1
00:00:00,782 --> 00:00:02,687
Zamislite da ste u Rimu

2
00:00:02,711 --> 00:00:05,914
i prispeli ste do Vatikanskih muzeja.

3
00:00:06,301 --> 00:00:09,544
Vukli ste se kroz dugačke hodnike,

4
00:00:09,568 --> 00:00:14,008
pored statua, fresaka
i mnogih drugih stvari.

5
00:00:14,380 --> 00:00:16,725
Uputili ste se ka Sikstinskoj kapeli.

6
00:00:16,749 --> 00:00:22,125
Konačno - dugačak hodnik,
stepenik i vrata.

7
00:00:22,149 --> 00:00:25,147
Nalazite se na pragu Sikstinske kapele.

8
00:00:25,171 --> 00:00:26,935
Pa, šta očekujete?

9
00:00:26,959 --> 00:00:29,483
Uzdignute zvonike? Horove anđela?

10
00:00:29,507 --> 00:00:31,665
Nemamo ništa od toga tamo.

11
00:00:32,109 --> 00:00:35,998
Umesto toga, možda se pitate, šta imamo?

12
00:00:36,022 --> 00:00:38,646
Pa, zavese preko Sikstinske kapele.

13
00:00:38,670 --> 00:00:41,625
Mislim, bukvalno ste okruženi
oslikanim zavesama,

14
00:00:41,649 --> 00:00:44,064
originalnim ukrasima ove kapele.

15
00:00:44,088 --> 00:00:45,656
Crkve su koristile tapiserije

16
00:00:45,656 --> 00:00:48,586
ne samo radi zaštite od hladnoće
tokom dugih službi,

17
00:00:48,586 --> 00:00:52,111
već i kao način predstavljanja
velikog pozorišta života.

18
00:00:52,631 --> 00:00:55,856
Ljudska drama
u kojoj svako od nas igra ulogu

19
00:00:55,856 --> 00:01:00,595
predstavlja veliku priču,
priču koja obuhvata ceo svet

20
00:01:00,619 --> 00:01:03,684
i koja se razotkriva u tri nivoa

21
00:01:03,708 --> 00:01:05,950
na oslikanoj površini Sikstinske kapele.

22
00:01:06,382 --> 00:01:10,283
Ova zgrada je započeta
kao prostor za malu grupu bogatih,

23
00:01:10,283 --> 00:01:12,109
obrazovanih hrišćanskih sveštenika.

24
00:01:12,528 --> 00:01:15,205
Tu su se molili. Tu su odabirali papu.

25
00:01:15,229 --> 00:01:16,381
Pre petsto godina,

26
00:01:16,405 --> 00:01:18,912
bilo je to vrhunsko utočište
za sveštenike.

27
00:01:19,548 --> 00:01:25,419
Pa, možda se pitate,
kako to da danas privlači i očarava

28
00:01:25,443 --> 00:01:28,109
pet miliona ljudi godišnje,

29
00:01:28,133 --> 00:01:30,372
sasvim različitog porekla?

30
00:01:30,396 --> 00:01:34,932
Zato što se u tom sabijenom prostoru
odvijala kreativna eksplozija,

31
00:01:34,956 --> 00:01:39,788
podstaknuta intenzivnim uzbuđenjem
zbog novih geopolitičkih granica,

32
00:01:39,812 --> 00:01:44,107
što je zapalilo drevnu
misionarsku tradiciju Crkve

33
00:01:44,131 --> 00:01:47,409
i stvorilo jedno od najvećih dela
u istoriji umetnosti.

34
00:01:48,064 --> 00:01:52,442
Ovaj razvoj se odigrao
kao velika evolucija,

35
00:01:52,442 --> 00:01:55,457
napravivši pomak od svog početka,
od nekolicine pripadnika elite

36
00:01:55,457 --> 00:01:58,792
da bi najzad mogao da se obrati
čitavoj publici ljudi

37
00:01:58,816 --> 00:02:00,838
koja pristiže iz svih krajeva sveta.

38
00:02:01,222 --> 00:02:03,976
Ovaj razvoj se odigrao u tri faze,

39
00:02:04,000 --> 00:02:07,111
od kojih je svaka vezana
za istorijske okolnosti.

40
00:02:07,135 --> 00:02:09,166
Prva je bila prilično ograničenog dometa.

41
00:02:09,190 --> 00:02:12,093
Odražavala je perspektivu
koja je bila prilično palanačka.

