1
00:00:01,280 --> 00:00:02,659
"Możecie zaczynać."

2
00:00:02,660 --> 00:00:03,627
"Okej, zaczynamy."

3
00:00:03,627 --> 00:00:05,015
"Jak chcecie. Obojętne."

4
00:00:05,015 --> 00:00:06,190
Gdy wykładałem w SUNY,

5
00:00:06,190 --> 00:00:07,860
nowojorskim uniwersytecie stanowym,

6
00:00:07,860 --> 00:00:10,245
miałem studenta, 
który nigdy nie był na zajęciach.

7
00:00:10,245 --> 00:00:11,345
Zdarza się.

8
00:00:11,345 --> 00:00:13,475
Ale oto pojawia się nagle i mówi:

9
00:00:13,475 --> 00:00:15,553
"Chcę żeby podpisał pan to oświadczenie,

10
00:00:15,553 --> 00:00:19,009
że mnie zwalania z tych zajęć."

11
00:00:19,009 --> 00:00:20,879
"Nie był pan u mnie przez cały semestr.

12
00:00:20,879 --> 00:00:22,550
Nie zwolnie pana w ostatnim dniu.

13
00:00:22,550 --> 00:00:23,780
Oblał pan semestr."

14
00:00:23,780 --> 00:00:25,490
On na to: "Niech pan to podpisze!"

15
00:00:25,490 --> 00:00:26,437
Ja na to:

16
00:00:26,437 --> 00:00:27,640
"Prowadzę teraz zajęcia

17
00:00:27,640 --> 00:00:29,000
a to nie jest pańska grupa."

18
00:00:29,000 --> 00:00:31,090
Przygląda się temu z dwudziestu studentów,

19
00:00:31,090 --> 00:00:33,620
a on nachyla sie ku mnie tak,

20
00:00:33,620 --> 00:00:35,050
że muszę wstać,

21
00:00:35,050 --> 00:00:36,580
a on przywala mi z klatki.

22
00:00:36,580 --> 00:00:38,240
Ja ląduję na ścianie,

23
00:00:38,240 --> 00:00:40,480
a on wrzeszczy: "Podpisz to gówno!",

24
00:00:40,480 --> 00:00:41,720
i jednym machnięciem

25
00:00:41,720 --> 00:00:44,485
zrzuca wszystko z biurka na podłogę.

26
00:00:44,485 --> 00:00:47,560
"Jaki z ciebie wykładowca!" Krzyczy.

27
00:00:47,560 --> 00:00:49,300
"Uczysz sztuki!

28
00:00:49,300 --> 00:00:50,659
Tacy jak ty, to ciule!

29
00:00:50,659 --> 00:00:52,349
Mam w dupie sztukę!"

30
00:00:52,349 --> 00:00:53,090
Oblałem go.

31
00:00:53,090 --> 00:00:54,450
Oczywiście, że tak.

32
00:00:54,450 --> 00:00:57,820
"Wielki zwrot Bryana Zanisnika."

33
00:00:57,820 --> 00:01:01,300
Zaczęło się chyba od marzenia

34
00:01:01,300 --> 00:01:04,240
żeby być artystą w Nowym Jorku.

35
00:01:04,880 --> 00:01:08,000
W pewnym stopniu 
nadal żyję tym marzeniem.

36
00:01:10,080 --> 00:01:11,520
Codziennie coś tworzę.

37
00:01:11,520 --> 00:01:13,560
Pracuję ze wspaniałymi ludźmi

38
00:01:13,560 --> 00:01:15,070
i instytucjami.

39
00:01:15,310 --> 00:01:16,640
Ale z drugiej strony,

40
00:01:16,640 --> 00:01:17,720
realia życia

41
00:01:17,720 --> 00:01:20,150
i pracy w Nowym Jorku

42
00:01:20,150 --> 00:01:22,570
często mijają się z oczekiwaniami.

43
00:01:23,230 --> 00:01:26,300
To artysta musi

44
00:01:26,300 --> 00:01:28,149
stworzyć swoje dzieło

45
00:01:28,149 --> 00:01:29,499
i je sfinansować.

46
00:01:29,629 --> 00:01:32,979
Żeby być artystą, poświęcasz wszystko

47
00:01:32,979 --> 00:01:35,190
i nie martwisz się o pieniądze.

