WEBVTT

00:00:15.448 --> 00:00:18.123
Okuldaki sıradan bir günde,

00:00:18.147 --> 00:00:22.731
soruların cevaplarını
öğrenirken saatler harcanır

00:00:22.755 --> 00:00:25.051
ama şimdi tam tersini yapacağız.

00:00:26.384 --> 00:00:29.527
Bilinmedikleri için
cevaplarını öğrenemeyeceğiniz

00:00:29.551 --> 00:00:30.976
sorulara odaklanacağız.

00:00:31.320 --> 00:00:36.638
Küçük bir çocukken birçok
konuda kafa yorardım, örneğin:

00:00:36.662 --> 00:00:39.077
Köpek olmak nasıl bir his?

00:00:39.101 --> 00:00:40.976
Balıklar acıyı hisseder mi?

00:00:41.412 --> 00:00:42.862
Peki ya böcekler?

00:00:43.784 --> 00:00:46.648
Büyük Patlama sadece bir kaza mıydı?

00:00:47.607 --> 00:00:48.976
Bir Tanrı var mı?

00:00:49.000 --> 00:00:53.533
Varsa, onun bir kadın değil de
erkek olduğundan nasıl eminiz?

00:00:53.557 --> 00:00:56.742
Neden birçok masum insan ve hayvan
korkunç şeyler yaşıyor?

00:00:57.544 --> 00:00:59.464
Hayatım için gerçekten bir plan var mı?

00:01:00.596 --> 00:01:02.347
Gelecek yazılacak mı

00:01:02.371 --> 00:01:05.764
yoksa zaten yazılı
ve biz mi göremiyoruz?

00:01:05.788 --> 00:01:08.732
Eğer öyleyse özgür iradem var mı?
Yani, ben kimim ki?

00:01:08.756 --> 00:01:10.280
Sadece biyolojik bir makine mi?

00:01:11.371 --> 00:01:14.656
O zaman neden bilinçliyim?
Bilinçlilik nedir?

00:01:15.768 --> 00:01:17.705
Robotlar da bir gün bilinçli olacak mı?

00:01:19.291 --> 00:01:21.697
Bir gün tüm bu soruların cevaplarını

00:01:21.721 --> 00:01:24.377
alabileceğimi varsaymıştım.

00:01:25.557 --> 00:01:27.401
Bilen biri olmalı, değil mi?

00:01:28.517 --> 00:01:30.826
Peki durum ne? Kimse bilmiyor.

00:01:32.167 --> 00:01:35.760
Bu sorular kafamı
her zamankinden çok karıştırıyor.

00:01:35.784 --> 00:01:38.287
Yine de bunlara
dalıp gitmek heyecan verici

00:01:38.311 --> 00:01:40.594
çünkü sizi 
bilginin uç noktasına götürüyor

00:01:40.618 --> 00:01:42.668
ve orada ne bulacağınızı 
asla bilemezsiniz.

00:01:43.921 --> 00:01:49.497
İşte dünyada cevabını kimsenin
bilmediği iki soru.

00:01:50.704 --> 00:01:52.389
(Müzik)

00:01:52.413 --> 00:01:56.112
[Kaç tane evren var?]

00:01:57.812 --> 00:01:59.976
Bazen uzun süren bir uçak yolculuğundayken

00:02:00.000 --> 00:02:02.868
dağlara ve çöllere bakıyorum

00:02:02.892 --> 00:02:05.724
ve Dünya'nın ne kadar büyük olduğunu
kavramaya çalışıyorum.

00:02:06.608 --> 00:02:09.370
Daha sonra içerisine bir
milyon dünyanın sığabileceği

00:02:09.394 --> 00:02:12.992
ve her gün gördüğümüz 
bir cisim olduğunu hatırlıyorum:

00:02:13.016 --> 00:02:14.032
Güneş.

00:02:14.056 --> 00:02:15.666
İnanılmaz büyük görünüyor.

00:02:15.690 --> 00:02:19.150
Ama büyük resme bakarsak
sadece iğne deliği kadar,

00:02:19.174 --> 00:02:23.118
Samanyolu galaksisindeki, berrak bir 
gecede, gökyüzünü kaplayan soluk,

00:02:23.142 --> 00:02:25.194
beyaz bir sis olarak görebileceğiniz

00:02:25.218 --> 00:02:27.361
yaklaşık 400 milyar yıldızdan birisi.

