1
00:00:00,782 --> 00:00:02,687
Roma'da olduğunuzu düşünün

2
00:00:02,711 --> 00:00:05,914
ve Vatikan Müzeleri'nin yolunu tuttunuz.

3
00:00:06,301 --> 00:00:09,544
Uzun koridorlardan geçtiniz,

4
00:00:09,568 --> 00:00:14,008
heykellerin, fresklerin ve 
daha bir sürü şeyin yanından.

5
00:00:14,380 --> 00:00:16,725
Sistine Şapeli'ne doğru ilerliyorsunuz.

6
00:00:16,749 --> 00:00:22,125
Sonunda -- uzun bir koridor, 
bir merdiven ve bir kapı.

7
00:00:22,149 --> 00:00:25,147
Sistine Şapeli'nin eşiğindesiniz.

8
00:00:25,171 --> 00:00:26,935
Peki ne bekliyorsunuz?

9
00:00:26,959 --> 00:00:29,483
Yükselen kubbeler? Meleklerin korosu?

10
00:00:29,507 --> 00:00:31,665
Aslında orada bunların hiçbiri bulunmuyor.

11
00:00:32,109 --> 00:00:35,998
Onun yerine neyimiz olduğunu 
kendi kendinize sorabilirsiniz?

12
00:00:36,022 --> 00:00:38,646
Sistine Şapeli'nde perdeler açılıyor.

13
00:00:38,670 --> 00:00:41,625
Yani gerçekten de perde 
resimleriyle çevrilisiniz,

14
00:00:41,649 --> 00:00:44,064
şapelin orijinal dekorasyonu bu.

15
00:00:44,088 --> 00:00:46,756
Kiliseler duvar halılarını sadece 
uzun ayinler sırasında

16
00:00:46,756 --> 00:00:48,806
soğuktan korunmak için değil, 
aynı zamanda

17
00:00:48,806 --> 00:00:52,111
hayatın büyük tiyatrosunu temsil etmenin 
bir yolu olarak kullandılar.

18
00:00:52,631 --> 00:00:57,762
Her birimizin bir rol oynadığı insan 
tiyatrosu harika bir hikâyedir;

19
00:00:57,786 --> 00:01:00,595
bütün dünyayı içine alan

20
00:01:00,619 --> 00:01:03,684
ve Sistine Şapeli'ndeki 
resimde üç aşamada

21
00:01:03,708 --> 00:01:05,950
gözler önüne serilmiş olan bir hikâye.

22
00:01:06,382 --> 00:01:09,743
Bu bina varlıklı, eğitimli küçük 
bir Hristiyan rahip grubuna ait

23
00:01:09,767 --> 00:01:12,109
bir yer olarak başladı.

24
00:01:12,528 --> 00:01:15,205
Burada dua ettiler. 
Burada papayı seçtiler.

25
00:01:15,229 --> 00:01:16,381
Beş yüz sene önce,

26
00:01:16,405 --> 00:01:18,912
nihai dinî erkek mağarasıydı.

27
00:01:19,548 --> 00:01:25,419
O zaman şöyle sorabilirsiniz, nasıl 
oluyor da bugün farklı geçmişlere sahip

28
00:01:25,443 --> 00:01:28,109
yılda beş milyon insanı

29
00:01:28,133 --> 00:01:30,372
cezbedebiliyor ve keyif verebiliyor?

30
00:01:30,396 --> 00:01:34,932
Çünkü o sıkışık yerde, 
yeni jeopolitik sınırların verdiği

31
00:01:34,956 --> 00:01:39,788
büyük heyecanla ateşlenen 
yaratıcı bir patlama vardı,

32
00:01:39,812 --> 00:01:44,107
ki bu Kilise'nin antik misyonerlik 
geleneğini alevlendirmiş

33
00:01:44,131 --> 00:01:47,409
ve tarihteki en büyük sanat eserlerinden 
birini ortaya çıkarmıştır.

34
00:01:48,064 --> 00:01:52,578
Bu gelişme, birkaç elitle başlayıp

35
00:01:52,602 --> 00:01:55,337
sonunda dünyanın her yerinden gelen

36
00:01:55,361 --> 00:01:58,792
insan kitlesine hitap etmeye doğru giden

37
00:01:58,816 --> 00:02:00,838
büyük bir evrim olarak cereyan etti.

38
00:02:01,222 --> 00:02:03,976
Bu evrim her biri tarihsel 
bir olaya bağlı olan

39
00:02:04,000 --> 00:02:07,111
üç aşamada meydana geldi.

40
00:02:07,135 --> 00:02:09,166
İlki kapsam açısından biraz sınırlıydı.

41
00:02:09,190 --> 00:02:11,723
Daha çok kiliseyle sınırlı bir 
perspektifi yansıttı.

42
00:02:12,096 --> 00:02:16,350
İkincisi, Kolomb'un tarihi 
yolculuğundan sonra

43
00:02:16,374 --> 00:02:19,065
dünya görüşü dramatik olarak 
değiştiğinde meydana geldi.