48
00:01:40,311 --> 00:01:42,991
Robiłem projekty, gdzie 
zbierałem tysiące obiektów,

49
00:01:42,991 --> 00:01:45,520
aranżowałem je i fotografowałem,

50
00:01:45,520 --> 00:01:48,170
przenosiłem do innych miejsc 
i budowałem instalacje.

51
00:01:49,260 --> 00:01:51,370
Podoba mi się idea animizmu,

52
00:01:51,370 --> 00:01:54,567
polegająca na tym, że martwe przedmioty
mają duszę

53
00:01:54,567 --> 00:01:56,645
lub osobowość.

54
00:01:57,250 --> 00:01:59,850
Wydaje mi się, że bardzo pociągała mnie

55
00:01:59,850 --> 00:02:00,990
tajemnica

56
00:02:00,990 --> 00:02:04,840
lub przygoda jaka towarzyszyła 
zbieraniu tych przedmiotów.

57
00:02:06,551 --> 00:02:08,790
W świecie sztuki

58
00:02:08,790 --> 00:02:13,296
łatwo jest ulec złudzeniu, 
że ci się powiodło.

59
00:02:13,296 --> 00:02:16,380
Bo nawet gdy się ma 
ogromne wsparcie instytucjonalne,

60
00:02:16,380 --> 00:02:20,340
nie ma gwarancji przyzwoitych dochodów.

61
00:02:21,630 --> 00:02:24,420
Miałem wystawę w jednej z galerii,

62
00:02:24,420 --> 00:02:26,190
gdzie zbudowałem ogromną instalację.

63
00:02:26,190 --> 00:02:27,490
Zacząłem tworzyć rzeźby,

64
00:02:27,490 --> 00:02:30,720
które wyglądały jak wysokie kolumny
z doklejonymi do nich objektami.

65
00:02:31,531 --> 00:02:33,591
Jeśli je sprzedam, 
to położy się je na boku

66
00:02:33,591 --> 00:02:35,631
i wyśle do nabywcy.

67
00:02:35,631 --> 00:02:36,621
"Wystawcie mi czek

68
00:02:36,621 --> 00:02:38,010
i możecie zabrać te kolumny."

69
00:02:39,620 --> 00:02:40,970
Zaczynam budować instalację,

70
00:02:40,970 --> 00:02:42,906
aż tu przychodzi ekipa techniczna
i mówi:

71
00:02:42,906 --> 00:02:43,866
"Mamy problem.

72
00:02:43,866 --> 00:02:44,666
"Mamy problem.

73
00:02:44,666 --> 00:02:46,871
Boimy się,

74
00:02:46,871 --> 00:02:48,271
że te kolumny się zawalą

75
00:02:48,271 --> 00:02:49,421
i kogoś zabiją."

76
00:02:51,400 --> 00:02:52,940
Ja na to: "Co proponujecie?"

77
00:02:52,940 --> 00:02:53,990
A oni na to:

78
00:02:53,990 --> 00:02:57,000
"Przykręcimy je do betonowej posadzki."

79
00:02:57,000 --> 00:02:59,701
Ja na to: "A co zrobicie, 
gdy będzie po wszystkim?"

80
00:02:59,701 --> 00:03:00,981
"Zburzymy je."

81
00:03:02,121 --> 00:03:02,751
Ja na to:

82
00:03:03,391 --> 00:03:06,091
"Co takiego?!

83
00:03:06,091 --> 00:03:07,231
Zburzycie kolumny, które mogę sprzedać?!"

84
00:03:07,231 --> 00:03:08,111
Nagle zapragnąłem rzucić wszystko


85
00:03:08,111 --> 00:03:11,150
i zastanowić się, co robić dalej.

86
00:03:11,150 --> 00:03:12,981
Musiałem zrobić sobie przerwę.

87
00:03:12,981 --> 00:03:16,601
Pamiętam, że gdy powiedziałem znajomym, 
że jadę do Szwecji

88
00:03:16,601 --> 00:03:18,920
usłyszałem w odpowiedzi:
- No, to ci się udało!

89
00:03:18,920 --> 00:03:20,020
Szwecja, ziemia obiecana.

90
00:03:20,020 --> 00:03:22,040
Tam nie trzeba martwić się o fundusze,

91
00:03:22,040 --> 00:03:24,780
ani o opiekę zdrowotną.

92
00:03:25,580 --> 00:03:27,080
Po prostu przyjeżdżasz

93
00:03:27,080 --> 00:03:30,079
i od razu możesz mieć trzydzieści wystaw.

