WEBVTT

00:00:00.782 --> 00:00:02.687
Zamislite da ste u Rimu

00:00:02.711 --> 00:00:05.914
i prispeli ste do Vatikanskih muzeja.

00:00:06.301 --> 00:00:09.544
Vukli ste se kroz dugačke hodnike,

00:00:09.568 --> 00:00:14.008
pored statua, fresaka
i mnogih drugih stvari.

00:00:14.380 --> 00:00:16.725
Uputili ste se ka Sikstinskoj kapeli.

00:00:16.749 --> 00:00:22.125
Konačno - dugačak hodnik,
stepenik i vrata.

00:00:22.149 --> 00:00:25.147
Nalazite se na pragu Sikstinske kapele.

NOTE Paragraph

00:00:25.171 --> 00:00:26.935
Pa, šta očekujete?

00:00:26.959 --> 00:00:29.483
Uzdignute zvonike? Horove anđela?

00:00:29.507 --> 00:00:31.665
Nemamo ništa od toga tamo.

00:00:32.109 --> 00:00:35.998
Umesto toga, možda se pitate, šta imamo?

NOTE Paragraph

00:00:36.022 --> 00:00:38.646
Pa, zavese preko Sikstinske kapele.

00:00:38.670 --> 00:00:41.625
Mislim, bukvalno ste okruženi
oslikanim zavesama,

00:00:41.649 --> 00:00:44.064
originalnim ukrasima ove kapele.

00:00:44.088 --> 00:00:45.656
Crkve su koristile tapiserije

00:00:45.656 --> 00:00:48.586
ne samo radi zaštite od hladnoće
tokom dugih službi,

00:00:48.586 --> 00:00:52.111
već i kao način predstavljanja
velikog pozorišta života.

00:00:52.631 --> 00:00:55.856
Ljudska drama
u kojoj svako od nas igra ulogu

00:00:55.856 --> 00:01:00.595
predstavlja veliku priču,
priču koja obuhvata ceo svet

00:01:00.619 --> 00:01:03.684
i koja se razotkriva u tri nivoa

00:01:03.708 --> 00:01:05.950
na oslikanoj površini Sikstinske kapele.

NOTE Paragraph

00:01:06.382 --> 00:01:10.283
Ova zgrada je započeta
kao prostor za malu grupu bogatih,

00:01:10.283 --> 00:01:12.109
obrazovanih hrišćanskih sveštenika.

00:01:12.528 --> 00:01:15.205
Tu su se molili. Tu su odabirali papu.

00:01:15.229 --> 00:01:16.381
Pre petsto godina,

00:01:16.405 --> 00:01:18.912
bilo je to vrhunsko utočište
za sveštenike.

00:01:19.548 --> 00:01:25.419
Pa, možda se pitate,
kako to da danas privlači i očarava

00:01:25.443 --> 00:01:28.109
pet miliona ljudi godišnje,

00:01:28.133 --> 00:01:30.372
sasvim različitog porekla?

00:01:30.396 --> 00:01:34.932
Zato što se u tom sabijenom prostoru
odvijala kreativna eksplozija,

00:01:34.956 --> 00:01:39.788
podstaknuta intenzivnim uzbuđenjem
zbog novih geopolitičkih granica,

00:01:39.812 --> 00:01:44.107
što je zapalilo drevnu
misionarsku tradiciju Crkve

00:01:44.131 --> 00:01:47.409
i stvorilo jedno od najvećih dela
u istoriji umetnosti.

NOTE Paragraph

00:01:48.064 --> 00:01:52.442
Ovaj razvoj se odigrao
kao velika evolucija,

00:01:52.442 --> 00:01:55.457
napravivši pomak od svog početka,
od nekolicine pripadnika elite

00:01:55.457 --> 00:01:58.792
da bi najzad mogao da se obrati
čitavoj publici ljudi

00:01:58.816 --> 00:02:00.838
koja pristiže iz svih krajeva sveta.

00:02:01.222 --> 00:02:03.976
Ovaj razvoj se odigrao u tri faze,

00:02:04.000 --> 00:02:07.111
od kojih je svaka vezana
za istorijske okolnosti.

00:02:07.135 --> 00:02:09.166
Prva je bila prilično ograničenog dometa.

00:02:09.190 --> 00:02:12.093
Odražavala je perspektivu
koja je bila prilično palanačka.