44
00:02:19,089 --> 00:02:20,496
Üçüncüsü ise,

45
00:02:20,520 --> 00:02:23,496
Coğrafi Keşifler Çağı devam ederken,

46
00:02:23,520 --> 00:02:26,029
Kilise de küresel hâle gelme

47
00:02:26,053 --> 00:02:27,456
mücadelesine girdiğinde oldu.

48
00:02:28,330 --> 00:02:32,342
Bu kilisenin orijinal dekorasyonu daha 
küçük bir dünyayı yansıtıyordu.

49
00:02:32,366 --> 00:02:33,680
Hz. İsa ve Musa'nın

50
00:02:33,704 --> 00:02:37,561
yaşam öykülerini anlatarak 
Musevi ve Hristiyanların

51
00:02:37,585 --> 00:02:41,622
gelişimlerini yansıtan 
karışık sahneler vardı.

52
00:02:41,646 --> 00:02:43,983
Bunu sipariş eden adam, Papa IV. Sixtus

53
00:02:44,007 --> 00:02:47,326
Floransa sanatının rüya 
takımını oluşturdu,

54
00:02:47,350 --> 00:02:50,249
Sandro Botticelli ve Michelangelo'nun

55
00:02:50,273 --> 00:02:53,850
gelecekteki resim öğretmeni 
olacak olan Ghirlandaio

56
00:02:53,874 --> 00:02:55,412
gibi adamlar da buna dâhildi.

57
00:02:55,436 --> 00:03:00,781
Bu adamlar, duvarları saf renklerden 
duvar süsleriyle kapladılar

58
00:03:00,805 --> 00:03:04,106
ve bu hikâyelerde tanıdık 
manzaraları fark edeceksiniz,

59
00:03:04,130 --> 00:03:07,996
sanatçılar çok daha tanıdık olan, 
uzaklardan bir hikâyeyi betimlemek için

60
00:03:08,020 --> 00:03:11,448
Roma anıtlarını ve Toskana 
manzaralarını kullanmıştır.

61
00:03:11,472 --> 00:03:15,117
Papa'nın arkadaşları ve 
ailesinin resimleri de eklendiğinde,

62
00:03:15,141 --> 00:03:17,974
Avrupa kıtası ile sınırlı olan
küçük bir oturum için

63
00:03:17,998 --> 00:03:19,767
mükemmel bir dekorasyondu bu.

64
00:03:20,244 --> 00:03:25,114
Ancak 1492'de Yeni Dünya keşfedildi,

65
00:03:25,138 --> 00:03:27,082
ufuklar genişliyordu

66
00:03:27,106 --> 00:03:33,462
ve bu küçük 133'e 46 fitlik 
mikro kozmosun da genişlemesi gerekiyordu.

67
00:03:33,486 --> 00:03:34,806
Ve öyle oldu,

68
00:03:34,830 --> 00:03:36,782
yaratıcı deha sayesinde,

69
00:03:36,806 --> 00:03:39,623
ileriyi gören ve müthiş bir hikâye.

70
00:03:40,208 --> 00:03:42,757
Yaratıcı dâhi Michelangelo Buonarroti'ydi,

71
00:03:42,781 --> 00:03:47,171
12.000 fit karelik tavanı dekore etmesi 
için görevlendirildiğinde 33 yaşındaydı

72
00:03:47,195 --> 00:03:49,076
ve şartlar aleyhineydi --

73
00:03:49,100 --> 00:03:51,996
resim eğitimi almıştı, ama heykel 
yapmak üzere bırakmıştı.

74
00:03:52,020 --> 00:03:55,478
Floransa'da öfkeli müşterileri vardı, 
çünkü bir yığın tamamlanmamış

75
00:03:55,502 --> 00:03:57,176
iş bırakmıştı,

76
00:03:57,200 --> 00:04:00,863
büyük bir heykel projesi beklentisi 
onu Roma'ya çekmişti

77
00:04:00,887 --> 00:04:03,468
ve o proje de suya düşmüştü.

78
00:04:03,492 --> 00:04:06,621
Sistine Şapeli tavanının dekoratif fonuna

79
00:04:06,645 --> 00:04:09,566
12 havariyi çizme göreviyle 
baş başa bırakılmıştı,

80
00:04:09,590 --> 00:04:13,128
ki o da İtalya'daki herhangi 
bir tavana benzeyecekti.

81
00:04:13,615 --> 00:04:15,446
Ama dâhi meydan okudu.

82
00:04:15,470 --> 00:04:18,968
Atlas Okyanusu'nu gemiyle geçmeyi 
göze alan bir adamın yaşında,

83
00:04:18,992 --> 00:04:22,520
Michelangelo yeni sanatsal sularda 
gezinmeye cesaret etti.

84
00:04:23,027 --> 00:04:25,263
O da bir hikâye anlatacaktı --

85
00:04:25,287 --> 00:04:28,819
Havarileri değil -- muhteşem 
başlangıçların hikâyesini,

86
00:04:28,843 --> 00:04:30,515
Yaratılış'ın hikâyesini.

