WEBVTT

00:00:06.786 --> 00:00:09.410
Dla wielu osób słońce to przyjaciel.

00:00:09.410 --> 00:00:10.854
Pomaga roślinom rosnąć,

00:00:10.854 --> 00:00:11.862
ogrzewa nas,

00:00:11.862 --> 00:00:15.035
no i kto nie lubi leżeć na plaży?

00:00:15.035 --> 00:00:16.688
Pomimo zalet,

00:00:16.688 --> 00:00:19.664
słońce w dużych ilościach może szkodzić.

00:00:19.664 --> 00:00:22.417
Wynaleźliśmy więc kremy do opalania.

00:00:22.417 --> 00:00:24.501
Chronią ciało

00:00:24.501 --> 00:00:26.680
przed promieniami UV,

00:00:26.680 --> 00:00:28.220
które dają szkodliwe efekty,

00:00:28.220 --> 00:00:29.191
włącznie z oparzeniami,

00:00:29.191 --> 00:00:29.839
starzeniem się,

00:00:29.839 --> 00:00:32.137
i rakiem skóry.

00:00:32.137 --> 00:00:33.472
Promienie dzielą się

00:00:33.472 --> 00:00:35.112
ze względu na długość fal na:

00:00:35.112 --> 00:00:36.725
UVA

00:00:36.725 --> 00:00:38.311
i UVB,

00:00:38.311 --> 00:00:40.524
które wpływają różnie na skórę,

00:00:40.524 --> 00:00:43.305
dzięki sposobom wchłaniania chromoforów,

00:00:43.305 --> 00:00:44.319
części cząsteczek

00:00:44.319 --> 00:00:46.065
odpowiedzialnych za ich kolor.

00:00:46.065 --> 00:00:48.568
2 główne chromofory to: hemoglobina,

00:00:48.568 --> 00:00:50.213
składnik czerwonych krwinek,

00:00:50.213 --> 00:00:53.210
i melanina, dająca kolor skórze.

00:00:53.210 --> 00:00:56.193
Wiemy, że promienie UVB parzą skórę.

00:00:56.193 --> 00:00:58.873
Mniej oczywista jest rola UVA.

00:00:58.873 --> 00:01:00.414
Możliwe, że ma wpływ

00:01:00.414 --> 00:01:02.037
na reakcję na opalanie,

00:01:02.037 --> 00:01:03.128
karcynogenezę,

00:01:03.128 --> 00:01:04.459
i starzenie.

00:01:04.459 --> 00:01:07.122
Jak chroni nas krem do opalania?

00:01:07.122 --> 00:01:09.088
Są 2 typy kremów:

00:01:09.088 --> 00:01:11.790
fizyczne i chemiczne.

00:01:11.790 --> 00:01:13.342
Fizyczne blokery, jak tlenek cynkowy

00:01:13.342 --> 00:01:15.410
czy dwutlenek tytanu,

00:01:15.410 --> 00:01:18.399
odbijają promienie słoneczne.

00:01:18.399 --> 00:01:20.601
Jeśli widziałeś ratowników z białymi nosami,

00:01:20.601 --> 00:01:22.229
wiesz jak to wygląda.

00:01:22.229 --> 00:01:24.355
Składniki te znajdują się

00:01:24.355 --> 00:01:25.536
w zasypkach dla dzieci,

00:01:25.536 --> 00:01:28.230
gdzie tworzą fizyczną barierę.

00:01:28.230 --> 00:01:30.534
Nie zawsze łatwe w użyciu

00:01:30.534 --> 00:01:33.160
były widoczne na skórze,

00:01:33.160 --> 00:01:36.161
ale nowe formuły to ułatwiły.

00:01:36.161 --> 00:01:37.934
Chemiczne blokery

00:01:37.934 --> 00:01:39.813
wchłaniają promienie słoneczne.

00:01:39.813 --> 00:01:42.371
Niszczą się szybciej niż fizyczne filtry,

00:01:42.371 --> 00:01:46.099
bo zmniejsza się ich zdolność 
do wchłaniania słońca.

00:01:46.099 --> 00:01:48.024
Są bardziej przezroczyste

00:01:48.024 --> 00:01:49.494
po wtarciu w skórę,

00:01:49.494 --> 00:01:51.632
ale niektórzy mają alergię

00:01:51.632 --> 00:01:53.522
na pewne składniki chemiczne.

00:01:53.522 --> 00:01:55.345
Każdy typ kremu

00:01:55.345 --> 00:01:56.911
jest testowany, żeby ustalić

00:01:56.911 --> 00:01:59.263
wskaźnik ochrony przed słońcem,

00:01:59.263 --> 00:02:00.663
czyli SPF.

00:02:00.663 --> 00:02:02.431
To miara ochrony,

00:02:02.431 --> 00:02:05.301
jaką daje krem przeciw UVB,

00:02:05.301 --> 00:02:07.009
zanim zacznie się oparzenie.

00:02:07.009 --> 00:02:08.303
Nawet jeśli się nie opalasz,

00:02:08.303 --> 00:02:09.895
musisz używać kremu z filtrem,

00:02:09.895 --> 00:02:11.684
bo jeśli nie żyjesz w jaskini,

00:02:11.684 --> 00:02:14.496
jesteś narażony na oparzenia.

00:02:14.496 --> 00:02:16.492
Ludzie z ciemną skórą

00:02:16.492 --> 00:02:17.604
i ci, którzy łatwo się opalają,

00:02:17.604 --> 00:02:20.323
mają lepszą samoochronę,

00:02:20.323 --> 00:02:21.992
lecz wciąż są podatni

00:02:21.992 --> 00:02:23.822
na efekty UVA.

