Çoğumuz güneşin dostumuz olduğunu düşünür. Bitkilerin büyümesine yardım eder, bizi sıcak tutar ve güneşli bir günde kumsalda güneşlenmeyi kim sevmez? Bu kadar olumlu özelliklerine rağmen güneş çok zararlı olabilir. İşte bu yüzden güneş kremini icat ettik. Güneş kreminin amacı vücudu güneşten gelen güneş yanığı, yaşlanma, cilt kanseri gibi birçok zarara neden olan ultraviyole ışınlarından korumaktır. Bu ışınlar dalga boylarına göre UVA ve UVB gibi farklı çeşitlere ayrılır ve hücrenin renginden sorumlu olan kromofor emilimlerine bağlı olarak cilt üzerinde farklı etkilere yol açarlar. Birincil iki kromofor, kırmızı kan hücremizde bulunan hemoglobin ve cildimize rengin veren pigment melanindir. UVB ışınlarının cildin yanmasına neden olduğunu biliyoruz. UVA ışınları hakkında daha az bilgi sahibiyiz ve bu ışınların bronzlaşma tepkisi, kanserojen, ve yaşlanma üzerinde etkisi olduğu görülmektedir. Peki, güneş kremleri bizi bu ışınlardan nasıl korur? Fiziksel ve kimyasal önleyiciler olmak üzere 2 farklı çeşit güneş koruyucu vardır. Çinko oksit ve titanyum dioksit gibi fiziksel engelleyiciler cilt üzerinde bir bariyer etkisi yaratarak güneş ışınlarını yansıtır. Burunları beyazla kaplanmış cankurtaranlar gördüyseniz neye benzediklerini anlamışsınızdır. Aynı maddeler bebek kremlerinin ana bileşenleridir. Bundaki amaç fiziksel bir bariyer oluşturmaktır. Bu kremlerin uygulanması her zaman bu kadar kolay değildi ve cilt üzerinde rahatlıkla görülebiliyorlardı ama yeni formülasyonları bu sorunu çözdü. Öte yandan kimyasal engelleyiciler güneş ışınlarını emer. Güneşi emme yetenekleri azaldığından fiziksel güneş kremlerinden daha hızlı bozulurlar. Cilde uygulandıklarında daha saydamlardır ama bazı insanlar içindeki kimyasallara alerjik reaksiyon gösterebilir. Türünden bağımsız olarak bütün güneş kremleri güneş koruma faktörü yani SPF açısından test edilir. SPF temel olarak güneş kreminin bir insanı güneş yanığından ne kadar koruyabildiğidir. Eğer bir mağarada yaşamıyorsanız veya güneşin etkilerine karşı bağışıklığınız yoksa güneşlenmeseniz bile güneş kremi kullanmaya ihtiyacınız var. Koyu ten renkli ve hızlıca bronzlaşan insanlar güneş yanıklarına karşı doğal olarak daha savunmalılardır. Ama onlar da UVA'nın etkilerine karşı savunmasızdır. Diğer yandan güneşten korunma mekanizmaları tam anlamıyla çalışmadığı ve ciltleri güneş kremini emebileceğinden çok daha fazla ışın emdiği için 6 aydan küçük çocukların güneş ışınlarına maruz kalmamaları gerekir. Güneş kremi kullanmak 3 tip cilt kanserinin de oluşumunu engeller: bazal hücreli karsinom, skuamoz hücreli karsinom ve melanom. Hücrelerimizdeki DNA'lar günlük olarak hücre içindeki mekanizmalar tarafından düzeltilebilen mutasyon ve hatalar geliştiriyor. Ancak güneşten gelen ultraviyole ışınlarının oluşturduğu mutasyonlar hücrelerimiz tarafından düzeltilemeyebilir bu da cilt kanserine yol açan kontrolsüz hücre bölünmesine sebep olabilir. En korkutucu tarafı ise çok geç olana kadar bu durumun farkına varamıyor olmanız. Sağlığınıza karşı bu somut riskler sizi güneş kremi kullanmaya ikna etmek için yeterli değilse estetik açıdan zararlarına değinelim. Güneş ışınları sigara kullanımıyla birlikte erken yaşlanmaya yol açan önemli nedendir. Işınlara maruz kalmaktan oluşan güneşe bağlı yaşlanma cildin esnekliğini kaybetmesine yol açar. Diğer bir deyişle cildinizin sarkmasına neden olur. Sol tarafı düzenli olarak güneşe maruz kalan bu tır şoförüne bakıp farklı anlayın. Dikkat edilmesi gereken nokta: Araba camları yakıcı UVB ışınlarını engeller ama yaşlandırıcı UVA ışınlarını durduramaz. Her gün güneş kremi kullanılması öneriliyor ama uzun süreli güneşe maruz kalmadan önce plajdayken, karların arasındayken özellikle dikkat etmelisiniz çünkü su ve buzun yansıtma özelliği güneş ışınlarının etkisini arttırır. Böyle durumlarda dışarı çıkmadan 15 ile 30 dakika önce ve dışarı çıktıktan hemen sonra güneş koruyucunuzu sürmelisiniz. Özellikle yüzdükten veya terledikten sonra her 2-3 saatte bir güneş kreminizi tekrar uygulamalısınız. Bunun dışında ultraviyole koruma faktörlü ya da diğer bir adıyla UPF'li kıyafetler giymelisiniz. Ayrıca ağaç veya şemsiye altı gibi gölgelik alanlarda durup güneşin tepede olduğu 10:00 - 16:00 arası güneşten kaçınmalısınız. Peki, en iyi koruma sağlayan güneş kremi hangisidir? Kendi tercihinizi yapmadan şunlara dikkat edin: geniş spektrum, en az 30 SPF ve suya dayanıklılık. 30 SPF içeren bir nemlendirici günlük kullanımlar için yeterli olabilir. Sprey güneş kremi kullanmadan önce şunu dikkate alın ki cildinizi tamamen kaplaması için birkaç kat uygulamalısınız. Aynı bir duvarı sprey boya veya fırçayla boyamak gibi. Güneşin keyfini çıkarın ama güneş kremi kullanarak çıkarın.