42
00:02:12,096 --> 00:02:16,350
Druga se desila nakon dramatičnih izmena
u pogledima na svet

43
00:02:16,374 --> 00:02:19,065
po Kolumbovom istorijskom putovanju;

44
00:02:19,089 --> 00:02:20,470
a treća,

45
00:02:20,470 --> 00:02:23,596
kada je uveliko bilo u toku
razdoblje velikih geografskih otkrića,

46
00:02:23,596 --> 00:02:27,359
a crkva je bila dorasla izazovu
da postane globalna.

47
00:02:28,330 --> 00:02:32,342
Prvobitni ukrasi u ovoj crkvi
odražavali su manji svet.

48
00:02:32,366 --> 00:02:33,680
Tu su bile užurbane scene

49
00:02:33,704 --> 00:02:37,561
koje su iznosile priče
o životu Isusa i Mojsija,

50
00:02:37,585 --> 00:02:41,622
prikazujući razvoj
jevrejskog i hrišćanskog naroda.

51
00:02:41,646 --> 00:02:43,983
Čovek koji je ovo naručio,
Papa Sikst IV,

52
00:02:44,007 --> 00:02:47,326
okupio je tim snova firentinske umetnosti,

53
00:02:47,350 --> 00:02:50,249
uključujući ljude
kao što je Sandro Botičeli

54
00:02:50,273 --> 00:02:53,850
i čovek koji će kasnije postati
Mikelanđelov učitelj slikanja,

55
00:02:53,874 --> 00:02:55,412
Girlandajo.

56
00:02:55,436 --> 00:03:00,781
Ti ljudi su prekrili zidove
frizom čistih boja,

57
00:03:00,805 --> 00:03:04,106
a u tim pričama ćete primetiti
poznate pejzaže.

58
00:03:04,130 --> 00:03:07,996
Umetnici su koristili rimske spomenike
ili pejzaže Toskane

59
00:03:08,020 --> 00:03:11,338
da bi prizvale daleku priču,
nešto mnogo poznatije.

60
00:03:11,352 --> 00:03:15,117
Uz dodate slike 
papinih prijatelja i porodice,

61
00:03:15,141 --> 00:03:17,974
ovo je bila savršena dekoracija
za malu palatu

62
00:03:17,998 --> 00:03:20,237
ograničenu samo na evropski kontinent.

63
00:03:20,244 --> 00:03:25,114
Međutim, 1492. godine
otkriven je Novi svet

64
00:03:25,138 --> 00:03:27,082
i širili su se vidici,

65
00:03:27,106 --> 00:03:33,462
pa je i ovaj mikrokosmos
od 40 sa 14 metara morao da se proširi.

66
00:03:33,486 --> 00:03:34,806
I jeste,

67
00:03:34,830 --> 00:03:36,782
zahvaljujući kreativnom geniju,

68
00:03:36,806 --> 00:03:39,623
vizionaru i sjajnoj priči.

69
00:03:40,138 --> 00:03:42,301
Kreativni genije je bio
Mikelanđelo Buonaroti,

70
00:03:42,301 --> 00:03:44,315
koji je imao 33 godine kada su ga izabrali

71
00:03:44,315 --> 00:03:47,195
da ukrasi tavanicu
površine 1 115 kvadratnih metara,

72
00:03:47,195 --> 00:03:49,866
i stvari mu nisu išle na ruku -
obučio se da bude slikar,

73
00:03:49,866 --> 00:03:51,996
ali je to napustio
da bi se bavio skulpturom.

74
00:03:52,020 --> 00:03:55,478
Bilo je ljutih mecena u Firenci
jer je ostavio gomilu

75
00:03:55,502 --> 00:03:57,176
nezavršenih narudžbina,

76
00:03:57,200 --> 00:04:00,863
jer ga je u Rim namamila mogućnost
velikog skulptorskog projekta,

77
00:04:00,887 --> 00:04:03,468
a taj projekat je propao.

78
00:04:03,492 --> 00:04:06,621
Ostala mu je narudžbina
da naslika 12 apostola

79
00:04:06,645 --> 00:04:09,566
na ukrasnoj pozadini
tavanice Sikstinske kapele,

80
00:04:09,590 --> 00:04:13,128
koja bi izgledala
kao bilo koja druga tavanica u Italiji.

81
00:04:13,615 --> 00:04:15,446
Ipak, genije je bio dorastao izazovu.

82
00:04:15,470 --> 00:04:18,968
U doba kada se čovek usudio
da plovi Atlantskim okeanom,

83
00:04:18,992 --> 00:04:22,520
Mikelanđelo se usudio da krstari
novim umetičkim vodama.

84
00:04:23,027 --> 00:04:25,263
On će, takođe, ispričati priču -

85
00:04:25,287 --> 00:04:28,819
ne o apostolima, već o velikim počecima,

86
00:04:28,843 --> 00:04:30,515
priču o postanju.