00:02:12.096 --> 00:02:16.350
Druga se desila nakon dramatičnih izmena
u pogledima na svet

00:02:16.374 --> 00:02:19.065
po Kolumbovom istorijskom putovanju;

00:02:19.089 --> 00:02:20.470
a treća,

00:02:20.470 --> 00:02:23.596
kada je uveliko bilo u toku
razdoblje velikih geografskih otkrića,

00:02:23.596 --> 00:02:27.359
a crkva je bila dorasla izazovu
da postane globalna.

NOTE Paragraph

00:02:28.330 --> 00:02:32.342
Prvobitni ukrasi u ovoj crkvi
odražavali su manji svet.

00:02:32.366 --> 00:02:33.680
Tu su bile užurbane scene

00:02:33.704 --> 00:02:37.561
koje su iznosile priče
o životu Isusa i Mojsija,

00:02:37.585 --> 00:02:41.622
prikazujući razvoj
jevrejskog i hrišćanskog naroda.

00:02:41.646 --> 00:02:43.983
Čovek koji je ovo naručio,
Papa Sikst IV,

00:02:44.007 --> 00:02:47.326
okupio je tim snova firentinske umetnosti,

00:02:47.350 --> 00:02:50.249
uključujući ljude
kao što je Sandro Botičeli

00:02:50.273 --> 00:02:53.850
i čovek koji će kasnije postati
Mikelanđelov učitelj slikanja,

00:02:53.874 --> 00:02:55.412
Girlandajo.

00:02:55.436 --> 00:03:00.781
Ti ljudi su prekrili zidove
frizom čistih boja,

00:03:00.805 --> 00:03:04.106
a u tim pričama ćete primetiti
poznate pejzaže.

00:03:04.130 --> 00:03:07.996
Umetnici su koristili rimske spomenike
ili pejzaže Toskane

00:03:08.020 --> 00:03:11.338
da bi prizvale daleku priču,
nešto mnogo poznatije.

00:03:11.352 --> 00:03:15.117
Uz dodate slike 
papinih prijatelja i porodice,

00:03:15.141 --> 00:03:17.974
ovo je bila savršena dekoracija
za malu palatu

00:03:17.998 --> 00:03:20.237
ograničenu samo na evropski kontinent.

00:03:20.244 --> 00:03:25.114
Međutim, 1492. godine
otkriven je Novi svet

00:03:25.138 --> 00:03:27.082
i širili su se vidici,

00:03:27.106 --> 00:03:33.462
pa je i ovaj mikrokosmos
od 40 sa 14 metara morao da se proširi.

00:03:33.486 --> 00:03:34.806
I jeste,

00:03:34.830 --> 00:03:36.782
zahvaljujući kreativnom geniju,

00:03:36.806 --> 00:03:39.623
vizionaru i sjajnoj priči.

NOTE Paragraph

00:03:40.138 --> 00:03:42.301
Kreativni genije je bio
Mikelanđelo Buonaroti,

00:03:42.301 --> 00:03:44.315
koji je imao 33 godine kada su ga izabrali

00:03:44.315 --> 00:03:47.195
da ukrasi tavanicu
površine 1 115 kvadratnih metara,

00:03:47.195 --> 00:03:49.866
i stvari mu nisu išle na ruku -
obučio se da bude slikar,

00:03:49.866 --> 00:03:51.996
ali je to napustio
da bi se bavio skulpturom.

00:03:52.020 --> 00:03:55.478
Bilo je ljutih mecena u Firenci
jer je ostavio gomilu

00:03:55.502 --> 00:03:57.176
nezavršenih narudžbina,

00:03:57.200 --> 00:04:00.863
jer ga je u Rim namamila mogućnost
velikog skulptorskog projekta,

00:04:00.887 --> 00:04:03.468
a taj projekat je propao.

00:04:03.492 --> 00:04:06.621
Ostala mu je narudžbina
da naslika 12 apostola

00:04:06.645 --> 00:04:09.566
na ukrasnoj pozadini
tavanice Sikstinske kapele,

00:04:09.590 --> 00:04:13.128
koja bi izgledala
kao bilo koja druga tavanica u Italiji.

NOTE Paragraph

00:04:13.615 --> 00:04:15.446
Ipak, genije je bio dorastao izazovu.

00:04:15.470 --> 00:04:18.968
U doba kada se čovek usudio
da plovi Atlantskim okeanom,

00:04:18.992 --> 00:04:22.520
Mikelanđelo se usudio da krstari
novim umetičkim vodama.

00:04:23.027 --> 00:04:25.263
On će, takođe, ispričati priču -

00:04:25.287 --> 00:04:28.819
ne o apostolima, već o velikim počecima,

00:04:28.843 --> 00:04:30.515
priču o postanju.

