0:00:00.782,0:00:02.687
Roma'da olduğunuzu düşünün

0:00:02.711,0:00:05.914
ve Vatikan Müzeleri'nin yolunu tuttunuz.

0:00:06.301,0:00:09.544
Uzun koridorlardan geçtiniz,

0:00:09.568,0:00:14.008
heykellerin, fresklerin ve [br]daha bir sürü şeyin yanından.

0:00:14.380,0:00:16.725
Sistine Şapeli'ne doğru ilerliyorsunuz.

0:00:16.749,0:00:22.125
Sonunda -- uzun bir koridor, [br]bir merdiven ve bir kapı.

0:00:22.149,0:00:25.147
Sistine Şapeli'nin eşiğindesiniz.

0:00:25.171,0:00:26.935
Peki ne bekliyorsunuz?

0:00:26.959,0:00:29.483
Yükselen kubbeler? Meleklerin korosu?

0:00:29.507,0:00:31.665
Aslında orada bunların hiçbiri bulunmuyor.

0:00:32.109,0:00:35.998
Onun yerine neyimiz olduğunu [br]kendi kendinize sorabilirsiniz?

0:00:36.022,0:00:38.646
Sistine Şapeli'nde perdeler açılıyor.

0:00:38.670,0:00:41.625
Yani gerçekten de perde [br]resimleriyle çevrilisiniz,

0:00:41.649,0:00:44.064
şapelin orijinal dekorasyonu bu.

0:00:44.088,0:00:46.756
Kiliseler duvar halılarını sadece [br]uzun ayinler sırasında

0:00:46.756,0:00:48.806
soğuktan korunmak için değil, [br]aynı zamanda

0:00:48.806,0:00:52.111
hayatın büyük tiyatrosunu temsil etmenin [br]bir yolu olarak kullandılar.

0:00:52.631,0:00:57.762
Her birimizin bir rol oynadığı insan [br]tiyatrosu harika bir hikâyedir;

0:00:57.786,0:01:00.595
bütün dünyayı içine alan

0:01:00.619,0:01:03.684
ve Sistine Şapeli'ndeki [br]resimde üç aşamada

0:01:03.708,0:01:05.950
gözler önüne serilmiş olan bir hikâye.

0:01:06.382,0:01:09.743
Bu bina varlıklı, eğitimli küçük [br]bir Hristiyan rahip grubuna ait

0:01:09.767,0:01:12.109
bir yer olarak başladı.

0:01:12.528,0:01:15.205
Burada dua ettiler. [br]Burada papayı seçtiler.

0:01:15.229,0:01:16.381
Beş yüz sene önce,

0:01:16.405,0:01:18.912
nihai dinî erkek mağarasıydı.

0:01:19.548,0:01:25.419
O zaman şöyle sorabilirsiniz, nasıl [br]oluyor da bugün farklı geçmişlere sahip

0:01:25.443,0:01:28.109
yılda beş milyon insanı

0:01:28.133,0:01:30.372
cezbedebiliyor ve keyif verebiliyor?

0:01:30.396,0:01:34.932
Çünkü o sıkışık yerde, [br]yeni jeopolitik sınırların verdiği

0:01:34.956,0:01:39.788
büyük heyecanla ateşlenen [br]yaratıcı bir patlama vardı,

0:01:39.812,0:01:44.107
ki bu Kilise'nin antik misyonerlik [br]geleneğini alevlendirmiş

0:01:44.131,0:01:47.409
ve tarihteki en büyük sanat eserlerinden [br]birini ortaya çıkarmıştır.

0:01:48.064,0:01:52.578
Bu gelişme, birkaç elitle başlayıp

0:01:52.602,0:01:55.337
sonunda dünyanın her yerinden gelen

0:01:55.361,0:01:58.792
insan kitlesine hitap etmeye doğru giden

0:01:58.816,0:02:00.838
büyük bir evrim olarak cereyan etti.

0:02:01.222,0:02:03.976
Bu evrim her biri tarihsel [br]bir olaya bağlı olan

0:02:04.000,0:02:07.111
üç aşamada meydana geldi.

0:02:07.135,0:02:09.166
İlki kapsam açısından biraz sınırlıydı.

0:02:09.190,0:02:11.723
Daha çok kiliseyle sınırlı bir [br]perspektifi yansıttı.

0:02:12.096,0:02:16.350
İkincisi, Kolomb'un tarihi [br]yolculuğundan sonra

0:02:16.374,0:02:19.065
dünya görüşü dramatik olarak [br]değiştiğinde meydana geldi.