00:02:28.511 --> 00:02:29.610
Daha da fenası var.

00:02:29.634 --> 00:02:32.919
Teleskoplarımızla algılanabilen
belki de 100 milyar galaksi var.

00:02:33.758 --> 00:02:38.037
Her yıldız bir kum tanesi büyüklüğünde 
olsaydı, yalnızca Samanyolu

00:02:38.061 --> 00:02:40.061
914'e 914 santimetrelik bir kumsalı

00:02:40.085 --> 00:02:42.743
91 santimetre derinliğinde

00:02:42.767 --> 00:02:44.608
dolduracak kadar yıldız barındırırdı.

00:02:45.903 --> 00:02:48.605
Ayrıca tüm Dünya'da evrendeki yıldızların

00:02:48.629 --> 00:02:51.239
tamamını karşılayacak kadar kumsal yok.

00:02:51.263 --> 00:02:54.814
Böyle bir sahil yüzlerce milyon kilometre 
uzunluğunda olurdu.

00:02:55.791 --> 00:02:58.976
Stephen Hawking adına! 
Bu çok sayıda yıldız demek.

00:02:59.968 --> 00:03:02.892
O ve diğer fizikçiler evrenin
akıl almaz derecede,

00:03:02.916 --> 00:03:05.099
bundan bile daha büyük 
olduğuna inanıyor.

00:03:06.002 --> 00:03:08.184
Öncelikle, teleskoplarımızın
sınırlarındaki

00:03:08.208 --> 00:03:09.716
100 milyar galaksi

00:03:09.740 --> 00:03:12.329
muhtemelen bütün içindeki 
çok küçük bir parça.

00:03:12.353 --> 00:03:16.355
Uzay artan bir hızla genişliyor.

00:03:16.379 --> 00:03:18.758
Galaksilerin büyük bir çoğunluğu

00:03:18.782 --> 00:03:22.389
bizden o kadar hızla kopuyor ki onlardan
gelen ışık bize hiç ulaşmayabilir.

00:03:23.257 --> 00:03:25.981
Yine de Dünya'daki 
fiziksel gerçeklik bu uzak,

00:03:26.005 --> 00:03:29.937
görünmez galaksilerle yakından bağlantılı.

00:03:29.961 --> 00:03:32.346
Onları evrenimizin
bir parçası olarak görebiliriz.

00:03:32.744 --> 00:03:34.976
Aynı fiziksel yasalara
uyarak ve sizle beni

00:03:35.000 --> 00:03:38.460
oluşturan aynı türdeki atom,
elektron, proton, kuark, nötrondan

00:03:38.484 --> 00:03:42.021
meydana gelerek tek,
devasa bir yapı oluşturuyorlar.

00:03:42.690 --> 00:03:46.969
Yine de sicim kuramı da dahil 
son kuramlar bize

00:03:46.993 --> 00:03:49.976
yapısı farklı taneciklere dayanan, 
farklı özelliklerde olan

00:03:50.000 --> 00:03:51.976
ve farklı yasalara uyan

00:03:52.000 --> 00:03:54.381
sayısız başka evrenin 
olabileceğini söylüyor.

00:03:54.928 --> 00:03:57.436
Çoğu evren yaşama hiç uygun olmayabilir

00:03:57.460 --> 00:04:00.436
ve bir nanosaniye için var olup 
sonra yok olmuş olabilir.

00:04:01.085 --> 00:04:04.560
Bununla birlikte, bir araya gelerek
ilginçlikler içeren

00:04:04.584 --> 00:04:07.622
ve hayal gücümüzün ötesinde olan, 
11 boyuta kadar varan

00:04:07.646 --> 00:04:11.380
muhtemel evrenlerin içinde olduğu 
engin bir çoklu evren meydana getirirler.

00:04:12.206 --> 00:04:15.079
Sicim kuramının ana versiyonu 
10 üzeri 500 evrenden oluşan

00:04:15.103 --> 00:04:17.016
çoklu bir evren öngörür.