00:02:23.822 --> 00:02:25.808
Natomiast dzieci poniżej 6 miesięcy

00:02:25.808 --> 00:02:26.660
Natomiast dzieci poniżej 6 miesięcy

00:02:26.660 --> 00:02:28.532
powinny unikać słońca,

00:02:28.532 --> 00:02:29.951
bo ich mechanizmy ochronne

00:02:29.951 --> 00:02:31.489
nie działają w pełni,

00:02:31.489 --> 00:02:33.075
a ich skóra łatwiej wchłania

00:02:33.075 --> 00:02:35.454
kremy z filtrem.

00:02:35.454 --> 00:02:37.012
Ich stosowanie chroni

00:02:37.012 --> 00:02:40.300
przed trzema odmianami raka skóry:

00:02:40.300 --> 00:02:42.341
podstawnokomórkowym,

00:02:42.341 --> 00:02:44.216
płaskonabłonkowym,

00:02:44.216 --> 00:02:45.843
i czerniakiem.

00:02:45.843 --> 00:02:47.969
Co dzień DNA w komórkach

00:02:47.969 --> 00:02:49.925
odkrywa mutacje i błędy,

00:02:49.925 --> 00:02:51.596
które zwalcza mechanizm w komórkach,

00:02:51.596 --> 00:02:53.681
które zwalcza mechanizm w komórkach,

00:02:53.681 --> 00:02:57.163
lecz promienie UV tworzą mutacje,

00:02:57.163 --> 00:02:59.223
których komórka może nie pokonać,

00:02:59.223 --> 00:03:00.859
a które będą się rozrastać

00:03:00.859 --> 00:03:02.690
i powodować raka skóry.

00:03:02.690 --> 00:03:04.191
Najstraszniejsze jest to,

00:03:04.191 --> 00:03:06.456
że nie można tego zobaczyć,

00:03:06.456 --> 00:03:08.162
dopóki nie jest za późno.

00:03:08.162 --> 00:03:10.584
Jeśli jednak to ryzyko

00:03:10.584 --> 00:03:13.613
nie przekonuje cię do kremów z filtrem,

00:03:13.613 --> 00:03:16.119
istnieją też estetyczne powody.

00:03:16.119 --> 00:03:17.603
Razem z paleniem papierosów,

00:03:17.603 --> 00:03:20.747
urazy słoneczne powodują wczesne starzenie.

00:03:20.747 --> 00:03:22.748
Fotostarzenie od słońca

00:03:22.748 --> 00:03:25.511
odbiera skórze elastyczność.

00:03:25.511 --> 00:03:28.330
Skóra robi się obwisła.

00:03:28.330 --> 00:03:29.434
Spójrz na kierowcę ciężarówki,

00:03:29.434 --> 00:03:32.171
z lewym policzkiem 
chronicznie wystawionym na słońce,

00:03:32.171 --> 00:03:33.911
i zauważ różnicę.

00:03:33.911 --> 00:03:35.848
To ważne.

00:03:35.848 --> 00:03:38.745
Okna samochodu blokują UVB,

00:03:38.745 --> 00:03:41.691
ale nie UVA.

00:03:41.691 --> 00:03:44.276
Kremów z filtrem powinno używać się co dzień,

00:03:44.276 --> 00:03:45.747
należy też zwrócić uwagę

00:03:45.747 --> 00:03:47.694
na długie przebywanie na słońcu,

00:03:47.694 --> 00:03:48.904
na plaży

00:03:48.904 --> 00:03:50.119
lub na śniegu,

00:03:50.119 --> 00:03:52.415
ponieważ odbicie wody i lodu

00:03:52.415 --> 00:03:54.758
wzmacnia promienie słoneczne.

00:03:54.758 --> 00:03:56.834
Stosuj więc około 28 g kremu

00:03:56.834 --> 00:03:58.956
15-30 minut przed wyjściem,

00:03:58.956 --> 00:04:01.161
a potem jeszcze raz, niedługo po wyjściu.

00:04:01.161 --> 00:04:04.325
Powtarzaj to co 2-3 godziny,

00:04:04.325 --> 00:04:06.909
np. po pływaniu, poceniu się.

00:04:06.909 --> 00:04:08.508
W przeciwnym razie noś odzież ochronną

00:04:08.508 --> 00:04:12.166
z czynnikiem UPF.

00:04:12.166 --> 00:04:13.250
Trzymaj się cienia,

00:04:13.250 --> 00:04:15.052
pod drzewami lub parasolem,

00:04:15.052 --> 00:04:16.637
i unikaj słońca w godzinach

00:04:16.637 --> 00:04:18.603
od 10 do 16.

00:04:18.603 --> 00:04:20.985
Który krem jest najlepszy?

00:04:20.985 --> 00:04:22.544
Każdy ma swoje typy,

00:04:22.544 --> 00:04:24.674
jednak szukaj takich:

00:04:24.674 --> 00:04:25.752
przeciw UVA i UVB,

00:04:25.752 --> 00:04:27.859
z SPF od 30,

00:04:27.859 --> 00:04:29.361
i wodoodpornych.

00:04:29.361 --> 00:04:31.365
Krem nawilżający z SPF 30

00:04:31.365 --> 00:04:33.521
jest dobry do codziennego użytku.

00:04:33.521 --> 00:04:35.495
Uważaj stosując spray.

00:04:35.495 --> 00:04:38.416
Trzeba kilku warstw, 
żeby skutecznie pokryć skórę,

00:04:38.416 --> 00:04:40.327
jak przy malowaniu ściany sprayem

00:04:40.327 --> 00:04:41.967
w porównaniu do malowania pędzlem.

00:04:41.967 --> 00:04:43.831
Ciesz się słońcem,

00:04:43.831 --> 00:04:46.223
ale używaj kremów z filtrem.