87
00:04:31,087 --> 00:04:34,018
Bir tavandaki hikâyeleri satmak 
gerçekten kolay değildi.

88
00:04:34,042 --> 00:04:38,850
62 fit aşağıdan karışık bir sahneyi
nasıl anlayabilirsiniz?

89
00:04:38,874 --> 00:04:41,729
Floransa stüdyolarında 200 senedir 
aktarılan resim tekniğinin

90
00:04:41,753 --> 00:04:45,067
bu tip bir anlatım için yeterince 
donanımı yoktu.

91
00:04:45,694 --> 00:04:48,662
Ancak Michelangelo aslında 
bir ressam değildi

92
00:04:48,686 --> 00:04:50,970
ve o da güçlü yönlerini ortaya çıkardı.

93
00:04:50,994 --> 00:04:54,476
Karmaşıklıkla boşluğu doldurmaya 
alışkın olmak yerine,

94
00:04:54,500 --> 00:04:58,299
içindeki figürü ortaya çıkarmak 
için bir çekiç ve keski alıp

95
00:04:58,323 --> 00:05:00,753
bir parça mermeri yontup biçmişti.

96
00:05:00,777 --> 00:05:02,945
Michelangelo özcülüğü benimsemişti;

97
00:05:02,969 --> 00:05:07,355
hikâyesini kocaman, 
dinamik yapılarla anlatırdı.

98
00:05:07,379 --> 00:05:12,146
Bu plan efsanevi Papa II. Julius
tarafından benimsendi,

99
00:05:12,170 --> 00:05:15,791
o Michelangelo'nun çekinmeyen dehasından 
korkmayan bir adamdı.

100
00:05:15,815 --> 00:05:17,697
Kendisi Papa IV. Sixtus'un yeğeniydi,

101
00:05:17,721 --> 00:05:21,828
30 yıldır sanatın içindeydi 
ve gücünü biliyordu.

102
00:05:21,852 --> 00:05:24,916
Tarih ona Savaşçı Papa adını verdi,

103
00:05:24,940 --> 00:05:28,730
ama bu adamın Vatikan'a mirası -- 
kaleler ve toplar değildi,

104
00:05:28,754 --> 00:05:30,070
sanattı.

105
00:05:30,094 --> 00:05:32,673
Bize Rafael Odaları'nı, 
Sistine Şapeli'ni bıraktı.

106
00:05:32,697 --> 00:05:34,342
Aziz Petrus Bazilikası'nı,

107
00:05:34,366 --> 00:05:40,069
aynı zamanda olağanüstü Greko-Romen 
heykel koleksiyonunu bıraktı --

108
00:05:40,093 --> 00:05:44,233
bunlar şüphesiz dünyanın ilk modern 
müzesi olan Vatikan Müzeleri'nin

109
00:05:44,257 --> 00:05:48,142
yuvası olacak Hristiyan 
olmayan çalışmalardı.

110
00:05:48,847 --> 00:05:50,271
Julius, ihtişam ve güzellik

111
00:05:50,295 --> 00:05:54,079
sayesinde sonsuza dek 
güncel kalacak bir Vatikan

112
00:05:54,103 --> 00:05:56,192
hayal eden bir adamdı

113
00:05:56,216 --> 00:05:57,588
ve haklıydı.

114
00:05:57,612 --> 00:06:02,600
Bu iki devin, Michelangelo 
ve II. Julius'un karşılaşması

115
00:06:02,624 --> 00:06:05,061
bize Sistine Şapeli'ni verdi.

116
00:06:05,641 --> 00:06:08,428
Michelangelo projeye 
kendini öylesine adamıştı ki

117
00:06:08,452 --> 00:06:12,835
işi üç buçuk senede bitirmeyi başardı,

118
00:06:12,859 --> 00:06:17,128
bunu yapmak için çekirdek kadrosu ile 
zamanının çoğunu, saatlerini,

119
00:06:17,152 --> 00:06:20,843
tavana hikâyeler çizmek için başının 
yukarısına uzanarak geçirdi.

120
00:06:21,424 --> 00:06:23,474
Haydi bu tavana bakalım

121
00:06:23,498 --> 00:06:26,329
ve hikâye anlatımının 
küreselleşmesini görelim.

122
00:06:26,353 --> 00:06:30,765
Artık çevrenizdeki dünyaya ilişkin 
bilindik sanatsal referanslar yok.

123
00:06:30,789 --> 00:06:35,432
Sadece mekân, yapı ve enerji var;

124
00:06:35,456 --> 00:06:40,053
sanatsal renklerden çok yapısal 
formların yön verdiği,

125
00:06:40,077 --> 00:06:44,010
dokuz pano şeklinde açılan, 
boyanmış devasa bir çerçeve.

