1
00:00:00,782 --> 00:00:02,687
Hãy thử tưởng tượng bạn đang ở Rome,

2
00:00:02,711 --> 00:00:05,914
và bạn vừa đi tới Bảo Tàng Vatican.

3
00:00:06,301 --> 00:00:09,544
Và bạn đang dạo qua
những hành lang dài,

4
00:00:09,568 --> 00:00:14,008
đi qua những bức tượng, tranh tường,
và rất nhiều những thứ khác nữa.

5
00:00:14,380 --> 00:00:16,725
Bạn đang đi về hướng 
Nhà Nguyện Sistine.

6
00:00:16,749 --> 00:00:22,125
Cuối cùng thì -- một hành lang dài,
một cầu thang và một cánh cửa.

7
00:00:22,149 --> 00:00:25,147
Bạn đang ở ngưỡng cửa
Nhà Nguyện Sistine.

8
00:00:25,171 --> 00:00:26,935
Vậy bạn đang mong chờ điều gì?

9
00:00:26,959 --> 00:00:29,483
Những mái vòm cao vút?
Những dàn hợp xướng thiên thần?

10
00:00:29,507 --> 00:00:31,665
Chúng tôi không có 
những thứ như vậy ở đó.

11
00:00:32,109 --> 00:00:35,998
Thay vào đó, bạn tự hỏi.
chúng tôi có thứ gì?

12
00:00:36,022 --> 00:00:38,646
Ừm, những bức màn treo cao
trong Nhà Nguyện Sistine.

13
00:00:38,670 --> 00:00:41,625
Và theo nghĩa đen, bao quanh bạn là
những bức màn được vẽ lên,

14
00:00:41,649 --> 00:00:44,064
kiểu trang hoàng nguyên bản
của nhà nguyện này.

15
00:00:44,088 --> 00:00:48,632
Các nhà thờ dùng những tấm thảm
không chỉ để ngăn cái rét

16
00:00:48,656 --> 00:00:52,111
nhưng còn như một cách để tượng trưng cho
sân khấu vĩ đại của cuộc đời.

17
00:00:52,631 --> 00:00:57,762
Những vở kịch mà mỗi chúng ta đóng một vai
chính là một câu chuyện vĩ đại,

18
00:00:57,786 --> 00:01:00,595
một câu chuyện chứa đựng toàn bộ thế giới

19
00:01:00,619 --> 00:01:03,684
và được hé mở
trong ba giai đoạn

20
00:01:03,708 --> 00:01:05,950
của bức tranh trong Nhà Nguyện Sistine.

21
00:01:06,382 --> 00:01:09,743
Tòa nhà này khởi đầu như
một không gian cho một nhóm nhỏ

22
00:01:09,767 --> 00:01:12,109
những giáo sỹ giàu có, học thức.

23
00:01:12,528 --> 00:01:15,205
Họ cầu nguyện ở đó.
Họ bầu giáo hoàng ở đó

24
00:01:15,229 --> 00:01:16,381
Năm trăm năm trước,

25
00:01:16,405 --> 00:01:18,912
nó là nhà thờ giáo hội cuối cùng.

26
00:01:19,548 --> 00:01:25,419
Vậy, có thể bạn tự hỏi
làm thế nào ngày nay nó có thể thu hút

27
00:01:25,443 --> 00:01:28,109
năm triệu người mỗi năm,

28
00:01:28,133 --> 00:01:30,372
với những lĩnh vực khác nhau?

29
00:01:30,396 --> 00:01:34,932
Bởi vì trong không gian hạn hẹp đó,
sự sáng tạo đã bùng nổ,

30
00:01:34,956 --> 00:01:39,788
châm ngòi bởi sự phấn khích
của biên giới địa chính trị mới,

31
00:01:39,812 --> 00:01:44,107
thiêu rụi truyền thống truyền giáo cổ xưa
của nhà thờ

32
00:01:44,131 --> 00:01:47,409
và tạo ra một trong những điều vĩ đại nhất
trong lịch sử hội họa.

33
00:01:48,064 --> 00:01:52,578
Ngày nay, sự phát triển này có vai trò
như một sự tiến hóa vĩ đại,

34
00:01:52,602 --> 00:01:55,337
bắt đầu bằng vài kiểu ký tự,

35
00:01:55,361 --> 00:01:58,792
dần dần có khả năng truyền đạt
đến những khán giả

36
00:01:58,816 --> 00:02:00,838
đến từ khắp nơi trên thế giới.

37
00:02:01,222 --> 00:02:03,976
Sự tiến hóa này gồm ba giai đoạn,

38
00:02:04,000 --> 00:02:07,111
mỗi giai đoạn ứng với
một bối cảnh lịch sử.

39
00:02:07,135 --> 00:02:09,166
Giai đoạn đầu có phạm vi khá hạn chế

40
00:02:09,190 --> 00:02:11,723
Nó phản ánh phần nào
viễn cảnh của giáo khu.

