0:00:00.960,0:00:03.936
Hikâye 1985 yılında,

0:00:03.960,0:00:05.936
ben daha 22 yaşımdayken

0:00:05.960,0:00:08.336
Anatoly Karpov'u yenip

0:00:08.360,0:00:11.560
Dünya Satranç Şampiyonu olmamla başlıyor.

0:00:12.480,0:00:13.736
O yılın başlarında,

0:00:13.760,0:00:17.376
Almanya Hamburg'da,[br]simultane satranç denen bir oyunda[br]

0:00:17.400,0:00:21.696
dünyanın en iyi 32 satranç makinesiyle

0:00:21.720,0:00:23.080
aynı anda oynadım.

0:00:24.160,0:00:25.360
Tüm oyunları ben kazandım.

0:00:26.560,0:00:29.736
32 bilgisayarı aynı anda yenmeme rağmen

0:00:29.760,0:00:33.800
o zamanlar buna pek[br]şaşıran olmamıştı, tabii.

0:00:34.480,0:00:37.056
O benim altın çağımdı.

0:00:37.080,0:00:39.176
(Gülüşmeler)

0:00:39.200,0:00:40.720
Makineler zayıftı,

0:00:41.680,0:00:43.016
saçlarım da gürdü.

0:00:43.040,0:00:45.240
(Gülüşmeler)

0:00:46.720,0:00:48.776
Bundan yalnızca 12 yıl sonra,

0:00:48.800,0:00:53.416
canımı zor kurtardığım bir maçta[br]tek bir bilgisayara karşı savaşıyordum.

0:00:53.440,0:00:54.640
Bu maça,

0:00:55.360,0:00:57.416
Newsweek dergisinin kapağında

0:00:57.440,0:00:59.216
"Beynin Son Çırpınışı" demişlerdi.

0:00:59.240,0:01:00.456
Baskı yok canım.

0:01:00.480,0:01:02.000
(Gülüşmeler)

0:01:03.040,0:01:05.616
Mitolojiden bilim kurguya pek çok yerde

0:01:05.640,0:01:08.376
insanın makineyle mücadelesi

0:01:08.400,0:01:11.160
ölüm kalım savaşı olarak resmedilir.

0:01:11.960,0:01:13.536
John Henry,

0:01:13.560,0:01:15.256
yani 19. yüzyıldaki Afro-Amerikan

0:01:15.280,0:01:19.056
halk efsanesinde adı geçen bir taş delici

0:01:19.080,0:01:20.456
dağdaki kayaları delerken

0:01:20.480,0:01:23.216
buharlı deliciye karşı girdiği yarışta

0:01:23.240,0:01:25.600
delik deşik edilmişti.

0:01:26.800,0:01:31.000
John Henry'nin efsanesi, insanın[br]makine karşısındaki yenilgisini konu alan

0:01:31.680,0:01:34.760
uzun bir hikâyenin bir parçası yalnızca.

0:01:36.200,0:01:39.080
Bu rekabetçi söylem bugün artık her yerde.

0:01:39.560,0:01:41.520
Makinelere karşı yarıştayız.

0:01:42.360,0:01:44.440
Kavga hatta savaş bile[br]diyebilirsiniz buna.

0:01:45.880,0:01:47.496
İşler ortadan kalkıyor.

0:01:47.520,0:01:51.080
İnsanların yerini makineler alıyor,[br]sanki insan kalmamış gibi.

0:01:52.240,0:01:55.736
"Terminatör" ve "Matrix"[br]gibi filmlerin artık gerçek olması

0:01:55.760,0:01:56.960
yeter de artar bile.

0:01:59.640,0:02:03.960
İnsan beyninin veya bedeninin

0:02:05.360,0:02:09.616
bir bilgisayarla veya robotla[br]eşit şartlarda kapışacağı

0:02:09.639,0:02:11.480
çok az alan kaldı.

0:02:12.280,0:02:14.138
Aslında, keşke bu kadar az olmasaydı.