87
00:04:31,087 --> 00:04:34,018
Ne prolaze baš tako lako
te priče na tavanici.

88
00:04:34,042 --> 00:04:38,850
Kako biste mogli da razaznate
užurbanu scenu 19 metara ispod nje?

89
00:04:38,874 --> 00:04:41,729
Slikarska tehnika
koja se tokom 200 godina prenosila

90
00:04:41,753 --> 00:04:45,067
u firentinskim ateljeima nije bila spremna
za ovakvu vrstu priče.

91
00:04:45,694 --> 00:04:48,662
No, Mikelanđelo nije stvarno bio slikar,

92
00:04:48,686 --> 00:04:50,970
pa je radio šta je mogao.

93
00:04:50,994 --> 00:04:54,476
Umesto uobičajenog
popunjavanja prostora užurbanošću,

94
00:04:54,500 --> 00:04:58,299
uzeo je čekić i dleto
i odlomio delić mermera

95
00:04:58,323 --> 00:05:00,753
da bi pokazao figuru unutra.

96
00:05:00,777 --> 00:05:02,945
Mikelanđelo je bio esencijalist;

97
00:05:02,969 --> 00:05:07,355
pričao je svoju priču
kroz snažna, dinamična tela.

98
00:05:07,379 --> 00:05:12,146
Taj plan je prihvatio
upečatljivi papa Julije II,

99
00:05:12,170 --> 00:05:15,791
čovek koji nije zazirao
od Mikelanđelove smele genijalnosti.

100
00:05:15,815 --> 00:05:17,697
Bio je bratanac pape Siksta IV,

101
00:05:17,721 --> 00:05:21,828
bio je prisutan u umetnosti 30 godina
i bio je svestan njene moći.

102
00:05:21,852 --> 00:05:24,916
Istorija mu je nadenula
nadimak pape ratnika,

103
00:05:24,940 --> 00:05:28,730
ali zaveštanje ovog čoveka Vatikanu -
to nisu tvrđave i artiljerija,

104
00:05:28,754 --> 00:05:30,070
već umetnost.

105
00:05:30,094 --> 00:05:32,673
Ostavio nam je Rafaelove sobe,
Sikstinsku kapelu.

106
00:05:32,697 --> 00:05:34,472
Ostavio je Baziliku sv. Petra,

107
00:05:34,472 --> 00:05:40,069
kao i izvanrednu zbirku
grčko-rimskih skulptura -

108
00:05:40,093 --> 00:05:44,233
izrazito nehrišćanske radove,
koja će postati kolevka

109
00:05:44,257 --> 00:05:48,142
prvog svetskog modernog muzeja,
Vatikanskih muzeja.

110
00:05:48,847 --> 00:05:50,271
Julije je bio čovek

111
00:05:50,295 --> 00:05:54,079
koji je predviđao da će Vatikan
biti večno od značaja

112
00:05:54,103 --> 00:05:56,192
kroz raskoš i lepotu

113
00:05:56,216 --> 00:05:57,588
i bio je u pravu.

114
00:05:57,612 --> 00:06:02,600
Susret između ove dve veličine,
Mikelanđela i Julija II -

115
00:06:02,624 --> 00:06:05,631
to je ono što nam je omogućilo
da imamo Sikstinsku kapelu.

116
00:06:05,641 --> 00:06:08,428
Mikelanđelo je bio
toliko posvećen projektu

117
00:06:08,452 --> 00:06:12,835
da je uspeo da završi posao
za tri i po godine,

118
00:06:12,859 --> 00:06:17,128
uz minimum pomoćnika i provodeći
većinu vremena, nekoliko sati bez prekida,

119
00:06:17,152 --> 00:06:20,843
dosežući iznad svoje glave
da bi naslikao priče na tavanici.

120
00:06:21,424 --> 00:06:23,474
Hajde da pogledamo ovu tavanicu

121
00:06:23,498 --> 00:06:26,329
i vidimo kako pripovedanje
postaje globalno.

122
00:06:26,353 --> 00:06:30,765
Nema više poznatih umetničkih aluzija
na svet oko nas.

123
00:06:30,789 --> 00:06:35,432
Postoji samo prostor,
struktura i energija;

124
00:06:35,456 --> 00:06:40,053
monumentalni oslikani okvir
koji sadrži devet segmenata,

125
00:06:40,077 --> 00:06:44,010
pod većim uticajem skulpturalnog oblika
nego slikarske boje.

126
00:06:44,034 --> 00:06:47,811
Stojimo na samom kraju pokraj ulaza,

127
00:06:47,835 --> 00:06:51,941
daleko od oltara i ograđenog prostora
predviđenog za sveštenike,

128
00:06:51,965 --> 00:06:57,212
zagledani u daljinu,
tragajući za početkom.