0:02:19.089,0:02:20.496
Üçüncüsü ise,

0:02:20.520,0:02:23.496
Coğrafi Keşifler Çağı devam ederken,

0:02:23.520,0:02:26.029
Kilise de küresel hâle gelme

0:02:26.053,0:02:27.456
mücadelesine girdiğinde oldu.

0:02:28.330,0:02:32.342
Bu kilisenin orijinal dekorasyonu daha [br]küçük bir dünyayı yansıtıyordu.

0:02:32.366,0:02:33.680
Hz. İsa ve Musa'nın

0:02:33.704,0:02:37.561
yaşam öykülerini anlatarak [br]Musevi ve Hristiyanların

0:02:37.585,0:02:41.622
gelişimlerini yansıtan [br]karışık sahneler vardı.

0:02:41.646,0:02:43.983
Bunu sipariş eden adam, Papa IV. Sixtus

0:02:44.007,0:02:47.326
Floransa sanatının rüya [br]takımını oluşturdu,

0:02:47.350,0:02:50.249
Sandro Botticelli ve Michelangelo'nun

0:02:50.273,0:02:53.850
gelecekteki resim öğretmeni [br]olacak olan Ghirlandaio

0:02:53.874,0:02:55.412
gibi adamlar da buna dâhildi.

0:02:55.436,0:03:00.781
Bu adamlar, duvarları saf renklerden [br]duvar süsleriyle kapladılar

0:03:00.805,0:03:04.106
ve bu hikâyelerde tanıdık [br]manzaraları fark edeceksiniz,

0:03:04.130,0:03:07.996
sanatçılar çok daha tanıdık olan, [br]uzaklardan bir hikâyeyi betimlemek için

0:03:08.020,0:03:11.448
Roma anıtlarını ve Toskana [br]manzaralarını kullanmıştır.

0:03:11.472,0:03:15.117
Papa'nın arkadaşları ve [br]ailesinin resimleri de eklendiğinde,

0:03:15.141,0:03:17.974
Avrupa kıtası ile sınırlı olan[br]küçük bir oturum için

0:03:17.998,0:03:19.767
mükemmel bir dekorasyondu bu.

0:03:20.244,0:03:25.114
Ancak 1492'de Yeni Dünya keşfedildi,

0:03:25.138,0:03:27.082
ufuklar genişliyordu

0:03:27.106,0:03:33.462
ve bu küçük 133'e 46 fitlik [br]mikro kozmosun da genişlemesi gerekiyordu.

0:03:33.486,0:03:34.806
Ve öyle oldu,

0:03:34.830,0:03:36.782
yaratıcı deha sayesinde,

0:03:36.806,0:03:39.623
ileriyi gören ve müthiş bir hikâye.

0:03:40.208,0:03:42.757
Yaratıcı dâhi Michelangelo Buonarroti'ydi,

0:03:42.781,0:03:47.171
12.000 fit karelik tavanı dekore etmesi [br]için görevlendirildiğinde 33 yaşındaydı

0:03:47.195,0:03:49.076
ve şartlar aleyhineydi --

0:03:49.100,0:03:51.996
resim eğitimi almıştı, ama heykel [br]yapmak üzere bırakmıştı.

0:03:52.020,0:03:55.478
Floransa'da öfkeli müşterileri vardı, [br]çünkü bir yığın tamamlanmamış

0:03:55.502,0:03:57.176
iş bırakmıştı,

0:03:57.200,0:04:00.863
büyük bir heykel projesi beklentisi [br]onu Roma'ya çekmişti

0:04:00.887,0:04:03.468
ve o proje de suya düşmüştü.

0:04:03.492,0:04:06.621
Sistine Şapeli tavanının dekoratif fonuna

0:04:06.645,0:04:09.566
12 havariyi çizme göreviyle [br]baş başa bırakılmıştı,

0:04:09.590,0:04:13.128
ki o da İtalya'daki herhangi [br]bir tavana benzeyecekti.

0:04:13.615,0:04:15.446
Ama dâhi meydan okudu.

0:04:15.470,0:04:18.968
Atlas Okyanusu'nu gemiyle geçmeyi [br]göze alan bir adamın yaşında,

0:04:18.992,0:04:22.520
Michelangelo yeni sanatsal sularda [br]gezinmeye cesaret etti.

0:04:23.027,0:04:25.263
O da bir hikâye anlatacaktı --

0:04:25.287,0:04:28.819
Havarileri değil -- muhteşem [br]başlangıçların hikâyesini,

0:04:28.843,0:04:30.515
Yaratılış'ın hikâyesini.