00:04:17.016 --> 00:04:20.869
Bu da, 1'in yanında 
500 tane sıfır olması demek.

00:04:20.892 --> 00:04:23.294
Bu o kadar büyük bir sayı ki

00:04:23.318 --> 00:04:27.424
gözlemleyebildiğimiz evrendeki her atom 
kendi evrenine sahip olsa

00:04:27.448 --> 00:04:29.877
bu evrenlerdeki her atom da

00:04:29.901 --> 00:04:31.884
kendi evrenlerine sahip olsa

00:04:32.000 --> 00:04:34.322
ve bu işlemi iki kez daha
devam ettirseniz

00:04:34.346 --> 00:04:37.747
hâlâ toplam kısmın
ufak bir parçası olurdunuz.

00:04:37.771 --> 00:04:41.248
Yani, bir trilyon trilyon trilyon 
trilyon trilyon trilyon trilyon

00:04:41.272 --> 00:04:46.008
trilyon trilyon trilyon trilyon trilyon 
trilyon trilyon trilyonuncu.

00:04:46.421 --> 00:04:47.734
(Gülüşmeler)

00:04:47.758 --> 00:04:52.223
Ama bu sayı bile 
başka bir sayıya kıyasla çok küçük:

00:04:53.012 --> 00:04:54.020
sonsuz.

00:04:54.488 --> 00:04:57.729
Bazı fizikçiler uzay-zaman tümlüğünün 
gerçek anlamda sonsuz olduğunu

00:04:57.729 --> 00:05:01.080
ve değişken özellikleri olan 
sonsuz sayıda cep evrenini

00:05:01.104 --> 00:05:02.247
içerdiğini düşünüyor.

00:05:03.107 --> 00:05:04.236
Beyniniz ne durumda?

00:05:05.061 --> 00:05:07.066
Kuantum teorisi de yeni bir ipucu ekliyor.

00:05:07.066 --> 00:05:09.652
Teori kesin olarak kanıtlandı

00:05:09.676 --> 00:05:11.885
ama yorumlanış şekli kafa karıştırıcı

00:05:11.909 --> 00:05:15.006
ve bazı fizikçiler yalnızca bu devasa
sayıdaki paralel evrenlerin

00:05:15.030 --> 00:05:17.632
her an oluşmakta olduğunu
ve bu evrenlerin çoğunun

00:05:17.656 --> 00:05:20.237
tam da içinde yaşadığımız dünya gibi olup

00:05:20.261 --> 00:05:23.785
sizin birçok kopyanızı 
barındırdığını farz ettiğimizde

00:05:23.809 --> 00:05:25.961
açıklığa kavuşacağını düşünüyor.

00:05:25.985 --> 00:05:28.491
Öyle bir evrende, 
üstün başarıyla mezun olup

00:05:28.515 --> 00:05:32.567
hayalinizdeki kişiyle evlenebilirsiniz, 
bir diğerindeyse pek öyle olmaz.

00:05:33.293 --> 00:05:36.277
Yine de buna saçma diyecek 
bazı bilim insanları var.

00:05:36.301 --> 00:05:40.206
Kaç evren olduğu sorusuna verilebilecek
tek anlamlı yanıt, bir.

00:05:40.822 --> 00:05:41.976
Tek bir evren.

00:05:42.678 --> 00:05:45.876
Birkaç düşünür ve gizemci 
kendi evrenimizin bile

00:05:45.900 --> 00:05:48.549
bir yanılsama olduğunu savunabilir.

00:05:49.672 --> 00:05:51.053
Gördüğünüz gibi,

00:05:51.077 --> 00:05:54.748
şu an bu konu üstünde 
bir uzlaşma yok, biraz bile.

00:05:54.772 --> 00:05:58.259
Tüm bildiğimiz yanıtın 
sıfır ve sonsuz arasında bir yerde olduğu.

00:05:59.173 --> 00:06:01.147
Sanırım bir şey daha biliyoruz.

00:06:01.782 --> 00:06:04.976
Fizik okumak için çok iyi bir zaman.

00:06:05.000 --> 00:06:08.653
İnsanlığın gördüğü 
en büyük paradigma değişimini

00:06:08.677 --> 00:06:10.488
yaşıyor olabiliriz.