126
00:06:44,034 --> 00:06:47,811
Girişin en ucunda duruyoruz,

127
00:06:47,835 --> 00:06:51,941
mihraptan ve din adamlarına ait
kapıyla kapalı yerden uzakta

128
00:06:51,965 --> 00:06:57,212
ve bir başlangıç noktası arayarak 
uzaklara bakıyoruz.

129
00:06:57,236 --> 00:07:01,252
İster bilimsel araştırma olsun, isterse 
İncil'le ilgili gelenek yönünden olsun,

130
00:07:01,276 --> 00:07:04,596
ilk kıvılcım açısından düşünüyoruz.

131
00:07:04,620 --> 00:07:06,753
Michelangelo, bize aydınlık ve karanlığın

132
00:07:06,777 --> 00:07:09,518
ayrımını verirken, 
yani dar alana şıkışmış,

133
00:07:09,542 --> 00:07:12,931
uzaktan bulanık görünen, 
net olmayan bir figürü,

134
00:07:12,955 --> 00:07:15,439
ilk enerjiyi vermiştir.

135
00:07:15,463 --> 00:07:17,792
Bir sonraki figür daha büyük görünür

136
00:07:17,816 --> 00:07:21,243
ve bir taraftan diğer tarafa 
atılan bir figür görürsünüz.

137
00:07:21,267 --> 00:07:26,253
Ardında güneşi, ayı, 
bitki örtüsünü bırakır gider.

138
00:07:26,277 --> 00:07:30,284
Michelangelo diğer sanatçıların aksine,

139
00:07:30,308 --> 00:07:32,352
ortaya çıkarılan şeye odaklanmamıştır.

140
00:07:32,376 --> 00:07:35,719
Yaratılış eylemine odaklanmıştır.

141
00:07:35,743 --> 00:07:40,117
Sonra hareket durur, 
bir şiirdeki durak gibi

142
00:07:40,141 --> 00:07:41,393
ve yaratıcı orada dolaşır.

143
00:07:41,417 --> 00:07:42,696
Peki ne yapıyor?

144
00:07:42,720 --> 00:07:45,575
Yeryüzünü mü yaratıyor? 
Denizi mi yaratıyor?

145
00:07:45,599 --> 00:07:50,290
Ya da kendi eserine mi dönüp bakıyor, 
evrene ve hazinelerine,

146
00:07:50,314 --> 00:07:52,045
aynı Michelangelo'nun

147
00:07:52,069 --> 00:07:54,666
tavandaki çalışmasına dönüp bakarak

148
00:07:54,690 --> 00:07:57,484
"iyi görünüyor" demesi gerektiği gibi.

149
00:07:58,388 --> 00:08:00,493
Artık sahne belirlenmiş

150
00:08:00,517 --> 00:08:04,195
ve yaratılışın doruk noktasına 
geliyorsunuz, yani insanoğluna.

151
00:08:04,219 --> 00:08:08,549
Âdem göze çarpıyor, koyu bir fonda 
açık renkli bir figür.

152
00:08:08,573 --> 00:08:10,331
Ama yakından bakınca,

153
00:08:10,355 --> 00:08:13,007
bacağı yerde tembelce duruyor,

154
00:08:13,031 --> 00:08:15,321
kolu dizi üzerinde ağırlaşmış.

155
00:08:15,345 --> 00:08:19,022
Âdem, onu büyüklüğe yöneltecek olan

156
00:08:19,046 --> 00:08:21,334
içindeki kıvılcımdan yoksun.

157
00:08:21,358 --> 00:08:26,123
O kıvılcım yaratıcı tarafından 
o parmakla bahşedilmek üzere,

158
00:08:26,147 --> 00:08:28,818
ki Âdem'in elinden bir milimetre uzakta.

159
00:08:28,842 --> 00:08:30,787
Bu bizi koltuklarımızın ucuna getiriyor,

160
00:08:30,811 --> 00:08:33,826
çünkü o temasa bir anlık uzaklıktayız,

161
00:08:33,850 --> 00:08:36,751
ki onunla insan kendi amacını keşfederek

162
00:08:36,775 --> 00:08:39,759
sıçrayacak ve yaratılışın 
zirvesinde yerini alacak.

163
00:08:39,783 --> 00:08:43,044
Sonra Michelangelo beraberlik verdi.

164
00:08:43,068 --> 00:08:44,896
Diğer kolda kim var?

165
00:08:45,531 --> 00:08:47,227
Havva, ilk kadın.

166
00:08:47,251 --> 00:08:50,160
Hayır, o sonradan akla gelen 
bir fikir değil. Planın bir parçası.

167
00:08:50,184 --> 00:08:52,657
O her zaman aklındaydı.

168
00:08:52,681 --> 00:08:56,886
Ona bakın, Tanrı'yla öylesine yakın ki 
eli O'nun koluna sarılmış.

169
00:08:57,329 --> 00:09:02,737
Ve 21. yüzyılda yaşayan Amerikalı 
bir sanat tarihçisi olarak bana göre,

170
00:09:02,761 --> 00:09:05,613
resmin bana seslendiği an işte oydu.