0:04:31.087,0:04:34.018
Bir tavandaki hikâyeleri satmak [br]gerçekten kolay değildi.

0:04:34.042,0:04:38.850
62 fit aşağıdan karışık bir sahneyi[br]nasıl anlayabilirsiniz?

0:04:38.874,0:04:41.729
Floransa stüdyolarında 200 senedir [br]aktarılan resim tekniğinin

0:04:41.753,0:04:45.067
bu tip bir anlatım için yeterince [br]donanımı yoktu.

0:04:45.694,0:04:48.662
Ancak Michelangelo aslında [br]bir ressam değildi

0:04:48.686,0:04:50.970
ve o da güçlü yönlerini ortaya çıkardı.

0:04:50.994,0:04:54.476
Karmaşıklıkla boşluğu doldurmaya [br]alışkın olmak yerine,

0:04:54.500,0:04:58.299
içindeki figürü ortaya çıkarmak [br]için bir çekiç ve keski alıp

0:04:58.323,0:05:00.753
bir parça mermeri yontup biçmişti.

0:05:00.777,0:05:02.945
Michelangelo özcülüğü benimsemişti;

0:05:02.969,0:05:07.355
hikâyesini kocaman, [br]dinamik yapılarla anlatırdı.

0:05:07.379,0:05:12.146
Bu plan efsanevi Papa II. Julius[br]tarafından benimsendi,

0:05:12.170,0:05:15.791
o Michelangelo'nun çekinmeyen dehasından [br]korkmayan bir adamdı.

0:05:15.815,0:05:17.697
Kendisi Papa IV. Sixtus'un yeğeniydi,

0:05:17.721,0:05:21.828
30 yıldır sanatın içindeydi [br]ve gücünü biliyordu.

0:05:21.852,0:05:24.916
Tarih ona Savaşçı Papa adını verdi,

0:05:24.940,0:05:28.730
ama bu adamın Vatikan'a mirası -- [br]kaleler ve toplar değildi,

0:05:28.754,0:05:30.070
sanattı.

0:05:30.094,0:05:32.673
Bize Rafael Odaları'nı, [br]Sistine Şapeli'ni bıraktı.

0:05:32.697,0:05:34.342
Aziz Petrus Bazilikası'nı,

0:05:34.366,0:05:40.069
aynı zamanda olağanüstü Greko-Romen [br]heykel koleksiyonunu bıraktı --

0:05:40.093,0:05:44.233
bunlar şüphesiz dünyanın ilk modern [br]müzesi olan Vatikan Müzeleri'nin

0:05:44.257,0:05:48.142
yuvası olacak Hristiyan [br]olmayan çalışmalardı.

0:05:48.847,0:05:50.271
Julius, ihtişam ve güzellik

0:05:50.295,0:05:54.079
sayesinde sonsuza dek [br]güncel kalacak bir Vatikan

0:05:54.103,0:05:56.192
hayal eden bir adamdı

0:05:56.216,0:05:57.588
ve haklıydı.

0:05:57.612,0:06:02.600
Bu iki devin, Michelangelo [br]ve II. Julius'un karşılaşması

0:06:02.624,0:06:05.061
bize Sistine Şapeli'ni verdi.

0:06:05.641,0:06:08.428
Michelangelo projeye [br]kendini öylesine adamıştı ki

0:06:08.452,0:06:12.835
işi üç buçuk senede bitirmeyi başardı,

0:06:12.859,0:06:17.128
bunu yapmak için çekirdek kadrosu ile [br]zamanının çoğunu, saatlerini,

0:06:17.152,0:06:20.843
tavana hikâyeler çizmek için başının [br]yukarısına uzanarak geçirdi.

0:06:21.424,0:06:23.474
Haydi bu tavana bakalım

0:06:23.498,0:06:26.329
ve hikâye anlatımının [br]küreselleşmesini görelim.

0:06:26.353,0:06:30.765
Artık çevrenizdeki dünyaya ilişkin [br]bilindik sanatsal referanslar yok.

0:06:30.789,0:06:35.432
Sadece mekân, yapı ve enerji var;

0:06:35.456,0:06:40.053
sanatsal renklerden çok yapısal [br]formların yön verdiği,

0:06:40.077,0:06:44.010
dokuz pano şeklinde açılan, [br]boyanmış devasa bir çerçeve.

