0:00:06.788,0:00:10.791 Yeryüzünün 1 mm üzerinde uçan[br]bir uçak hayal edin. 0:00:10.791,0:00:14.029 Dünyanın çevresini[br]her 25 saniyede bir turlarken, 0:00:14.029,0:00:17.335 her bir çim yaprağını da sayıyor olsun. 0:00:17.335,0:00:20.551 Şimdi bu manzarayı avuç içinize[br]sığacak kadar küçültün. 0:00:20.551,0:00:24.305 İşte modern hard disklere[br]eşdeğer birşeyiniz oldu. 0:00:24.305,0:00:28.455 Neredeyse yerel kütüphaneden[br]daha fazla veri barındırabilir. 0:00:28.455,0:00:32.836 Peki bu kadar küçük bir alana,[br]o kadar veri nasıl depolanıyor? 0:00:32.836,0:00:37.122 Hard disklerin içinde yüksek hızda dönen[br]istiflenmiş diskler bulunur. 0:00:37.122,0:00:40.525 Ayrıca her bir yüzeyin üzerinde uçan[br]kaydedici kafalar vardır. 0:00:40.525,0:00:46.278 Her bir disk, mikroskopik manyetize metal[br]tanecikleri şeridi ile kaplıdır. 0:00:46.278,0:00:49.591 Verileriniz orada pek de[br]tanıdık biçimde depolanmaz. 0:00:49.591,0:00:53.258 Her şey, şeritteki tanecik toplulukları[br]tarafından biçimlendirilen 0:00:53.258,0:00:55.819 manyetik bir desen olarak kayıtlıdır. 0:00:55.819,0:00:58.169 Bit olarak da bilinen her toplulukta, 0:00:58.169,0:01:01.371 orada bulunan taneciklerin[br]hepsinin manyetiklikleri 0:01:01.371,0:01:03.596 sıfırlara ve birlere karşılık gelen 0:01:03.596,0:01:06.805 iki olası durumdan[br]biri olarak hizalanmıştır. 0:01:06.805,0:01:08.448 Veriler diske, 0:01:08.448,0:01:12.577 bit dizilerinin elektromıknatısla[br]beslenen elektrik akımına 0:01:12.577,0:01:14.994 dönüştürülmesi ile yazılır. 0:01:14.994,0:01:18.613 Mıknatıs, metal taneciğinin[br]manyetikliğinin yönünü 0:01:18.613,0:01:21.145 değiştirmeye yetecek denli[br]güçlü bir alan üretir. 0:01:21.145,0:01:24.102 Bu bilgi diske bir kez yazıldığında, 0:01:24.102,0:01:28.843 tekrar kullanışlı biçime sokmak için[br]manyetik bir okuyucu kullanılır; 0:01:28.843,0:01:33.468 tıpkı bir gramofon iğnesinin[br]kaydı sese dönüştürmesi gibi. 0:01:33.468,0:01:37.934 Peki ama sadece sıfırlardan ve birlerden[br]nasıl bu kadar çok veri alınabilir? 0:01:37.934,0:01:40.300 Onlardan çok çok fazlasını[br]biraraya getirerek. 0:01:40.300,0:01:45.246 Örneğin, tek bir harf[br]bir byte (8 bit) ile temsil edilir. 0:01:45.246,0:01:47.879 Ortalama bir fotoğraf[br]birkaç megabyte yer tutar. 0:01:47.879,0:01:50.865 Her bir megabyte ise[br]8 milyon bit demektir. 0:01:50.865,0:01:54.779 Her bitin diskteki fiziksel bir alana[br]yazılması gerektiğinden, 0:01:54.779,0:01:58.833 hep diskin alansal yoğunluğunu[br]arttırma yolları ararız. 0:01:58.833,0:02:03.572 Bir inç karelik alana sığabilecek[br]bit sayısını arttırmak isteriz. 0:02:03.572,0:02:08.907 Modern bir hard diskin alansal yoğunluğu[br]inç kare başına yaklaşık 600 gigabittir. 0:02:08.907,0:02:15.524 IBM'in 1957'de ürettiği ilk hard diskten[br]300 milyon kat büyüktür bu. 0:02:15.524,0:02:17.929 Depolama kapasitesindeki[br]bu inanılmaz ilerleme, 0:02:17.929,0:02:20.732 herşeyi küçültme meselesinden[br]ibaret değildi. 