NOTE Paragraph

00:04:31.087 --> 00:04:34.018
Ne prolaze baš tako lako
te priče na tavanici.

00:04:34.042 --> 00:04:38.850
Kako biste mogli da razaznate
užurbanu scenu 19 metara ispod nje?

00:04:38.874 --> 00:04:41.729
Slikarska tehnika
koja se tokom 200 godina prenosila

00:04:41.753 --> 00:04:45.067
u firentinskim ateljeima nije bila spremna
za ovakvu vrstu priče.

NOTE Paragraph

00:04:45.694 --> 00:04:48.662
No, Mikelanđelo nije stvarno bio slikar,

00:04:48.686 --> 00:04:50.970
pa je radio šta je mogao.

00:04:50.994 --> 00:04:54.476
Umesto uobičajenog
popunjavanja prostora užurbanošću,

00:04:54.500 --> 00:04:58.299
uzeo je čekić i dleto
i odlomio delić mermera

00:04:58.323 --> 00:05:00.753
da bi pokazao figuru unutra.

00:05:00.777 --> 00:05:02.945
Mikelanđelo je bio esencijalist;

00:05:02.969 --> 00:05:07.355
pričao je svoju priču
kroz snažna, dinamična tela.

NOTE Paragraph

00:05:07.379 --> 00:05:12.146
Taj plan je prihvatio
upečatljivi papa Julije II,

00:05:12.170 --> 00:05:15.791
čovek koji nije zazirao
od Mikelanđelove smele genijalnosti.

00:05:15.815 --> 00:05:17.697
Bio je bratanac pape Siksta IV,

00:05:17.721 --> 00:05:21.828
bio je prisutan u umetnosti 30 godina
i bio je svestan njene moći.

00:05:21.852 --> 00:05:24.916
Istorija mu je nadenula
nadimak pape ratnika,

00:05:24.940 --> 00:05:28.730
ali zaveštanje ovog čoveka Vatikanu -
to nisu tvrđave i artiljerija,

00:05:28.754 --> 00:05:30.070
već umetnost.

00:05:30.094 --> 00:05:32.673
Ostavio nam je Rafaelove sobe,
Sikstinsku kapelu.

00:05:32.697 --> 00:05:34.472
Ostavio je Baziliku sv. Petra,

00:05:34.472 --> 00:05:40.069
kao i izvanrednu zbirku
grčko-rimskih skulptura -

00:05:40.093 --> 00:05:44.233
izrazito nehrišćanske radove,
koja će postati kolevka

00:05:44.257 --> 00:05:48.142
prvog svetskog modernog muzeja,
Vatikanskih muzeja.

00:05:48.847 --> 00:05:50.271
Julije je bio čovek

00:05:50.295 --> 00:05:54.079
koji je predviđao da će Vatikan
biti večno od značaja

00:05:54.103 --> 00:05:56.192
kroz raskoš i lepotu

00:05:56.216 --> 00:05:57.588
i bio je u pravu.

00:05:57.612 --> 00:06:02.600
Susret između ove dve veličine,
Mikelanđela i Julija II -

00:06:02.624 --> 00:06:05.631
to je ono što nam je omogućilo
da imamo Sikstinsku kapelu.

00:06:05.641 --> 00:06:08.428
Mikelanđelo je bio
toliko posvećen projektu

00:06:08.452 --> 00:06:12.835
da je uspeo da završi posao
za tri i po godine,

00:06:12.859 --> 00:06:17.128
uz minimum pomoćnika i provodeći
većinu vremena, nekoliko sati bez prekida,

00:06:17.152 --> 00:06:20.843
dosežući iznad svoje glave
da bi naslikao priče na tavanici.

NOTE Paragraph

00:06:21.424 --> 00:06:23.474
Hajde da pogledamo ovu tavanicu

00:06:23.498 --> 00:06:26.329
i vidimo kako pripovedanje
postaje globalno.

00:06:26.353 --> 00:06:30.765
Nema više poznatih umetničkih aluzija
na svet oko nas.

00:06:30.789 --> 00:06:35.432
Postoji samo prostor,
struktura i energija;

00:06:35.456 --> 00:06:40.053
monumentalni oslikani okvir
koji sadrži devet segmenata,

00:06:40.077 --> 00:06:44.010
pod većim uticajem skulpturalnog oblika
nego slikarske boje.

00:06:44.034 --> 00:06:47.811
Stojimo na samom kraju pokraj ulaza,

00:06:47.835 --> 00:06:51.941
daleko od oltara i ograđenog prostora
predviđenog za sveštenike,

00:06:51.965 --> 00:06:57.212
zagledani u daljinu,
tragajući za početkom.