0:02:15.760,0:02:16.960
Ama aksine,

0:02:17.840,0:02:22.496
bugün hâlâ konuşulan

0:02:22.520,0:02:25.216
makineyle insanın mücadelesinde

0:02:25.240,0:02:28.336
kelimenin tam anlamıyla efsaneleşmek

0:02:28.360,0:02:30.240
benim hem şansım, hem de lanetimdi.

0:02:33.120,0:02:38.136
John Henry'den sonraki en ünlü[br]insan-makine kapışmasında

0:02:38.160,0:02:40.736
iki maç yaptım.

0:02:40.760,0:02:44.200
İkisi de IBM süper bilgisayarı[br]Deep Blue'ya karşıydı.

0:02:47.040,0:02:49.216
Hiç kimse ilk maçı kazandığımı hatırlamaz.

0:02:49.240,0:02:51.576
(Gülüşmeler)

0:02:51.600,0:02:55.000
(Alkış)

0:02:55.920,0:03:00.896
Bu Philadelphia'daydı; sonraki sene[br]New York'ta ikinci maçı kaybetmeden önce.

0:03:00.920,0:03:02.680
Bu gayet adil, tabii.

0:03:04.320,0:03:09.416
Everest Dağı'na tırmanmayı[br]deneyip de başaramayanların adı

0:03:09.440,0:03:12.936
tarihe yazılmadı, ta ki Sir Edmund Hillary[br]

0:03:12.960,0:03:15.696
ve Tenzing Norgay tepeye ulaşıp

0:03:15.720,0:03:16.920
tarih yazana dek.

0:03:17.960,0:03:21.720
1977 yılında ben hâlâ dünya şampiyonuydum,

0:03:24.520,0:03:28.720
bilgisayarlarsa rüştünü yeni ispatlamıştı.

0:03:29.520,0:03:31.496
Everest Dağı bendim

0:03:31.520,0:03:33.120
ve Deep Blue zirveye ulaşmıştı.

0:03:34.600,0:03:38.656
Aslına bakarsanız, bunu yapan[br]Deep Blue değildi tabii ki,

0:03:38.680,0:03:40.816
onun insan yaratıcılarıydı bunu başaran,

0:03:40.840,0:03:44.176
Anantharaman, Campbell, Hoane ve Hsu.

0:03:44.200,0:03:45.400
Onlara şapka çıkarıyorum.

0:03:46.840,0:03:51.256
Her zaman olduğu gibi, makinanın[br]zaferi aslında insanın zaferiydi.

0:03:51.280,0:03:56.040
İnsanlar kendi yaratımları tarafından[br]geçildiğinde bunu unutuyoruz genellikle.

0:03:58.360,0:03:59.800
Deep Blue galip gelmişti.

0:04:01.400,0:04:02.600
Zeki miydi peki?

0:04:03.360,0:04:05.120
Hayır, değildi.

0:04:06.200,0:04:11.256
Alan Turing ve bilgisayar biliminin[br]diğer kurucularının umduğu şekilde

0:04:11.280,0:04:12.480
değildi en azından.

0:04:13.240,0:04:18.016
Görüldü ki donanım[br]yeterli hıza ulaştığında

0:04:18.040,0:04:22.296
ve algoritmaların zekâsı keskinleştiğinde

0:04:22.320,0:04:25.280
kaba kuvvet satrancı ezip geçebiliyordu.

0:04:26.760,0:04:30.456
Oysa elde edilen sonuca bakıldığında

0:04:30.480,0:04:33.696
büyük usta seviyesindeki[br]satranç oyunlarında

0:04:33.720,0:04:35.000
Deep Blue zekiydi.

0:04:37.320,0:04:39.720
Ama dakikada 200 milyon[br]hamle hesaplayabilen

0:04:40.560,0:04:43.760
inanılmaz hızına rağmen

0:04:45.360,0:04:46.560
Deep Blue'nun yöntemi

0:04:47.360,0:04:53.960
insan zekâsının merak edilen gizemlerini[br]kavramamıza pek yardımcı olamadı.