0:02:20.732,0:02:22.914 Çok sayıda başka yenilikle de ilgisi var. 0:02:22.914,0:02:26.153 İnce film litografi işlenmesi[br]denilen bir teknik 0:02:26.153,0:02:29.847 mühendislerin okuyucuyu ve[br]yazıcıyı küçültebilmesini sağladı. 0:02:29.847,0:02:32.767 Ayrıca okuyucu küçülmesine rağmen[br]daha duyarlı hale geldi. 0:02:32.767,0:02:39.090 Bu da maddenin manyetik ve kuantum[br]özelliklerindeki keşifler sayesindedir. 0:02:39.090,0:02:43.384 Ayrıca gürültüyü manyetik girişimden[br]ayırabilen ve geri okunan sinyalin 0:02:43.384,0:02:47.530 her öbeğindeki en uygun bit dizilerini[br]bulan matematiksel algoritmalarla, 0:02:47.530,0:02:51.474 bitlerin birbirlerine daha yakın[br]paketlenmeleri mümkün oldu. 0:02:51.474,0:02:54.465 Kafanın ısısal genleşme kontrolü, 0:02:54.465,0:02:58.398 manyetik yazıcının altına[br]bir ısıtıcı yerleştirilerek sağlandı. 0:02:58.398,0:03:02.495 Böylece kafa, disk[br]yüzeyinden 9 nanometreden, 0:03:02.495,0:03:06.661 yani iki DNA teli genişliğinden[br]daha alçakta uçabildi. 0:03:06.661,0:03:08.417 Geçtiğimiz birkaç on yıl içinde, 0:03:08.417,0:03:12.564 bilgisayar depolama kapasitesindeki ve[br]işlemci gücündeki üstel büyüme, 0:03:12.564,0:03:15.816 Moore Yasası olarak[br]bilinen bir desen izledi. 0:03:15.816,0:03:20.099 Yasa 1975'te bilgi yoğunluğunun[br]her iki yılda bir, 0:03:20.099,0:03:23.099 iki katına çıkacağını öngörmüştü. 0:03:23.099,0:03:25.993 Ama inç kare başına 100 gigabit için 0:03:25.993,0:03:30.185 manyetik tanecikleri küçültüp sıkıştırmak 0:03:30.185,0:03:34.361 süpermanyetik etki denilen[br]yeni bir risk doğurdu. 0:03:34.361,0:03:37.545 Bir manyetik tanecik hacmi[br]aşırı küçük olduğunda, 0:03:37.545,0:03:41.476 manyetizasyonu ısı enerjisi[br]ile kolayca etkilenip, 0:03:41.476,0:03:44.429 bitlerin istenmeyen değişimlerine ve[br]dolayısıyla veri kaybına 0:03:44.429,0:03:46.714 neden olabiliyor. 0:03:46.714,0:03:50.819 Bilimciler bu sınırlamayı[br]oldukça basit bir yolla çözdü: 0:03:50.819,0:03:55.899 Kaydın yönünü yataydan[br]dikeye çevirdiler. 0:03:55.899,0:04:01.225 Bu da alansal yoğunluğun 2,5cm (1 inç) kare[br]başına bir terabite yaklaşmasını sağladı. 0:04:01.225,0:04:04.858 Yakın zamanda, ısı yardımlı[br]manyetik kayıt yoluyla 0:04:04.858,0:04:07.682 potansiyel limit daha da arttırıldı. 0:04:07.682,0:04:11.451 Bu, belli bir noktanın 0:04:11.451,0:04:14.889 lazerle ısıtılarak manyetik direnci 0:04:14.889,0:04:18.517 anında düşürülen ve[br]veri yazılmasını sağlayan, 0:04:18.517,0:04:20.535 ısısal olarak daha[br]dengeli bir ortam sağlıyor. 0:04:20.535,0:04:23.557 Bu diskler şu anda[br]prototip aşamasında olsa da, 0:04:23.557,0:04:28.295 bilimciler bir başka yeniliğin peşinde: 0:04:28.295,0:04:30.291 bit-desenli ortam. 0:04:30.291,0:04:35.267 Burada bit konumları ayrı ayrı,[br]nano boyutlu yapılarda 0:04:35.267,0:04:40.303 düzenleniyor ve potansiyel olarak[br]alansal yoğunlukların 0:04:40.303,0:04:41.780 2,5 cm kare başına 20 terabite[br]kadar çıkmasını sağlıyor. 0:04:41.780,0:04:46.247 Avucunuza sığabilen bu güçlü araç, 0:04:46.247,0:04:48.014 çok sayıda 0:04:48.014,0:04:49.976 malzeme bilimci 0:04:49.976,0:04:53.019 ve kuantum fizikçisinin 0:04:53.019,0:04:55.814 ortak çabalarının bir ürünü.