0:06:44.034,0:06:47.811
Girişin en ucunda duruyoruz,

0:06:47.835,0:06:51.941
mihraptan ve din adamlarına ait[br]kapıyla kapalı yerden uzakta

0:06:51.965,0:06:57.212
ve bir başlangıç noktası arayarak [br]uzaklara bakıyoruz.

0:06:57.236,0:07:01.252
İster bilimsel araştırma olsun, isterse [br]İncil'le ilgili gelenek yönünden olsun,

0:07:01.276,0:07:04.596
ilk kıvılcım açısından düşünüyoruz.

0:07:04.620,0:07:06.753
Michelangelo, bize aydınlık ve karanlığın

0:07:06.777,0:07:09.518
ayrımını verirken, [br]yani dar alana şıkışmış,

0:07:09.542,0:07:12.931
uzaktan bulanık görünen, [br]net olmayan bir figürü,

0:07:12.955,0:07:15.439
ilk enerjiyi vermiştir.

0:07:15.463,0:07:17.792
Bir sonraki figür daha büyük görünür

0:07:17.816,0:07:21.243
ve bir taraftan diğer tarafa [br]atılan bir figür görürsünüz.

0:07:21.267,0:07:26.253
Ardında güneşi, ayı, [br]bitki örtüsünü bırakır gider.

0:07:26.277,0:07:30.284
Michelangelo diğer sanatçıların aksine,

0:07:30.308,0:07:32.352
ortaya çıkarılan şeye odaklanmamıştır.

0:07:32.376,0:07:35.719
Yaratılış eylemine odaklanmıştır.

0:07:35.743,0:07:40.117
Sonra hareket durur, [br]bir şiirdeki durak gibi

0:07:40.141,0:07:41.393
ve yaratıcı orada dolaşır.

0:07:41.417,0:07:42.696
Peki ne yapıyor?

0:07:42.720,0:07:45.575
Yeryüzünü mü yaratıyor? [br]Denizi mi yaratıyor?

0:07:45.599,0:07:50.290
Ya da kendi eserine mi dönüp bakıyor, [br]evrene ve hazinelerine,

0:07:50.314,0:07:52.045
aynı Michelangelo'nun

0:07:52.069,0:07:54.666
tavandaki çalışmasına dönüp bakarak

0:07:54.690,0:07:57.484
"iyi görünüyor" demesi gerektiği gibi.

0:07:58.388,0:08:00.493
Artık sahne belirlenmiş

0:08:00.517,0:08:04.195
ve yaratılışın doruk noktasına [br]geliyorsunuz, yani insanoğluna.

0:08:04.219,0:08:08.549
Âdem göze çarpıyor, koyu bir fonda [br]açık renkli bir figür.

0:08:08.573,0:08:10.331
Ama yakından bakınca,

0:08:10.355,0:08:13.007
bacağı yerde tembelce duruyor,

0:08:13.031,0:08:15.321
kolu dizi üzerinde ağırlaşmış.

0:08:15.345,0:08:19.022
Âdem, onu büyüklüğe yöneltecek olan

0:08:19.046,0:08:21.334
içindeki kıvılcımdan yoksun.

0:08:21.358,0:08:26.123
O kıvılcım yaratıcı tarafından [br]o parmakla bahşedilmek üzere,

0:08:26.147,0:08:28.818
ki Âdem'in elinden bir milimetre uzakta.

0:08:28.842,0:08:30.787
Bu bizi koltuklarımızın ucuna getiriyor,

0:08:30.811,0:08:33.826
çünkü o temasa bir anlık uzaklıktayız,

0:08:33.850,0:08:36.751
ki onunla insan kendi amacını keşfederek

0:08:36.775,0:08:39.759
sıçrayacak ve yaratılışın [br]zirvesinde yerini alacak.

0:08:39.783,0:08:43.044
Sonra Michelangelo beraberlik verdi.

0:08:43.068,0:08:44.896
Diğer kolda kim var?

0:08:45.531,0:08:47.227
Havva, ilk kadın.

0:08:47.251,0:08:50.160
Hayır, o sonradan akla gelen [br]bir fikir değil. Planın bir parçası.

0:08:50.184,0:08:52.657
O her zaman aklındaydı.

0:08:52.681,0:08:56.886
Ona bakın, Tanrı'yla öylesine yakın ki [br]eli O'nun koluna sarılmış.

0:08:57.329,0:09:02.737
Ve 21. yüzyılda yaşayan Amerikalı [br]bir sanat tarihçisi olarak bana göre,

0:09:02.761,0:09:05.613
resmin bana seslendiği an işte oydu.