0:04:56.960,0:04:58.776
Pek yakında,

0:04:58.800,0:05:01.376
makineler taksi şoförü,

0:05:01.400,0:05:03.816
doktor ve profesör olacaklar.

0:05:03.840,0:05:06.440
"Zeki" olacaklar mı peki?

0:05:07.840,0:05:10.336
Bu tanımlamaları filozoflara

0:05:10.360,0:05:13.920
veya sözlüklere bırakmayı tercih ederim.

0:05:15.440,0:05:19.320
Asıl önemli olan soru şu,

0:05:20.320,0:05:23.920
biz insanlar bu makinelerle yaşama[br]ve çalışma konusunda ne hissediyoruz?

0:05:26.160,0:05:31.416
Deep Blue ile 1996 yılının[br]Şubat ayında tanıştım.

0:05:31.440,0:05:34.040
O sırada 10 yıldan fazladır[br]dünya şampiyonuydum.

0:05:36.080,0:05:40.096
182 dünya şampiyonluğu maçı oynamıştım.

0:05:40.120,0:05:45.216
Farklı müsabakalarda dünyanın en iyi[br]oyuncularıyla yüzlerce maç yapmıştım.

0:05:45.240,0:05:50.296
Hem rakiplerimden, hem de kendimden

0:05:50.320,0:05:52.000
ne bekleyeceğimi biliyordum.

0:05:52.680,0:05:57.856
Beden dillerini gözlemleyerek[br]ve gözlerine bakarak

0:05:57.880,0:06:01.496
hamlelerini kafamda ölçmeye

0:06:01.520,0:06:05.360
ya da ruh hallerini[br]hesaba katmaya alışkındım.

0:06:05.880,0:06:09.880
Sonra Deep Blue'nun karşısında[br]satranç tahtasının başına geçtim.

0:06:12.960,0:06:15.816
Daha o anda yeni bir şey sezdim,

0:06:15.840,0:06:17.160
beni huzursuz eden bir şey.

0:06:19.440,0:06:22.240
Buna benzer bir şeyi

0:06:23.320,0:06:25.856
ilk kez şoförü olmayan[br]bir arabaya bindiğinizde

0:06:25.880,0:06:30.720
veya yeni bilgisayar müdürünüz[br]size görev verdiğinde hissedebilirsiniz.

0:06:33.800,0:06:36.920
Ama o ilk oyuna başladığımda

0:06:38.080,0:06:40.216
o şeyin kapasitesinden

0:06:40.240,0:06:43.920
pek emin olamadım.

0:06:44.920,0:06:48.080
Teknoloji çok çabuk gelişebilir,[br]IBM ise dev bir yatırım yapmıştı.

0:06:48.680,0:06:49.880
O seti kaybettim.

0:06:52.320,0:06:54.096
Sonra elimde olmadan merak ettim,

0:06:54.120,0:06:55.680
bu şey yenilmez olabilir miydi?

0:06:56.600,0:06:58.960
Çok sevdiğim satrancın sonu muydu bu?

0:07:00.800,0:07:04.936
Bunlar insani endişeler, insani korkulardı

0:07:04.960,0:07:06.640
ve emin olduğum bir şey vardı.

0:07:07.400,0:07:10.296
O da rakibim Deep Blue'nun[br]böyle kaygıları olmadığıydı.

0:07:10.320,0:07:12.080
(Gülüşmeler)

0:07:13.920,0:07:15.320
Bu yıkıcı darbenin ardından

0:07:16.400,0:07:18.080
ilk maçı kazanmak için

0:07:19.000,0:07:20.200
savaştım.

0:07:20.960,0:07:22.600
Ama alnımıza yazılmıştı bir kere.

0:07:24.400,0:07:26.536
Eninde sonunda makineye yenildim.

0:07:26.560,0:07:29.616
Ama kazandıktan sonra [br]elinde çekiciyle ölen

0:07:29.640,0:07:32.680
John Henry ile aynı kadere sahip değildim.