41
00:02:12,096 --> 00:02:16,350
Giai đoạn thứ hai diễn ra sau khi
cái nhìn của thế giới thay đổi đáng kể

42
00:02:16,374 --> 00:02:19,065
sau hành trình lịch sử của Columbus;

43
00:02:19,089 --> 00:02:20,496
giai đoạn ba,

44
00:02:20,520 --> 00:02:23,496
khi Kỷ nguyên Khám phá ở
giai đoạn hưng thịnh

45
00:02:23,520 --> 00:02:26,029
và Giáo hội đứng trước thách thức

46
00:02:26,053 --> 00:02:27,456
phải vươn khắp thế giới.

47
00:02:28,330 --> 00:02:32,342
Họa tiết nguyên bản của nhà thờ này
phản ánh một thế giới nhỏ hơn.

48
00:02:32,366 --> 00:02:33,680
Có nhiều cảnh bận rộn

49
00:02:33,704 --> 00:02:37,561
kể về những câu chuyện cuộc sống
của Jesus và Moses

50
00:02:37,585 --> 00:02:41,622
phản ánh sự phát triển
của người Cơ đốc giáo và Thiên chúa giáo

51
00:02:41,646 --> 00:02:43,983
Người được ủy quyền, Pope Sixtus IV,

52
00:02:44,007 --> 00:02:47,326
tập hợp một nhóm các tài năng
nghệ thuật của Florentine,

53
00:02:47,350 --> 00:02:50,249
bao gồm những người như Sandro Botticelli

54
00:02:50,273 --> 00:02:53,850
và người sau này trở thành người thầy
hội họa của Michelangelo,

55
00:02:53,874 --> 00:02:55,412
Ghirlandaio.

56
00:02:55,436 --> 00:03:00,781
Họ phủ lên những bức tường
các họa tiết màu nguyên thủy,

57
00:03:00,805 --> 00:03:04,106
nếu bạn để ý, những câu chuyện này 
có phong cảnh tương tự


58
00:03:04,130 --> 00:03:07,996
với những cảnh dùng ở lâu đài Roman
hay một cảnh xứ Tuscan

59
00:03:08,020 --> 00:03:11,448
để kể một câu chuyện rất xa xôi,
vài thứ gần gũi hơn nhiều.

60
00:03:11,472 --> 00:03:15,117
Với sự bổ sung những bức ảnh
về gia đình và bạn bè Pope,

61
00:03:15,141 --> 00:03:17,974
đây là sự trang trí hoàn hảo
cho một khu vực nhỏ

62
00:03:17,998 --> 00:03:19,767
giới hạn trong lục địa Âu.

63
00:03:20,244 --> 00:03:25,114
Nhưng vào năm 1492, 
Tân Thế Giới được khám phá

64
00:03:25,138 --> 00:03:27,082
chân trời được mở rộng,

65
00:03:27,106 --> 00:03:33,462
và thế giới 133 x 46 foot này
cũng phải được mở rộng.

66
00:03:33,486 --> 00:03:34,806
Nó đã mở rộng,

67
00:03:34,830 --> 00:03:36,782
nhờ vào những thiên tài sáng tạo,

68
00:03:36,806 --> 00:03:39,623
một tầm nhìn và một câu chuyện tuyệt vời.

69
00:03:40,208 --> 00:03:42,757
Lúc đó, thiên tài đầy sáng tạo
là Michelangelo Buonarroti,

70
00:03:42,781 --> 00:03:47,171
33 tuổi, được giao việc 
trang trí 12,000 feet vuông trần nhà,

71
00:03:47,195 --> 00:03:49,076
một công việc rất bất lợi với anh ta.

72
00:03:49,100 --> 00:03:51,996
anh ta được dạy hội họa
nhưng lại bỏ để theo điêu khắc.

73
00:03:52,020 --> 00:03:55,478
Các nhà tài trợ ở Florence đã nổi giận


74
00:03:55,502 --> 00:03:57,176
vì anh đã ta bỏ dở cam kết,

75
00:03:57,200 --> 00:04:00,863
đi đến Rome theo lời hứa hẹn
một dự án điêu khắc lớn

76
00:04:00,887 --> 00:04:03,468
dự án đó thất bại hoàn toàn.

77
00:04:03,492 --> 00:04:06,621
Và anh ta bị bỏ lại với nhiệm vụ
sơn 12 vị tông đồ

78
00:04:06,645 --> 00:04:09,566
tương phản với trang trí nền
trần nhà nguyện Sistine,

79
00:04:09,590 --> 00:04:13,128
kiểu chung của tất cả trần nhà
ở Italy.

80
00:04:13,615 --> 00:04:15,446
Nhưng ông đã đối mặt với thách thức

81
00:04:15,470 --> 00:04:18,968
Trong thời mà người ta dám căng buồm
băng qua Đại Tây Dương,

82
00:04:18,992 --> 00:04:22,520
Michelangelo dám vẽ tấm hải đồ mới

83
00:04:23,027 --> 00:04:25,263
Anh ta cũng sẽ kể một câu chuyện

84
00:04:25,287 --> 00:04:28,819
không có ông tổ truyền đạo,
một câu chuyện về sự bắt đầu vĩ đại

85
00:04:28,843 --> 00:04:30,515
câu chuyện về sáng thế (Genesis)

86
00:04:31,087 --> 00:04:34,018
Không có vẻ gì dễ làm với
những câu chuyện trên trần nhà

87
00:04:34,042 --> 00:04:38,850
Làm sao bạn có thể đọc những cảnh
náo nhiệt từ 62 feet bên dưới?

