WEBVTT

00:00:00.782 --> 00:00:02.687
Hãy thử tưởng tượng bạn đang ở Rome,

00:00:02.711 --> 00:00:05.914
và bạn vừa đi tới Bảo Tàng Vatican.

00:00:06.301 --> 00:00:09.544
Và bạn đang dạo qua
những hành lang dài,

00:00:09.568 --> 00:00:14.008
đi qua những bức tượng, tranh tường,
và rất nhiều những thứ khác nữa.

00:00:14.380 --> 00:00:16.725
Bạn đang đi về hướng 
Nhà Nguyện Sistine.

00:00:16.749 --> 00:00:22.125
Cuối cùng thì -- một hành lang dài,
một cầu thang và một cánh cửa.

00:00:22.149 --> 00:00:25.147
Bạn đang ở ngưỡng cửa
Nhà Nguyện Sistine.

NOTE Paragraph

00:00:25.171 --> 00:00:26.935
Vậy bạn đang mong chờ điều gì?

00:00:26.959 --> 00:00:29.483
Những mái vòm cao vút?
Những dàn hợp xướng thiên thần?

00:00:29.507 --> 00:00:31.665
Chúng tôi không có 
những thứ như vậy ở đó.

00:00:32.109 --> 00:00:35.998
Thay vào đó, bạn tự hỏi.
chúng tôi có thứ gì?

NOTE Paragraph

00:00:36.022 --> 00:00:38.646
Ừm, những bức màn treo cao
trong Nhà Nguyện Sistine.

00:00:38.670 --> 00:00:41.625
Và theo nghĩa đen, bao quanh bạn là
những bức màn được vẽ lên,

00:00:41.649 --> 00:00:44.064
kiểu trang hoàng nguyên bản
của nhà nguyện này.

00:00:44.088 --> 00:00:48.632
Các nhà thờ dùng những tấm thảm
không chỉ để ngăn cái rét

00:00:48.656 --> 00:00:52.111
nhưng còn như một cách để tượng trưng cho
sân khấu vĩ đại của cuộc đời.

00:00:52.631 --> 00:00:57.762
Những vở kịch mà mỗi chúng ta đóng một vai
chính là một câu chuyện vĩ đại,

00:00:57.786 --> 00:01:00.595
một câu chuyện chứa đựng toàn bộ thế giới

00:01:00.619 --> 00:01:03.684
và được hé mở
trong ba giai đoạn

00:01:03.708 --> 00:01:05.950
của bức tranh trong Nhà Nguyện Sistine.

NOTE Paragraph

00:01:06.382 --> 00:01:09.743
Tòa nhà này khởi đầu như
một không gian cho một nhóm nhỏ

00:01:09.767 --> 00:01:12.109
những giáo sỹ giàu có, học thức.

00:01:12.528 --> 00:01:15.205
Họ cầu nguyện ở đó.
Họ bầu giáo hoàng ở đó

00:01:15.229 --> 00:01:16.381
Năm trăm năm trước,

00:01:16.405 --> 00:01:18.912
nó là nhà thờ giáo hội cuối cùng.

00:01:19.548 --> 00:01:25.419
Vậy, có thể bạn tự hỏi
làm thế nào ngày nay nó có thể thu hút

00:01:25.443 --> 00:01:28.109
năm triệu người mỗi năm,

00:01:28.133 --> 00:01:30.372
với những lĩnh vực khác nhau?

00:01:30.396 --> 00:01:34.932
Bởi vì trong không gian hạn hẹp đó,
sự sáng tạo đã bùng nổ,

00:01:34.956 --> 00:01:39.788
châm ngòi bởi sự phấn khích
của biên giới địa chính trị mới,

00:01:39.812 --> 00:01:44.107
thiêu rụi truyền thống truyền giáo cổ xưa
của nhà thờ

00:01:44.131 --> 00:01:47.409
và tạo ra một trong những điều vĩ đại nhất
trong lịch sử hội họa.

NOTE Paragraph

00:01:48.064 --> 00:01:52.578
Ngày nay, sự phát triển này có vai trò
như một sự tiến hóa vĩ đại,

00:01:52.602 --> 00:01:55.337
bắt đầu bằng vài kiểu ký tự,

00:01:55.361 --> 00:01:58.792
dần dần có khả năng truyền đạt
đến những khán giả

00:01:58.816 --> 00:02:00.838
đến từ khắp nơi trên thế giới.

00:02:01.222 --> 00:02:03.976
Sự tiến hóa này gồm ba giai đoạn,

00:02:04.000 --> 00:02:07.111
mỗi giai đoạn ứng với
một bối cảnh lịch sử.

00:02:07.135 --> 00:02:09.166
Giai đoạn đầu có phạm vi khá hạn chế

00:02:09.190 --> 00:02:11.723
Nó phản ánh phần nào
viễn cảnh của giáo khu.