0:07:37.720,0:07:40.256
O gün gösterdi ki

0:07:40.280,0:07:43.520
satranç dünyasının gönlü hâlâ[br]insan şampiyondan yanaydı.

0:07:44.920,0:07:46.600
Bugün bile,

0:07:48.080,0:07:51.536
son model cep telefonunun içindeki[br]ücretsiz satranç uygulaması dahi

0:07:51.560,0:07:53.576
Deep Blue'dan daha güçlüyken[br]

0:07:53.600,0:07:55.080
insanlar hâlâ satranç oynuyor,

0:07:56.680,0:07:58.920
hem de eskisinden de fazla.

0:07:59.800,0:08:03.016
Felaket tellalları, makinenin[br]egemenliğine giren bir oyuna

0:08:03.040,0:08:05.296
bir daha kimsenin elini[br]sürmeyeceğini söyledi.

0:08:05.320,0:08:07.536
Ama yanılıyorlardı, haksız çıktılar.

0:08:07.560,0:08:11.016
Konu teknoloji olduğunda,[br]felaket tellallığı

0:08:11.040,0:08:12.400
hep çok popüler olmuştur.

0:08:14.360,0:08:17.096
Tecrübelerim bana şunu öğretti,

0:08:17.120,0:08:21.776
teknolojiden olabildiğince[br]faydalanmak istiyorsak

0:08:21.800,0:08:25.520
korkularımızla yüzleşmeliyiz

0:08:26.360,0:08:28.736
ve insanlığımızı ortaya koymak istiyorsak

0:08:28.760,0:08:34.000
bu korkulara galip gelmeliyiz.

0:08:36.120,0:08:37.895
Yaralarımı yalarken,

0:08:37.919,0:08:39.880
Deep Blue'ya karşı giriştiğim mücadeleden

0:08:41.080,0:08:43.775
ilham alarak çıkmıştım.

0:08:43.799,0:08:46.920
Eski bir Rus atasözünün dediği gibi:[br]Bükemediğin eli öpeceksin.

0:08:48.880,0:08:50.256
Sonra düşündüm.

0:08:50.280,0:08:52.616
Bilgisayara karşı oynarken,

0:08:52.640,0:08:55.800
yanımda başka bir bilgisayarla[br]güçlerimi birleştirsem nasıl olurdu?

0:08:57.160,0:09:00.936
İnsan sezgileriyle[br]makinenin hesaplama gücü,

0:09:00.960,0:09:03.656
insan stratejisiyle makinenin taktikleri,

0:09:03.680,0:09:06.096
insan tecrübesiyle[br]makinenin hafızası birleşse

0:09:06.120,0:09:08.320
oynanmış en mükemmel oyun olmaz mıydı?

0:09:10.000,0:09:11.680
Bu fikrim 1998 yılında,

0:09:12.920,0:09:16.296
Advanced Chess [br](İleri Satranç) adı altında,

0:09:16.320,0:09:22.000
elit bir oyuncuya karşı bilgisayar[br]eşliğinde maç yaptığımda hayata geçti.

0:09:23.280,0:09:25.176
Ama bu ilk denemede,

0:09:25.200,0:09:31.560
ikimiz de insan zekâsıyla makine zekâsını[br]etkili bir şekilde bir arada kullanamadık.

0:09:34.920,0:09:37.160
Advanced Chess internette yer buldu

0:09:38.160,0:09:43.016
ve 2005'te serbest stil[br]satranç turnuvası adıyla

0:09:43.040,0:09:44.400
büyük yankı uyandırdı.

0:09:47.240,0:09:50.776
Büyük ustalardan ve en iyi makinelerden[br]oluşan bir takım da katıldı,

0:09:50.800,0:09:53.536
ama oyunun sonunda zafer[br]büyük ustaların olmadı,

0:09:53.560,0:09:54.920
süper bilgisayarın da.

0:09:55.680,0:10:00.016
Turnuvanın galibi bir çift[br]amatör Amerikan satranç oyuncusuydu

0:10:00.040,0:10:03.200
ve aynı anda üç sıradan[br]bilgisayar kullanıyorlardı.