0:09:05.637,0:09:08.985
Çünkü insan dramının bu temsilinin hep

0:09:09.009,0:09:11.922
erkekler ve kadınlarla [br]ilgili olduğunu fark ettim --

0:09:11.946,0:09:15.736
öylesine ki tavanın tam ortası, kalbi

0:09:15.760,0:09:18.174
Âdem'in değil, kadının yaratılışıdır.

0:09:18.198,0:09:22.122
İşin gerçeği onları Cennet Bahçesi'nde [br]birlikte gördüğünüzde,

0:09:22.146,0:09:23.683
bir araya geliyorlar

0:09:23.707,0:09:28.099
ve birlikte gururlu duruşları [br]giderek utanca dönüşüyor.

0:09:28.647,0:09:31.316
Artık tavanda kritik noktadasınız.

0:09:31.340,0:09:34.423
Tam olarak kilisede daha [br]ileriye gidemeyeceğimiz

0:09:34.447,0:09:35.902
bir noktadayız.

0:09:35.926,0:09:39.282
Kapısı olan kapalı yer, [br]bizi özel odanın dışında tutuyor

0:09:39.306,0:09:41.819
ve aynı Âdem ve Havva gibi [br]uzaklaştırılıyoruz.

0:09:41.843,0:09:43.599
Tavanda geri kalan sahneler,

0:09:43.623,0:09:46.467
etrafımızdaki dünyanın [br]kalabalık kaosunu yansıtıyor.

0:09:46.491,0:09:48.715
Nuh, gemisi ve tufan var.

0:09:48.739,0:09:52.329
Nuh var. Kurban kesiyor [br]ve Tanrı'yla anlaşma yapıyor.

0:09:52.353,0:09:53.639
Belki o kurtarıcı.

0:09:54.031,0:09:57.763
Ah, hayır, Nuh üzümleri yetiştirip, [br]şarabı icat edip,

0:09:57.787,0:09:59.945
sarhoş olmuş ve ahırında [br]çıplak kendinden geçmişti.

0:10:00.385,0:10:02.759
Tavanı dizayn etmek için ilginç bir yol,

0:10:02.783,0:10:04.707
Tanrı'nın hayatı yaratmasıyla başlayıp

0:10:04.731,0:10:07.226
bir adamın ahırda körkütük [br]sarhoş olmasıyla biten.

0:10:07.250,0:10:09.706
Öyle ki Âdem'le kıyaslayınca,

0:10:09.730,0:10:12.498
Michelangelo'nun bizimle [br]dalga geçtiğini düşünebilirsiniz.

0:10:12.693,0:10:14.736
Ancak kasveti Nuh'un tam altında

0:10:14.760,0:10:18.278
parlak renkler kullanarak yok etmek üzere:

0:10:18.302,0:10:21.692
Zekeriya peygamberin üzerindeki [br]zümrüt, topaz, kırmızı.

0:10:21.716,0:10:24.695
Zekeriya doğudan gelen bir ışığı müjdeler

0:10:24.719,0:10:28.407
ve o noktada yeni bir [br]istikamete yöneltiliriz,

0:10:28.431,0:10:32.306
bu yolculukta bize yol gösterecek olan [br]kadın biliciler ve peygamberlerle beraber.

0:10:32.330,0:10:35.628
Yolu güvenli hâle getiren [br]erkek ve kadın kahramanlar var,

0:10:35.652,0:10:38.136
anneleri ve babaları takip ediyoruz.

0:10:38.160,0:10:42.245
Onlar ileri doğru götüren, bu büyük [br]insan motorunun itici güçleri.

0:10:42.269,0:10:45.176
Şimdi tavanın kilit noktasındayız,

0:10:45.200,0:10:47.379
bütün her şeyin zirvesinde,

0:10:47.403,0:10:50.633
sanki yerinden bizim alanımıza düşmek [br]üzereymiş gibi görünen,

0:10:50.657,0:10:51.997
bizim alanımıza giren

0:10:52.021,0:10:53.304
bir figür ile.

0:10:53.328,0:10:55.869
Bu en önemli an.

0:10:55.893,0:10:57.765
Geçmiş şimdiki zamanla buluşuyor.