00:02:12.096 --> 00:02:16.350
Giai đoạn thứ hai diễn ra sau khi
cái nhìn của thế giới thay đổi đáng kể

00:02:16.374 --> 00:02:19.065
sau hành trình lịch sử của Columbus;

00:02:19.089 --> 00:02:20.496
giai đoạn ba,

00:02:20.520 --> 00:02:23.496
khi Kỷ nguyên Khám phá ở
giai đoạn hưng thịnh

00:02:23.520 --> 00:02:26.029
và Giáo hội đứng trước thách thức

00:02:26.053 --> 00:02:27.456
phải vươn khắp thế giới.

NOTE Paragraph

00:02:28.330 --> 00:02:32.342
Họa tiết nguyên bản của nhà thờ này
phản ánh một thế giới nhỏ hơn.

00:02:32.366 --> 00:02:33.680
Có nhiều cảnh bận rộn

00:02:33.704 --> 00:02:37.561
kể về những câu chuyện cuộc sống
của Jesus và Moses

00:02:37.585 --> 00:02:41.622
phản ánh sự phát triển
của người Cơ đốc giáo và Thiên chúa giáo

00:02:41.646 --> 00:02:43.983
Người được ủy quyền, Pope Sixtus IV,

00:02:44.007 --> 00:02:47.326
tập hợp một nhóm các tài năng
nghệ thuật của Florentine,

00:02:47.350 --> 00:02:50.249
bao gồm những người như Sandro Botticelli

00:02:50.273 --> 00:02:53.850
và người sau này trở thành người thầy
hội họa của Michelangelo,

00:02:53.874 --> 00:02:55.412
Ghirlandaio.

00:02:55.436 --> 00:03:00.781
Họ phủ lên những bức tường
các họa tiết màu nguyên thủy,

00:03:00.805 --> 00:03:04.106
nếu bạn để ý, những câu chuyện này 
có phong cảnh tương tự


00:03:04.130 --> 00:03:07.996
với những cảnh dùng ở lâu đài Roman
hay một cảnh xứ Tuscan

00:03:08.020 --> 00:03:11.448
để kể một câu chuyện rất xa xôi,
vài thứ gần gũi hơn nhiều.

00:03:11.472 --> 00:03:15.117
Với sự bổ sung những bức ảnh
về gia đình và bạn bè Pope,

00:03:15.141 --> 00:03:17.974
đây là sự trang trí hoàn hảo
cho một khu vực nhỏ

00:03:17.998 --> 00:03:19.767
giới hạn trong lục địa Âu.

00:03:20.244 --> 00:03:25.114
Nhưng vào năm 1492, 
Tân Thế Giới được khám phá

00:03:25.138 --> 00:03:27.082
chân trời được mở rộng,

00:03:27.106 --> 00:03:33.462
và thế giới 133 x 46 foot này
cũng phải được mở rộng.

00:03:33.486 --> 00:03:34.806
Nó đã mở rộng,

00:03:34.830 --> 00:03:36.782
nhờ vào những thiên tài sáng tạo,

00:03:36.806 --> 00:03:39.623
một tầm nhìn và một câu chuyện tuyệt vời.

NOTE Paragraph

00:03:40.208 --> 00:03:42.757
Lúc đó, thiên tài đầy sáng tạo
là Michelangelo Buonarroti,

00:03:42.781 --> 00:03:47.171
33 tuổi, được giao việc 
trang trí 12,000 feet vuông trần nhà,

00:03:47.195 --> 00:03:49.076
một công việc rất bất lợi với anh ta.

00:03:49.100 --> 00:03:51.996
anh ta được dạy hội họa
nhưng lại bỏ để theo điêu khắc.

00:03:52.020 --> 00:03:55.478
Các nhà tài trợ ở Florence đã nổi giận


00:03:55.502 --> 00:03:57.176
vì anh đã ta bỏ dở cam kết,

00:03:57.200 --> 00:04:00.863
đi đến Rome theo lời hứa hẹn
một dự án điêu khắc lớn

00:04:00.887 --> 00:04:03.468
dự án đó thất bại hoàn toàn.

00:04:03.492 --> 00:04:06.621
Và anh ta bị bỏ lại với nhiệm vụ
sơn 12 vị tông đồ

00:04:06.645 --> 00:04:09.566
tương phản với trang trí nền
trần nhà nguyện Sistine,

00:04:09.590 --> 00:04:13.128
kiểu chung của tất cả trần nhà
ở Italy.

NOTE Paragraph

00:04:13.615 --> 00:04:15.446
Nhưng ông đã đối mặt với thách thức

00:04:15.470 --> 00:04:18.968
Trong thời mà người ta dám căng buồm
băng qua Đại Tây Dương,

00:04:18.992 --> 00:04:22.520
Michelangelo dám vẽ tấm hải đồ mới

00:04:23.027 --> 00:04:25.263
Anh ta cũng sẽ kể một câu chuyện

00:04:25.287 --> 00:04:28.819
không có ông tổ truyền đạo,
một câu chuyện về sự bắt đầu vĩ đại

00:04:28.843 --> 00:04:30.515
câu chuyện về sáng thế (Genesis)

NOTE Paragraph

00:04:31.087 --> 00:04:34.018
Không có vẻ gì dễ làm với
những câu chuyện trên trần nhà

00:04:34.042 --> 00:04:38.850
Làm sao bạn có thể đọc những cảnh
náo nhiệt từ 62 feet bên dưới?