00:06:10.512 --> 00:06:13.211
(Müzik)

00:06:14.609 --> 00:06:17.409
[Uzaylıların varlığı hakkında
neden kanıt göremiyoruz?]


00:06:17.704 --> 00:06:20.853
Bu engin evrende bir yerlerde, 
kesinlikle yaşamın bulunduğu

00:06:20.877 --> 00:06:23.937
sayısız başka gezegen olmalı.

00:06:23.961 --> 00:06:25.976
Peki neden buna bir kanıt görmüyoruz?

00:06:27.265 --> 00:06:30.265
Enrico Fermi'nin 1950'de sorduğu
ünlü soru da bu:

00:06:30.289 --> 00:06:31.767
Herkes nerede?

00:06:33.006 --> 00:06:36.820
Komplo teorisyenleri
UFO'ların sürekli bizi ziyaret ettiğini

00:06:36.844 --> 00:06:38.990
ve bu bilgilerin gizlendiğini iddia ediyor

00:06:39.014 --> 00:06:41.858
ama açıkçası pek ikna edici değiller.

00:06:41.882 --> 00:06:43.381
Bu da bir esrara yol açıyor.

00:06:44.330 --> 00:06:47.020
Geçen yıl, Kepler uzay gözlemevi

00:06:47.044 --> 00:06:50.085
yakınımızdaki yıldızların çevresinde 
yüzlerce gezegen keşfetti.

00:06:50.580 --> 00:06:52.311
Bu veriden bir sonuca giderseniz

00:06:52.335 --> 00:06:55.697
yalnızca bizim galaksimizde 
yarım trilyon gezegenin olması

00:06:55.721 --> 00:06:57.086
mümkün gözüküyor.

00:06:58.267 --> 00:07:00.354
Bunlardan 10.000'de birinde

00:07:00.378 --> 00:07:02.976
herhangi bir yaşam formunu
ayakta tutan koşullar varsa,

00:07:03.000 --> 00:07:05.976
Samanyolu'nda yaşamın olduğu 50 milyon

00:07:06.000 --> 00:07:07.515
muhtemel gezegen var demektir.

00:07:08.551 --> 00:07:10.239
Esrar olan şu:

00:07:10.263 --> 00:07:11.899
Dünya'mız Büyük Patlama'dan

00:07:11.923 --> 00:07:14.516
ancak dokuz milyar yıl sonra oluştu.

00:07:15.685 --> 00:07:19.093
Galaksimizdeki diğer sayısız gezegen
daha önce şekillenmiş

00:07:19.117 --> 00:07:21.435
ve serüvenine başlamak için
yaşam olanağına

00:07:21.459 --> 00:07:26.260
Dünya'dan milyarlarca, en azından 
milyonlarca yıl önce erişmiş olmalı.

00:07:27.268 --> 00:07:29.977
Yalnızca bir kaç tanesi bile
zeki bir yaşam formu üretip

00:07:30.001 --> 00:07:32.545
teknoloji oluşturmaya başladıysa

00:07:32.569 --> 00:07:35.809
bu teknolojilerin gelişmişlik
ve etki bakımından ilerlemek için

00:07:35.833 --> 00:07:37.837
önlerinde milyonlarca yılı olurdu.

00:07:39.166 --> 00:07:40.745
Dünya'da, teknolojinin yalnızca

00:07:40.769 --> 00:07:43.640
100 yılda ne kadar çarpıcı biçimde
hızlanabileceğine

00:07:43.664 --> 00:07:45.025
şahit olduk.

00:07:46.407 --> 00:07:49.976
Milyonlarca yıl içinde, 
zeki bir uzaylı medeniyet de

00:07:50.000 --> 00:07:52.707
devasa, enerji depolayabilen araçlar,

00:07:52.731 --> 00:07:56.114
koloni kurabilen 
uzay gemilerinden oluşan filolar

00:07:56.138 --> 00:07:58.539
veya karanlık gökyüzünü 
doldurabilen olağanüstü

00:07:59.104 --> 00:08:01.739
sanat eserleriyle 
galaksiye kolayca yayılabilir.