171
00:09:05,637 --> 00:09:08,985
Çünkü insan dramının bu temsilinin hep

172
00:09:09,009 --> 00:09:11,922
erkekler ve kadınlarla 
ilgili olduğunu fark ettim --

173
00:09:11,946 --> 00:09:15,736
öylesine ki tavanın tam ortası, kalbi

174
00:09:15,760 --> 00:09:18,174
Âdem'in değil, kadının yaratılışıdır.

175
00:09:18,198 --> 00:09:22,122
İşin gerçeği onları Cennet Bahçesi'nde 
birlikte gördüğünüzde,

176
00:09:22,146 --> 00:09:23,683
bir araya geliyorlar

177
00:09:23,707 --> 00:09:28,099
ve birlikte gururlu duruşları 
giderek utanca dönüşüyor.

178
00:09:28,647 --> 00:09:31,316
Artık tavanda kritik noktadasınız.

179
00:09:31,340 --> 00:09:34,423
Tam olarak kilisede daha 
ileriye gidemeyeceğimiz

180
00:09:34,447 --> 00:09:35,902
bir noktadayız.

181
00:09:35,926 --> 00:09:39,282
Kapısı olan kapalı yer, 
bizi özel odanın dışında tutuyor

182
00:09:39,306 --> 00:09:41,819
ve aynı Âdem ve Havva gibi 
uzaklaştırılıyoruz.

183
00:09:41,843 --> 00:09:43,599
Tavanda geri kalan sahneler,

184
00:09:43,623 --> 00:09:46,467
etrafımızdaki dünyanın 
kalabalık kaosunu yansıtıyor.

185
00:09:46,491 --> 00:09:48,715
Nuh, gemisi ve tufan var.

186
00:09:48,739 --> 00:09:52,329
Nuh var. Kurban kesiyor 
ve Tanrı'yla anlaşma yapıyor.

187
00:09:52,353 --> 00:09:53,639
Belki o kurtarıcı.

188
00:09:54,031 --> 00:09:57,763
Ah, hayır, Nuh üzümleri yetiştirip, 
şarabı icat edip,

189
00:09:57,787 --> 00:09:59,945
sarhoş olmuş ve ahırında 
çıplak kendinden geçmişti.

190
00:10:00,385 --> 00:10:02,759
Tavanı dizayn etmek için ilginç bir yol,

191
00:10:02,783 --> 00:10:04,707
Tanrı'nın hayatı yaratmasıyla başlayıp

192
00:10:04,731 --> 00:10:07,226
bir adamın ahırda körkütük 
sarhoş olmasıyla biten.

193
00:10:07,250 --> 00:10:09,706
Öyle ki Âdem'le kıyaslayınca,

194
00:10:09,730 --> 00:10:12,498
Michelangelo'nun bizimle 
dalga geçtiğini düşünebilirsiniz.

195
00:10:12,693 --> 00:10:14,736
Ancak kasveti Nuh'un tam altında

196
00:10:14,760 --> 00:10:18,278
parlak renkler kullanarak yok etmek üzere:

197
00:10:18,302 --> 00:10:21,692
Zekeriya peygamberin üzerindeki 
zümrüt, topaz, kırmızı.

198
00:10:21,716 --> 00:10:24,695
Zekeriya doğudan gelen bir ışığı müjdeler

199
00:10:24,719 --> 00:10:28,407
ve o noktada yeni bir 
istikamete yöneltiliriz,

200
00:10:28,431 --> 00:10:32,306
bu yolculukta bize yol gösterecek olan 
kadın biliciler ve peygamberlerle beraber.

201
00:10:32,330 --> 00:10:35,628
Yolu güvenli hâle getiren 
erkek ve kadın kahramanlar var,

202
00:10:35,652 --> 00:10:38,136
anneleri ve babaları takip ediyoruz.

203
00:10:38,160 --> 00:10:42,245
Onlar ileri doğru götüren, bu büyük 
insan motorunun itici güçleri.

204
00:10:42,269 --> 00:10:45,176
Şimdi tavanın kilit noktasındayız,

205
00:10:45,200 --> 00:10:47,379
bütün her şeyin zirvesinde,

206
00:10:47,403 --> 00:10:50,633
sanki yerinden bizim alanımıza düşmek 
üzereymiş gibi görünen,

207
00:10:50,657 --> 00:10:51,997
bizim alanımıza giren

208
00:10:52,021 --> 00:10:53,304
bir figür ile.

209
00:10:53,328 --> 00:10:55,869
Bu en önemli an.

210
00:10:55,893 --> 00:10:57,765
Geçmiş şimdiki zamanla buluşuyor.

211
00:10:57,789 --> 00:11:01,005
Bu figür, bir balinanın midesinde 
üç gün geçiren Hz. Yunus,

212
00:11:01,029 --> 00:11:03,882
Hristiyanlar için İsa'nın 
fedakârlığıyla insanlığın

213
00:11:03,906 --> 00:11:05,169
yenilenişinin sembolüdür,

214
00:11:05,193 --> 00:11:07,941
ama her gün orayı ziyaret eden 
bütün inançlardan

215
00:11:07,965 --> 00:11:10,735
yığınla müze ziyaretçisi için

216
00:11:10,759 --> 00:11:17,345
o, uzak geçmişle şu anki gerçeğin 
karşılaşıp buluştuğu andır.