00:04:38.874 --> 00:04:41.729
Kỹ thuật sơn đã có
hơn 200 năm ở xưởng điêu khắc Florentine

00:04:41.753 --> 00:04:45.067
lại không được thiết kế
cho thể loại kể chuyện này

NOTE Paragraph

00:04:45.694 --> 00:04:48.662
Nhưng Michelangelo không hẳn là thợ sơn

00:04:48.686 --> 00:04:50.970
vậy nên anh ta dùng những
thế mạnh của mình.

00:04:50.994 --> 00:04:54.476
Thay vì sơn từng vùng theo thường lệ,
khá gian nan,

00:04:54.500 --> 00:04:58.299
anh ta dùng một cái búa và cái đục,
đục một miếng cẩm thạch

00:04:58.323 --> 00:05:00.753
để xem các họa tiết bên trong.

00:05:00.777 --> 00:05:02.945
Michelangelo là người theo bản chất luận;

00:05:02.969 --> 00:05:07.355
anh ta kể chuyện của mình
một cách hỗn độn, linh động.

NOTE Paragraph

00:05:07.379 --> 00:05:12.146
Kế hoạch này được nắm bắt
bởi Pope Julius II nổi tiếng,

00:05:12.170 --> 00:05:15.791
người đã không ngại ngùng với
tài năng nổi trội của Michelangeo

00:05:15.815 --> 00:05:17.697
Ông là cháu của Pope Sixtus IV

00:05:17.721 --> 00:05:21.828
suốt 30 năm qua ông đã tìm hiểu hội họa
và hiểu quyền năng của nó

00:05:21.852 --> 00:05:24.916
Lịch sử đã lưu danh của Warrior Pope,

00:05:24.940 --> 00:05:28.730
nhưng người này thừa kế từ Vatican
không phải những pháo đài hay pháo binh

00:05:28.754 --> 00:05:30.070
mà là mỹ thuật.

00:05:30.094 --> 00:05:32.673
Ông để lại những căn phòng Raphael,
nhà nguyện Sistine

00:05:32.697 --> 00:05:34.342
nhà thờ thánh Pietro

00:05:34.366 --> 00:05:40.069
cũng như bộ sưu tập
điêu khắc Greco-Roman kỳ vỹ

00:05:40.093 --> 00:05:44.233
rõ ràng những việc ngoài Giáo hội
sẽ trở thành vườn ươm

00:05:44.257 --> 00:05:48.142
của bảo tàng hiện đại đầu tiên thế giới,
các bảo tàng Vatican.

00:05:48.847 --> 00:05:50.271
Julius chỉ là một người

00:05:50.295 --> 00:05:54.079
đã hình dung một Vatincan
sẽ trở nên vĩnh viễn xứng đáng

00:05:54.103 --> 00:05:56.192
qua quyền thế và vẻ đẹp,

00:05:56.216 --> 00:05:57.588
ông đã đúng.

00:05:57.612 --> 00:06:02.600
Cuộc chạm trán giữa hai gã khổng lồ,
Michelangelo và Julius II,

00:06:02.624 --> 00:06:05.061
đã cho chúng ta nhà nguyện Sistine.

00:06:05.641 --> 00:06:08.428
Michelangelo đã rất tâm huyết với dự án,

00:06:08.452 --> 00:06:12.835
anh ta đã thành công trong
ba năm rưỡi,

00:06:12.859 --> 00:06:17.128
cùng với một nhóm nòng cốt và
dùng hầu hết thời gian, không ngừng nghỉ,

00:06:17.152 --> 00:06:20.843
với tay qua đầu để vẽ 
câu chuyện trên trần nhà.

NOTE Paragraph

00:06:21.424 --> 00:06:23.474
Hãy xem trần nhà này

00:06:23.498 --> 00:06:26.329
và câu chuyện đang lan khắp thế giới.

00:06:26.353 --> 00:06:30.765
Không còn là những nét nghệ thuật
quen thuộc trong thế giới của bạn nữa.

00:06:30.789 --> 00:06:35.432
Ở đây chỉ có không gian,
kiến trúc và năng lượng;

00:06:35.456 --> 00:06:40.053
một khung sơn lạ thường
mở ra chín cửa nhỏ,

00:06:40.077 --> 00:06:44.010
được thể hiện bằng điêu khắc
chứ không phải sơn màu.