00:06:57.236 --> 00:07:01.252
Bilo da su u pitanju okviri
naučne potrage ili biblijske tradicije,

00:07:01.276 --> 00:07:04.596
naša razmišljanja su vezana
za iskonsku iskru.

00:07:04.620 --> 00:07:06.923
Mikelanđelo nam je dao početnu energiju

00:07:06.923 --> 00:07:09.518
kada nam je dao razdvajanje
svetlosti i tame,

00:07:09.542 --> 00:07:12.931
uzburkane mutne figure u daljini,

00:07:12.955 --> 00:07:15.439
zbijene na uskom prostoru.

00:07:15.463 --> 00:07:17.792
Sledeća figura se nazire kao veća

00:07:17.816 --> 00:07:21.243
i vidite figuru koja juri
sa jedne strane na drugu.

00:07:21.267 --> 00:07:26.253
Ostavlja za sobom sunce, mesec, rastinje.

00:07:26.277 --> 00:07:30.284
Mikelanđelo nije bio fokusiran
na stvari koje su stvarane,

00:07:30.308 --> 00:07:32.352
za razliku od drugih umetnika.

00:07:32.376 --> 00:07:35.719
Bio je usredsređen na čin stvaranja.

NOTE Paragraph

00:07:35.743 --> 00:07:39.981
A zatim pokret prestaje,
kao cezura u poeziji

00:07:39.981 --> 00:07:41.393
i Stvoritelj lebdi u vazduhu.

00:07:41.417 --> 00:07:42.696
Šta to radi?

00:07:42.720 --> 00:07:45.575
Da li stvara zemlju? Da li stvara more?

00:07:45.599 --> 00:07:50.104
Ili sagledava delo svojih ruku,
univerzum i njegova blaga,

00:07:50.104 --> 00:07:52.375
baš kao što je to
verovatno činio i Mikelanđelo,

00:07:52.375 --> 00:07:54.666
pogledavši svoje delo na tavanici

00:07:54.690 --> 00:07:57.484
i dajući na znanje: „Dobro je.“

NOTE Paragraph

00:07:58.388 --> 00:08:00.493
Scena je sada postavljena

00:08:00.517 --> 00:08:04.195
i stižete do kulminacije stvaranja,
a to je čovek.

00:08:04.219 --> 00:08:08.549
Adam upada u oči, svetla figura
na tamnoj pozadini.

00:08:08.573 --> 00:08:10.331
Međutim, ako pogledamo bliže,

00:08:10.355 --> 00:08:13.007
noga na zemlji je prilično militava,

00:08:13.031 --> 00:08:15.321
ruka naleže svojom težinom na koleno.

00:08:15.345 --> 00:08:19.022
Adamu nedostaje ta unutrašnja iskra

00:08:19.046 --> 00:08:21.334
koja će ga povući u visine.

00:08:21.358 --> 00:08:26.123
Tu iskru će mu upravo predati
Stvoritelj kroz taj prst,

00:08:26.147 --> 00:08:28.818
koji se nalazi na milimetar
od Adamove ruke.

00:08:28.842 --> 00:08:30.787
To nas dovodi u stanje napetosti,

00:08:30.811 --> 00:08:33.826
jer se nalazimo na trenutak
od tog kontakta,

00:08:33.850 --> 00:08:36.751
kroz koji će taj čovek
otkriti svoju svrhu,

00:08:36.775 --> 00:08:39.759
poskočiti i zauzeti svoje mesto
na samom vrhuncu stvaranja.

NOTE Paragraph

00:08:39.783 --> 00:08:43.044
Zatim Mikelanđelo unosi iznenađenje.

00:08:43.068 --> 00:08:44.896
Ko je u toj drugoj ruci?

00:08:45.531 --> 00:08:47.227
Eva, prva žena.

00:08:47.251 --> 00:08:49.824
Ne, ona nije naknadno smišljena.
Ona je deo plana.

00:08:49.824 --> 00:08:52.657
Oduvek mu je bila na umu.

00:08:52.681 --> 00:08:56.886
Pogledajte je, tako prisna sa Bogom
da se njena šaka uvija oko njegove ruke.

00:08:57.329 --> 00:09:03.557
Za mene, američkog istoričara umetnosti
iz 21. veka, ovo je bio trenutak

00:09:03.557 --> 00:09:05.613
kada mi se slika obratila,

00:09:05.637 --> 00:09:08.985
jer sam shvatila
da je ovaj prikaz ljudske drame

00:09:09.009 --> 00:09:11.922
oduvek bio vezan za muškarca i ženu -

00:09:11.946 --> 00:09:15.736
u toj meri da je u mrtvoj tački,
u središtu tavanice,

00:09:15.760 --> 00:09:18.174
stvaranje žene, ne Adama.