0:10:57.789,0:11:01.005
Bu figür, bir balinanın midesinde [br]üç gün geçiren Hz. Yunus,

0:11:01.029,0:11:03.882
Hristiyanlar için İsa'nın [br]fedakârlığıyla insanlığın

0:11:03.906,0:11:05.169
yenilenişinin sembolüdür,

0:11:05.193,0:11:07.941
ama her gün orayı ziyaret eden [br]bütün inançlardan

0:11:07.965,0:11:10.735
yığınla müze ziyaretçisi için

0:11:10.759,0:11:17.345
o, uzak geçmişle şu anki gerçeğin [br]karşılaşıp buluştuğu andır.

0:11:18.091,0:11:22.684
Bütün bunlar bizi mihrap duvarının [br]genişleyen kemerine getiriyor,

0:11:22.708,0:11:25.471
burada Michelangelo'nun [br]Son Yargı'sını görüyoruz,

0:11:25.495,0:11:29.361
1534'te dünya tekrar değiştikten [br]sonra boyanmış.

0:11:29.385,0:11:31.403
Reformasyon Kilise'yi böldü,

0:11:31.403,0:11:34.341
Osmanlı İmparatorluğu İslam'ı herkesçe [br]bilinen bir kelime hâline getirdi

0:11:34.341,0:11:37.819
ve Macellan Pasifik Okyanusu'na [br]bir yol buldu.

0:11:37.843,0:11:42.505
Venedik'ten öteye hiç gitmemiş [br]59 yaşında bir sanatçı

0:11:42.529,0:11:44.723
bu yeni dünyaya nasıl hitap edecekti?

0:11:44.747,0:11:47.790
Michelangelo kaderi resmetmeyi seçti,

0:11:47.814,0:11:49.634
mükemmeliyet mirasını bırakmak için

0:11:49.658,0:11:51.278
her birimiz için müşterek olan

0:11:51.302,0:11:54.471
o evrensel isteği.

0:11:54.495,0:11:57.426
Son Yargı'yı, dünyanın sonunu Hristiyan [br]

0:11:57.450,0:11:58.762
bakış açısından anlatarak,

0:11:58.786,0:12:01.924
Michelangelo size bu çarpıcı [br]güzel bedenlere sahip

0:12:01.948,0:12:05.103
bir dizi figürü veriyor.

0:12:05.127,0:12:07.849
Artık örtüleri yok, bir çift dışında

0:12:07.873,0:12:09.110
başka portre yok.

0:12:09.134,0:12:11.852
Yalnızca bedenlerden [br]oluşan bir kompozisyon,

0:12:11.876,0:12:15.262
391 tane, hiçbiri birbirine benzemiyor,

0:12:15.286,0:12:17.740
her birimiz gibi benzersizler.

0:12:17.764,0:12:21.506
Alt köşeden başlayarak yerden çıkıyor,

0:12:21.530,0:12:24.252
mücadele ederek yükselmeye çalışıyorlar.

0:12:24.276,0:12:26.732
Yükselenler diğerlerine [br]yardım etmek için geriye uzanıyor

0:12:26.756,0:12:28.593
ve inanılmaz bir vinyette,

0:12:28.617,0:12:31.709
bu yeni dünyadaki [br]insanların beraberliğine dair

0:12:31.733,0:12:34.455
inanılmaz bakış açısıyla[br]bir siyahi adamla bir beyaz adam

0:12:34.479,0:12:35.921
birlikte çekiliyorlar.

0:12:35.945,0:12:39.452
Alanın aslan payı [br]kazananların çemberine gidiyor.

0:12:39.476,0:12:44.312
Burada erkekleri ve kadınları sporcular [br]gibi tamamen çıplak görüyorsunuz.

0:12:44.336,0:12:46.648
Onlar zorlukların üstesinden [br]gelmiş olanlar

0:12:46.672,0:12:50.386
ve Michelangelo'nun zorlukla [br]savaşan, engellerin üstesinden gelen

0:12:50.410,0:12:51.684
insanlara dair bakışı --

0:12:51.708,0:12:53.602
aynı sporcular gibiler.

0:12:53.626,0:12:57.055
Bu olağanüstü spot ışığında[br]gerinen ve poz veren

0:12:57.079,0:12:59.163
erkek ve kadınlar var.

0:12:59.555,0:13:02.100
Bu toplantıyı yöneten ise İsa,

0:13:02.124,0:13:04.142
önce çarmıhta acı çeken bir adam,

0:13:04.166,0:13:06.570
şimdi ise Cennet'te şanlı bir hükümdar.

0:13:06.594,0:13:09.612
Ve Michelangelo'nun [br]resminde gösterdiği gibi

0:13:09.636,0:13:12.214
zorluklar, yenilgiler ve engeller,

0:13:12.238,0:13:15.472
bunlar mükemmeliyeti sınırlamıyor, [br]onu geliştiriyor.