88
00:04:38,874 --> 00:04:41,729
Kỹ thuật sơn đã có
hơn 200 năm ở xưởng điêu khắc Florentine

89
00:04:41,753 --> 00:04:45,067
lại không được thiết kế
cho thể loại kể chuyện này

90
00:04:45,694 --> 00:04:48,662
Nhưng Michelangelo không hẳn là thợ sơn

91
00:04:48,686 --> 00:04:50,970
vậy nên anh ta dùng những
thế mạnh của mình.

92
00:04:50,994 --> 00:04:54,476
Thay vì sơn từng vùng theo thường lệ,
khá gian nan,

93
00:04:54,500 --> 00:04:58,299
anh ta dùng một cái búa và cái đục,
đục một miếng cẩm thạch

94
00:04:58,323 --> 00:05:00,753
để xem các họa tiết bên trong.

95
00:05:00,777 --> 00:05:02,945
Michelangelo là người theo bản chất luận;

96
00:05:02,969 --> 00:05:07,355
anh ta kể chuyện của mình
một cách hỗn độn, linh động.

97
00:05:07,379 --> 00:05:12,146
Kế hoạch này được nắm bắt
bởi Pope Julius II nổi tiếng,

98
00:05:12,170 --> 00:05:15,791
người đã không ngại ngùng với
tài năng nổi trội của Michelangeo

99
00:05:15,815 --> 00:05:17,697
Ông là cháu của Pope Sixtus IV

100
00:05:17,721 --> 00:05:21,828
suốt 30 năm qua ông đã tìm hiểu hội họa
và hiểu quyền năng của nó

101
00:05:21,852 --> 00:05:24,916
Lịch sử đã lưu danh của Warrior Pope,

102
00:05:24,940 --> 00:05:28,730
nhưng người này thừa kế từ Vatican
không phải những pháo đài hay pháo binh

103
00:05:28,754 --> 00:05:30,070
mà là mỹ thuật.

104
00:05:30,094 --> 00:05:32,673
Ông để lại những căn phòng Raphael,
nhà nguyện Sistine

105
00:05:32,697 --> 00:05:34,342
nhà thờ thánh Pietro

106
00:05:34,366 --> 00:05:40,069
cũng như bộ sưu tập
điêu khắc Greco-Roman kỳ vỹ

107
00:05:40,093 --> 00:05:44,233
rõ ràng những việc ngoài Giáo hội
sẽ trở thành vườn ươm

108
00:05:44,257 --> 00:05:48,142
của bảo tàng hiện đại đầu tiên thế giới,
các bảo tàng Vatican.

109
00:05:48,847 --> 00:05:50,271
Julius chỉ là một người

110
00:05:50,295 --> 00:05:54,079
đã hình dung một Vatincan
sẽ trở nên vĩnh viễn xứng đáng

111
00:05:54,103 --> 00:05:56,192
qua quyền thế và vẻ đẹp,

112
00:05:56,216 --> 00:05:57,588
ông đã đúng.

113
00:05:57,612 --> 00:06:02,600
Cuộc chạm trán giữa hai gã khổng lồ,
Michelangelo và Julius II,

114
00:06:02,624 --> 00:06:05,061
đã cho chúng ta nhà nguyện Sistine.

115
00:06:05,641 --> 00:06:08,428
Michelangelo đã rất tâm huyết với dự án,

116
00:06:08,452 --> 00:06:12,835
anh ta đã thành công trong
ba năm rưỡi,

117
00:06:12,859 --> 00:06:17,128
cùng với một nhóm nòng cốt và
dùng hầu hết thời gian, không ngừng nghỉ,

118
00:06:17,152 --> 00:06:20,843
với tay qua đầu để vẽ 
câu chuyện trên trần nhà.

119
00:06:21,424 --> 00:06:23,474
Hãy xem trần nhà này

120
00:06:23,498 --> 00:06:26,329
và câu chuyện đang lan khắp thế giới.

121
00:06:26,353 --> 00:06:30,765
Không còn là những nét nghệ thuật
quen thuộc trong thế giới của bạn nữa.

122
00:06:30,789 --> 00:06:35,432
Ở đây chỉ có không gian,
kiến trúc và năng lượng;

123
00:06:35,456 --> 00:06:40,053
một khung sơn lạ thường
mở ra chín cửa nhỏ,

124
00:06:40,077 --> 00:06:44,010
được thể hiện bằng điêu khắc
chứ không phải sơn màu.

