovremeno ili ne
sa njihovim otkucajima srca.

277
00:12:09,460 --> 00:12:11,966
A kad blešti istovremeno
sa njihovim otkucajima srca,

278
00:12:11,966 --> 00:12:15,080
ljudi imaju snažniji osećaj
da je to zapravo deo njihovog tela.

279
00:12:15,720 --> 00:12:19,216
Dakle, iskustva posedovanja tela
su duboko zasnovana

280
00:12:19,240 --> 00:12:21,640
na doživljaju naših tela iznutra.

281
00:12:23,680 --> 00:12:26,336
Na kraju želim
da vam skrenem pažnju na nešto

282
00:12:26,360 --> 00:12:30,016
a to je da su unutrašnja
iskustva tela veoma različita

283
00:12:30,040 --> 00:12:32,096
od iskustava o svetu oko nas.

284
00:12:32,120 --> 00:12:34,816
Kad pogledam oko sebe,
čini se da je svet pun predmeta -

285
00:12:34,840 --> 00:12:37,016
stolovi, stolice, gumene ruke,

286
00:12:37,040 --> 00:12:38,776
ljudi, skupina vas -

287
00:12:38,800 --> 00:12:40,776
čak i sopstveno telo u svetu,

288
00:12:40,800 --> 00:12:43,056
mogu da ga doživljavam
kao spoljašnji predmet.

289
00:12:43,080 --> 00:12:45,136
Ali moja unutrašnja iskustva tela,

290
00:12:45,160 --> 00:12:46,576
uopšte nisu takva.

291
00:12:46,600 --> 00:12:48,656
Ne osećam da su mi bubrezi tu,

292
00:12:48,680 --> 00:12:50,256
jetra tu,

293
00:12:50,280 --> 00:12:51,536
slezina...

294
00:12:51,560 --> 00:12:53,456
Pojma nemam gde mi je slezina,

295
00:12:53,480 --> 00:12:54,850
ali negde jeste.

296
00:12:54,850 --> 00:12:56,806
Ne doživljavam
delove utrobe kao predmete.

297
00:12:56,806 --> 00:13:00,440
Zapravo ih uopšte naročito ne doživljavam,
ukoliko ne krenu po zlu.

298
00:13:01,400 --> 00:13:02,880
A to je važno, verujem.

299
00:13:03,600 --> 00:13:05,696
Percepcija unutrašnjeg stanja tela

300
00:13:05,720 --> 00:13:07,576
nije o tome da shvatite šta tu ima,

301
00:13:07,600 --> 00:13:09,736
radi se o kontroli i regulaciji -

302
00:13:09,760 --> 00:13:13,656
održavanje fizioloških varijabli
unutar strogih ograničenja

303
00:13:13,680 --> 00:13:15,520
koja su podudarna sa opstankom.

304
00:13:16,640 --> 00:13:19,496
Kada mozak koristi pretpostavke
da shvati šta postoji,

305
00:13:19,520 --> 00:13:22,616
doživljavamo predmete kao uzroke osećanja.

306
00:13:22,640 --> 00:13:26,256
Kada mozak koristi pretpostavke
da kontroliše i reguliše stvari,

307
00:13:26,280 --> 00:13:29,440
doživljavamo koliko dobro
ili koliko loše se ta kontrola odvija.

308
00:13:29,880 --> 00:13:32,696
Te su naša najosnovnija iskustva sebe,

309
00:13:32,720 --> 00:13:34,776
toga da smo otelotvoreni organizam,

310
00:13:34,800 --> 00:13:38,760
duboko su ukorenjena u biološkim
mehanizmima koji nas održavaju u životu.

311
00:13:40,760 --> 00:13:43,096
A kada sledimo ovu zamisao do kraja,

312
00:13:43,120 --> 00:13:46,816
počinjemo da uviđamo
da su sva naša svesna iskustva,

313
00:13:46,840 --> 00:13:51,576
pošto sva zavise od istih mehanizama
predviđajuće percepcije,

314
00:13:51,600 --> 00:13:55,016
sva izviru iz ovog osnovnog nagona
za preživljavanjem.

315
00:13:55,040 --> 00:13:57,656
Doživljavamo sve i sebe same

316
00:13:57,680 --> 00:14:00,760
preko, kroz i zahvaljujući
našim živim telima.

317
00:14:01,560 --> 00:14:03,960
Dozvolite da sve sastavim korak po korak.

318
00:14:04,560 --> 00:14:06,130
Ono što svesno vidimo zavisi

319
00:14:06,130 --> 00:14:08,526
od najboljih nagađanja mozga
o tome šta ima tu.

320
00:14:08,526 --> 00:14:10,856
Naše iskustvo sveta
dolazi iz unutra ka spolja,

321
00:14:10,880 --> 00:14:12,220
a ne samo spolja ka unutra.

322
00:14:12,590 --> 00:14:15,926
Iluzija sa gumenom rukom pokazuje
da se ovo odnosi na sva naša iskustva

323
00:14:15,926 --> 00:14:17,820
o tome šta jeste, a šta nije naše telo.

324
00:14:18,560 --> 00:14:22,136
A ova nagađanja u vezi s nama
zavise suštinski od senzornih signala

325
00:14:22,160 --> 00:14:23,920
koji dolaze iz dubine naših tela.

