1
00:00:15,800 --> 00:00:17,496
Mỗi giây trôi qua,

2
00:00:17,520 --> 00:00:20,696
một triệu tấn vật chất
bị thổi bay khỏi Mặt Trời

3
00:00:20,720 --> 00:00:24,136
với vận tốc hơn 1.600.000 km/h,

4
00:00:24,160 --> 00:00:27,360
lên đường va chạm với Trái Đất.

5
00:00:28,000 --> 00:00:29,496
Rất may, đây không phải là

6
00:00:29,520 --> 00:00:32,936
mở đầu một phim mới của Michael Bay.

7
00:00:32,960 --> 00:00:36,200
Đây là Cuộc hành trình của Cực Quang

8
00:00:37,313 --> 00:00:40,456
Bắc và Nam cực quang,
còn gọi là ánh sáng phương Bắc

9
00:00:40,480 --> 00:00:42,456
và ánh sáng phương Nam,

10
00:00:42,480 --> 00:00:44,616
xảy ra khi các hạt năng lượng từ Mặt Trời

11
00:00:44,640 --> 00:00:47,096
va vào nguyên tử trung hoà 
trong khí quyển.

12
00:00:47,120 --> 00:00:50,176
Năng lượng từ va chạm này 
tạo một cảnh tượng ánh sáng

13
00:00:50,200 --> 00:00:53,056
mà nhân loại đã chiêm ngưỡng từ xa xưa.

14
00:00:53,080 --> 00:00:55,296
Nhưng chuyến đi của các hạt không đơn giản

15
00:00:55,320 --> 00:00:57,296
chỉ là đi từ Mặt Trời tới Trái Đất.

16
00:00:57,320 --> 00:00:59,896
Như một chuyến đi 
xuyên đất nước,

17
00:00:59,920 --> 00:01:02,096
có những khúc ngoặt 
không ai rõ phương hướng.

18
00:01:02,120 --> 00:01:03,936
Hãy theo dấu
chuyến xuyên thiên hà này,

19
00:01:03,960 --> 00:01:06,336
với ba điểm mấu chốt:

20
00:01:06,360 --> 00:01:09,656
rời Mặt Trời, 
dừng tại từ trường Trái Đất

21
00:01:09,680 --> 00:01:11,880
và về tới tầng khí quyển của chúng ta.

22
00:01:13,440 --> 00:01:15,976
Hạt proton và điện tử tạo ra bắc cực quang

23
00:01:16,000 --> 00:01:17,576
khởi hành từ vành nhật hoa.

24
00:01:17,600 --> 00:01:20,296
Vành nhật hoa là tầng ngoài cùng 
của khí quyển Mặt Trời

25
00:01:20,320 --> 00:01:21,976
và là một trong
các vùng nóng nhất.

26
00:01:22,000 --> 00:01:26,016
Nhiệt độ cao 
làm rung các nguyên tố hidro và heli

27
00:01:26,040 --> 00:01:27,936
và bắn ra các hạt proton và electron

28
00:01:27,960 --> 00:01:30,640
như rũ bỏ một lớp áo trong ngày nắng nóng.

29
00:01:31,240 --> 00:01:33,656
Nôn nóng và sẵn sàng xuất phát,

30
00:01:33,680 --> 00:01:36,416
tốc độ của những proton 
và electron này

31
00:01:36,440 --> 00:01:38,376
vượt qua trọng lực của Mặt Trời,

32
00:01:38,400 --> 00:01:41,760
chúng hợp thành plasma,
một trạng thái khí tích điện.

33
00:01:42,320 --> 00:01:45,256
Luồng plasma bất biến này
di chuyển ra khỏi Mặt Trời,

34
00:01:45,280 --> 00:01:46,560
được gọi là gió Mặt Trời.

35
00:01:56,080 --> 00:02:00,016
Nhưng Trái Đất sẽ chặn gió Mặt Trời 
không cho đi thẳng vào hành tinh

36
00:02:00,040 --> 00:02:02,136
bằng một khúc quanh - từ quyển.

37
00:02:02,160 --> 00:02:05,016
Từ quyển được hình thành 
từ các dòng sức từ của Trái Đất

38
00:02:05,040 --> 00:02:07,056
và bảo vệ Trái Đất
khỏi gió Mặt Trời

39
00:02:07,080 --> 00:02:09,256
bằng cách gửi đi các hạt 
bao quanh Trái Đất.