125
00:06:44,034 --> 00:06:47,811
Và chúng ta đứng ở xa cửa vào,

126
00:06:47,835 --> 00:06:51,941
xa khỏi bệ thờ và cánh cổng đóng
dành cho các tu sĩ

127
00:06:51,965 --> 00:06:57,212
và chúng ta nhìn chăm chú vào khoảng xa,
tìm một sự bắt đầu.

128
00:06:57,236 --> 00:07:01,252
Và cho dù trong phạm trù khoa học
hay một thông lệ trong kinh thánh

129
00:07:01,276 --> 00:07:04,596
chúng ta suy nghĩ bằng ngôn ngữ ánh sáng

130
00:07:04,620 --> 00:07:06,753
Michelangelo cho ta 
một năng lượng khởi đầu

131
00:07:06,777 --> 00:07:09,518
khi ông cho ta sự tách biệt
giữa ánh sáng và bóng tối,

132
00:07:09,542 --> 00:07:12,931
một họa tiết nổi sóng 
che mờ trong khoảng cách,

133
00:07:12,955 --> 00:07:15,439
được nén lại trong không gian chật chội.

134
00:07:15,463 --> 00:07:17,792
Họa tiết tiếp theo nở ra lớn hơn,

135
00:07:17,816 --> 00:07:21,243
và bạn thấy họa tiết và chạm
một bên vào cái bên cạnh.

136
00:07:21,267 --> 00:07:26,253
Ông để lại mặt trời, mặt trăng, cây cỏ.

137
00:07:26,277 --> 00:07:30,284
Michelangelo không tập trung vào 
cái chất đang được tạo ra,

138
00:07:30,308 --> 00:07:32,352
không giống như các họa sỹ khác.

139
00:07:32,376 --> 00:07:35,719
Ông tập trung vào cử chỉ sáng tạo.

140
00:07:35,743 --> 00:07:40,117
Sau đó chuyển động ngưng lại,
như một cái ngắt giọng trong thơ

141
00:07:40,141 --> 00:07:41,393
và tạo ra sự lâng lâng.

142
00:07:41,417 --> 00:07:42,696
Ông ta đang làm gì vậy?

143
00:07:42,720 --> 00:07:45,575
Có phải ông đang tạo ra đất? Tạo ra biển?

144
00:07:45,599 --> 00:07:50,290
Hay ông đang nhìn về công trình của mình,
vũ trụ và kho báu của ông,

145
00:07:50,314 --> 00:07:52,045
ví như Michelangelo phải có,

146
00:07:52,069 --> 00:07:54,666
đang nhìn về công trình của ông 
trên trần nhà

147
00:07:54,690 --> 00:07:57,484
và tuyên bố, "Nó đẹp đấy."

148
00:07:58,388 --> 00:08:00,493
Bây giờ phông nền đã dựng lên,

149
00:08:00,517 --> 00:08:04,195
và bạn đạt đến cực độ về sáng tạo,
là con người.

150
00:08:04,219 --> 00:08:08,549
Adam đá mắt, một cử chỉ nhẹ
nhằm vào bóng tối.

151
00:08:08,573 --> 00:08:10,331
Nhưng nhìn gần hơn,

152
00:08:10,355 --> 00:08:13,007
cái chân kia khá uể oải trên mặt đất,

153
00:08:13,031 --> 00:08:15,321
cánh tay thì nặng nề trên đầu gối.

154
00:08:15,345 --> 00:08:19,022
Adam thiếu tia sáng nội tâm

155
00:08:19,046 --> 00:08:21,334
để dẫn anh đến sự vĩ đại.

156
00:08:21,358 --> 00:08:26,123
Tia sáng đó có vẻ được
thảo luận bởi tác giả trên ngón tay kia,

157
00:08:26,147 --> 00:08:28,818
1 milimet cách cánh tay của Adam.

158
00:08:28,842 --> 00:08:30,787
Nó cho chúng ta cảm giác hồi hộp

159
00:08:30,811 --> 00:08:33,826
vì chúng ta là một thời khắc
trong cái liên hệ đó,

160
00:08:33,850 --> 00:08:36,751
qua cách một người tìm ra
mục đích của mình,

161
00:08:36,775 --> 00:08:39,759
vượt lên và khẳng định
đỉnh cao của sáng tạo.

162
00:08:39,783 --> 00:08:43,044
Sau đó Michelangelo
quăng một đường bóng.

163
00:08:43,068 --> 00:08:44,896
Ai ở bên cánh tay kia?

164
00:08:45,531 --> 00:08:47,227
Eve, người phụ nữ đầu tiên.

165
00:08:47,251 --> 00:08:50,160
Không, cô ta không tự dưng xuất hiện.
Cô ta là một phần của kế hoạch.

166
00:08:50,184 --> 00:08:52,657
Cô ta luôn trong tâm trí của ông.

167
00:08:52,681 --> 00:08:56,886
Hãy nhìn cô, thật thân mật với Thượng Đế
đến mức tay quấn quanh ông.

168
00:08:57,329 --> 00:09:02,737
Với tôi, một nhà lịch sử hội họa
từ thế kỷ 21,

169
00:09:02,761 --> 00:09:05,613
đây là khoảnh khắc 
bức vẽ chạm vào tôi.