129
00:06:57,236 --> 00:07:01,252
Bilo da su u pitanju okviri
naučne potrage ili biblijske tradicije,

130
00:07:01,276 --> 00:07:04,596
naša razmišljanja su vezana
za iskonsku iskru.

131
00:07:04,620 --> 00:07:06,923
Mikelanđelo nam je dao početnu energiju

132
00:07:06,923 --> 00:07:09,518
kada nam je dao razdvajanje
svetlosti i tame,

133
00:07:09,542 --> 00:07:12,931
uzburkane mutne figure u daljini,

134
00:07:12,955 --> 00:07:15,439
zbijene na uskom prostoru.

135
00:07:15,463 --> 00:07:17,792
Sledeća figura se nazire kao veća

136
00:07:17,816 --> 00:07:21,243
i vidite figuru koja juri
sa jedne strane na drugu.

137
00:07:21,267 --> 00:07:26,253
Ostavlja za sobom sunce, mesec, rastinje.

138
00:07:26,277 --> 00:07:30,284
Mikelanđelo nije bio fokusiran
na stvari koje su stvarane,

139
00:07:30,308 --> 00:07:32,352
za razliku od drugih umetnika.

140
00:07:32,376 --> 00:07:35,719
Bio je usredsređen na čin stvaranja.

141
00:07:35,743 --> 00:07:39,981
A zatim pokret prestaje,
kao cezura u poeziji

142
00:07:39,981 --> 00:07:41,393
i Stvoritelj lebdi u vazduhu.

143
00:07:41,417 --> 00:07:42,696
Šta to radi?

144
00:07:42,720 --> 00:07:45,575
Da li stvara zemlju? Da li stvara more?

145
00:07:45,599 --> 00:07:50,104
Ili sagledava delo svojih ruku,
univerzum i njegova blaga,

146
00:07:50,104 --> 00:07:52,375
baš kao što je to
verovatno činio i Mikelanđelo,

147
00:07:52,375 --> 00:07:54,666
pogledavši svoje delo na tavanici

148
00:07:54,690 --> 00:07:57,484
i dajući na znanje: „Dobro je.“

149
00:07:58,388 --> 00:08:00,493
Scena je sada postavljena

150
00:08:00,517 --> 00:08:04,195
i stižete do kulminacije stvaranja,
a to je čovek.

151
00:08:04,219 --> 00:08:08,549
Adam upada u oči, svetla figura
na tamnoj pozadini.

152
00:08:08,573 --> 00:08:10,331
Međutim, ako pogledamo bliže,

153
00:08:10,355 --> 00:08:13,007
noga na zemlji je prilično militava,

154
00:08:13,031 --> 00:08:15,321
ruka naleže svojom težinom na koleno.

155
00:08:15,345 --> 00:08:19,022
Adamu nedostaje ta unutrašnja iskra

156
00:08:19,046 --> 00:08:21,334
koja će ga povući u visine.

157
00:08:21,358 --> 00:08:26,123
Tu iskru će mu upravo predati
Stvoritelj kroz taj prst,

158
00:08:26,147 --> 00:08:28,818
koji se nalazi na milimetar
od Adamove ruke.

159
00:08:28,842 --> 00:08:30,787
To nas dovodi u stanje napetosti,

160
00:08:30,811 --> 00:08:33,826
jer se nalazimo na trenutak
od tog kontakta,

161
00:08:33,850 --> 00:08:36,751
kroz koji će taj čovek
otkriti svoju svrhu,

162
00:08:36,775 --> 00:08:39,759
poskočiti i zauzeti svoje mesto
na samom vrhuncu stvaranja.

163
00:08:39,783 --> 00:08:43,044
Zatim Mikelanđelo unosi iznenađenje.

164
00:08:43,068 --> 00:08:44,896
Ko je u toj drugoj ruci?

165
00:08:45,531 --> 00:08:47,227
Eva, prva žena.

166
00:08:47,251 --> 00:08:49,824
Ne, ona nije naknadno smišljena.
Ona je deo plana.

167
00:08:49,824 --> 00:08:52,657
Oduvek mu je bila na umu.

168
00:08:52,681 --> 00:08:56,886
Pogledajte je, tako prisna sa Bogom
da se njena šaka uvija oko njegove ruke.

169
00:08:57,329 --> 00:09:03,557
Za mene, američkog istoričara umetnosti
iz 21. veka, ovo je bio trenutak

170
00:09:03,557 --> 00:09:05,613
kada mi se slika obratila,

171
00:09:05,637 --> 00:09:08,985
jer sam shvatila
da je ovaj prikaz ljudske drame

172
00:09:09,009 --> 00:09:11,922
oduvek bio vezan za muškarca i ženu -

173
00:09:11,946 --> 00:09:15,736
u toj meri da je u mrtvoj tački,
u središtu tavanice,

174
00:09:15,760 --> 00:09:18,174
stvaranje žene, ne Adama.

