1
00:00:01,280 --> 00:00:02,589
- Jestem gotów.

2
00:00:02,589 --> 00:00:03,627
- Okej, zaczynamy.

3
00:00:03,627 --> 00:00:05,015
- Jak chcecie. Obojętne.

4
00:00:05,015 --> 00:00:06,190
Gdy wykładałem w SUNY,

5
00:00:06,190 --> 00:00:07,860
nowojorskim uniwersytecie stanowym,

6
00:00:07,860 --> 00:00:10,245
miałem studenta, 
który nigdy nie był na zajęciach.

7
00:00:10,245 --> 00:00:11,345
Zdarza się.

8
00:00:11,345 --> 00:00:13,475
Ale oto pojawia się nagle i mówi:

9
00:00:13,475 --> 00:00:15,553
"Chcę żeby podpisał pan to oświadczenie,

10
00:00:15,553 --> 00:00:18,659
że mnie zwalania z tych zajęć."

11
00:00:18,659 --> 00:00:20,709
Mówię: "Nie widziałem pana
cały semestr"

12
00:00:20,709 --> 00:00:22,550
"Nie podpiszę zwolnienia
w ostatnim dniu."

13
00:00:22,550 --> 00:00:23,780
"Oblał pan semestr."

14
00:00:23,780 --> 00:00:25,490
A on: "Niech pan to podpisze!"

15
00:00:25,490 --> 00:00:26,437
Ja na to:

16
00:00:26,437 --> 00:00:27,640
"Prowadzę teraz zajęcia,

17
00:00:27,640 --> 00:00:28,900
a to nie pańska grupa."

18
00:00:28,900 --> 00:00:31,090
Wszystkiemu przygląda się
grupa studentów.

19
00:00:31,090 --> 00:00:33,620
On nachyla sie do mnie tak,

20
00:00:33,620 --> 00:00:35,050
że muszę wstać,

21
00:00:35,050 --> 00:00:36,580
a on przywala mi z klatki.

22
00:00:36,580 --> 00:00:38,240
Ja ląduję na ścianie,

23
00:00:38,240 --> 00:00:40,480
a on wrzeszczy: 
"Podpisz to, mówię!",

24
00:00:40,480 --> 00:00:41,720
i jednym ruchem

25
00:00:41,720 --> 00:00:44,485
zrzuca wszystko z biurka na podłogę.

26
00:00:44,485 --> 00:00:47,560
"Jakiż z ciebie wykładowca!", krzyczy.

27
00:00:47,560 --> 00:00:49,300
"Uczysz sztuki!"

28
00:00:49,300 --> 00:00:50,659
"Tacy jak ty, to ciule!"

29
00:00:50,659 --> 00:00:52,349
"Mam w dupie sztukę!"

30
00:00:52,349 --> 00:00:53,090
Oblałem go.

31
00:00:53,090 --> 00:00:54,450
Oczywiście!

32
00:00:54,450 --> 00:00:57,820
[Wielki zmiana planów Bryana Zanisnika.]

33
00:00:57,820 --> 00:01:01,300
Zaczęło się chyba od marzenia

34
00:01:01,300 --> 00:01:04,240
żeby być artystą w Nowym Jorku.

35
00:01:04,880 --> 00:01:08,000
W pewnym stopniu 
nadal żyję tym marzeniem.

36
00:01:10,080 --> 00:01:11,520
Mam okazję 
codziennie tworzyć,

37
00:01:11,520 --> 00:01:13,560
pracować ze wspaniałymi ludźmi

38
00:01:13,560 --> 00:01:15,070
i instytucjami.

39
00:01:15,310 --> 00:01:16,640
Ale z drugiej strony,

40
00:01:16,640 --> 00:01:17,720
realia życia

41
00:01:17,720 --> 00:01:20,150
i pracy w Nowym Jorku

42
00:01:20,150 --> 00:01:22,570
często mijają się z oczekiwaniami.

43
00:01:23,230 --> 00:01:26,300
To artysta musi

44
00:01:26,300 --> 00:01:28,149
stworzyć swoje dzieło

45
00:01:28,149 --> 00:01:29,499
i je sfinansować.

46
00:01:29,629 --> 00:01:32,979
Żeby być artystą, poświęcasz wszystko

47
00:01:32,979 --> 00:01:35,190
i nie martwisz się o pieniądze.