00:09:18.198 --> 00:09:22.122
Zapravo, kada ih vidite zajedno
u rajskom vrtu,

00:09:22.146 --> 00:09:23.683
zajednički padaju

00:09:23.707 --> 00:09:28.099
i zajednički njihovo ponosno držanje
postaje pognuti sram.

NOTE Paragraph

00:09:28.647 --> 00:09:31.316
Sada se nalazite
na kritičnoj tački tavanice.

00:09:31.340 --> 00:09:34.423
Upravo ste na mestu
na kome vi i ja ne možemo

00:09:34.447 --> 00:09:35.902
dalje ići kroz crkvu.

00:09:35.926 --> 00:09:39.282
Ograđeni prostor nas drži podalje
od unutrašnjeg svetilišta

00:09:39.306 --> 00:09:41.819
i prognani smo poput Adama i Eve.

00:09:41.843 --> 00:09:43.599
Preostale scene na tavanici

00:09:43.623 --> 00:09:46.467
oslikavaju gusti haos sveta oko nas.

00:09:46.491 --> 00:09:48.715
Imate Noja, njegovu barku i poplavu.

00:09:48.739 --> 00:09:52.329
Imate Noja. On prinosi žrtvu
i ispunjava zavet dat bogu.

00:09:52.353 --> 00:09:53.639
Možda je spasitelj.

00:09:54.031 --> 00:09:57.763
O, ali ne, Noje je onaj
koji je uzgajao grožđe, izmislio vino,

00:09:57.787 --> 00:09:59.945
napio se i onesvestio se
go u svojoj štali.

00:10:00.385 --> 00:10:02.759
Zanimljiv način za uređivanje tavanice,

00:10:02.783 --> 00:10:04.561
počevši sa bogom koji stvara život,

00:10:04.561 --> 00:10:07.226
završivši sa nekim tipom
mrtvim pijanim u štali.

00:10:07.250 --> 00:10:09.706
Stoga, u poređenju sa Adamom,

00:10:09.730 --> 00:10:12.348
možda biste pomislili
da nas Mikelanđelo ismeva.

NOTE Paragraph

00:10:12.348 --> 00:10:14.736
Međutim, ubrzo zatim će oterati
mračno raspoloženja

00:10:14.760 --> 00:10:18.278
upotrebivši jarke boje upravo ispod Noja:

00:10:18.302 --> 00:10:21.692
smaragdnu, zlatno žutu i grimiznu
na proroku Zahariji.

00:10:21.716 --> 00:10:24.695
Zaharija predviđa
da će svetlo doći sa istoka

00:10:24.719 --> 00:10:28.407
i na toj prekretnici smo usmereni
ka novom odredištu,

00:10:28.431 --> 00:10:32.306
sa prorocima i proročicama
koji nas vode na paradu.

00:10:32.330 --> 00:10:35.628
Imate heroje i heroine
koji pružaju sigurnost

00:10:35.652 --> 00:10:38.136
i sledimo majke i očeve.

00:10:38.160 --> 00:10:40.609
Oni su pokretači
ovog velikog ustrojstva ljudi,

00:10:40.609 --> 00:10:42.269
oni koji ga vode napred.

NOTE Paragraph

00:10:42.269 --> 00:10:45.176
Sada smo na glavnoj tački tavanice,

00:10:45.200 --> 00:10:47.379
vrhuncu svega ovoga,

00:10:47.403 --> 00:10:50.633
sa figurom koja izgleda
kao da će pasti iz svog prostora

00:10:50.657 --> 00:10:51.871
u naš prostor,

00:10:51.871 --> 00:10:53.304
zadirući u naš prostor.

NOTE Paragraph

00:10:53.328 --> 00:10:55.869
Ovo je najvažniji trenutak.

00:10:55.893 --> 00:10:57.765
Prošlost se susreće sa sadašnjošću.

00:10:57.789 --> 00:11:00.749
Ova figura Jone, koji je proveo
tri dana u utrobi kita,

00:11:00.749 --> 00:11:03.386
za hrišćane predstavlja simbol
preporoda čovečanstva

00:11:03.386 --> 00:11:04.833
kroz Isusovu žrtvu,

00:11:04.833 --> 00:11:07.941
ali za mnoštvo posetilaca ovom muzeju

00:11:07.965 --> 00:11:10.735
raznih vera koji ga svakodnevno obilaze,

00:11:10.759 --> 00:11:16.951
on je tačka u kojoj daleka prošlost
sreće neposrednu stvarnost.

