0:00:02.392,0:00:08.569
(âm thanh huyền bí)

0:00:38.374,0:00:40.411
Có người từng bảo tôi, [br]khi tôi còn là một nghệ sĩ trẻ:

0:00:40.434,0:00:43.455
"Nếu bạn không tìm thấy thứ nghệ thuật bạn thích, [br]hãy tự tạo ra nó."

0:00:44.918,0:00:47.418
(tiếng chuông ngân)

0:00:49.586,0:00:55.400
[Guadalupe Maravilla &[br]Âm thanh của sự Chữa Lành]

0:00:56.170,0:00:59.170
Tôi lớn lên cùng với việc chơi đùa trên[br]những bậc kim tự tháp

0:00:59.170,0:01:00.660
ở El Salvador

0:01:00.660,0:01:03.790
Tôi biết là mình có sự kết nối[br]sâu sắc với người Maya

0:01:03.790,0:01:06.239
và kiến trúc, cùng nghệ thuật của họ

0:01:06.239,0:01:08.406
(tiếng tù và)

0:01:09.320,0:01:11.099
Đặc biệt là các tác phẩm điêu khắc--

0:01:11.099,0:01:13.927
Những tác phẩm điêu khắc ấy,[br]chúng là những tấm bia khổng lồ này

0:01:13.927,0:01:15.200
được tạc từ một tảng đá--

0:01:15.200,0:01:16.630
và cách chúng kể lại các câu chuyện

0:01:16.630,0:01:19.193
Nhưng chúng cũng là đồ vật[br]dùng để thực hiện các nghi lễ

0:01:21.770,0:01:23.480
Nhưng tôi không thật sự hứng thú

0:01:23.480,0:01:25.360
với việc bắt chước những gì họ đã làm

0:01:25.360,0:01:28.040
Tôi từng thích thú với việc học về các nghi lễ

0:01:28.040,0:01:30.365
nhưng hơn cả là sự tái sáng tạo,[br]tạo nên thứ của riêng tôi

0:01:30.365,0:01:32.672
(nhạc huyền bí)

0:01:38.254,0:01:41.081
[Công viên Socrates Sculpture,[br]Queens, New York]

0:01:43.810,0:01:45.470
Tác phẩm điêu khắc tại Socrates,

0:01:45.470,0:01:47.930
là sản phẩm điêu khắc ngoài trời đầu tiên của tôi,

0:01:47.930,0:01:50.180
được tạo ra từ nhôm tái chế

0:01:50.560,0:01:53.141
(gió thổi)

0:01:57.280,0:01:58.790
Bản thân tác phẩm điêu khắc,

0:01:58.860,0:02:00.226
chúng là sự nối tiếp của[br]series "Disease Thrower" của tôi

0:02:00.226,0:02:01.593
["Disease Throwers," 2019–2020]

0:02:03.623,0:02:05.090
Thế nên chúng là những cái mũ

0:02:05.090,0:02:06.740
Là những điện thờ

0:02:06.740,0:02:08.178
và là những vật dụng chữa lành

0:02:19.960,0:02:22.100
Những vật liệu [br]của những tác phẩm điêu khắc

0:02:22.440,0:02:25.220
là một cơ hội để trở về với Trung Mỹ,

0:02:25.220,0:02:26.830
về với Mexico

0:02:27.000,0:02:29.766
và sưu tầm vật liệu từ những vùng đất này

0:02:29.766,0:02:31.760
mà tôi bắt gặp lúc bé.

0:02:33.860,0:02:35.773
(âm thanh huyền bí)

0:02:37.645,0:02:39.510
Tác phẩm của tôi là tự truyện,

0:02:39.510,0:02:43.090
và việc hiểu được tôi đến từ đâu[br]là rất quan trọng

0:02:46.917,0:02:48.797
Tôi được sinh ra ở El Salvador, San Salvador

0:02:49.047,0:02:51.084
Một cuộc cải cách đã chuẩn bị nổ ra[br]vào thời điểm tôi chào đời.

0:02:51.774,0:02:54.502
Những năm đầu tiên, là khoảng thời gian khá vui vẻ.

0:02:55.853,0:02:57.826
Và rồi cuộc chiến dần khốc liệt hơn.

0:02:57.930,0:02:59.251
(súng nổ)

0:03:00.741,0:03:03.070
Gia đình tôi phải di tản khỏi El Salvador[br]ngay lập tức.

0:03:03.070,0:03:05.290
Và rồi tôi gần như chỉ còn một mình.

0:03:07.107,0:03:09.063
Đến khi tôi tám tuổi, họ nói với tôi rằng

0:03:09.063,0:03:11.190
Tôi sẽ đoàn tụ với gia đình

0:03:11.312,0:03:12.562
ở đất nước Mỹ.

0:03:12.750,0:03:14.050
Nhưng tôi sẽ di chuyển bằng đường bộ.