48
00:01:40,311 --> 00:01:42,991
Robiłem projekty, gdzie 
zbierałem tysiące obiektów,

49
00:01:42,991 --> 00:01:45,520
aranżowałem je i fotografowałem,

50
00:01:45,520 --> 00:01:48,170
przenosiłem do innych miejsc 
i budowałem instalacje.

51
00:01:49,260 --> 00:01:51,370
Podoba mi się idea animizmu,

52
00:01:51,370 --> 00:01:54,567
polegająca na tym, że martwe przedmioty
mają duszę

53
00:01:54,567 --> 00:01:56,645
lub osobowość.

54
00:01:57,250 --> 00:01:59,850
Wydaje mi się, że bardzo pociągała mnie

55
00:01:59,850 --> 00:02:00,990
tajemnica

56
00:02:00,990 --> 00:02:04,840
lub przygoda jaka towarzyszyła 
zbieraniu tych przedmiotów.

57
00:02:06,551 --> 00:02:08,790
W świecie sztuki

58
00:02:08,790 --> 00:02:13,296
łatwo jest ulec złudzeniu, 
że ci się powiodło.

59
00:02:13,296 --> 00:02:16,380
Bo nawet gdy się ma 
ogromne wsparcie instytucjonalne,

60
00:02:16,380 --> 00:02:20,340
nie ma gwarancji przyzwoitych dochodów.

61
00:02:21,630 --> 00:02:24,420
Miałem wystawę w jednej z galerii,

62
00:02:24,420 --> 00:02:26,190
gdzie zbudowałem ogromną instalację.

63
00:02:26,190 --> 00:02:27,490
Zacząłem tworzyć rzeźby,

64
00:02:27,490 --> 00:02:30,720
które wyglądały jak wysokie kolumny
z doklejonymi do nich objektami.

65
00:02:31,531 --> 00:02:33,591
Jeśli je sprzedam, 
to położy się je na boku

66
00:02:33,591 --> 00:02:35,631
i wyśle do nabywcy.

67
00:02:35,631 --> 00:02:36,621
"Wystawcie mi czek

68
00:02:36,621 --> 00:02:38,010
i zabierajcie te kolumny."

69
00:02:39,620 --> 00:02:40,970
Zaczynam budować instalację,

70
00:02:40,970 --> 00:02:42,906
aż tu przychodzi ekipa techniczna
i mówi:

71
00:02:42,906 --> 00:02:43,866
"Mamy problem."

72
00:02:43,866 --> 00:02:44,666
"Mamy problem."

73
00:02:44,666 --> 00:02:45,981
"Boimy się,

74
00:02:45,981 --> 00:02:48,271
że te kolumny się zawalą

75
00:02:48,271 --> 00:02:49,421
i kogoś zabiją."

76
00:02:51,400 --> 00:02:52,940
Ja na to: "Co proponujecie?"

77
00:02:52,940 --> 00:02:53,990
A oni na to:

78
00:02:53,990 --> 00:02:57,000
"Przykręcimy je do betonowej posadzki."

79
00:02:57,000 --> 00:02:59,701
Ja na to: "Ale co zrobicie, 
gdy będzie po wszystkim?"

80
00:02:59,701 --> 00:03:00,981
"Zburzymy je i tyle."

81
00:03:01,630 --> 00:03:03,610
Byłem zdruzgotany.

82
00:03:03,610 --> 00:03:06,091
Zrobiłem kolumny, 
które chciałem sprzedać,

83
00:03:06,091 --> 00:03:07,775
a teraz będę musiał je zniszczyć.

84
00:03:08,635 --> 00:03:12,111
Poczułem, że muszę zrobić krok w tył

85
00:03:12,111 --> 00:03:14,690
żeby nabrać dystansu 
i zastanowić się, co dalej.

86
00:03:14,690 --> 00:03:16,151
Musiałem zrobić sobie przerwę.

87
00:03:20,021 --> 00:03:22,451
Gdy powiedziałem znajomym, 
że jadę do Szwecji,

88
00:03:22,451 --> 00:03:24,980
odpowiadali:
"To ci się udało!"

89
00:03:25,190 --> 00:03:27,290
Szwecja - ziemia obiecana,

90
00:03:27,290 --> 00:03:30,080
gdzie nie trzeba martwić się o fundusze,

91
00:03:30,080 --> 00:03:32,020
ani o opiekę zdrowotną.