00:06:44.034 --> 00:06:47.811
Và chúng ta đứng ở xa cửa vào,

00:06:47.835 --> 00:06:51.941
xa khỏi bệ thờ và cánh cổng đóng
dành cho các tu sĩ

00:06:51.965 --> 00:06:57.212
và chúng ta nhìn chăm chú vào khoảng xa,
tìm một sự bắt đầu.

00:06:57.236 --> 00:07:01.252
Và cho dù trong phạm trù khoa học
hay một thông lệ trong kinh thánh

00:07:01.276 --> 00:07:04.596
chúng ta suy nghĩ bằng ngôn ngữ ánh sáng

00:07:04.620 --> 00:07:06.753
Michelangelo cho ta 
một năng lượng khởi đầu

00:07:06.777 --> 00:07:09.518
khi ông cho ta sự tách biệt
giữa ánh sáng và bóng tối,

00:07:09.542 --> 00:07:12.931
một họa tiết nổi sóng 
che mờ trong khoảng cách,

00:07:12.955 --> 00:07:15.439
được nén lại trong không gian chật chội.

00:07:15.463 --> 00:07:17.792
Họa tiết tiếp theo nở ra lớn hơn,

00:07:17.816 --> 00:07:21.243
và bạn thấy họa tiết và chạm
một bên vào cái bên cạnh.

00:07:21.267 --> 00:07:26.253
Ông để lại mặt trời, mặt trăng, cây cỏ.

00:07:26.277 --> 00:07:30.284
Michelangelo không tập trung vào 
cái chất đang được tạo ra,

00:07:30.308 --> 00:07:32.352
không giống như các họa sỹ khác.

00:07:32.376 --> 00:07:35.719
Ông tập trung vào cử chỉ sáng tạo.

NOTE Paragraph

00:07:35.743 --> 00:07:40.117
Sau đó chuyển động ngưng lại,
như một cái ngắt giọng trong thơ

00:07:40.141 --> 00:07:41.393
và tạo ra sự lâng lâng.

00:07:41.417 --> 00:07:42.696
Ông ta đang làm gì vậy?

00:07:42.720 --> 00:07:45.575
Có phải ông đang tạo ra đất? Tạo ra biển?

00:07:45.599 --> 00:07:50.290
Hay ông đang nhìn về công trình của mình,
vũ trụ và kho báu của ông,

00:07:50.314 --> 00:07:52.045
ví như Michelangelo phải có,

00:07:52.069 --> 00:07:54.666
đang nhìn về công trình của ông 
trên trần nhà

00:07:54.690 --> 00:07:57.484
và tuyên bố, "Nó đẹp đấy."

NOTE Paragraph

00:07:58.388 --> 00:08:00.493
Bây giờ phông nền đã dựng lên,

00:08:00.517 --> 00:08:04.195
và bạn đạt đến cực độ về sáng tạo,
là con người.

00:08:04.219 --> 00:08:08.549
Adam đá mắt, một cử chỉ nhẹ
nhằm vào bóng tối.

00:08:08.573 --> 00:08:10.331
Nhưng nhìn gần hơn,

00:08:10.355 --> 00:08:13.007
cái chân kia khá uể oải trên mặt đất,

00:08:13.031 --> 00:08:15.321
cánh tay thì nặng nề trên đầu gối.

00:08:15.345 --> 00:08:19.022
Adam thiếu tia sáng nội tâm

00:08:19.046 --> 00:08:21.334
để dẫn anh đến sự vĩ đại.

00:08:21.358 --> 00:08:26.123
Tia sáng đó có vẻ được
thảo luận bởi tác giả trên ngón tay kia,

00:08:26.147 --> 00:08:28.818
1 milimet cách cánh tay của Adam.

00:08:28.842 --> 00:08:30.787
Nó cho chúng ta cảm giác hồi hộp

00:08:30.811 --> 00:08:33.826
vì chúng ta là một thời khắc
trong cái liên hệ đó,

00:08:33.850 --> 00:08:36.751
qua cách một người tìm ra
mục đích của mình,

00:08:36.775 --> 00:08:39.759
vượt lên và khẳng định
đỉnh cao của sáng tạo.

NOTE Paragraph

00:08:39.783 --> 00:08:43.044
Sau đó Michelangelo
quăng một đường bóng.

00:08:43.068 --> 00:08:44.896
Ai ở bên cánh tay kia?

00:08:45.531 --> 00:08:47.227
Eve, người phụ nữ đầu tiên.

00:08:47.251 --> 00:08:50.160
Không, cô ta không tự dưng xuất hiện.
Cô ta là một phần của kế hoạch.

00:08:50.184 --> 00:08:52.657
Cô ta luôn trong tâm trí của ông.

00:08:52.681 --> 00:08:56.886
Hãy nhìn cô, thật thân mật với Thượng Đế
đến mức tay quấn quanh ông.

00:08:57.329 --> 00:09:02.737
Với tôi, một nhà lịch sử hội họa
từ thế kỷ 21,

00:09:02.761 --> 00:09:05.613
đây là khoảnh khắc 
bức vẽ chạm vào tôi.