0:10:05.560,0:10:08.576
Makinelerini yönetmedeki yetenekleri

0:10:08.600,0:10:14.376
büyük usta rakiplerinin[br]üstün satranç bilgisini

0:10:14.400,0:10:15.976
ve diğerlerinin

0:10:16.000,0:10:20.160
bilgisayar üstünlüğünü alt etti.

0:10:21.600,0:10:23.560
Ben de şu sonuca ulaşmış oldum.

0:10:24.560,0:10:27.936
Zayıf bir insan oyuncu, bir makine

0:10:27.960,0:10:31.216
ve süreci iyi yönetme bir aradayken,

0:10:31.240,0:10:33.656
çok güçlü tek bir makineden üstündü.

0:10:33.680,0:10:37.576
Ama daha önemlisi;[br]güçlü bir insan oyuncu, bir makine

0:10:37.600,0:10:39.560
ve kötü süreç yönetimi bir aradayken

0:10:41.120,0:10:43.520
onlardan da üstündü.

0:10:46.360,0:10:48.480
Bu da beni, makinelerimizin zekâsından

0:10:50.000,0:10:53.680
daha etkili faydalanmak için[br]daha iyi arayüzlere

0:10:54.520,0:10:56.240
ihtiyaç duyacağımıza ikna etti.

0:10:58.320,0:11:01.616
Makineyle iş birliği içinde[br]çalışan insan hayal değil.

0:11:01.640,0:11:02.856
Bu günümüzün bir gerçeği.

0:11:02.880,0:11:07.016
Yabancı dilde bir gazetede yer alan[br]bir makalenin içeriğini öğrenmek için

0:11:07.040,0:11:11.080
çevrimiçi çeviri araçlarını kullananlar

0:11:11.080,0:11:13.000
bunların mükemmel olmadığını bilir.

0:11:13.680,0:11:15.776
Sonra, bize verdiği çeviriyi anlamak için

0:11:15.800,0:11:17.896
insan tecrübemizi kullanırız.

0:11:17.920,0:11:20.696
Makine de bizim düzeltmelerimizden[br]doğrusunu öğrenir.

0:11:20.720,0:11:25.680
Bu yöntem hastalık teşhisinde ve güvenlik[br]analizinde gitgide yaygınlaşıyor.

0:11:26.440,0:11:28.560
Makine verilerin üzerinden geçiyor,

0:11:29.320,0:11:31.056
olasılık hesaplaması yapıyor

0:11:31.080,0:11:34.736
ve işin yüzde 80 veya 90'lık[br]kısmını hallederek

0:11:34.760,0:11:39.136
insanların analiz yapmasını

0:11:39.160,0:11:41.760
ve karar verme sürecini kolaylaştırıyor.

0:11:42.280,0:11:47.120
Ama çocuklarınızı yüzde 90 oranında[br]hatasız olarak kendi kendine giden

0:11:48.000,0:11:51.560
bir arabayla okula[br]gönderecek hâliniz yok, tabii.

0:11:52.600,0:11:54.200
Yüzde 99'la bile olmaz.

0:11:55.560,0:11:58.416
İşte bu yüzden bu yöntemin[br]yeni yeni alanlarda

0:11:58.440,0:12:04.600
uygulanması için atılım[br]yapmamız gerekiyor.

0:12:07.160,0:12:11.200
Deep Blue ile karşılaşmamdan 20 yıl sonra,

0:12:12.200,0:12:13.816
ikinci karşılaşmada,

0:12:13.840,0:12:20.136
"Beynin Son Çırpınışı"[br]adlı sansasyonel başlık

0:12:20.160,0:12:21.736
olağanlaştı.

0:12:21.760,0:12:24.296
Çünkü zeki makineler

0:12:24.320,0:12:25.520
her gün

0:12:26.560,0:12:28.760
yeni yeni sektörlere adım atıyor.