0:13:16.276,0:13:18.864
Bu bizi garip bir şeye yöneltiyor.

0:13:18.888,0:13:20.705
Burası Papa'nın özel şapeli

0:13:20.729,0:13:23.906
ve onu anlatmanın en iyi yolu ise[br]aslında bir çıplaklar havuzu olduğu.

0:13:23.910,0:13:27.673
Ancak Michelangelo sadece en iyi sanatsal [br]dili kullanmaya çalışıyordu,

0:13:27.697,0:13:30.285
düşünebildiği en evrensel sanatsal dili:

0:13:30.309,0:13:32.069
İnsan bedeninin dilini.

0:13:32.093,0:13:37.899
Cesaret veya kendine hâkim olma gibi [br]meziyetleri gösterme yolu yerine,

0:13:37.923,0:13:42.188
harici bir gücün içsel [br]kuvvetini göstermek için

0:13:42.212,0:13:46.463
II. Julius'un harika heykel [br]koleksiyonundan esinlenmişti.

0:13:47.368,0:13:50.733
Bir çağdaşı şapelin ihtilafa [br]sebebiyet vermemek için

0:13:50.757,0:13:54.615
çok fazla güzel olduğunu yazmış.

0:13:54.639,0:13:55.988
Ve böyle de olmuş.

0:13:56.012,0:13:59.550
Michelangelo çok geçmeden [br]baskı makinesi sayesinde

0:13:59.574,0:14:02.696
çıplaklıkla ilgili şikâyetlerin [br]her tarafa yayıldığını öğrendi

0:14:02.720,0:14:05.230
ve kısa bir süre sonra insan [br]dramına dair başyapıtı

0:14:05.230,0:14:07.040
pornografi olarak nitelendirildi,

0:14:07.040,0:14:09.215
ki o noktada iki tane daha portre ekledi,

0:14:09.239,0:14:11.723
biri onu eleştiren papanın [br]adamlarından biri,

0:14:11.747,0:14:15.879
diğeri de sportmen olarak değil, [br]boş bir kabuk olarak kendisi,

0:14:15.903,0:14:18.324
uzun zamandır acı çeken [br]bir mağdurun ellerinde.

0:14:18.348,0:14:22.016
Öldüğü sene bu figürlerden bazılarına [br]örtü konduğunu gördü,

0:14:22.040,0:14:25.167
şan ve şerefi için [br]büyük gayretine karşılık

0:14:25.167,0:14:28.167
önemsiz bir rahatsızlığın zaferi olarak.

0:14:28.167,0:14:29.931
Ve şu anda

0:14:29.955,0:14:31.685
burada duruyoruz.

0:14:31.709,0:14:34.029
Bu alanda başlangıçlar ve sonlar arasında,

0:14:34.053,0:14:36.318
insan deneyiminin yüce, olağanüstü

0:14:36.342,0:14:40.574
bütünlüğü içinde hapsolmuşuz.

0:14:40.598,0:14:44.569
Sistine Şapeli sanki bir aynaymış gibi [br]etrafımıza bakmamız için bizi zorluyor.

0:14:44.593,0:14:45.890
Bu resimde ben kimim?

0:14:45.914,0:14:47.220
Kalabalıklar içinde biri miyim?

0:14:47.244,0:14:48.617
Sarhoş adam mıyım?

0:14:48.641,0:14:50.097
Sportmen adam mıyım?

0:14:50.121,0:14:52.381
Bu coşku veren güzel sığınağı [br]terk ederken,

0:14:52.405,0:14:56.349
hayatın en büyük sorusunu kendimize [br]sormak için ilham alıyoruz:

0:14:56.373,0:15:01.211
Ben kimim ve hayatın bu büyük [br]tiyatrosunda hangi rolü oynuyorum?

0:15:01.549,0:15:02.720
Teşekkürler.

0:15:02.744,0:15:06.192
(Alkış)

0:15:06.216,0:15:09.187
Bruno Giussani: Elizabeth Lev, [br]teşekkürler.

0:15:09.211,0:15:13.067
Elizabeth, şu pornografi meselesinden,

0:15:13.091,0:15:17.904
çok fazla çıplaktan, günlük hayat [br]sahnesinden ve o zamana göre

0:15:18.555,0:15:20.420
uygunsuz şeylerden bahsettin.

0:15:20.444,0:15:22.050
Ancak hikâye daha da fazla.