217
00:11:18,091 --> 00:11:22,684
Bütün bunlar bizi mihrap duvarının 
genişleyen kemerine getiriyor,

218
00:11:22,708 --> 00:11:25,471
burada Michelangelo'nun 
Son Yargı'sını görüyoruz,

219
00:11:25,495 --> 00:11:29,361
1534'te dünya tekrar değiştikten 
sonra boyanmış.

220
00:11:29,385 --> 00:11:31,403
Reformasyon Kilise'yi böldü,

221
00:11:31,403 --> 00:11:34,341
Osmanlı İmparatorluğu İslam'ı herkesçe 
bilinen bir kelime hâline getirdi

222
00:11:34,341 --> 00:11:37,819
ve Macellan Pasifik Okyanusu'na 
bir yol buldu.

223
00:11:37,843 --> 00:11:42,505
Venedik'ten öteye hiç gitmemiş 
59 yaşında bir sanatçı

224
00:11:42,529 --> 00:11:44,723
bu yeni dünyaya nasıl hitap edecekti?

225
00:11:44,747 --> 00:11:47,790
Michelangelo kaderi resmetmeyi seçti,

226
00:11:47,814 --> 00:11:49,634
mükemmeliyet mirasını bırakmak için

227
00:11:49,658 --> 00:11:51,278
her birimiz için müşterek olan

228
00:11:51,302 --> 00:11:54,471
o evrensel isteği.

229
00:11:54,495 --> 00:11:57,426
Son Yargı'yı, dünyanın sonunu Hristiyan 


230
00:11:57,450 --> 00:11:58,762
bakış açısından anlatarak,

231
00:11:58,786 --> 00:12:01,924
Michelangelo size bu çarpıcı 
güzel bedenlere sahip

232
00:12:01,948 --> 00:12:05,103
bir dizi figürü veriyor.

233
00:12:05,127 --> 00:12:07,849
Artık örtüleri yok, bir çift dışında

234
00:12:07,873 --> 00:12:09,110
başka portre yok.

235
00:12:09,134 --> 00:12:11,852
Yalnızca bedenlerden 
oluşan bir kompozisyon,

236
00:12:11,876 --> 00:12:15,262
391 tane, hiçbiri birbirine benzemiyor,

237
00:12:15,286 --> 00:12:17,740
her birimiz gibi benzersizler.

238
00:12:17,764 --> 00:12:21,506
Alt köşeden başlayarak yerden çıkıyor,

239
00:12:21,530 --> 00:12:24,252
mücadele ederek yükselmeye çalışıyorlar.

240
00:12:24,276 --> 00:12:26,732
Yükselenler diğerlerine 
yardım etmek için geriye uzanıyor

241
00:12:26,756 --> 00:12:28,593
ve inanılmaz bir vinyette,

242
00:12:28,617 --> 00:12:31,709
bu yeni dünyadaki 
insanların beraberliğine dair

243
00:12:31,733 --> 00:12:34,455
inanılmaz bakış açısıyla
bir siyahi adamla bir beyaz adam

244
00:12:34,479 --> 00:12:35,921
birlikte çekiliyorlar.

245
00:12:35,945 --> 00:12:39,452
Alanın aslan payı 
kazananların çemberine gidiyor.

246
00:12:39,476 --> 00:12:44,312
Burada erkekleri ve kadınları sporcular 
gibi tamamen çıplak görüyorsunuz.

247
00:12:44,336 --> 00:12:46,648
Onlar zorlukların üstesinden 
gelmiş olanlar

248
00:12:46,672 --> 00:12:50,386
ve Michelangelo'nun zorlukla 
savaşan, engellerin üstesinden gelen

249
00:12:50,410 --> 00:12:51,684
insanlara dair bakışı --

250
00:12:51,708 --> 00:12:53,602
aynı sporcular gibiler.

251
00:12:53,626 --> 00:12:57,055
Bu olağanüstü spot ışığında
gerinen ve poz veren

252
00:12:57,079 --> 00:12:59,163
erkek ve kadınlar var.

253
00:12:59,555 --> 00:13:02,100
Bu toplantıyı yöneten ise İsa,

254
00:13:02,124 --> 00:13:04,142
önce çarmıhta acı çeken bir adam,

255
00:13:04,166 --> 00:13:06,570
şimdi ise Cennet'te şanlı bir hükümdar.

256
00:13:06,594 --> 00:13:09,612
Ve Michelangelo'nun 
resminde gösterdiği gibi

257
00:13:09,636 --> 00:13:12,214
zorluklar, yenilgiler ve engeller,

258
00:13:12,238 --> 00:13:15,472
bunlar mükemmeliyeti sınırlamıyor, 
onu geliştiriyor.