00:09:05.637 --> 00:09:08.985
Bởi tôi nhận ra 
sự tượng trưng tâm lý xã hội này

00:09:09.009 --> 00:09:11.922
luôn luôn về đàn ông và phụ nữ

00:09:11.946 --> 00:09:15.736
rất nhiều, đó là điểm chí cốt,
trái tim của trần nhà,

00:09:15.760 --> 00:09:18.174
là sự tạo ra người phụ nữ, không phải Adam

00:09:18.198 --> 00:09:22.122
Và sự thật là, khi bạn thấy họ
bên nhau ở vườn địa đàn,

00:09:22.146 --> 00:09:23.683
họ quyện vào nhau

00:09:23.707 --> 00:09:28.099
và điệu bộ tự hào
biến thành sự xấu hổ.

NOTE Paragraph

00:09:28.647 --> 00:09:31.316
Bây giờ bạn đang ở sự kiện quan trọng
trên trần nhà

00:09:31.340 --> 00:09:34.423
Bạn chính xác là điểm mà
bạn và tôi có thể đi

00:09:34.447 --> 00:09:35.902
không còn vào nhà thờ nữa.

00:09:35.926 --> 00:09:39.282
Cánh cổng đóng ngăn chúng ta
với căn phòng bên trong,

00:09:39.306 --> 00:09:41.819
và chúng ta bị loại ra
như Adam và Eve.

00:09:41.843 --> 00:09:43.599
Cảnh còn lại trên trần nhà,

00:09:43.623 --> 00:09:46.467
họ phản chiếu sự đông đúc hỗn loạn
của thế giới quanh ta.

00:09:46.491 --> 00:09:48.715
Bạn có Noah và Ark của ông và cơn lũ.

00:09:48.739 --> 00:09:52.329
Bạn có Noah. Ông đang hy sinh 
và thương lượng với Thượng Đế

00:09:52.353 --> 00:09:53.639
Có lẽ ông là đấng cứu thế.

00:09:54.031 --> 00:09:57.763
Oh, không, Noah là người trồng nho
phát minh ra rượu,

00:09:57.787 --> 00:09:59.945
xỉn và bất tỉnh khỏa thân
trong kho thóc.

00:10:00.385 --> 00:10:02.759
Cách thiết kế trần nhà rất kỳ lạ,

00:10:02.783 --> 00:10:04.707
bắt đầu bằng việc Chúa sáng thế,

00:10:04.731 --> 00:10:07.226
kết thúc với vài gã say trong kho thóc.

00:10:07.250 --> 00:10:09.706
Vậy thì, so sánh với Adam,

00:10:09.730 --> 00:10:12.248
bạn có thể nghĩ Michelangelo
đang trêu ghẹo chúng ta.

NOTE Paragraph

00:10:12.693 --> 00:10:14.736
Nhưng ông muốn xua đi vẻ ảm đạm

00:10:14.760 --> 00:10:18.278
bằng cách dùng những màu sáng
ngay dưới Noah:

00:10:18.302 --> 00:10:21.692
ngọc lục bảo, hoàng ngọc, đỏ tươi
trên giáo đồ Zechariah.

00:10:21.716 --> 00:10:24.695
Zechariah tiên đoán một tia sáng
đến từ hướng Đông,

00:10:24.719 --> 00:10:28.407
và chúng ta bị chuyển từ khớp nối này
đến một điểm mới,

00:10:28.431 --> 00:10:32.306
với những bà đồng và nhà tiên tri
dẫn chúng ta đến thiên đàng.

00:10:32.330 --> 00:10:35.628
Bạn có nam và nữ anh hùng
bảo vệ đường đi,

00:10:35.652 --> 00:10:38.136
và chúng ta đi theo những bậc cha mẹ.

00:10:38.160 --> 00:10:42.245
Họ là động cơ của cỗ máy nhân loại
vĩ đại này, cứ tiến tới.

NOTE Paragraph

00:10:42.269 --> 00:10:45.176
Và giờ đây chúng ta ở
đỉnh của mái vòm,

00:10:45.200 --> 00:10:47.379
điểm cao nhất của tất cả mọi thứ,

00:10:47.403 --> 00:10:50.633
với họa tiết trông như
ông đang muốn rơi khỏi chỗ đó

00:10:50.657 --> 00:10:51.997
vào không gian của chúng ta,

00:10:52.021 --> 00:10:53.304
xâm lấn không gian của ta.

NOTE Paragraph

00:10:53.328 --> 00:10:55.869
Đây là mấu nối quan trọng nhất.

00:10:55.893 --> 00:10:57.765
Quá khứ gặp hiện tại.

00:10:57.789 --> 00:11:01.005
Chi tiết này, Jonah,
người đã ở ba ngày trong bụng cá voi,

00:11:01.029 --> 00:11:03.882
với Cơ đốc giáo, đây là biểu tượng
sự tái sinh của nhân loại.