40
00:02:09,280 --> 00:02:12,296
Cơ hội để tiếp tục 
đi xuyên tầng khí quyển

41
00:02:12,320 --> 00:02:15,736
chỉ tới khi từ quyển bị mất kiểm soát 
bởi một đoàn "du hành khách" mới.

42
00:02:15,760 --> 00:02:17,496
Đây là "cơn phun trào cực quang",

43
00:02:17,520 --> 00:02:19,336
xảy ra khi Mặt Trời phóng ra

44
00:02:19,360 --> 00:02:21,480
quả cầu plasma khổng lồ 
vào gió Mặt Trời.

45
00:02:22,440 --> 00:02:25,336
Khi dòng phun trào này 
va vào Trái Đất,

46
00:02:25,360 --> 00:02:28,856
nó lấn át từ quyển 
và tạo ra một cơn bão từ.

47
00:02:28,880 --> 00:02:32,496
Cơn bão này ép lên từ quyển,
cho đến khi từ quyển bật lại

48
00:02:32,520 --> 00:02:34,696
như một sợi dây cao su,

49
00:02:34,720 --> 00:02:37,776
làm văng ra các hạt bay về phía Trái Đất.

50
00:02:37,800 --> 00:02:41,696
Lực hút của từ trường lúc đó 
kéo các hạt này xuống tới oval cực quang

51
00:02:41,720 --> 00:02:44,560
cũng là nơi xảy ra Bắc và Nam cực quang.

52
00:02:45,840 --> 00:02:48,816
Kết thúc hành trình 93 triệu dặm 
xuyên thiên hà,

53
00:02:48,840 --> 00:02:51,736
các hạt từ gió Mặt Trời có 
màn trình diễn ánh sáng ngoạn mục

54
00:02:51,760 --> 00:02:53,216
với trợ giúp từ vài người bạn.

55
00:02:53,240 --> 00:02:55,376
Cách bề mặt Trái Đất từ 20 tới 200 dặm,

56
00:02:55,400 --> 00:02:59,056
các electron và proton
mừng rỡ khi được gặp mặt

57
00:02:59,080 --> 00:03:01,536
các nguyên tử oxy và nitơ.

58
00:03:01,560 --> 00:03:04,416
Các hạt từ Mặt Tời đập tay ăn mừng,
truyền năng lượng

59
00:03:04,440 --> 00:03:07,296
vào nguyên tử trung hoà 
oxy và nitơ từ Trái Đất.

60
00:03:07,320 --> 00:03:10,336
Khi các nguyên tử trong khí quyển 
tiếp xúc với các hạt,

61
00:03:10,360 --> 00:03:12,536
chúng phấn khích 
và giải phóng các photon.

62
00:03:12,560 --> 00:03:15,856
Photon là các lượng tử ánh sáng.

63
00:03:15,880 --> 00:03:17,496
Màu của cực quang trên bầu trời

64
00:03:17,520 --> 00:03:19,663
phụ thuộc vào tần số 
của photon nguyên tử.

65
00:03:19,687 --> 00:03:22,976
Nguyên tử oxy bị kích thích
sinh ra màu lục và màu đỏ,

66
00:03:23,000 --> 00:03:26,200
còn nguyên tử nitơ bị kích thích
sinh ra màu lam và màu đỏ đậm.

67
00:03:27,280 --> 00:03:29,016
Tất cả những cuộc va chạm này

68
00:03:29,040 --> 00:03:31,326
tạo nên Bắc và Nam cực quang.

69
00:03:35,360 --> 00:03:37,576
Cực quang thấy rõ nhất 
vào đêm trời quang

70
00:03:37,600 --> 00:03:40,336
ở những vùng gần cực Bắc và cực Nam.

71
00:03:40,360 --> 00:03:41,576
Ban đêm là lí tưởng nhất

72
00:03:41,600 --> 00:03:43,816
vì Cực quang yếu hơn ánh sáng Mặt Trời,

73
00:03:43,840 --> 00:03:45,440
không thể thấy được vào ban ngày.

74
00:03:46,400 --> 00:03:50,016
Hãy nhớ quan sát bầu trời 
và tra cứu mô hình năng lượng Mặt Trời,

75
00:03:50,040 --> 00:03:52,096
đặc biệt về vết đen 
và vết sáng Mặt Trời,

76
00:03:52,120 --> 00:03:54,760
chúng là chỉ dẫn tốt khi 
dự đoán hiện tượng cực quang.