00:08:03.000 --> 00:08:06.129
En sonunda da, bir çeşit elektromanyetik 
sinyaller aracılığıyla

00:08:06.153 --> 00:08:07.483
varlıklarını kasıtlı olarak

00:08:07.507 --> 00:08:10.460
veya başka bir şekilde ortaya
koyduklarını düşünürdünüz.

00:08:11.271 --> 00:08:13.780
Oysaki bunlara dair 
ikna edici bir kanıt görmüyoruz.

00:08:13.804 --> 00:08:14.816
Neden?

00:08:16.000 --> 00:08:20.639
Çok sayıda muhtemel cevap var, 
bazıları oldukça muğlak.

00:08:21.331 --> 00:08:23.976
Belki tek bir süper zeki medeniyet

00:08:24.000 --> 00:08:27.101
sahiden de galaksinin 
denetimini ele geçirdi

00:08:27.125 --> 00:08:29.647
ve olası rakipleri konusunda 
paranoyak olduğu için

00:08:29.671 --> 00:08:32.241
iletişim olasılığını tamamen yok etti.

00:08:32.926 --> 00:08:35.827
Tehlikeye dönüşen her şeyi
yok etmeye hazır bir hâlde

00:08:35.851 --> 00:08:37.568
öylece oturuyor.

00:08:39.010 --> 00:08:40.976
Veya o kadar da zeki değillerdir

00:08:42.299 --> 00:08:44.951
ya da çok yönlü teknoloji oluşturabilecek

00:08:44.975 --> 00:08:47.023
düzeydeki bir zekânın evrimi

00:08:47.047 --> 00:08:49.017
sandığımızdan çok daha nadirdir.

00:08:49.041 --> 00:08:53.824
Sonuç olarak bu, dört milyar yıl içinde 
yalnızca bir kez, Dünya'da gerçekleşti.

00:08:53.848 --> 00:08:55.976
Belki bu bile 
inanılmaz derece bir şans.

00:08:56.452 --> 00:08:59.579
Belki de biz galaksimiz içinde 
bu tarzdaki ilk medeniyetiz.

00:09:01.042 --> 00:09:06.500
Belki medeniyet, oluşturduğu teknolojinin
denetimini sağlayamaması yüzünden

00:09:06.524 --> 00:09:09.382
kendi yok oluşunun tohumlarını ekiyor.

00:09:11.478 --> 00:09:13.670
Yine de daha ümit verici
olan çokça yanıt var.

00:09:13.670 --> 00:09:15.621
İlk olarak, pek de dikkatli incelemiyoruz

00:09:15.645 --> 00:09:18.026
ve bunun için çok az miktarda
para harcıyoruz.

00:09:18.547 --> 00:09:21.847
İlgi çekici işaretler bulmak amacıyla
yakından bakılan bölüm

00:09:21.871 --> 00:09:25.062
galaksimizdeki yıldızların 
yalnızca küçük bir kısmı.

00:09:26.144 --> 00:09:28.262
Belki de doğru tarafa bakmıyoruz.

00:09:29.000 --> 00:09:30.976
Belki de medeniyetler gelişirken

00:09:31.000 --> 00:09:33.286
elektromanyetik dalgalardan 
çok daha gelişmiş

00:09:33.310 --> 00:09:36.976
ve işe yarar olan iletişim teknolojilerini
kısa sürede keşfediyor.

00:09:38.183 --> 00:09:41.513
Belki tüm bu olan biten evren kütlesinin 
çoğunluğunu hesaplamak için

00:09:41.513 --> 00:09:43.524
ortaya çıkan ve yakın zamanda keşfedilen

00:09:43.548 --> 00:09:47.337
gizemli karanlık madde 
veya karanlık enerji içinde gerçekleşiyor.

00:09:49.348 --> 00:09:51.976
Belki de yanlış ölçeklere bakıyoruz.

00:09:52.000 --> 00:09:54.976
Belki de zeki medeniyetler 
yaşamın sonuç olarak, birbiriyle

00:09:55.000 --> 00:09:58.090
hoş bir biçimde etkileşime giren
karmaşık bilgi yapıları olduğunu

00:09:58.090 --> 00:10:00.038
ve bunun da küçük bir ölçekte

00:10:00.062 --> 00:10:02.839
daha etkili şekilde meydana geldiğini
fark etmeye başladı.