259
00:13:16,276 --> 00:13:18,864
Bu bizi garip bir şeye yöneltiyor.

260
00:13:18,888 --> 00:13:20,705
Burası Papa'nın özel şapeli

261
00:13:20,729 --> 00:13:23,906
ve onu anlatmanın en iyi yolu ise
aslında bir çıplaklar havuzu olduğu.

262
00:13:23,910 --> 00:13:27,673
Ancak Michelangelo sadece en iyi sanatsal 
dili kullanmaya çalışıyordu,

263
00:13:27,697 --> 00:13:30,285
düşünebildiği en evrensel sanatsal dili:

264
00:13:30,309 --> 00:13:32,069
İnsan bedeninin dilini.

265
00:13:32,093 --> 00:13:37,899
Cesaret veya kendine hâkim olma gibi 
meziyetleri gösterme yolu yerine,

266
00:13:37,923 --> 00:13:42,188
harici bir gücün içsel 
kuvvetini göstermek için

267
00:13:42,212 --> 00:13:46,463
II. Julius'un harika heykel 
koleksiyonundan esinlenmişti.

268
00:13:47,368 --> 00:13:50,733
Bir çağdaşı şapelin ihtilafa 
sebebiyet vermemek için

269
00:13:50,757 --> 00:13:54,615
çok fazla güzel olduğunu yazmış.

270
00:13:54,639 --> 00:13:55,988
Ve böyle de olmuş.

271
00:13:56,012 --> 00:13:59,550
Michelangelo çok geçmeden 
baskı makinesi sayesinde

272
00:13:59,574 --> 00:14:02,696
çıplaklıkla ilgili şikâyetlerin 
her tarafa yayıldığını öğrendi

273
00:14:02,720 --> 00:14:05,230
ve kısa bir süre sonra insan 
dramına dair başyapıtı

274
00:14:05,230 --> 00:14:07,040
pornografi olarak nitelendirildi,

275
00:14:07,040 --> 00:14:09,215
ki o noktada iki tane daha portre ekledi,

276
00:14:09,239 --> 00:14:11,723
biri onu eleştiren papanın 
adamlarından biri,

277
00:14:11,747 --> 00:14:15,879
diğeri de sportmen olarak değil, 
boş bir kabuk olarak kendisi,

278
00:14:15,903 --> 00:14:18,324
uzun zamandır acı çeken 
bir mağdurun ellerinde.

279
00:14:18,348 --> 00:14:22,016
Öldüğü sene bu figürlerden bazılarına 
örtü konduğunu gördü,

280
00:14:22,040 --> 00:14:25,167
şan ve şerefi için 
büyük gayretine karşılık

281
00:14:25,167 --> 00:14:28,167
önemsiz bir rahatsızlığın zaferi olarak.

282
00:14:28,167 --> 00:14:29,931
Ve şu anda

283
00:14:29,955 --> 00:14:31,685
burada duruyoruz.

284
00:14:31,709 --> 00:14:34,029
Bu alanda başlangıçlar ve sonlar arasında,

285
00:14:34,053 --> 00:14:36,318
insan deneyiminin yüce, olağanüstü

286
00:14:36,342 --> 00:14:40,574
bütünlüğü içinde hapsolmuşuz.

287
00:14:40,598 --> 00:14:44,569
Sistine Şapeli sanki bir aynaymış gibi 
etrafımıza bakmamız için bizi zorluyor.

288
00:14:44,593 --> 00:14:45,890
Bu resimde ben kimim?

289
00:14:45,914 --> 00:14:47,220
Kalabalıklar içinde biri miyim?

290
00:14:47,244 --> 00:14:48,617
Sarhoş adam mıyım?

291
00:14:48,641 --> 00:14:50,097
Sportmen adam mıyım?

292
00:14:50,121 --> 00:14:52,381
Bu coşku veren güzel sığınağı 
terk ederken,

293
00:14:52,405 --> 00:14:56,349
hayatın en büyük sorusunu kendimize 
sormak için ilham alıyoruz:

294
00:14:56,373 --> 00:15:01,211
Ben kimim ve hayatın bu büyük 
tiyatrosunda hangi rolü oynuyorum?

295
00:15:01,549 --> 00:15:02,720
Teşekkürler.

296
00:15:02,744 --> 00:15:06,192
(Alkış)

297
00:15:06,216 --> 00:15:09,187
Bruno Giussani: Elizabeth Lev, 
teşekkürler.

298
00:15:09,211 --> 00:15:13,067
Elizabeth, şu pornografi meselesinden,

299
00:15:13,091 --> 00:15:17,904
çok fazla çıplaktan, günlük hayat 
sahnesinden ve o zamana göre

300
00:15:18,555 --> 00:15:20,420
uygunsuz şeylerden bahsettin.

301
00:15:20,444 --> 00:15:22,050
Ancak hikâye daha da fazla.

302
00:15:22,074 --> 00:15:25,094
Sadece figürlerin bazılarını 
rötuş yapıp kapatmak değil.