175
00:09:18,198 --> 00:09:22,122
Zapravo, kada ih vidite zajedno
u rajskom vrtu,

176
00:09:22,146 --> 00:09:23,683
zajednički padaju

177
00:09:23,707 --> 00:09:28,099
i zajednički njihovo ponosno držanje
postaje pognuti sram.

178
00:09:28,647 --> 00:09:31,316
Sada se nalazite
na kritičnoj tački tavanice.

179
00:09:31,340 --> 00:09:34,423
Upravo ste na mestu
na kome vi i ja ne možemo

180
00:09:34,447 --> 00:09:35,902
dalje ići kroz crkvu.

181
00:09:35,926 --> 00:09:39,282
Ograđeni prostor nas drži podalje
od unutrašnjeg svetilišta

182
00:09:39,306 --> 00:09:41,819
i prognani smo poput Adama i Eve.

183
00:09:41,843 --> 00:09:43,599
Preostale scene na tavanici

184
00:09:43,623 --> 00:09:46,467
oslikavaju gusti haos sveta oko nas.

185
00:09:46,491 --> 00:09:48,715
Imate Noja, njegovu barku i poplavu.

186
00:09:48,739 --> 00:09:52,329
Imate Noja. On prinosi žrtvu
i ispunjava zavet dat bogu.

187
00:09:52,353 --> 00:09:53,639
Možda je spasitelj.

188
00:09:54,031 --> 00:09:57,763
O, ali ne, Noje je onaj
koji je uzgajao grožđe, izmislio vino,

189
00:09:57,787 --> 00:09:59,945
napio se i onesvestio se
go u svojoj štali.

190
00:10:00,385 --> 00:10:02,759
Zanimljiv način za uređivanje tavanice,

191
00:10:02,783 --> 00:10:04,561
počevši sa bogom koji stvara život,

192
00:10:04,561 --> 00:10:07,226
završivši sa nekim tipom
mrtvim pijanim u štali.

193
00:10:07,250 --> 00:10:09,706
Stoga, u poređenju sa Adamom,

194
00:10:09,730 --> 00:10:12,348
možda biste pomislili
da nas Mikelanđelo ismeva.

195
00:10:12,348 --> 00:10:14,736
Međutim, ubrzo zatim će oterati
mračno raspoloženja

196
00:10:14,760 --> 00:10:18,278
upotrebivši jarke boje upravo ispod Noja:

197
00:10:18,302 --> 00:10:21,692
smaragdnu, zlatno žutu i grimiznu
na proroku Zahariji.

198
00:10:21,716 --> 00:10:24,695
Zaharija predviđa
da će svetlo doći sa istoka

199
00:10:24,719 --> 00:10:28,407
i na toj prekretnici smo usmereni
ka novom odredištu,

200
00:10:28,431 --> 00:10:32,306
sa prorocima i proročicama
koji nas vode na paradu.

201
00:10:32,330 --> 00:10:35,628
Imate heroje i heroine
koji pružaju sigurnost

202
00:10:35,652 --> 00:10:38,136
i sledimo majke i očeve.

203
00:10:38,160 --> 00:10:40,609
Oni su pokretači
ovog velikog ustrojstva ljudi,

204
00:10:40,609 --> 00:10:42,269
oni koji ga vode napred.

205
00:10:42,269 --> 00:10:45,176
Sada smo na glavnoj tački tavanice,

206
00:10:45,200 --> 00:10:47,379
vrhuncu svega ovoga,

207
00:10:47,403 --> 00:10:50,633
sa figurom koja izgleda
kao da će pasti iz svog prostora

208
00:10:50,657 --> 00:10:51,871
u naš prostor,

209
00:10:51,871 --> 00:10:53,304
zadirući u naš prostor.

210
00:10:53,328 --> 00:10:55,869
Ovo je najvažniji trenutak.

211
00:10:55,893 --> 00:10:57,765
Prošlost se susreće sa sadašnjošću.

212
00:10:57,789 --> 00:11:00,749
Ova figura Jone, koji je proveo
tri dana u utrobi kita,

213
00:11:00,749 --> 00:11:03,386
za hrišćane predstavlja simbol
preporoda čovečanstva

214
00:11:03,386 --> 00:11:04,833
kroz Isusovu žrtvu,

215
00:11:04,833 --> 00:11:07,941
ali za mnoštvo posetilaca ovom muzeju

216
00:11:07,965 --> 00:11:10,735
raznih vera koji ga svakodnevno obilaze,

217
00:11:10,759 --> 00:11:16,951
on je tačka u kojoj daleka prošlost
sreće neposrednu stvarnost.