00:10:03.379 --> 00:10:05.976
Dünya'da kocaman müzik seti sistemlerinin

00:10:06.000 --> 00:10:08.976
güzel, ufak iPod'lara doğru 
küçülmesi gibi,

00:10:09.000 --> 00:10:11.724
belki zeki yaşam da çevredeki 
ayak izlerini azaltmak için

00:10:11.748 --> 00:10:13.691
kendini mikroskobik hâle dönüştürdü.

00:10:13.715 --> 00:10:16.024
Güneş Sistemi uzaylılarla dolu

00:10:16.048 --> 00:10:17.703
ve onları fark etmiyor olabiliriz.

00:10:17.703 --> 00:10:20.676
Belki zihnimizdeki fikirler de 
uzaylı yaşamın bir formu.

00:10:21.580 --> 00:10:24.250
Tamam, bu abartılı bir düşünceydi.

00:10:24.274 --> 00:10:25.599
Uzaylılar söyletti bana.

00:10:26.445 --> 00:10:30.223
Yine de fikirlerin kendine ait
bir yaşamları var gibi durması

00:10:30.247 --> 00:10:32.718
ve yaratıcılarından uzun 
yaşaması harika bir şey.

00:10:33.724 --> 00:10:37.047
Belki biyolojik yaşam 
yalnızca geçici bir evredir.

00:10:39.459 --> 00:10:40.976
Önümüzdeki 15 yıl içinde,

00:10:41.000 --> 00:10:43.976
bu konuda gelecek vadeden 
ve yaşanabilir olduğunu

00:10:44.000 --> 00:10:45.810
ortaya koyan yakın gezenlerden

00:10:45.834 --> 00:10:48.370
gerçek spektroskopik bilgiyi 
görmeye başlayabiliriz.

00:10:48.394 --> 00:10:51.976
Bu arada, Dünya Dışı Zekâ Araştırması
verilerini kamuoyuyla paylaşıyor.

00:10:52.000 --> 00:10:53.976
Böylece, belki siz dahil

00:10:54.000 --> 00:10:56.976
milyonlarca dünyalı bilim insanı
bu kalabalığın gücünü

00:10:57.000 --> 00:10:59.477
araştırmaya katılmak için toplayabilir.

00:11:00.582 --> 00:11:02.596
Dünya'da, sıfırdan bir yaşam formu

00:11:02.620 --> 00:11:04.976
yaratmayı denemek için 
harika deneyler yapılıyor.

00:11:05.000 --> 00:11:08.694
Bildiğimiz DNA formlarından çok farklı
olabilecek türden bir yaşam.

00:11:09.320 --> 00:11:13.976
Tüm bunlar evrenin yaşamla dolu mu
yoksa yalnızca bizden mi

00:11:14.000 --> 00:11:17.828
ibaret olduğunu anlamamıza 
yardımcı olacak.

00:11:19.823 --> 00:11:22.308
Her iki yanıt da

00:11:22.332 --> 00:11:24.178
kendi tarzında dehşet verici

00:11:25.407 --> 00:11:26.976
çünkü yalnızsak bile

00:11:27.000 --> 00:11:31.531
düşündüğümüz, hayal kurduğumuz 
ve bu soruları sorduğumuz gerçeğinin

00:11:31.555 --> 00:11:33.147
evrene ilişkin en önemli

00:11:33.171 --> 00:11:35.552
hakikatlerden biri olduğuna ulaşabiliriz.

00:11:36.347 --> 00:11:39.081
Bir iyi haberim daha var.

00:11:39.105 --> 00:11:41.931
Bilgi ve anlama arayışı asla körelmez.

00:11:41.955 --> 00:11:43.976
Hiç körelmez. Tam tersi olur.

00:11:44.000 --> 00:11:46.976
Bilginiz arttıkça
dünya daha da muhteşem görünür.

00:11:47.758 --> 00:11:51.191
Bizi ilerleten şey de 
bu çılgınca olasılıklar

00:11:51.215 --> 00:11:52.452
ve cevaplanmamış sorular.

00:11:52.476 --> 00:11:55.329
Dolayısıyla, meraklı olmaya devam edin.