NOTE Paragraph

00:11:18.091 --> 00:11:22.684
Sve ovo nas vodi do zapanjujućeg
zasvođenog prolaza oltarskog zida,

00:11:22.708 --> 00:11:25.471
gde vidimo Mikelanđelov Strašni sud,

00:11:25.495 --> 00:11:29.361
naslikan 1534. godine,
nakon što se svet ponovo promenio.

00:11:29.385 --> 00:11:31.409
Reformacija je dovela do rascepa Crkve,

00:11:31.433 --> 00:11:34.301
zbog Osmanskog carstva
je islam postao uobičajena tema,

00:11:34.325 --> 00:11:37.819
a Magelan je otkrio prolaz
koji vodi na Tihi okean.

00:11:37.843 --> 00:11:42.505
Kako će se umetnik od 59 godina
koji nikad nije bio van Venecije

00:11:42.529 --> 00:11:44.723
obratiti tom novom svetu?

00:11:44.747 --> 00:11:47.790
Mikelanđelo je odlučio da slika sudbinu,

00:11:47.814 --> 00:11:49.634
tu univerzalnu želju,

00:11:49.658 --> 00:11:51.278
zajedničku svima nama,

00:11:51.302 --> 00:11:54.471
da za sobom ostavimo nešto izuzetno.

00:11:54.495 --> 00:11:57.426
Jezikom hrišćanskog viđenja strašnog suda,

00:11:57.450 --> 00:11:58.762
kraja sveta,

00:11:58.786 --> 00:12:01.924
Mikelađelo vam iznosi niz figura

00:12:01.948 --> 00:12:05.103
koje imaju upadljivo lepa tela.

00:12:05.127 --> 00:12:07.849
Nisu više prekrivene, nema portreta,

00:12:07.873 --> 00:12:09.110
osim par njih.

00:12:09.134 --> 00:12:11.852
To je kompozicija
koju sačinjavaju isključivo tela,

00:12:11.876 --> 00:12:15.262
391, sasvim različita,

00:12:15.286 --> 00:12:17.740
jedinstvena kao svako među nama.

00:12:17.764 --> 00:12:21.506
Počinju u donjem uglu,
odvajajući se od zemlje,

00:12:21.530 --> 00:12:24.086
upinjući se i pokušavajući da se uzdignu.

00:12:24.086 --> 00:12:26.772
Oni koji su se uzdigli
kreću ka drugima da bi im pomogli,

00:12:26.772 --> 00:12:28.593
a u jednoj izuzetnoj vinjeti,

00:12:28.617 --> 00:12:31.709
imate crnog i belog čoveka
koje podižu zajedno

00:12:31.733 --> 00:12:34.455
u neverovatnoj viziji ljudskog jedinstva

00:12:34.479 --> 00:12:35.921
u ovom novom svetu.

00:12:35.945 --> 00:12:39.452
Najveći deo prostora
pripada pobedničkom krugu.

00:12:39.476 --> 00:12:44.312
Tu ćete naći muškarce i žene
koji su potpuno goli, kao sportisti.

00:12:44.336 --> 00:12:46.648
To su oni koji su prebrodili nedaće,

00:12:46.672 --> 00:12:50.386
a Mikelanđelovo viđenje
ljudi koji su pobedili nedaće,

00:12:50.410 --> 00:12:51.684
prevazišli prepreke,

00:12:51.708 --> 00:12:53.602
je da su poput sportista.

00:12:53.626 --> 00:12:57.055
Dakle, imate muškarce i žene
koji poziraju u savijenom položaju

00:12:57.079 --> 00:12:59.163
na ovoj izuzetnoj pozornici.

00:12:59.555 --> 00:13:02.100
Ovim skupom predsedava Isus,

00:13:02.124 --> 00:13:04.142
najpre čovek koji strada na krstu,

00:13:04.166 --> 00:13:06.570
sada veličanstveni vladar Raja.

00:13:06.594 --> 00:13:09.612
I, kao što je Mikelanđelo
pokazao na svojoj slici,

00:13:09.636 --> 00:13:12.214
teškoće, zastoji i prepreke

00:13:12.238 --> 00:13:15.472
ne ograničavaju izvrsnost,
već je stvaraju.

NOTE Paragraph

00:13:16.276 --> 00:13:18.864
Ovo nas dovodi do jedne čudne stvari.