218
00:11:18,091 --> 00:11:22,684
Sve ovo nas vodi do zapanjujućeg
zasvođenog prolaza oltarskog zida,

219
00:11:22,708 --> 00:11:25,471
gde vidimo Mikelanđelov Strašni sud,

220
00:11:25,495 --> 00:11:29,361
naslikan 1534. godine,
nakon što se svet ponovo promenio.

221
00:11:29,385 --> 00:11:31,409
Reformacija je dovela do rascepa Crkve,

222
00:11:31,433 --> 00:11:34,301
zbog Osmanskog carstva
je islam postao uobičajena tema,

223
00:11:34,325 --> 00:11:37,819
a Magelan je otkrio prolaz
koji vodi na Tihi okean.

224
00:11:37,843 --> 00:11:42,505
Kako će se umetnik od 59 godina
koji nikad nije bio van Venecije

225
00:11:42,529 --> 00:11:44,723
obratiti tom novom svetu?

226
00:11:44,747 --> 00:11:47,790
Mikelanđelo je odlučio da slika sudbinu,

227
00:11:47,814 --> 00:11:49,634
tu univerzalnu želju,

228
00:11:49,658 --> 00:11:51,278
zajedničku svima nama,

229
00:11:51,302 --> 00:11:54,471
da za sobom ostavimo nešto izuzetno.

230
00:11:54,495 --> 00:11:57,426
Jezikom hrišćanskog viđenja strašnog suda,

231
00:11:57,450 --> 00:11:58,762
kraja sveta,

232
00:11:58,786 --> 00:12:01,924
Mikelađelo vam iznosi niz figura

233
00:12:01,948 --> 00:12:05,103
koje imaju upadljivo lepa tela.

234
00:12:05,127 --> 00:12:07,849
Nisu više prekrivene, nema portreta,

235
00:12:07,873 --> 00:12:09,110
osim par njih.

236
00:12:09,134 --> 00:12:11,852
To je kompozicija
koju sačinjavaju isključivo tela,

237
00:12:11,876 --> 00:12:15,262
391, sasvim različita,

238
00:12:15,286 --> 00:12:17,740
jedinstvena kao svako među nama.

239
00:12:17,764 --> 00:12:21,506
Počinju u donjem uglu,
odvajajući se od zemlje,

240
00:12:21,530 --> 00:12:24,086
upinjući se i pokušavajući da se uzdignu.

241
00:12:24,086 --> 00:12:26,772
Oni koji su se uzdigli
kreću ka drugima da bi im pomogli,

242
00:12:26,772 --> 00:12:28,593
a u jednoj izuzetnoj vinjeti,

243
00:12:28,617 --> 00:12:31,709
imate crnog i belog čoveka
koje podižu zajedno

244
00:12:31,733 --> 00:12:34,455
u neverovatnoj viziji ljudskog jedinstva

245
00:12:34,479 --> 00:12:35,921
u ovom novom svetu.

246
00:12:35,945 --> 00:12:39,452
Najveći deo prostora
pripada pobedničkom krugu.

247
00:12:39,476 --> 00:12:44,312
Tu ćete naći muškarce i žene
koji su potpuno goli, kao sportisti.

248
00:12:44,336 --> 00:12:46,648
To su oni koji su prebrodili nedaće,

249
00:12:46,672 --> 00:12:50,386
a Mikelanđelovo viđenje
ljudi koji su pobedili nedaće,

250
00:12:50,410 --> 00:12:51,684
prevazišli prepreke,

251
00:12:51,708 --> 00:12:53,602
je da su poput sportista.

252
00:12:53,626 --> 00:12:57,055
Dakle, imate muškarce i žene
koji poziraju u savijenom položaju

253
00:12:57,079 --> 00:12:59,163
na ovoj izuzetnoj pozornici.

254
00:12:59,555 --> 00:13:02,100
Ovim skupom predsedava Isus,

255
00:13:02,124 --> 00:13:04,142
najpre čovek koji strada na krstu,

256
00:13:04,166 --> 00:13:06,570
sada veličanstveni vladar Raja.

257
00:13:06,594 --> 00:13:09,612
I, kao što je Mikelanđelo
pokazao na svojoj slici,

258
00:13:09,636 --> 00:13:12,214
teškoće, zastoji i prepreke

259
00:13:12,238 --> 00:13:15,472
ne ograničavaju izvrsnost,
već je stvaraju.