00:11:03.906 --> 00:11:05.169
qua sự hy sinh của Jesus.

00:11:05.193 --> 00:11:07.941
nhưng đối với đa số
khách tham quan bảo tàng

00:11:07.965 --> 00:11:10.735
bằng tất cả tấm lòng 
của những người hằng ngày tham quan,

00:11:10.759 --> 00:11:17.345
ông là thời khắc quá khứ xa xôi 
chạm và tiếp nhận hiện tại.

NOTE Paragraph

00:11:18.091 --> 00:11:22.684
Mọi thứ mang chúng ta tới
mái vòm mở của tường bệ thờ,

00:11:22.708 --> 00:11:25.471
nơi ta thấy 
phán xét cuối cùng của Michelangelo

00:11:25.495 --> 00:11:29.361
được sơn năm 1534 
sau khi thế giới thay đổi lần nữa.

00:11:29.385 --> 00:11:31.409
Sự cải cách đã phá vỡ Giáo hội,

00:11:31.433 --> 00:11:34.301
đế chế Ottoman đã chọn
đạo Hồi cho cả thế giới

00:11:34.325 --> 00:11:37.819
và Magellen đã tìm ra
tuyến đường ra Thái Bình Dương.

00:11:37.843 --> 00:11:42.505
Làm cách nào một nghệ sỹ 59 tuổi
chưa bao giờ rời khỏi Venice

00:11:42.529 --> 00:11:44.723
chuẩn bị đi trò chuyện với thế giới mới?

00:11:44.747 --> 00:11:47.790
Machelangelo chọn vẽ lên định mệnh,

00:11:47.814 --> 00:11:49.634
khao khát thông thường đó,

00:11:49.658 --> 00:11:51.278
bình thường với chúng ta,

00:11:51.302 --> 00:11:54.471
là để lại một gia tài sự ưu tú.

00:11:54.495 --> 00:11:57.426
Kể qua tầm nhìn của Cơ Đốc giáo
về lời phán quyết cuối cùng,

00:11:57.450 --> 00:11:58.762
tận thế,

00:11:58.786 --> 00:12:01.924
Michelangelo cho bạn 
một chuỗi các họa tiết

00:12:01.948 --> 00:12:05.103
người đang mang
những vật thể xinh đẹp nổi bật này.

00:12:05.127 --> 00:12:07.849
Họ không còn mặc gì
không còn hình tượng

00:12:07.873 --> 00:12:09.110
trừ một cặp.

00:12:09.134 --> 00:12:11.852
Đó là một tổ hợp
chỉ từ những cơ thể người,

00:12:11.876 --> 00:12:15.262
391, không ai giống ai,

00:12:15.286 --> 00:12:17.740
độc nhất như chính mỗi chúng ta.

00:12:17.764 --> 00:12:21.506
Họ bắt đầu ở góc thấp,
tách khỏi mặt đất,

00:12:21.530 --> 00:12:24.252
vật lộn và bắt đầu bay lên.

00:12:24.276 --> 00:12:26.732
Những người đã lên
quay lại giúp những người khác,

00:12:26.756 --> 00:12:28.593
và trong một thi tiết thú vị,

00:12:28.617 --> 00:12:31.709
một người da đen và một người da trắng
cùng được kéo lên

00:12:31.733 --> 00:12:34.455
trong tầm nhìn vĩ đại 
của cộng đồng loài người

00:12:34.479 --> 00:12:35.921
ở thế giới mới này.

00:12:35.945 --> 00:12:39.452
Phần lớn không gian
dành cho những người chiến thắng.

00:12:39.476 --> 00:12:44.312
Ở đó bạn tìm thấy một người đàn ông
và một phụ nữ trần như lực sỹ.

00:12:44.336 --> 00:12:46.648
Họ là những người 
đã vượt qua tai ương

00:12:46.672 --> 00:12:50.386
và tầm nhìn của Michelangelo
về những người đương đầu với tai ương,

00:12:50.410 --> 00:12:51.684
vượt qua những trở ngại,

00:12:51.708 --> 00:12:53.602
giống như những vận động viên.

00:12:53.626 --> 00:12:57.055
Bạn thấy đàn ông và phụ nữ
uốn éo, tạo kiểu

00:12:57.079 --> 00:12:59.163
trong sân khấu vĩ đại này.

00:12:59.555 --> 00:13:02.100
Đằng sau sự sắp xếp này là Jesus,

00:13:02.124 --> 00:13:04.142
người đầu tiên chịu đựng trên thánh giá,

00:13:04.166 --> 00:13:06.570
giờ là một đấng toàn năng ở Thiên đường.

00:13:06.594 --> 00:13:09.612
Và khi Michelangelo
hài lòng với tác phẩm của ông,

00:13:09.636 --> 00:13:12.214
gian nan, đình đốn, trở ngại,

00:13:12.238 --> 00:13:15.472
chúng không giới hạn sự ưu tú,
chúng rèn nó.