170
00:09:05,637 --> 00:09:08,985
Bởi tôi nhận ra 
sự tượng trưng tâm lý xã hội này

171
00:09:09,009 --> 00:09:11,922
luôn luôn về đàn ông và phụ nữ

172
00:09:11,946 --> 00:09:15,736
rất nhiều, đó là điểm chí cốt,
trái tim của trần nhà,

173
00:09:15,760 --> 00:09:18,174
là sự tạo ra người phụ nữ, không phải Adam

174
00:09:18,198 --> 00:09:22,122
Và sự thật là, khi bạn thấy họ
bên nhau ở vườn địa đàn,

175
00:09:22,146 --> 00:09:23,683
họ quyện vào nhau

176
00:09:23,707 --> 00:09:28,099
và điệu bộ tự hào
biến thành sự xấu hổ.

177
00:09:28,647 --> 00:09:31,316
Bây giờ bạn đang ở sự kiện quan trọng
trên trần nhà

178
00:09:31,340 --> 00:09:34,423
Bạn chính xác là điểm mà
bạn và tôi có thể đi

179
00:09:34,447 --> 00:09:35,902
không còn vào nhà thờ nữa.

180
00:09:35,926 --> 00:09:39,282
Cánh cổng đóng ngăn chúng ta
với căn phòng bên trong,

181
00:09:39,306 --> 00:09:41,819
và chúng ta bị loại ra
như Adam và Eve.

182
00:09:41,843 --> 00:09:43,599
Cảnh còn lại trên trần nhà,

183
00:09:43,623 --> 00:09:46,467
họ phản chiếu sự đông đúc hỗn loạn
của thế giới quanh ta.

184
00:09:46,491 --> 00:09:48,715
Bạn có Noah và Ark của ông và cơn lũ.

185
00:09:48,739 --> 00:09:52,329
Bạn có Noah. Ông đang hy sinh 
và thương lượng với Thượng Đế

186
00:09:52,353 --> 00:09:53,639
Có lẽ ông là đấng cứu thế.

187
00:09:54,031 --> 00:09:57,763
Oh, không, Noah là người trồng nho
phát minh ra rượu,

188
00:09:57,787 --> 00:09:59,945
xỉn và bất tỉnh khỏa thân
trong kho thóc.

189
00:10:00,385 --> 00:10:02,759
Cách thiết kế trần nhà rất kỳ lạ,

190
00:10:02,783 --> 00:10:04,707
bắt đầu bằng việc Chúa sáng thế,

191
00:10:04,731 --> 00:10:07,226
kết thúc với vài gã say trong kho thóc.

192
00:10:07,250 --> 00:10:09,706
Vậy thì, so sánh với Adam,

193
00:10:09,730 --> 00:10:12,248
bạn có thể nghĩ Michelangelo
đang trêu ghẹo chúng ta.

194
00:10:12,693 --> 00:10:14,736
Nhưng ông muốn xua đi vẻ ảm đạm

195
00:10:14,760 --> 00:10:18,278
bằng cách dùng những màu sáng
ngay dưới Noah:

196
00:10:18,302 --> 00:10:21,692
ngọc lục bảo, hoàng ngọc, đỏ tươi
trên giáo đồ Zechariah.

197
00:10:21,716 --> 00:10:24,695
Zechariah tiên đoán một tia sáng
đến từ hướng Đông,

198
00:10:24,719 --> 00:10:28,407
và chúng ta bị chuyển từ khớp nối này
đến một điểm mới,

199
00:10:28,431 --> 00:10:32,306
với những bà đồng và nhà tiên tri
dẫn chúng ta đến thiên đàng.

200
00:10:32,330 --> 00:10:35,628
Bạn có nam và nữ anh hùng
bảo vệ đường đi,

201
00:10:35,652 --> 00:10:38,136
và chúng ta đi theo những bậc cha mẹ.

202
00:10:38,160 --> 00:10:42,245
Họ là động cơ của cỗ máy nhân loại
vĩ đại này, cứ tiến tới.

203
00:10:42,269 --> 00:10:45,176
Và giờ đây chúng ta ở
đỉnh của mái vòm,

204
00:10:45,200 --> 00:10:47,379
điểm cao nhất của tất cả mọi thứ,

205
00:10:47,403 --> 00:10:50,633
với họa tiết trông như
ông đang muốn rơi khỏi chỗ đó

206
00:10:50,657 --> 00:10:51,997
vào không gian của chúng ta,

207
00:10:52,021 --> 00:10:53,304
xâm lấn không gian của ta.

208
00:10:53,328 --> 00:10:55,869
Đây là mấu nối quan trọng nhất.

209
00:10:55,893 --> 00:10:57,765
Quá khứ gặp hiện tại.

210
00:10:57,789 --> 00:11:01,005
Chi tiết này, Jonah,
người đã ở ba ngày trong bụng cá voi,

211
00:11:01,029 --> 00:11:03,882
với Cơ đốc giáo, đây là biểu tượng
sự tái sinh của nhân loại.