0:15:22.074,0:15:25.094
Sadece figürlerin bazılarını [br]rötuş yapıp kapatmak değil.

0:15:25.118,0:15:27.792
Bu sanat çalışması bunun yüzünden [br]neredeyse bozulacaktı.

0:15:28.383,0:15:31.408
Elizabeth Lev: Son Yargı'nın etkisi[br]çok büyüktü.

0:15:31.432,0:15:34.382
Matbaa herkesin onu görmesini sağladı.

0:15:34.406,0:15:37.691
Yani bu birkaç haftada olan [br]bir şey değildi.

0:15:37.715,0:15:42.183
Bu 20 yıl boyunca yazılanlar [br]ve şikâyetler ile

0:15:42.207,0:15:44.131
Kilise'ye şöyle söylemler

0:15:44.155,0:15:45.323
sonucunda oldu,

0:15:45.327,0:15:47.952
"Bize hayatımızı nasıl yaşayacağımızı [br]söylemen mümkün değil.

0:15:47.952,0:15:51.286
Papa'nın şapelinde pornografi [br]olduğunu fark ettiniz mi?"

0:15:51.310,0:15:53.770
Bu çalışmanın tahrip edilmesi için

0:15:53.794,0:15:56.510
şikâyetler ve ısrarlardan sonra,

0:15:56.534,0:15:58.695
nihayetinde Michelangelo'nun öldüğü sene

0:15:58.719,0:16:00.800
sonunda Kilise bir orta yol,

0:16:00.824,0:16:02.355
resimleri kurtarmak için bir yol buldu

0:16:02.379,0:16:05.696
ve bu yol da ekstra 30 örtüyü koymaktı,

0:16:05.720,0:16:08.467
o da tesadüfen incir yaprağıyla [br]kapama özgünlüğü oldu.

0:16:08.491,0:16:10.079
İşte bu buradan çıktı,

0:16:10.103,0:16:14.233
bir sanat çalışmasını kurtarmaya [br]çalışan bir kiliseden çıktı,

0:16:14.257,0:16:16.698
aslında ona zarar verici veya [br]tahrip edici değildi.

0:16:16.888,0:16:19.675
BG: Bu şimdi bize sunduğunuz, [br]insanların bugün

0:16:19.699,0:16:22.673
Sistine Şapeli'ne gittiğinde [br]aldığı klasik tur değil.

0:16:22.697,0:16:24.800
(Gülüşmeler)

0:16:24.824,0:16:26.605
EL: Bilmiyorum, bu bir reklam mı?

0:16:26.629,0:16:28.306
(Gülüşmeler)

0:16:28.330,0:16:31.318
BG: Hayır, hayır, hayır, [br]öyle değil, bir açıklama.

0:16:31.342,0:16:35.256
Bugün sanat deneyimi [br]sorunlarla karşılaşıyor.

0:16:35.280,0:16:38.155
Çok fazla insan bunu orada görmek istiyor

0:16:38.179,0:16:41.306
ve sonuç, beş milyon insanın [br]o küçük kapıdan girip

0:16:41.330,0:16:43.631
biraz önce deneyimlediğimizden tamamen

0:16:43.631,0:16:44.877
farklı şekilde deneyimlemeleri.

0:16:44.877,0:16:48.390
EL: Doğru. Katılıyorum. Bence durup [br]bakabilmek gerçekten güzel.

0:16:48.414,0:16:50.715
Ama şunu da anlıyorum ki o günlerde bile

0:16:50.739,0:16:52.751
günde 28.000 insan varken,

0:16:52.775,0:16:55.885
o günlerde bile bütün [br]o insanlarla oradayken

0:16:55.909,0:16:58.314
çevrenize bakıp 500 yıl önce [br]boyanmış bir sıvanın

0:16:58.338,0:17:01.934
yanınızda duran, [br]ağızları açık yukarı doğru bakan

0:17:01.958,0:17:05.066
bütün o insanları hâlâ çekebilmesinin

0:17:05.090,0:17:07.065
çok inanılmaz olduğunu düşünüyorum.

0:17:07.089,0:17:12.014
Güzelliğin zamanın ve [br]coğrafik mekânın ötesinde

0:17:12.018,0:17:14.745
hepimize gerçekten nasıl hitap ettiğine [br]dair büyük bir söylem.

0:17:14.749,0:17:15.943
BG: Liz, grazie.

0:17:15.967,0:17:17.174
EL: Grazie a te.

0:17:17.198,0:17:18.374
BG: Teşekkürler.

0:17:18.398,0:17:20.261
(Alkış)