NOTE Paragraph

00:13:16.276 --> 00:13:18.864
Giờ thì, điều này dẫn chúng ta
tới một thứ dư thừa.

00:13:18.888 --> 00:13:20.705
Đây là nhà thờ nhỏ riêng của Pope,

00:13:20.729 --> 00:13:23.886
các tốt nhất để miêu tả
là thật sự một cái nong khỏa thân.

00:13:23.910 --> 00:13:27.673
Nhưng Machelangelo đang cố gắng
sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật tốt nhất,

00:13:27.697 --> 00:13:30.285
một ngôn ngữ nghệ thuật phổ biến nhất
ông có thể nghĩ ra:

00:13:30.309 --> 00:13:32.069
cơ thể con người.

00:13:32.093 --> 00:13:37.899
Vậy thay vì thể hiện đạo đức
như là chịu đựng hay làm chủ bản thân,

00:13:37.923 --> 00:13:42.188
ông đã mượn từ Julius II
những bộ sưu tập điêu khắc tuyệt đẹp

00:13:42.212 --> 00:13:46.463
để thể hiện sức mạnh tiềm ẩn
qua quyền năng bên ngoài.

NOTE Paragraph

00:13:47.368 --> 00:13:50.733
Ngày nay, một đoạn sử hiện đại viết rằng

00:13:50.757 --> 00:13:54.615
điện thờ quá đẹp, 
đến nỗi không ai còn tranh cãi.

00:13:54.639 --> 00:13:55.988
Thực sự như vậy.

00:13:56.012 --> 00:13:59.550
Michelangelo đã 
sớm phát hiện rằng nhờ vào in ấn,

00:13:59.574 --> 00:14:02.696
những chỉ trích về khỏa thân
lan khắp thế giới,

00:14:02.720 --> 00:14:07.016
nhanh chóng, kiệt tác tâm lý xã hội
của ông được gán mác khiêu dâm,

00:14:07.040 --> 00:14:09.215
tại điểm mà 
ông đã thêm hai chi tiết

00:14:09.239 --> 00:14:11.723
một người đã chỉ trích ông,
nịnh thần của Giáo hoàng,

00:14:11.723 --> 00:14:15.855
và người còn lại là chính ông,
như vỏ trấu khô, không thể lực,

00:14:15.903 --> 00:14:18.324
trong đôi tay của sự đọa đày thăm thẳm.

00:14:18.348 --> 00:14:22.016
Năm ông mất ông đã thấy
nhiều chi tiết được che lên,

00:14:22.040 --> 00:14:27.659
chiến thắng của sự sao nhãng tầm thường
với sự cổ vũ hưng thịnh vĩ đại.

NOTE Paragraph

00:14:28.167 --> 00:14:29.931
Bây giờ chúng ta

00:14:29.955 --> 00:14:31.685
ở ngay đây, ngay lúc này.

00:14:31.709 --> 00:14:34.029
Chúng ta bị tóm vào không gian đó

00:14:34.053 --> 00:14:36.318
giữa những sự bắt đầu và kết thúc,

00:14:36.342 --> 00:14:40.574
trong toàn bộ sự to lớn, vĩ đại
của trải nghiệm của con người.

00:14:40.598 --> 00:14:44.569
Nhà nguyện Sistine buộc chúng ta
nhìn xung quanh như là có những tấm gương.

00:14:44.593 --> 00:14:45.890
Tôi là ai trong đây?

00:14:45.914 --> 00:14:47.220
Có phải trong đám đông?

00:14:47.244 --> 00:14:48.617
Tôi có phải gã say rượu?

00:14:48.641 --> 00:14:50.097
Tôi có phải lực sỹ?

00:14:50.121 --> 00:14:52.381
Và khi ta rời khỏi thiên đường
đẹp đẽ trên này,

00:14:52.405 --> 00:14:56.349
chúng ta có động cơ 
để tự hỏi câu hỏi lớn nhất cuộc đời:

00:14:56.373 --> 00:15:01.211
Tôi là ai, và tôi có vai trò gì
trong vở kịch vĩ đại của cuộc đời?

NOTE Paragraph

00:15:01.549 --> 00:15:02.720
Cám ơn.

NOTE Paragraph

00:15:02.744 --> 00:15:06.192
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:15:06.216 --> 00:15:09.187
Bruno Giussani: Elizabeth Lev, cám ơn cô.

NOTE Paragraph

00:15:09.211 --> 00:15:13.067
Elizabeth, cô có nói tới
toàn bộ vấn đề khiêu dâm,

00:15:13.091 --> 00:15:17.904
quá nhiều cảnh khỏa thân 
và cảnh cuộc sống và thứ không phù hợp

00:15:18.555 --> 00:15:20.420
trong những con mắt thời đại.

00:15:20.444 --> 00:15:22.050
Nhưng thật ra câu chuyện lớn hơn.

00:15:22.074 --> 00:15:25.094
Nó không chỉ chỉnh sửa
và thêm thắt vài chi tiết.