212
00:11:03,906 --> 00:11:05,169
qua sự hy sinh của Jesus.

213
00:11:05,193 --> 00:11:07,941
nhưng đối với đa số
khách tham quan bảo tàng

214
00:11:07,965 --> 00:11:10,735
bằng tất cả tấm lòng 
của những người hằng ngày tham quan,

215
00:11:10,759 --> 00:11:17,345
ông là thời khắc quá khứ xa xôi 
chạm và tiếp nhận hiện tại.

216
00:11:18,091 --> 00:11:22,684
Mọi thứ mang chúng ta tới
mái vòm mở của tường bệ thờ,

217
00:11:22,708 --> 00:11:25,471
nơi ta thấy 
phán xét cuối cùng của Michelangelo

218
00:11:25,495 --> 00:11:29,361
được sơn năm 1534 
sau khi thế giới thay đổi lần nữa.

219
00:11:29,385 --> 00:11:31,409
Sự cải cách đã phá vỡ Giáo hội,

220
00:11:31,433 --> 00:11:34,301
đế chế Ottoman đã chọn
đạo Hồi cho cả thế giới

221
00:11:34,325 --> 00:11:37,819
và Magellen đã tìm ra
tuyến đường ra Thái Bình Dương.

222
00:11:37,843 --> 00:11:42,505
Làm cách nào một nghệ sỹ 59 tuổi
chưa bao giờ rời khỏi Venice

223
00:11:42,529 --> 00:11:44,723
chuẩn bị đi trò chuyện với thế giới mới?

224
00:11:44,747 --> 00:11:47,790
Machelangelo chọn vẽ lên định mệnh,

225
00:11:47,814 --> 00:11:49,634
khao khát thông thường đó,

226
00:11:49,658 --> 00:11:51,278
bình thường với chúng ta,

227
00:11:51,302 --> 00:11:54,471
là để lại một gia tài sự ưu tú.

228
00:11:54,495 --> 00:11:57,426
Kể qua tầm nhìn của Cơ Đốc giáo
về lời phán quyết cuối cùng,

229
00:11:57,450 --> 00:11:58,762
tận thế,

230
00:11:58,786 --> 00:12:01,924
Michelangelo cho bạn 
một chuỗi các họa tiết

231
00:12:01,948 --> 00:12:05,103
người đang mang
những vật thể xinh đẹp nổi bật này.

232
00:12:05,127 --> 00:12:07,849
Họ không còn mặc gì
không còn hình tượng

233
00:12:07,873 --> 00:12:09,110
trừ một cặp.

234
00:12:09,134 --> 00:12:11,852
Đó là một tổ hợp
chỉ từ những cơ thể người,

235
00:12:11,876 --> 00:12:15,262
391, không ai giống ai,

236
00:12:15,286 --> 00:12:17,740
độc nhất như chính mỗi chúng ta.

237
00:12:17,764 --> 00:12:21,506
Họ bắt đầu ở góc thấp,
tách khỏi mặt đất,

238
00:12:21,530 --> 00:12:24,252
vật lộn và bắt đầu bay lên.

239
00:12:24,276 --> 00:12:26,732
Những người đã lên
quay lại giúp những người khác,

240
00:12:26,756 --> 00:12:28,593
và trong một thi tiết thú vị,

241
00:12:28,617 --> 00:12:31,709
một người da đen và một người da trắng
cùng được kéo lên

242
00:12:31,733 --> 00:12:34,455
trong tầm nhìn vĩ đại 
của cộng đồng loài người

243
00:12:34,479 --> 00:12:35,921
ở thế giới mới này.

244
00:12:35,945 --> 00:12:39,452
Phần lớn không gian
dành cho những người chiến thắng.

245
00:12:39,476 --> 00:12:44,312
Ở đó bạn tìm thấy một người đàn ông
và một phụ nữ trần như lực sỹ.

246
00:12:44,336 --> 00:12:46,648
Họ là những người 
đã vượt qua tai ương

247
00:12:46,672 --> 00:12:50,386
và tầm nhìn của Michelangelo
về những người đương đầu với tai ương,

248
00:12:50,410 --> 00:12:51,684
vượt qua những trở ngại,

249
00:12:51,708 --> 00:12:53,602
giống như những vận động viên.

250
00:12:53,626 --> 00:12:57,055
Bạn thấy đàn ông và phụ nữ
uốn éo, tạo kiểu

251
00:12:57,079 --> 00:12:59,163
trong sân khấu vĩ đại này.

252
00:12:59,555 --> 00:13:02,100
Đằng sau sự sắp xếp này là Jesus,

253
00:13:02,124 --> 00:13:04,142
người đầu tiên chịu đựng trên thánh giá,

254
00:13:04,166 --> 00:13:06,570
giờ là một đấng toàn năng ở Thiên đường.

255
00:13:06,594 --> 00:13:09,612
Và khi Michelangelo
hài lòng với tác phẩm của ông,

256
00:13:09,636 --> 00:13:12,214
gian nan, đình đốn, trở ngại,

257
00:13:12,238 --> 00:13:15,472
chúng không giới hạn sự ưu tú,
chúng rèn nó.