326
00:14:24,400 --> 00:14:25,616
I, naposletku,

327
00:14:25,640 --> 00:14:30,016
kod iskustava da smo otelotvoreno sopstvo
se više radi o kontroli i regulaciji

328
00:14:30,040 --> 00:14:31,720
nego o razumevanju toga šta ima tu.

329
00:14:32,840 --> 00:14:36,056
Te su naša iskustva
sveta oko nas i nas u njemu -

330
00:14:36,080 --> 00:14:38,386
pa, radi se o vidovima
kontrolisanih halucinacija

331
00:14:38,386 --> 00:14:41,256
koje su oblikovane
milionima godina evolucije

332
00:14:41,280 --> 00:14:44,040
kako bismo opstali u svetovima
punim opasnosti i šansi.

333
00:14:44,480 --> 00:14:47,160
Nagađanjem stvaramo postojanje.

334
00:14:48,520 --> 00:14:51,000
Sad, ostavljam vas
sa tri implikacije o svemu ovome.

335
00:14:51,570 --> 00:14:53,966
Prvo: baš kao što možemo
da pogrešno doživimo svet,

336
00:14:53,966 --> 00:14:55,656
možemo pogrešno i da doživimo sebe

337
00:14:55,680 --> 00:14:57,816
kada mehanizmi nagađanja krenu po zlu.

338
00:14:57,840 --> 00:15:02,056
Razumevanje ovoga otvara mnoge nove
šanse u psihijatriji i neurologiji

339
00:15:02,080 --> 00:15:04,696
jer konačno možemo
da se bavimo mehanizmima,

340
00:15:04,720 --> 00:15:06,616
a ne samo da lečimo simptome,

341
00:15:06,640 --> 00:15:09,160
kod stanja poput depresije i šizofrenije.

342
00:15:09,720 --> 00:15:10,936
Drugo:

343
00:15:10,960 --> 00:15:14,776
šta znači biti ja
ne može da se svede ili učita

344
00:15:14,800 --> 00:15:17,176
na softverski program koji pokreće robota,

345
00:15:17,200 --> 00:15:19,416
koliko god bio pametan i prefinjen.

346
00:15:19,440 --> 00:15:22,056
Mi smo biološke, od krvi i mesa životinje

347
00:15:22,080 --> 00:15:25,336
čija se svesna iskustva
oblikuju na svim nivoima

348
00:15:25,360 --> 00:15:28,336
od strane bioloških mehanizama
koji nas održavaju u životu.

349
00:15:28,360 --> 00:15:32,000
To što pravimo sve pametnije kompjutere,
neće ih učiniti svesnim.

350
00:15:33,000 --> 00:15:34,296
Konačno:

351
00:15:34,320 --> 00:15:36,296
naš individualni unutrašnji univerzum,

352
00:15:36,320 --> 00:15:37,976
naš vid svesnosti,

353
00:15:38,000 --> 00:15:40,760
tek je jedan mogući vid svesnosti.

354
00:15:41,840 --> 00:15:43,816
A čak i ljudska svesnost uopšteno -

355
00:15:43,840 --> 00:15:47,816
tek je sićušna oblast u beskrajnom
prostoru mogućih svesti.

356
00:15:47,840 --> 00:15:51,496
Naše individualno sopstvo i svetovi
su jedinstveni za svakog od nas,

357
00:15:51,520 --> 00:15:54,736
ali svi su zasnovani
na biološkim mehanizmima

358
00:15:54,760 --> 00:15:57,360
koje delimo sa mnogim drugim živim bićima.

359
00:15:57,920 --> 00:16:00,880
Sad, ovo su temeljne promene

360
00:16:01,760 --> 00:16:04,016
u tome kako razumemo sebe,

361
00:16:04,040 --> 00:16:05,896
ali mislim da bi ih trebalo slaviti

362
00:16:05,920 --> 00:16:08,296
jer, kao što prečesto biva u nauci,
od Kopernika -

363
00:16:08,320 --> 00:16:10,320
mi nismo u središtu univerzuma -

364
00:16:10,344 --> 00:16:11,576
preko Darvina -

365
00:16:11,600 --> 00:16:13,816
u srodstvu smo sa svim drugim bićima -

366
00:16:13,840 --> 00:16:15,040
do današnjeg dana.

367
00:16:16,320 --> 00:16:19,056
Sa snažnijim osećajem razumevanja

368
00:16:19,080 --> 00:16:21,496
dolazi snažnije osećanje čuđenja

369
00:16:21,520 --> 00:16:23,376
i snažnije uviđanje

370
00:16:23,400 --> 00:16:28,000
da smo deo, da nismo odvojeni
od ostatka prirode.

371
00:16:28,920 --> 00:16:30,120
I...

372
00:16:30,720 --> 00:16:33,096
kada dođe kraj svesnosti,

373
00:16:33,120 --> 00:16:35,920
nemamo čega da se plašimo.

374
00:16:36,560 --> 00:16:37,760
Baš ničega.

375
00:16:38,480 --> 00:16:39,696
Hvala vam.

376
00:16:39,720 --> 00:16:47,746
(Aplauz)