0:03:17.800,0:03:19.213
-- Trồng chúng [br]ở những chỗ ngẫu nhiên.

0:03:22.400,0:03:24.493
Thế nên hành trình của tôi bắt đầu tại El Salvador,

0:03:24.770,0:03:27.140
và rồi tôi đến Honduras,[br]rồi Guatemala,

0:03:27.560,0:03:28.750
xuyên qua Mexico.

0:03:29.130,0:03:31.340
và nó mất khoảng gần hai tháng rưỡi.

0:03:34.010,0:03:35.775
"Tripa Chuca" là một trò chơi[br]mà tôi chơi suốt quá trình lớn lên

0:03:35.922,0:03:37.830
với những người bạn và một mẫu giấy.

0:03:38.818,0:03:41.771
[ Tripa Chuca:[br]Một trò chơi trẻ em, người chơi vẽ những đường[br]giữa những cặp số để tạo họa tiết tương phản.]

0:03:42.405,0:03:44.722
Tôi từng chơi khi[br]tôi di chuyển qua biên giới,

0:03:44.742,0:03:46.122
khi tôi tám tuổi.

0:03:48.722,0:03:50.072
Tôi đã từng chơi với những con sói đồng cỏ.

0:03:50.172,0:03:51.440
Với những đứa trẻ khác.

0:03:51.440,0:03:53.480
Nên nó luôn là một trò chơi [br]vô cùng quan trọng.

0:03:53.880,0:03:57.970
Và đây cũng là lí do[br]tôi luôn đánh dấu không gian của mình bằng trò chơi này.

0:04:01.517,0:04:02.610
Tôi đã rất may mắn

0:04:02.850,0:04:04.980
Vì biên giới vào thời điểm đó rất khác.

0:04:05.070,0:04:08.216
Vào năm 1984, thậm chí những đứa trẻ đi cùng tôi,

0:04:08.216,0:04:09.870
một số cũng không thể vượt qua được.

0:04:10.667,0:04:12.217
Đến giờ tôi vẫn nghĩ về điều đó.

0:04:12.627,0:04:14.360
Nó đã có thể có nhiều lối đi khác.

0:04:15.180,0:04:16.610
(âm thanh bí ẩn)

0:04:26.867,0:04:28.570
Tôi sinh ra vào ngày 12 Tháng 12.

0:04:29.280,0:04:31.190
Sinh nhật rất quan trọng với tôi

0:04:31.190,0:04:33.970
Vì tôi được sinh ra[br]vào ngày thứ 12 của tháng thứ 12.

0:04:34.288,0:04:36.390
Trong suốt khoảng thời gian,[br]tôi đã nhìn vào cuốn lịch

0:04:36.400,0:04:37.406
và tôi kiểu,

0:04:37.406,0:04:38.349
"Wow, mình sẽ có ngày sinh nhật"

0:04:38.349,0:04:41.760
" mà toàn là số 12 vào năm 2012"

0:04:41.800,0:04:43.749
Và đó cũng là lúc[br]tôi biết được mình bị ung thư.

0:04:43.749,0:04:45.145
Vâng.

0:04:46.695,0:04:48.011
(máy ảnh)

0:04:49.061,0:04:51.637
(âm thanh huyền bí)

0:04:56.698,0:04:58.180
Trong quá trình xạ trị,

0:04:58.180,0:05:00.690
thực sự trao tôi rất nhiều sức mạnh

0:05:00.870,0:05:03.530
Vì đó là lần đầu tiên[br]tôi biết đến "bồn tắm âm thanh"

0:05:04.240,0:05:05.726
(âm thanh huyền bí)

0:05:06.596,0:05:09.139
Tôi đã bị mất nhiều nước[br]vì xạ trị.

0:05:09.609,0:05:11.800
Họ nói rằng[br]nó rất tốt để cấp lại

0:05:11.800,0:05:12.810
số nước ít ỏi mà bạn có,

0:05:12.810,0:05:14.670
thế nên việc trị liệu âm thanh có thể hiệu quả

0:05:15.380,0:05:16.855
(âm thanh huyền bí)

0:05:17.695,0:05:19.790
Lần đầu tiên,[br]tôi nhận ra rằng âm thanh là liều thuốc,

0:05:19.820,0:05:21.730
và nếu tôi vượt qua được thử thách này,

0:05:21.761,0:05:22.801
tôi muốn học về nó,

0:05:22.956,0:05:24.986
để chia sẻ nó

0:05:25.309,0:05:27.999
với những người chuẩn bị[br]đối mặt với những thử thách tương tự.

0:05:30.619,0:05:32.509
Tôi bắt đầu mở những buổi[br]workshop chữa lành.

0:05:32.510,0:05:34.240
cho những người di cư không có giấy tờ.

0:05:34.780,0:05:38.300
Khi đại dịch bùng phát,[br]tôi gặp được Juan Carlos Ruiz,

0:05:38.950,0:05:41.000
mục sư tại một nhà thờ ở vịnh Ridge.