258
00:13:16,276 --> 00:13:18,864
Giờ thì, điều này dẫn chúng ta
tới một thứ dư thừa.

259
00:13:18,888 --> 00:13:20,705
Đây là nhà thờ nhỏ riêng của Pope,

260
00:13:20,729 --> 00:13:23,886
các tốt nhất để miêu tả
là thật sự một cái nong khỏa thân.

261
00:13:23,910 --> 00:13:27,673
Nhưng Machelangelo đang cố gắng
sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật tốt nhất,

262
00:13:27,697 --> 00:13:30,285
một ngôn ngữ nghệ thuật phổ biến nhất
ông có thể nghĩ ra:

263
00:13:30,309 --> 00:13:32,069
cơ thể con người.

264
00:13:32,093 --> 00:13:37,899
Vậy thay vì thể hiện đạo đức
như là chịu đựng hay làm chủ bản thân,

265
00:13:37,923 --> 00:13:42,188
ông đã mượn từ Julius II
những bộ sưu tập điêu khắc tuyệt đẹp

266
00:13:42,212 --> 00:13:46,463
để thể hiện sức mạnh tiềm ẩn
qua quyền năng bên ngoài.

267
00:13:47,368 --> 00:13:50,733
Ngày nay, một đoạn sử hiện đại viết rằng

268
00:13:50,757 --> 00:13:54,615
điện thờ quá đẹp, 
đến nỗi không ai còn tranh cãi.

269
00:13:54,639 --> 00:13:55,988
Thực sự như vậy.

270
00:13:56,012 --> 00:13:59,550
Michelangelo đã 
sớm phát hiện rằng nhờ vào in ấn,

271
00:13:59,574 --> 00:14:02,696
những chỉ trích về khỏa thân
lan khắp thế giới,

272
00:14:02,720 --> 00:14:07,016
nhanh chóng, kiệt tác tâm lý xã hội
của ông được gán mác khiêu dâm,

273
00:14:07,040 --> 00:14:09,215
tại điểm mà 
ông đã thêm hai chi tiết

274
00:14:09,239 --> 00:14:11,723
một người đã chỉ trích ông,
nịnh thần của Giáo hoàng,

275
00:14:11,723 --> 00:14:15,855
và người còn lại là chính ông,
như vỏ trấu khô, không thể lực,

276
00:14:15,903 --> 00:14:18,324
trong đôi tay của sự đọa đày thăm thẳm.

277
00:14:18,348 --> 00:14:22,016
Năm ông mất ông đã thấy
nhiều chi tiết được che lên,

278
00:14:22,040 --> 00:14:27,659
chiến thắng của sự sao nhãng tầm thường
với sự cổ vũ hưng thịnh vĩ đại.

279
00:14:28,167 --> 00:14:29,931
Bây giờ chúng ta

280
00:14:29,955 --> 00:14:31,685
ở ngay đây, ngay lúc này.

281
00:14:31,709 --> 00:14:34,029
Chúng ta bị tóm vào không gian đó

282
00:14:34,053 --> 00:14:36,318
giữa những sự bắt đầu và kết thúc,

283
00:14:36,342 --> 00:14:40,574
trong toàn bộ sự to lớn, vĩ đại
của trải nghiệm của con người.

284
00:14:40,598 --> 00:14:44,569
Nhà nguyện Sistine buộc chúng ta
nhìn xung quanh như là có những tấm gương.

285
00:14:44,593 --> 00:14:45,890
Tôi là ai trong đây?

286
00:14:45,914 --> 00:14:47,220
Có phải trong đám đông?

287
00:14:47,244 --> 00:14:48,617
Tôi có phải gã say rượu?

288
00:14:48,641 --> 00:14:50,097
Tôi có phải lực sỹ?

289
00:14:50,121 --> 00:14:52,381
Và khi ta rời khỏi thiên đường
đẹp đẽ trên này,

290
00:14:52,405 --> 00:14:56,349
chúng ta có động cơ 
để tự hỏi câu hỏi lớn nhất cuộc đời:

291
00:14:56,373 --> 00:15:01,211
Tôi là ai, và tôi có vai trò gì
trong vở kịch vĩ đại của cuộc đời?

292
00:15:01,549 --> 00:15:02,720
Cám ơn.

293
00:15:02,744 --> 00:15:06,192
(Vỗ tay)

294
00:15:06,216 --> 00:15:09,187
Bruno Giussani: Elizabeth Lev, cám ơn cô.

295
00:15:09,211 --> 00:15:13,067
Elizabeth, cô có nói tới
toàn bộ vấn đề khiêu dâm,

296
00:15:13,091 --> 00:15:17,904
quá nhiều cảnh khỏa thân 
và cảnh cuộc sống và thứ không phù hợp

297
00:15:18,555 --> 00:15:20,420
trong những con mắt thời đại.

298
00:15:20,444 --> 00:15:22,050
Nhưng thật ra câu chuyện lớn hơn.