260
00:13:16,276 --> 00:13:18,864
Ovo nas dovodi do jedne čudne stvari.

261
00:13:18,888 --> 00:13:20,705
Ovo je papina privatna kapela

262
00:13:20,729 --> 00:13:23,886
i najbolji način na koji je možete pisati
je kao gomilu nagih tela.

263
00:13:23,910 --> 00:13:27,673
No, Mikelanđelo je pokušao da koristi
isključivo najbolji umetnički jezik,

264
00:13:27,697 --> 00:13:30,325
najuniverzalniji umetnički jezik
kog se mogao dosetiti -

265
00:13:30,325 --> 00:13:32,069
jezik ljudskog tela.

266
00:13:32,093 --> 00:13:37,899
Stoga je, umesto da pokaže vrlinu
poput hrabrosti i samosavlađivanja,

267
00:13:37,923 --> 00:13:42,188
pozajmio je od Julija II
i njegove sjajne zbirke skulptura

268
00:13:42,212 --> 00:13:46,463
kako bi pokazao unutrašnju jačinu
kao spoljašnju snagu.

269
00:13:47,368 --> 00:13:50,733
Jedan savremenik je zapisao

270
00:13:50,757 --> 00:13:54,615
da je kapela toliko lepa
da je morala izazvati polemiku.

271
00:13:54,639 --> 00:13:55,988
Tako je i bilo.

272
00:13:56,012 --> 00:13:59,550
Mikelanđelo je ubrzo otkrio da su se,
zahvaljujući štamparskoj mašini,

273
00:13:59,574 --> 00:14:02,696
pritužbe zbog golotinje proširile svuda

274
00:14:02,720 --> 00:14:06,970
i uskoro je njegovo remek-delo
ljudske drame označeno kao pornografija,

275
00:14:06,970 --> 00:14:09,079
a u tom trenutku
je dodao još dva portreta -

276
00:14:09,079 --> 00:14:11,773
portret čoveka koji ga je kritikovao,
papinog družbenika

277
00:14:11,773 --> 00:14:15,879
i svoj portret kao odrane kože,
ne sportiste,

278
00:14:15,903 --> 00:14:18,324
u rukama velikomučenika.

279
00:14:18,348 --> 00:14:22,016
Godine kada je umro, video je
kako nekoliko ovih figura pokrivaju,

280
00:14:22,040 --> 00:14:25,167
što je bio trijumf trivijalnih razbibriga

281
00:14:25,167 --> 00:14:28,167
nad njegovim sjajnim pozivanjem
na veličanstvenost.

282
00:14:28,167 --> 00:14:29,931
Sada se nalazimo

283
00:14:29,955 --> 00:14:31,685
ovde i sada.

284
00:14:31,709 --> 00:14:34,029
Zatekli smo se u tom prostoru

285
00:14:34,053 --> 00:14:36,318
među počecima i krajevima,

286
00:14:36,342 --> 00:14:40,574
u velikoj, ogromnoj sveukupnosti
ljudskog iskustva.

287
00:14:40,598 --> 00:14:44,569
Sikstinska kapela nam nameće
da razgledamo kao da je ogledalo.

288
00:14:44,593 --> 00:14:45,774
Ko sam ja na ovoj slici?

289
00:14:45,774 --> 00:14:47,220
Jesam li među onima u gomili?

290
00:14:47,244 --> 00:14:48,617
Da li sam pijanac?

291
00:14:48,641 --> 00:14:50,097
Da li sam sportista?

292
00:14:50,121 --> 00:14:52,381
I dok napuštamo
ovo utočište uzvišene lepote,

293
00:14:52,405 --> 00:14:56,349
inspirisani smo da postavimo sebi
najveća životna pitanja -

294
00:14:56,373 --> 00:15:01,211
ko sam ja i koju ulogu igram
u ovom velikom pozorištu života?

295
00:15:01,549 --> 00:15:02,720
Hvala.

296
00:15:02,744 --> 00:15:05,222
(Aplauz)

297
00:15:06,216 --> 00:15:09,187
Bruno Đuzani: Elizabet Lev, hvala ti.

298
00:15:09,211 --> 00:15:13,067
Elizabet, pomenula si
taj problem pornografije,

299
00:15:13,091 --> 00:15:17,904
previše nagih tela i previše scena
svakodnevnog života i neprimerenosti

300
00:15:18,555 --> 00:15:20,274
u očima tog vremena.

301
00:15:20,274 --> 00:15:22,050
Međutim, priča obuhvata više od toga.

302
00:15:22,074 --> 00:15:25,094
Ne radi se samo o doterivanju
i pokrivanju pojedinih figura.

303
00:15:25,118 --> 00:15:27,742
Ovo umetničko delo
je zamalo uništeno zbog toga.