94
00:03:30,080 --> 00:03:32,340
Jedyny problem w tym, 
że nie mówię po szwedzku.

95
00:03:33,180 --> 00:03:34,580
Więc gdy mówiłem:

96
00:03:34,580 --> 00:03:37,240
- Jestem artystą, proszę o bezzwrotną pożyczkę.

97
00:03:37,800 --> 00:03:41,420
W odpowiedzi słyszałem:

98
00:03:41,420 --> 00:03:42,999
- Okej, proszę wypełnić ten plik formularzy po szwedzku.

99
00:03:43,000 --> 00:03:45,040
Zyczymy powodzenia.

100
00:03:45,040 --> 00:03:46,480
W Szwecji pociągało mnie to, 
że kariera artysty

101
00:03:46,480 --> 00:03:49,060
nie jest ściśle związana z jego tożsamością.

102
00:03:49,060 --> 00:03:49,980
Zacząłem więc włączać się 
w typowo szwedzkie zajęcia.

103
00:03:53,280 --> 00:03:56,200
Oczywiście bardzo popularne są tam 
piesze wycieczki,

104
00:03:56,200 --> 00:04:01,660
ale nic nie przebije zbierania grzybów

105
00:04:04,960 --> 00:04:10,320
i uczenie się, jak grzyby rozpoznawać.

106
00:04:14,400 --> 00:04:16,060
Pamiętam, jak raz wracałem do miasta autobusem

107
00:04:16,070 --> 00:04:18,440
z parku narodowego

108
00:04:18,440 --> 00:04:19,960
i w tym autobusie było ze czterdzieści osób

109
00:04:20,380 --> 00:04:22,620
i wszyscy porównywali grzyby zebrane przez siebie tego dnia.

110
00:04:22,620 --> 00:04:24,780
W Nowym Jorku ludzie są bardzo bezpośredni.

111
00:04:24,780 --> 00:04:26,540
Spotykasz kogoś w mieście i słyszysz:

112
00:04:26,540 --> 00:04:30,580
- Czym się zajmujesz?

113
00:04:32,380 --> 00:04:34,820
Po czym w nieco bardziej zawoalowany sposób dopytują

114
00:04:34,830 --> 00:04:35,830
na ile odniosłeś sukces w tym co robisz,

115
00:04:35,830 --> 00:04:37,110
jakby chcieli wiedzieć: 
- Czy chcę lub czy powinienem cię znać?

116
00:04:37,110 --> 00:04:39,419
W Szwecji spotykasz kogoś na ulicy i słyszysz:

117
00:04:39,419 --> 00:04:41,870
- Jakie jest twoje ulubione ciastko?

118
00:04:41,870 --> 00:04:45,040
Dla mnie to właśnie wydaje się naturalne.

119
00:04:45,040 --> 00:04:47,800
Ale w naszej dzisiejszej kulturze

120
00:04:48,240 --> 00:04:49,920
jeśli nie ogłaszasz co tydzień na Instagramie

121
00:04:52,740 --> 00:04:54,480
nad czym właśnie pracujesz,

122
00:04:54,490 --> 00:04:55,770
dokąd chodzisz,

123
00:04:55,770 --> 00:04:58,550
czy co robisz w studio,

124
00:04:58,550 --> 00:04:59,550
ludzie, zwłaszcza w Nowym Jorku, mówią:

125
00:04:59,550 --> 00:05:00,550
- Och, ten czy taka już sztuki nie robi.

126
00:05:00,550 --> 00:05:01,360
Myślę, że najlepiej w takiej sytuacji jest 
spojrzeć wgłąb siebie i zapytać:

127
00:05:02,220 --> 00:05:03,620
- Czy niepotrzebnie utrudniam sobie życie?

128
00:05:03,620 --> 00:05:05,860
Być może jest tak, że jeśli

129
00:05:07,160 --> 00:05:11,240
coś przychodzi zbyt łatwo

130
00:05:12,000 --> 00:05:15,320
lub staje się zbyt przyjemne

131
00:05:15,330 --> 00:05:17,150
to czy nadal można mówić o osiągnięciu?

132
00:05:17,150 --> 00:05:19,980
Zacząłem tworzyć coś nowego.

133
00:05:19,980 --> 00:05:21,540
Wykorzystuję przy tym proces malarski.