303
00:15:25,118 --> 00:15:27,792
Bu sanat çalışması bunun yüzünden 
neredeyse bozulacaktı.

304
00:15:28,383 --> 00:15:31,408
Elizabeth Lev: Son Yargı'nın etkisi
çok büyüktü.

305
00:15:31,432 --> 00:15:34,382
Matbaa herkesin onu görmesini sağladı.

306
00:15:34,406 --> 00:15:37,691
Yani bu birkaç haftada olan 
bir şey değildi.

307
00:15:37,715 --> 00:15:42,183
Bu 20 yıl boyunca yazılanlar 
ve şikâyetler ile

308
00:15:42,207 --> 00:15:44,131
Kilise'ye şöyle söylemler

309
00:15:44,155 --> 00:15:45,323
sonucunda oldu,

310
00:15:45,327 --> 00:15:47,952
"Bize hayatımızı nasıl yaşayacağımızı 
söylemen mümkün değil.

311
00:15:47,952 --> 00:15:51,286
Papa'nın şapelinde pornografi 
olduğunu fark ettiniz mi?"

312
00:15:51,310 --> 00:15:53,770
Bu çalışmanın tahrip edilmesi için

313
00:15:53,794 --> 00:15:56,510
şikâyetler ve ısrarlardan sonra,

314
00:15:56,534 --> 00:15:58,695
nihayetinde Michelangelo'nun öldüğü sene

315
00:15:58,719 --> 00:16:00,800
sonunda Kilise bir orta yol,

316
00:16:00,824 --> 00:16:02,355
resimleri kurtarmak için bir yol buldu

317
00:16:02,379 --> 00:16:05,696
ve bu yol da ekstra 30 örtüyü koymaktı,

318
00:16:05,720 --> 00:16:08,467
o da tesadüfen incir yaprağıyla 
kapama özgünlüğü oldu.

319
00:16:08,491 --> 00:16:10,079
İşte bu buradan çıktı,

320
00:16:10,103 --> 00:16:14,233
bir sanat çalışmasını kurtarmaya 
çalışan bir kiliseden çıktı,

321
00:16:14,257 --> 00:16:16,698
aslında ona zarar verici veya 
tahrip edici değildi.

322
00:16:16,888 --> 00:16:19,675
BG: Bu şimdi bize sunduğunuz, 
insanların bugün

323
00:16:19,699 --> 00:16:22,673
Sistine Şapeli'ne gittiğinde 
aldığı klasik tur değil.

324
00:16:22,697 --> 00:16:24,800
(Gülüşmeler)

325
00:16:24,824 --> 00:16:26,605
EL: Bilmiyorum, bu bir reklam mı?

326
00:16:26,629 --> 00:16:28,306
(Gülüşmeler)

327
00:16:28,330 --> 00:16:31,318
BG: Hayır, hayır, hayır, 
öyle değil, bir açıklama.

328
00:16:31,342 --> 00:16:35,256
Bugün sanat deneyimi 
sorunlarla karşılaşıyor.

329
00:16:35,280 --> 00:16:38,155
Çok fazla insan bunu orada görmek istiyor

330
00:16:38,179 --> 00:16:41,306
ve sonuç, beş milyon insanın 
o küçük kapıdan girip

331
00:16:41,330 --> 00:16:43,631
biraz önce deneyimlediğimizden tamamen

332
00:16:43,631 --> 00:16:44,877
farklı şekilde deneyimlemeleri.

333
00:16:44,877 --> 00:16:48,390
EL: Doğru. Katılıyorum. Bence durup 
bakabilmek gerçekten güzel.

334
00:16:48,414 --> 00:16:50,715
Ama şunu da anlıyorum ki o günlerde bile

335
00:16:50,739 --> 00:16:52,751
günde 28.000 insan varken,

336
00:16:52,775 --> 00:16:55,885
o günlerde bile bütün 
o insanlarla oradayken

337
00:16:55,909 --> 00:16:58,314
çevrenize bakıp 500 yıl önce 
boyanmış bir sıvanın

338
00:16:58,338 --> 00:17:01,934
yanınızda duran, 
ağızları açık yukarı doğru bakan

339
00:17:01,958 --> 00:17:05,066
bütün o insanları hâlâ çekebilmesinin

340
00:17:05,090 --> 00:17:07,065
çok inanılmaz olduğunu düşünüyorum.

341
00:17:07,089 --> 00:17:12,014
Güzelliğin zamanın ve 
coğrafik mekânın ötesinde

342
00:17:12,018 --> 00:17:14,745
hepimize gerçekten nasıl hitap ettiğine 
dair büyük bir söylem.

343
00:17:14,749 --> 00:17:15,943
BG: Liz, grazie.

344
00:17:15,967 --> 00:17:17,174
EL: Grazie a te.

345
00:17:17,198 --> 00:17:18,374
BG: Teşekkürler.

346
00:17:18,398 --> 00:17:20,261
(Alkış)