304
00:15:28,383 --> 00:15:31,408
Elizabet Lev: Uticaj Strašnog suda
bio je ogromnih razmera.

305
00:15:31,432 --> 00:15:34,382
Štamparska mašina
se postarala da ga svi vide.

306
00:15:34,406 --> 00:15:37,275
To nije nešto što se dogodilo
za par nedelja.

307
00:15:37,275 --> 00:15:42,183
To je nešto što se događalo
tokom perioda od 20 godina

308
00:15:42,207 --> 00:15:44,131
uredničkih članaka i pritužbi,

309
00:15:44,155 --> 00:15:45,323
obraćanja Crkvi sa:

310
00:15:45,347 --> 00:15:47,922
„Ne možete da nam kažete
kako da živimo naše živote.

311
00:15:47,946 --> 00:15:51,286
Jeste li primetili da imate
pornografiju u papinoj kapeli?“

312
00:15:51,310 --> 00:15:53,770
I tako je, nakon žalbi i insistiranja

313
00:15:53,794 --> 00:15:56,510
kojima se nastojalo uništiti njegovo delo,

314
00:15:56,534 --> 00:15:58,695
najzad je u godini Mikelanđelove smrti

315
00:15:58,719 --> 00:16:00,800
Crkva konačno pronašla
kompromisno rešenje,

316
00:16:00,824 --> 00:16:02,355
način da spasi sliku,

317
00:16:02,379 --> 00:16:05,650
a to je bilo dodavanje
tih 30 odevnih elemenata,

318
00:16:05,650 --> 00:16:08,467
a to je slučajno i početak
pokrivanja listovima smokve.

319
00:16:08,491 --> 00:16:10,079
Tako se sve to odigralo,

320
00:16:10,103 --> 00:16:14,233
a poteklo je iz crkve koja je pokušavala
da spasi umetničko delo,

321
00:16:14,257 --> 00:16:16,428
a ne da ga unakazi ili uništi.

322
00:16:16,888 --> 00:16:19,675
BĐ: Ovo što si nam ti upravo pružila
nije klasični obilazak

323
00:16:19,699 --> 00:16:22,673
koji ljudi danas dobiju
kada odu u Sikstinsku kapelu.

324
00:16:22,697 --> 00:16:24,800
(Smeh)

325
00:16:24,824 --> 00:16:26,605
EL: Ne znam, da li je to reklama?

326
00:16:26,629 --> 00:16:28,306
(Smeh)

327
00:16:28,330 --> 00:16:31,318
BĐ: Ne, ne, ne nužno, to je izjava.

328
00:16:31,342 --> 00:16:35,256
Današnji umetnički doživljaj
nailazi na probleme.

329
00:16:35,280 --> 00:16:38,155
Previše ljudi želi da ovo vidi tamo,

330
00:16:38,179 --> 00:16:41,160
a rezultat je pet miliona ljudi
koji prolaze kroz ta mala vrata

331
00:16:41,160 --> 00:16:43,261
i doživljavaju to
na potpuno drugačiji način

332
00:16:43,261 --> 00:16:44,621
nego što smo mi upravo.

333
00:16:44,621 --> 00:16:45,491
EL: Da. Slažem se.

334
00:16:45,491 --> 00:16:47,804
Mislim da je stvarno fino
moći zastati i gledati.

335
00:16:47,804 --> 00:16:50,049
No, isto tako shvatite,
čak i kada ste tih dana,

336
00:16:50,049 --> 00:16:52,751
sa 28 000 ljudi dnevno,

337
00:16:52,775 --> 00:16:55,479
čak i tih dana kada ste tamo
sa svim tim ljudima,

338
00:16:55,479 --> 00:16:58,314
pogledajte oko sebe i pomislite
koliko je neverovatno

339
00:16:58,338 --> 00:17:01,848
da oslikani malter od pre 500 godina

340
00:17:01,848 --> 00:17:05,066
još može da privuče sve te ljude
koji stoje jedni uz druge sa tobom,

341
00:17:05,090 --> 00:17:07,065
dok gledaju nagore otvorenih usta.

342
00:17:07,089 --> 00:17:12,014
To je sjajan iskaz o tome kako se lepota
zaista može obratiti svakome od nas

343
00:17:12,038 --> 00:17:14,725
kroz različita vremena
i geografsku udaljenost.

344
00:17:14,749 --> 00:17:15,943
BĐ: Liz, hvala.

345
00:17:15,967 --> 00:17:17,174
EL: Hvala tebi.

346
00:17:17,198 --> 00:17:18,374
BĐ: Hvala.

347
00:17:18,398 --> 00:17:19,531
(Aplauz)