00:13:18.888 --> 00:13:20.705
Ovo je papina privatna kapela

00:13:20.729 --> 00:13:23.886
i najbolji način na koji je možete pisati
je kao gomilu nagih tela.

00:13:23.910 --> 00:13:27.673
No, Mikelanđelo je pokušao da koristi
isključivo najbolji umetnički jezik,

00:13:27.697 --> 00:13:30.325
najuniverzalniji umetnički jezik
kog se mogao dosetiti -

00:13:30.325 --> 00:13:32.069
jezik ljudskog tela.

00:13:32.093 --> 00:13:37.899
Stoga je, umesto da pokaže vrlinu
poput hrabrosti i samosavlađivanja,

00:13:37.923 --> 00:13:42.188
pozajmio je od Julija II
i njegove sjajne zbirke skulptura

00:13:42.212 --> 00:13:46.463
kako bi pokazao unutrašnju jačinu
kao spoljašnju snagu.

NOTE Paragraph

00:13:47.368 --> 00:13:50.733
Jedan savremenik je zapisao

00:13:50.757 --> 00:13:54.615
da je kapela toliko lepa
da je morala izazvati polemiku.

00:13:54.639 --> 00:13:55.988
Tako je i bilo.

00:13:56.012 --> 00:13:59.550
Mikelanđelo je ubrzo otkrio da su se,
zahvaljujući štamparskoj mašini,

00:13:59.574 --> 00:14:02.696
pritužbe zbog golotinje proširile svuda

00:14:02.720 --> 00:14:06.970
i uskoro je njegovo remek-delo
ljudske drame označeno kao pornografija,

00:14:06.970 --> 00:14:09.079
a u tom trenutku
je dodao još dva portreta -

00:14:09.079 --> 00:14:11.773
portret čoveka koji ga je kritikovao,
papinog družbenika

00:14:11.773 --> 00:14:15.879
i svoj portret kao odrane kože,
ne sportiste,

00:14:15.903 --> 00:14:18.324
u rukama velikomučenika.

00:14:18.348 --> 00:14:22.016
Godine kada je umro, video je
kako nekoliko ovih figura pokrivaju,

00:14:22.040 --> 00:14:25.167
što je bio trijumf trivijalnih razbibriga

00:14:25.167 --> 00:14:28.167
nad njegovim sjajnim pozivanjem
na veličanstvenost.

NOTE Paragraph

00:14:28.167 --> 00:14:29.931
Sada se nalazimo

00:14:29.955 --> 00:14:31.685
ovde i sada.

00:14:31.709 --> 00:14:34.029
Zatekli smo se u tom prostoru

00:14:34.053 --> 00:14:36.318
među počecima i krajevima,

00:14:36.342 --> 00:14:40.574
u velikoj, ogromnoj sveukupnosti
ljudskog iskustva.

00:14:40.598 --> 00:14:44.569
Sikstinska kapela nam nameće
da razgledamo kao da je ogledalo.

00:14:44.593 --> 00:14:45.774
Ko sam ja na ovoj slici?

00:14:45.774 --> 00:14:47.220
Jesam li među onima u gomili?

00:14:47.244 --> 00:14:48.617
Da li sam pijanac?

00:14:48.641 --> 00:14:50.097
Da li sam sportista?

00:14:50.121 --> 00:14:52.381
I dok napuštamo
ovo utočište uzvišene lepote,

00:14:52.405 --> 00:14:56.349
inspirisani smo da postavimo sebi
najveća životna pitanja -

00:14:56.373 --> 00:15:01.211
ko sam ja i koju ulogu igram
u ovom velikom pozorištu života?

NOTE Paragraph

00:15:01.549 --> 00:15:02.720
Hvala.

NOTE Paragraph

00:15:02.744 --> 00:15:05.222
(Aplauz)

NOTE Paragraph

00:15:06.216 --> 00:15:09.187
Bruno Đuzani: Elizabet Lev, hvala ti.

NOTE Paragraph

00:15:09.211 --> 00:15:13.067
Elizabet, pomenula si
taj problem pornografije,

00:15:13.091 --> 00:15:17.904
previše nagih tela i previše scena
svakodnevnog života i neprimerenosti

00:15:18.555 --> 00:15:20.274
u očima tog vremena.

00:15:20.274 --> 00:15:22.050
Međutim, priča obuhvata više od toga.

00:15:22.074 --> 00:15:25.094
Ne radi se samo o doterivanju
i pokrivanju pojedinih figura.

00:15:25.118 --> 00:15:27.742
Ovo umetničko delo
je zamalo uništeno zbog toga.