134
00:05:22,400 --> 00:05:24,340
Dużo przy tym myślę o uczuciu radości w ogóle

135
00:05:32,360 --> 00:05:34,180
i o tym, co mnie sprawia radość.

136
00:05:35,740 --> 00:05:37,840
Towarzyszy temu stan bezruchu.

137
00:05:38,880 --> 00:05:42,760
Po prostu siedzę w miejscu

138
00:05:42,760 --> 00:05:44,400
i powtarzam czynność ręką.

139
00:05:45,480 --> 00:05:46,860
Gdy tak opisuję ten fizyczny bezruch,

140
00:05:48,140 --> 00:05:50,280
to myślę, że jest też tam bezruch 
w postaci odprężenia umysłowego.

141
00:05:50,280 --> 00:05:53,720
Być może ludziom nie spodoba się

142
00:05:53,720 --> 00:05:56,840
to nad czym teraz pracuję.

143
00:05:56,840 --> 00:06:01,060
Być może niektórzy powiedzą

144
00:06:03,660 --> 00:06:05,400
- Och, Bryan nie jest już tym narwańcem.

145
00:06:05,400 --> 00:06:06,500
- Już się tak nie zadręcza.

146
00:06:06,500 --> 00:06:07,340
- Przestał wozić po pięć tysięcy kafli ceramicznych
na drugi koniec kraju.

147
00:06:07,340 --> 00:06:09,380
Pewnie też z wiekiem

148
00:06:09,390 --> 00:06:10,830
przychodzi pewność siebie, która pozwala
artyście robić, to co naprawdę kocha,

149
00:06:10,830 --> 00:06:15,970
i nie karze mu się martwić 
jak jego prace zostaną odebrane.

150
00:06:15,970 --> 00:06:18,319
Myślę, że doszedłem do punktu, gdzie
będę tworzyć sztukę

151
00:06:18,319 --> 00:06:22,350
nawet jeśli nie będę miał zleceń

152
00:06:22,350 --> 00:06:25,120
i zostanę jak szaleniec mieszkający w lesie

153
00:06:26,860 --> 00:06:30,120
który

154
00:06:30,120 --> 00:06:31,580
wrzeszczy na ludzi, 
gdy ci próbują wejść na jego posiadłość.

155
00:06:31,580 --> 00:06:34,500
Bedą wtedy mówić: 
- Och, to artysta.

156
00:06:34,500 --> 00:06:35,500
Kiedyś był w Art21,

157
00:06:35,500 --> 00:06:37,310
a teraz mieszka w tej chałupie
jak jakiś odludek. 


158
00:06:37,310 --> 00:06:38,600
Poddałbym się temu doświadczeniu po stokroć

159
00:06:38,600 --> 00:06:40,620
gdzie spotykam kogoś,

160
00:06:40,620 --> 00:06:44,000
kto mówi:

161
00:06:46,280 --> 00:06:48,639
- Zbliża się przesilenie letnie,

162
00:06:48,639 --> 00:06:50,080
ogromne szwedzkie święto.

163
00:06:50,080 --> 00:06:51,130
A ja na to: "Tak, wiem."

164
00:06:51,130 --> 00:06:52,580
- Będzie zwariowana impreza.

165
00:06:52,580 --> 00:06:53,580
Idziemy do lasu,

166
00:06:53,580 --> 00:06:54,580
rozbieramy sie i biegamy na golasa,

167
00:06:54,580 --> 00:06:56,250
będziemy pić i tańczyć.

168
00:06:56,250 --> 00:06:57,660
Ludzie przebierają się za słonie
i tańczą

169
00:06:57,660 --> 00:06:58,919
A ja na to: "Ojej!"

170
00:06:58,919 --> 00:07:01,240
A wtedy on mówi:
- Urządzam taką imprezę w weekend.

171
00:07:01,240 --> 00:07:03,939
A ja na to:
- Och, nic nie robię w weekend.

172
00:07:04,580 --> 00:07:05,780
A on na to:

173
00:07:05,780 --> 00:07:08,939
- No to musisz rozejrzeć się za taką imprezą 
i może cię zaproszą.

174
00:07:08,939 --> 00:07:10,949
A na koniec powie: "Miłego dnia!"

175
00:07:10,949 --> 00:07:11,600


176
00:07:11,600 --> 00:07:14,460


177
00:07:14,460 --> 00:07:16,040