0:12:30.160,0:12:33.256
Makinelerin, çiftlik hayvanlarının[br]ve ağır işlerin yerini aldığı

0:12:33.280,0:12:34.920
eski günlerin aksine,

0:12:36.480,0:12:38.856
bugün makineler, üniversite[br]diplomalı insanların ve

0:12:38.880,0:12:41.376
ve siyasetin ardından

0:12:41.400,0:12:42.680
ikinci planda geliyor.

0:12:44.120,0:12:46.216
Makinelerle savaşmış ve[br]kaybetmiş biri olarak

0:12:46.240,0:12:48.880
şunu söylemek istiyorum,[br]bu harika bir haber.

0:12:51.000,0:12:53.216
Tüm meslekler er ya da geç

0:12:53.240,0:12:55.336
bu baskıyı üzerinde hissedecek.

0:12:55.360,0:13:00.960
Bunun aksi olursa, insanlık[br]ilerlemeyi durdurmuş demektir.

0:13:02.760,0:13:03.960
Teknolojik gelişmenin

0:13:05.440,0:13:07.160
nerede ve ne zaman

0:13:08.480,0:13:11.200
duracağına biz karar veremeyiz.

0:13:13.160,0:13:14.520
Yavaşlamak ise

0:13:15.960,0:13:17.456
söz konusu olamaz.

0:13:17.480,0:13:19.296
Aslına bakarsanız,

0:13:19.320,0:13:21.240
hızlanmamız gerek.

0:13:24.600,0:13:27.240
Hayatımızdaki zorluklukları[br]ve belirsizlikleri

0:13:29.200,0:13:32.560
yok etmek konusunda teknolojinin[br]eline kimse su dökemez.

0:13:35.000,0:13:37.816
İşte bu yüzden

0:13:37.840,0:13:39.696
daha da zorlu ve belirsiz görevlerin

0:13:39.720,0:13:43.800
peşine düşmemiz gerek.

0:13:48.200,0:13:49.400
Makineler

0:13:51.880,0:13:53.696
hesap yapabilir.

0:13:53.720,0:13:55.296
Biz ise anlama gücüne sahibiz.

0:13:55.320,0:13:57.360
Makineler talimata göre çalışır.

0:13:58.840,0:14:00.696
Bizim ise bir amacımız var.

0:14:00.720,0:14:03.000
Makineler

0:14:05.080,0:14:06.296
nesneldir.

0:14:06.320,0:14:07.520
Biz ise tutkuluyuz.

0:14:08.600,0:14:14.576
Makinelerimizin yapabildiklerinden[br]endişe duymamıza gerek yok.

0:14:14.600,0:14:19.176
Aksine, bugün yapamadıkları[br]bizi endişelendirmeli.

0:14:19.200,0:14:24.696
Çünkü en büyük hayallerimizi[br]gerçekleştirmek için

0:14:24.720,0:14:28.800
yeni ve zeki makinelerin[br]yardımına ihtiyacımız olacak.

0:14:30.000,0:14:31.320
Başarısız olursak,

0:14:32.240,0:14:36.896
başarısızlığımız makinelerimizin[br]zekâsının çok veya az

0:14:36.920,0:14:38.320
olmasından kaynaklanmayacak.

0:14:39.200,0:14:42.280
Elimizdekilerle yetindiğimiz[br]ve hırslarımıza ket vurduğumuz için

0:14:43.680,0:14:45.240
başarısız olacağız.

0:14:46.520,0:14:49.560
İnsanlığımızı gösteren şey, çekiç sallamak

0:14:51.280,0:14:53.960
veya satranç oynamak[br]gibi yeteneklerimiz değildir.

0:14:54.560,0:14:57.576
Yalnızca insanların[br]yapabildiği bir şey var.

0:14:57.600,0:14:58.800
Hayal kurmak.

0:15:00.120,0:15:02.656
O yüzden hayallerimiz hep büyük olsun.

0:15:02.680,0:15:03.896
Teşekkür ederim.

0:15:03.920,0:15:07.807
(Alkış)