00:15:25.118 --> 00:15:27.742
Tác phẩm nghệ thuật này
đã gần như bị phá hủy.

NOTE Paragraph

00:15:28.383 --> 00:15:31.408
Elizabeth Lev: Tác động
của lời phán xét cuối cùng rất lớn.

00:15:31.432 --> 00:15:34.382
Kỹ thuật in đảm bảo
mọi người đều thấy.

00:15:34.406 --> 00:15:37.691
Vì vậy, đây không phải thứ gì đó
xảy ra trong vài tuần.

00:15:37.715 --> 00:15:42.183
Nó đã xảy ra trong hơn 20 năm

00:15:42.207 --> 00:15:44.131
của những chủ bút và nhà bình luận,

00:15:44.155 --> 00:15:45.323
nói với Giáo hội,

00:15:45.347 --> 00:15:47.922
"Các người không thể 
nói chúng tôi phải sống thể nào.

00:15:47.946 --> 00:15:51.286
Các người có thấy
ảnh khiêu dâm trên nhà nguyện của Pope?"

00:15:51.310 --> 00:15:53.770
Sau những lời phản bác

00:15:53.794 --> 00:15:55.719
cố gắng phá hủy công trình này,

00:15:55.719 --> 00:15:58.719
nó đã kết thúc
năm Michelangelo mất

00:15:58.719 --> 00:16:00.800
Giáo hội cuối cùng đã dàn xếp

00:16:00.824 --> 00:16:02.355
được một cách để cứu bức tranh

00:16:02.379 --> 00:16:05.696
bằng cách đặt lên thêm 30 bức phủ,

00:16:05.720 --> 00:16:08.467
đó cũng là nguồn gốc của che lá.

00:16:08.491 --> 00:16:10.079
Đó là nơi chuyện xảy ra,

00:16:10.103 --> 00:16:14.233
và nó xảy ra trong một nhà thờ
đã cố gắng cứu một công trình nghệ thuật,

00:16:14.257 --> 00:16:16.428
không thực sự cần làm xấu hay phá hủy nó.

NOTE Paragraph

00:16:16.888 --> 00:16:19.675
BG: Điều mà cô vừa nói
không phải một chuyến thăm cổ điển

00:16:19.699 --> 00:16:22.673
mà là ngày này
khi người ta đến thăm nhà nguyện Sistine.

NOTE Paragraph

00:16:22.697 --> 00:16:24.800
(cười)

NOTE Paragraph

00:16:24.824 --> 00:16:26.605
EL: Tôi không biết, anh đang quảng cáo à?

NOTE Paragraph

00:16:26.629 --> 00:16:28.306
(cười)

NOTE Paragraph

00:16:28.330 --> 00:16:31.318
BG: Không, không... không cần thiết đâu,
chỉ là một phát biểu.

00:16:31.342 --> 00:16:35.256
Trải nghiệm mỹ thuật ngày nay
là phản ánh những vấn đề

00:16:35.280 --> 00:16:38.155
Quá nhiều người
muốn thấy điều này trong đó,

00:16:38.179 --> 00:16:41.306
và kết quả là năm triệu người
đi qua cánh cổng nhỏ bé đó

00:16:41.330 --> 00:16:43.647
và trải nghiệm
theo một cách hoàn toàn khác

00:16:43.671 --> 00:16:44.837
chúng ta vừa làm.

NOTE Paragraph

00:16:44.861 --> 00:16:48.390
EL: Đúng vậy. Tôi đồng ý.
Tôi nghĩ sẽ rất tốt nếu đừng lại và ngắm.

00:16:48.414 --> 00:16:50.715
Nhưng cũng nhận ra,
ngay cả khi bạn ở trong những ngày đó,

00:16:50.739 --> 00:16:52.751
với 28,000 người một ngày,

00:16:52.775 --> 00:16:55.885
cả khi những ngày bạn ở đó
với tất cả những người khác,

00:16:55.909 --> 00:16:58.314
hãy nhìn quanh và nghĩ
nó tuyệt thế nào

00:16:58.338 --> 00:17:01.934
khi vài bức họa thạch cao
từ 500 năm trước

00:17:01.958 --> 00:17:05.066
có thể vẫn được vẽ
bởi tất cả những người bên cạnh bạn,

00:17:05.090 --> 00:17:07.065
đang nhìn lên trên đến rơi cả mồm.

00:17:07.089 --> 00:17:12.014
Một phát biểu về cách mà vẻ đẹp
thật sự có thể nói với chúng ta

00:17:12.038 --> 00:17:14.725
vượt thời gian và khoảng cách địa lý.

NOTE Paragraph

00:17:14.749 --> 00:17:15.943
BG: Liz, cám ơn (tiếng Ý)

NOTE Paragraph

00:17:15.967 --> 00:17:17.174
EL: Cám ơn ông.

NOTE Paragraph

00:17:17.198 --> 00:17:18.374
BG: Cám ơn.