92
00:03:33,180 --> 00:03:34,590
Przyjeżdżasz

93
00:03:34,590 --> 00:03:37,219
i od razu możesz mieć trzydzieści wystaw.

94
00:03:37,799 --> 00:03:41,590
Problem tylko w tym, 
że nie mówię po szwedzku.

95
00:03:41,590 --> 00:03:42,996
Więc gdy mówiłem:

96
00:03:42,996 --> 00:03:45,247
"Jestem artystą. 
Proszę o bezzwrotną pożyczkę."

97
00:03:45,247 --> 00:03:46,690
W odpowiedzi słyszałem: "Okej,

98
00:03:46,690 --> 00:03:49,310
trzeba tylko wypełnić 
ten stos formularzy po szwedzku."

99
00:03:49,310 --> 00:03:50,055
"Powodzenia!"

100
00:03:53,275 --> 00:03:56,200
W Szwecji pociągało mnie to

101
00:03:56,200 --> 00:04:01,767
że kariera artysty nie jest 
ściśle związana z jego tożsamością.

102
00:04:04,960 --> 00:04:10,300
Zacząłem więc włączać się w zajęcia, 
które są typowe dla Szwedów.

103
00:04:14,400 --> 00:04:16,910
Oczywiście bardzo popularne są tam 
piesze wycieczki,

104
00:04:16,910 --> 00:04:18,730
ale jeszcze bardziej zbieranie grzybów

105
00:04:18,730 --> 00:04:20,380
i kursy grzyboznawstwa.

106
00:04:20,380 --> 00:04:22,620
Pewnego razu wracałem autobusem

107
00:04:22,620 --> 00:04:24,777
z parku narodowego do miasta.

108
00:04:24,777 --> 00:04:26,540
Jechało ze mna ze czterdzieści osób,

109
00:04:26,540 --> 00:04:30,603
i wszyscy porównywaliśmy 
zebrane przez nas tego dnia grzyby.

110
00:04:32,380 --> 00:04:34,600
W Nowym Jorku 
ludzie są bardzo bezpośredni.

111
00:04:34,600 --> 00:04:35,840
Spotykasz kogoś w mieście,

112
00:04:35,840 --> 00:04:37,110
"Czym się zajmujesz?"

113
00:04:37,110 --> 00:04:39,590
Po czym w nieco bardziej 
zawoalowany sposób dopytują

114
00:04:39,590 --> 00:04:41,870
na ile odniosłeś sukces w tym co robisz,

115
00:04:41,870 --> 00:04:45,040
jakby chcieli wiedzieć czy chcą 
lub czy powinni cię znać.

116
00:04:45,040 --> 00:04:48,239
W Szwecji, gdy ktoś spotka cię 
na ulicy zapyta:

117
00:04:48,239 --> 00:04:50,010
" Jakie jest twoje ulubione ciastko?"

118
00:04:52,740 --> 00:04:54,670
Dla mnie to właśnie
wydaje się naturalne.

119
00:04:54,670 --> 00:04:56,290
Ale w naszej dzisiejszej kulturze,

120
00:04:56,290 --> 00:04:58,550
jeśli nie ogłaszasz na Instagramie,
co tydzień,

121
00:04:58,550 --> 00:04:59,840
nad czym właśnie pracujesz,

122
00:04:59,840 --> 00:05:00,560
dokąd chodzisz,

123
00:05:00,560 --> 00:05:02,220
czy co robisz w studio,

124
00:05:02,220 --> 00:05:04,180
ludzie, zwłaszcza w Nowym Jorku,
powiedzą:

125
00:05:04,180 --> 00:05:06,380
"Ten to już sztuki nie robi."

126
00:05:07,160 --> 00:05:12,000
Chyba najlepiej wtedy 
spojrzeć wgłąb siebie i zapytać:

127
00:05:12,000 --> 00:05:15,330
"Czy nie utrudniam sobie 
niepotrzebnie życia?"

128
00:05:15,330 --> 00:05:17,150
Być może jest tak, że jeśli

129
00:05:17,150 --> 00:05:19,980
coś przychodzi zbyt łatwo

130
00:05:19,980 --> 00:05:21,470
lub staje się zbyt przyjemne

131
00:05:22,440 --> 00:05:24,150
to już nie jest osiągnięciem?