NOTE Paragraph

00:15:28.383 --> 00:15:31.408
Elizabet Lev: Uticaj Strašnog suda
bio je ogromnih razmera.

00:15:31.432 --> 00:15:34.382
Štamparska mašina
se postarala da ga svi vide.

00:15:34.406 --> 00:15:37.275
To nije nešto što se dogodilo
za par nedelja.

00:15:37.275 --> 00:15:42.183
To je nešto što se događalo
tokom perioda od 20 godina

00:15:42.207 --> 00:15:44.131
uredničkih članaka i pritužbi,

00:15:44.155 --> 00:15:45.323
obraćanja Crkvi sa:

00:15:45.347 --> 00:15:47.922
„Ne možete da nam kažete
kako da živimo naše živote.

00:15:47.946 --> 00:15:51.286
Jeste li primetili da imate
pornografiju u papinoj kapeli?“

00:15:51.310 --> 00:15:53.770
I tako je, nakon žalbi i insistiranja

00:15:53.794 --> 00:15:56.510
kojima se nastojalo uništiti njegovo delo,

00:15:56.534 --> 00:15:58.695
najzad je u godini Mikelanđelove smrti

00:15:58.719 --> 00:16:00.800
Crkva konačno pronašla
kompromisno rešenje,

00:16:00.824 --> 00:16:02.355
način da spasi sliku,

00:16:02.379 --> 00:16:05.650
a to je bilo dodavanje
tih 30 odevnih elemenata,

00:16:05.650 --> 00:16:08.467
a to je slučajno i početak
pokrivanja listovima smokve.

00:16:08.491 --> 00:16:10.079
Tako se sve to odigralo,

00:16:10.103 --> 00:16:14.233
a poteklo je iz crkve koja je pokušavala
da spasi umetničko delo,

00:16:14.257 --> 00:16:16.428
a ne da ga unakazi ili uništi.

NOTE Paragraph

00:16:16.888 --> 00:16:19.675
BĐ: Ovo što si nam ti upravo pružila
nije klasični obilazak

00:16:19.699 --> 00:16:22.673
koji ljudi danas dobiju
kada odu u Sikstinsku kapelu.

NOTE Paragraph

00:16:22.697 --> 00:16:24.800
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:16:24.824 --> 00:16:26.605
EL: Ne znam, da li je to reklama?

NOTE Paragraph

00:16:26.629 --> 00:16:28.306
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:16:28.330 --> 00:16:31.318
BĐ: Ne, ne, ne nužno, to je izjava.

00:16:31.342 --> 00:16:35.256
Današnji umetnički doživljaj
nailazi na probleme.

00:16:35.280 --> 00:16:38.155
Previše ljudi želi da ovo vidi tamo,

00:16:38.179 --> 00:16:41.160
a rezultat je pet miliona ljudi
koji prolaze kroz ta mala vrata

00:16:41.160 --> 00:16:43.261
i doživljavaju to
na potpuno drugačiji način

00:16:43.261 --> 00:16:44.621
nego što smo mi upravo.

NOTE Paragraph

00:16:44.621 --> 00:16:45.491
EL: Da. Slažem se.

00:16:45.491 --> 00:16:47.804
Mislim da je stvarno fino
moći zastati i gledati.

00:16:47.804 --> 00:16:50.049
No, isto tako shvatite,
čak i kada ste tih dana,

00:16:50.049 --> 00:16:52.751
sa 28 000 ljudi dnevno,

00:16:52.775 --> 00:16:55.479
čak i tih dana kada ste tamo
sa svim tim ljudima,

00:16:55.479 --> 00:16:58.314
pogledajte oko sebe i pomislite
koliko je neverovatno

00:16:58.338 --> 00:17:01.848
da oslikani malter od pre 500 godina

00:17:01.848 --> 00:17:05.066
još može da privuče sve te ljude
koji stoje jedni uz druge sa tobom,

00:17:05.090 --> 00:17:07.065
dok gledaju nagore otvorenih usta.

00:17:07.089 --> 00:17:12.014
To je sjajan iskaz o tome kako se lepota
zaista može obratiti svakome od nas

00:17:12.038 --> 00:17:14.725
kroz različita vremena
i geografsku udaljenost.

NOTE Paragraph

00:17:14.749 --> 00:17:15.943
BĐ: Liz, hvala.

NOTE Paragraph

00:17:15.967 --> 00:17:17.174
EL: Hvala tebi.

NOTE Paragraph

00:17:17.198 --> 00:17:18.374
BĐ: Hvala.

NOTE Paragraph

00:17:18.398 --> 00:17:19.531
(Aplauz)