299
00:15:22,074 --> 00:15:25,094
Nó không chỉ chỉnh sửa
và thêm thắt vài chi tiết.

300
00:15:25,118 --> 00:15:27,742
Tác phẩm nghệ thuật này
đã gần như bị phá hủy.

301
00:15:28,383 --> 00:15:31,408
Elizabeth Lev: Tác động
của lời phán xét cuối cùng rất lớn.

302
00:15:31,432 --> 00:15:34,382
Kỹ thuật in đảm bảo
mọi người đều thấy.

303
00:15:34,406 --> 00:15:37,691
Vì vậy, đây không phải thứ gì đó
xảy ra trong vài tuần.

304
00:15:37,715 --> 00:15:42,183
Nó đã xảy ra trong hơn 20 năm

305
00:15:42,207 --> 00:15:44,131
của những chủ bút và nhà bình luận,

306
00:15:44,155 --> 00:15:45,323
nói với Giáo hội,

307
00:15:45,347 --> 00:15:47,922
"Các người không thể 
nói chúng tôi phải sống thể nào.

308
00:15:47,946 --> 00:15:51,286
Các người có thấy
ảnh khiêu dâm trên nhà nguyện của Pope?"

309
00:15:51,310 --> 00:15:53,770
Sau những lời phản bác

310
00:15:53,794 --> 00:15:55,719
cố gắng phá hủy công trình này,

311
00:15:55,719 --> 00:15:58,719
nó đã kết thúc
năm Michelangelo mất

312
00:15:58,719 --> 00:16:00,800
Giáo hội cuối cùng đã dàn xếp

313
00:16:00,824 --> 00:16:02,355
được một cách để cứu bức tranh

314
00:16:02,379 --> 00:16:05,696
bằng cách đặt lên thêm 30 bức phủ,

315
00:16:05,720 --> 00:16:08,467
đó cũng là nguồn gốc của che lá.

316
00:16:08,491 --> 00:16:10,079
Đó là nơi chuyện xảy ra,

317
00:16:10,103 --> 00:16:14,233
và nó xảy ra trong một nhà thờ
đã cố gắng cứu một công trình nghệ thuật,

318
00:16:14,257 --> 00:16:16,428
không thực sự cần làm xấu hay phá hủy nó.

319
00:16:16,888 --> 00:16:19,675
BG: Điều mà cô vừa nói
không phải một chuyến thăm cổ điển

320
00:16:19,699 --> 00:16:22,673
mà là ngày này
khi người ta đến thăm nhà nguyện Sistine.

321
00:16:22,697 --> 00:16:24,800
(cười)

322
00:16:24,824 --> 00:16:26,605
EL: Tôi không biết, anh đang quảng cáo à?

323
00:16:26,629 --> 00:16:28,306
(cười)

324
00:16:28,330 --> 00:16:31,318
BG: Không, không... không cần thiết đâu,
chỉ là một phát biểu.

325
00:16:31,342 --> 00:16:35,256
Trải nghiệm mỹ thuật ngày nay
là phản ánh những vấn đề

326
00:16:35,280 --> 00:16:38,155
Quá nhiều người
muốn thấy điều này trong đó,

327
00:16:38,179 --> 00:16:41,306
và kết quả là năm triệu người
đi qua cánh cổng nhỏ bé đó

328
00:16:41,330 --> 00:16:43,647
và trải nghiệm
theo một cách hoàn toàn khác

329
00:16:43,671 --> 00:16:44,837
chúng ta vừa làm.

330
00:16:44,861 --> 00:16:48,390
EL: Đúng vậy. Tôi đồng ý.
Tôi nghĩ sẽ rất tốt nếu đừng lại và ngắm.

331
00:16:48,414 --> 00:16:50,715
Nhưng cũng nhận ra,
ngay cả khi bạn ở trong những ngày đó,

332
00:16:50,739 --> 00:16:52,751
với 28,000 người một ngày,

333
00:16:52,775 --> 00:16:55,885
cả khi những ngày bạn ở đó
với tất cả những người khác,

334
00:16:55,909 --> 00:16:58,314
hãy nhìn quanh và nghĩ
nó tuyệt thế nào

335
00:16:58,338 --> 00:17:01,934
khi vài bức họa thạch cao
từ 500 năm trước

336
00:17:01,958 --> 00:17:05,066
có thể vẫn được vẽ
bởi tất cả những người bên cạnh bạn,

337
00:17:05,090 --> 00:17:07,065
đang nhìn lên trên đến rơi cả mồm.

338
00:17:07,089 --> 00:17:12,014
Một phát biểu về cách mà vẻ đẹp
thật sự có thể nói với chúng ta

339
00:17:12,038 --> 00:17:14,725
vượt thời gian và khoảng cách địa lý.

340
00:17:14,749 --> 00:17:15,943
BG: Liz, cám ơn (tiếng Ý)

341
00:17:15,967 --> 00:17:17,174
EL: Cám ơn ông.

342
00:17:17,198 --> 00:17:18,374
BG: Cám ơn.