0:05:41.500,0:05:43.900
Anh ấy cung cấp thức ăn[br]cho hơn ba ngàn người mỗi tuần.

0:05:44.560,0:05:46.700
Nên tôi quyết định hợp tác với anh ta

0:05:46.700,0:05:49.941
và mang những workshop chữa lành[br]vào nhà thờ.

0:05:50.491,0:05:53.347
(tiếng vang)

0:06:03.247,0:06:07.021
[Phụ nữ, bằng tiếng Tây Ban Nha][br]-- Trong thời điểm nào đó, anh có tự hỏi rằng[br]tại sao những việc này lại xảy ra với mình không?

0:06:07.825,0:06:09.408
[Maravilla, tiếng Tây Ban Nha][br]--Có, tôi luôn nghĩ về nó.

0:06:09.998,0:06:14.697
--Mắc ung thư là một khoảng thời gian khó khăn,[br]nhưng nó cũng là một thầy giáo tuyệt vời.

0:06:15.887,0:06:18.420
--Mọi người đều có nỗi đau riêng mình.

0:06:19.288,0:06:22.904
--Và nỗi đau là khác nhau giữa mỗi người.

0:06:23.624,0:06:25.443
--Với tôi, nỗi đau là bị tách khỏi gia đình[br]khi tôi còn bé,

0:06:25.456,0:06:27.769
--Nỗi ám ảnh của nội chiến,

0:06:29.033,0:06:32.913
--Tất cả điều đó tích tụ trong bụng của tôi

0:06:33.383,0:06:35.475
trở thành ung thư.

0:06:35.955,0:06:38.170
(Tiếng gõ cồng)

0:06:44.454,0:06:46.047
["Planeta Abuelx"]

0:07:08.133,0:07:10.710
Hôm nay là một ngày vô cùng đặc biệt,[br]vì vài giờ nữa,

0:07:10.710,0:07:13.000
chúng ta sẽ có hơn ba trăm người tham dự.

0:07:13.270,0:07:15.820
Tôi mời tất cả mọi người mắc ung thư

0:07:15.880,0:07:18.340
hoặc thậm chí là những người sống sót qua ung thư

0:07:18.870,0:07:21.731
hay bất kì ai đã phải đối mặt với mất mát bởi ung thư.

0:07:24.934,0:07:27.140
Vào một thời điểm nào đó[br]sau khi vượt qua ung thư,

0:07:27.140,0:07:29.420
tôi nhìn nghệ thuật một cách rất khác.

0:07:31.420,0:07:32.900
Tại một thời điểm tôi kiểu,

0:07:32.900,0:07:34.785
"Oh, mình sẽ tiếp tục là một nghệ sĩ chứ?"

0:07:34.785,0:07:39.340
"hay sẽ vào rừng với một 'curandero'[br]trong 10 năm"

0:07:39.340,0:07:40.890
"biến mất và chỉ học tập."

0:07:41.710,0:07:44.182
Tôi đã rất rối bời[br]để quyết định hướng đi.

0:07:46.267,0:07:48.296
Nhưng tôi hứng thú hơn[br]với việc tạo ra lối đi riêng.

0:07:49.170,0:07:52.600
và lối đi của tôi là sử dụng nghệ thuật[br]và chữa lành

0:07:52.600,0:07:54.018
rồi kết hợp hai yếu tố lại.

0:07:54.518,0:07:55.487
(tiếng vang)

0:07:56.307,0:07:58.158
(tiếng tù và)

0:08:03.047,0:08:04.347
(tiếng tù và)

0:08:05.447,0:08:07.666
(tiếng thủy tinh rung)

0:08:38.393,0:08:39.700
Từ kinh nghiệm của tôi

0:08:39.700,0:08:41.670
chữa lành[br]không phải lúc nào cũng dễ chịu

0:08:41.670,0:08:43.920
nơi mà mọi thứ đều hoàn hảo.

0:08:47.020,0:08:50.033
Chữa lành [br]có thể rất khó khăn và thử thách.

0:08:59.847,0:09:02.420
Nhưng nếu có một cộng đồng [br]với những người đã từng trải qua

0:09:02.420,0:09:05.165
và có những trãi nghiệm giống nhau[br]sẽ truyền được nhiều năng lượng.

0:09:06.055,0:09:08.144
(tiếng cồng)

0:09:12.234,0:09:14.985
Thực hiện "Disease Thowers",

0:09:15.370,0:09:17.910
không chỉ là kể về[br]những câu chuyện của tôi trong quá khứ,

0:09:18.120,0:09:21.160
mà còn là về[br]những nghi thức chữa lành này

0:09:21.160,0:09:22.672
có thể kéo dài ở tương lai,

0:09:23.062,0:09:24.032
(tiếng củi cháy)

0:09:24.360,0:09:25.980
khi tôi không còn nữa.

0:09:26.600,0:09:30.373
Translators: Vân Dung Trần Thị, Hà My