132
00:05:32,360 --> 00:05:34,398
Zacząłem tworzyć coś nowego.

133
00:05:35,740 --> 00:05:37,590
Wykorzystuję przy tym proces malarski.

134
00:05:38,880 --> 00:05:42,760
Dużo przy tym myślę 
co daje mi radość w pracy

135
00:05:42,760 --> 00:05:45,050
i co sprawia mi radość w ogóle.

136
00:05:45,480 --> 00:05:47,160
Towarzyszy temu stan bezruchu.

137
00:05:48,140 --> 00:05:50,270
Po prostu siedzę w miejscu

138
00:05:50,270 --> 00:05:53,460
i powtarzam czynność ręką.

139
00:05:53,716 --> 00:05:56,840
Gdy tak opisuję ten fizyczny bezruch,

140
00:05:56,840 --> 00:06:01,080
to chyba jest też tam bezruch 
umysłowego odprężenia.

141
00:06:03,620 --> 00:06:05,144
Może nie wszystkim spodoba się

142
00:06:05,144 --> 00:06:06,404
to nad czym teraz pracuję.

143
00:06:06,404 --> 00:06:07,350
Może powiedzą:

144
00:06:07,350 --> 00:06:09,380
"Bryan nie jest już tym narwańcem."

145
00:06:09,380 --> 00:06:10,620
"Już się tak nie katuje."

146
00:06:10,620 --> 00:06:15,950
"Nie ciąga po kraju 
pięciu tysięcy kafli ceramicznych."

147
00:06:15,950 --> 00:06:18,310
Być może jest tak, że z wiekiem

148
00:06:18,310 --> 00:06:22,350
przychodzi pewność siebie dająca
artyście robić to, co naprawdę kocha,

149
00:06:22,350 --> 00:06:25,170
nie karząc mu się martwić 
jak jego prace zostaną odebrane.

150
00:06:26,860 --> 00:06:29,549
Myślę, że doszedłem do punktu, gdzie
będę tworzyć sztukę

151
00:06:29,549 --> 00:06:31,580
nawet jeśli nie będę miał zleceń

152
00:06:31,580 --> 00:06:34,500
i stanę się jak szaleniec 
mieszkający w lesie,

153
00:06:34,500 --> 00:06:35,740
który wrzeszczy na ludzi,

154
00:06:35,740 --> 00:06:37,530
gdy próbują wejść 
na jego posiadłość.

155
00:06:37,530 --> 00:06:39,120
Powiedzą wtedy: 
"To ten artysta,

156
00:06:39,120 --> 00:06:40,350
co był kiedyś w Art21,

157
00:06:40,350 --> 00:06:43,770
a teraz mieszka w tej chałupie
jak jakiś odludek."

158
00:06:46,281 --> 00:06:48,641
Poddałbym się temu doświadczeniu
po stokroć

159
00:06:48,641 --> 00:06:50,081
gdy spotykam kogoś,

160
00:06:50,081 --> 00:06:51,131
kto mówi:

161
00:06:51,131 --> 00:06:52,482
"Wkrótce przesilenie letnie,

162
00:06:52,482 --> 00:06:53,741
wielkie szwedzkie święto."

163
00:06:53,741 --> 00:06:54,901
A ja na to: 
"Tak, wiem."

164
00:06:54,901 --> 00:06:56,251
A on: 
"Zwariowana impreza."

165
00:06:56,251 --> 00:06:57,661
"Chodzimy do lasu,

166
00:06:57,661 --> 00:06:59,491
biegamy na golasa,

167
00:06:59,491 --> 00:07:01,241
pijemy i tańczymy."

168
00:07:01,241 --> 00:07:04,581
"Ludzie przebierają się za słonie
i tańczą."

169
00:07:04,581 --> 00:07:05,780
A ja na to: "Super!"

170
00:07:05,780 --> 00:07:08,941
A wtedy on mówi:
"Urządzam taką imprezę w weekend."

171
00:07:08,941 --> 00:07:10,961
A ja: "Och, nie mam wtedy
nic do roboty!"

172
00:07:10,961 --> 00:07:13,457
A on: "To rozejrzyj się za taką imprezą."

173
00:07:13,457 --> 00:07:14,700
"Może cię zaproszą."

174
00:07:14,700 --> 00:07:16,130
"Do widzenia!"