WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:14.000
(Glazba)

00:00:14.000 --> 00:00:17.000
Za tipičnog školskog dana,

00:00:17.000 --> 00:00:21.000
bezbrojni sati provedeni su 
učeći odgovore na pitanja,

00:00:21.000 --> 00:00:25.000
ali sada, napravit ćemo suprotno.

00:00:25.000 --> 00:00:28.000
Usredotočit ćemo se na pitanja 
gdje ne možete naučiti odgovor

00:00:28.000 --> 00:00:31.000
jer je nepoznat.

00:00:31.000 --> 00:00:34.000
Mnogo stvari u životu me zanimalo,

00:00:34.000 --> 00:00:38.000
na primjer: Kako bih se osjećao da sam pas?

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
Osjećaju li ribe bol?

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
A insekti?

00:00:43.000 --> 00:00:46.000
Je li Veliki prasak bio samo nezgoda?

00:00:46.000 --> 00:00:49.000
Postoji li Bog?

00:00:49.000 --> 00:00:52.000
I ako postoji, kako smo
sigurni da je to On a ne Ona?

00:00:52.000 --> 00:00:56.000
Zašto toliko nevinih ljudi i životinja 
trpi užasne stvari?

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
Postoji li zaista plan za moj život?

00:00:59.000 --> 00:01:02.000
Treba li budućnost tek biti napisana,

00:01:02.000 --> 00:01:05.000
ili je već napisana i ne možemo ju vidjeti?

00:01:05.000 --> 00:01:08.000
Ali onda, imam li slobodnu volju? 
Mislim tko sam ja zapravo?

00:01:08.000 --> 00:01:11.000
Jesam li samo biološki stroj?

00:01:11.000 --> 00:01:14.000
Ali onda, zašto sam svjestan? Što je svijest?

00:01:14.000 --> 00:01:17.000
Hoće li roboti jednog dana postati svjesni?

00:01:17.000 --> 00:01:20.000
Mislim, pretpostavio sam da ću jednog dana

00:01:20.000 --> 00:01:24.000
dobiti odgovore na sva ova pitanja.

00:01:24.000 --> 00:01:27.000
Netko sigurno mora znati, zar ne?

00:01:27.000 --> 00:01:30.000
Znate što? Nitko ne zna.

00:01:30.000 --> 00:01:34.000
Većina ovih pitanja 
muči me sada više no ikad.

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
Ali uhvatiti se u koštac 
s njima je uzbudljivo

00:01:37.000 --> 00:01:42.000
jer vas vodi na rub znanja, 
i nikad ne znate što ćete tamo naći.

00:01:42.000 --> 00:01:45.000
Dakle, dva pitanja --

00:01:45.000 --> 00:01:48.000
pitanja na koja nitko 
na Zemlji ne zna odgovor.

00:01:48.000 --> 00:01:57.000
(Glazba)

00:01:57.000 --> 00:02:00.000
Nekad, kada dugo letim avionom,

00:02:00.000 --> 00:02:02.000
gledam sve te planine i pustinje

00:02:02.000 --> 00:02:05.000
i pokušavam shvatiti 
kako je velika Zemlja.

00:02:05.000 --> 00:02:08.000
I onda se sjetim da postoji predmet 
koji vidimo svakog dana

00:02:08.000 --> 00:02:11.000
u koji može stati milijun planeta Zemlji:

00:02:11.000 --> 00:02:15.000
sunce. Čini se nemoguće velikim.

00:02:15.000 --> 00:02:18.000
Ali gledajući veliku sliku, 
to je tek točkica,

00:02:18.000 --> 00:02:21.000
jedna od 400 milijardi zvijezda 
u galaksiji Mliječni put,

00:02:21.000 --> 00:02:24.000
koje možete vidjeti u vedroj noći

00:02:24.000 --> 00:02:27.000
kao blijedu, bijelu izmaglicu na nebu.

00:02:27.000 --> 00:02:30.000
I postaje gore. Možda postoji 
sto milijardi galaksija

00:02:30.000 --> 00:02:33.000
koje možemo vidjeti teleskopom.

00:02:33.000 --> 00:02:37.000
Ako je svaka zvijezda 
veličine zrna pijeska,

00:02:37.000 --> 00:02:40.000
samo Mliječna staza 
ima dovoljno zvijezda da napuni

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
10 puta 10 metara plaže

00:02:42.000 --> 00:02:45.000
sa metar dubokim pijeskom.

00:02:45.000 --> 00:02:48.000
I čitava Zemlja nema dovoljno plaža

00:02:48.000 --> 00:02:50.000
koje bi predstavljale 
zvijezde u čitavom svemiru.

00:02:50.000 --> 00:02:54.000
Takva plaža bila bi duga 
doslovno stotine milijuna milja.

00:02:54.000 --> 00:02:59.000
Sveti Stephen Hawking, 
to je puno zvijezda.

00:02:59.000 --> 00:03:02.000
Ali on i drugi fizičari 
vjeruju u stvarnost.

00:03:02.000 --> 00:03:05.000
koja je nezamislivo veća.

00:03:05.000 --> 00:03:09.000
Mislim, prvo, svih 100 milijardi galaksija 
u dometu naših teleskopa

00:03:09.000 --> 00:03:12.000
su zapravo mali dio ukupnog broja.

00:03:12.000 --> 00:03:15.000
Sam svemir se sve brže širi.

00:03:15.000 --> 00:03:18.000
Velika većina galaksija

00:03:18.000 --> 00:03:22.000
odvaja se od nas se takvom brzinom da 
njihova svjetlost nikad neće doći do nas.

00:03:22.000 --> 00:03:25.000
Ali ipak, naša fizička stvarnost ovdje na Zemlji

00:03:25.000 --> 00:03:29.000
je intimno povezana sa tim udaljenim, 
nevidljivim galaksijama.

00:03:29.000 --> 00:03:32.000
Možemo ih smatrati dijelom našeg svemira.

00:03:32.000 --> 00:03:35.000
Stvaraju jednu, veliku građevinu

00:03:35.000 --> 00:03:38.000
koja sluša iste fizičke zakone, 
od istih vrsta atoma -- elektrona, protona,

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
kvarkova, neutrina -- koji čine tebe i mene.

00:03:41.000 --> 00:03:46.000
No ipak, nove teorije u fizici, 
uključujući i teoriju struna,

00:03:46.000 --> 00:03:50.000
sada nam govore da bi ovdje moglo 
biti nebrojeno mnogo univerzuma

00:03:50.000 --> 00:03:52.000
izgrađenih od različitih tipova tvari,

00:03:52.000 --> 00:03:54.000
sa različitim svojstvima, 
poštujući druge zakone.

00:03:54.000 --> 00:03:57.000
Većina ovih univerzuma 
nikad ne bi mogla podržati život,

00:03:57.000 --> 00:04:00.000
i mogla bi postojati 
i prestati postojati u nanosekundi.

00:04:00.000 --> 00:04:03.000
Ali ipak, kombinirani, čine multiverzum

00:04:03.000 --> 00:04:07.000
mogućih univerzuma do 11 dimenzija,

00:04:07.000 --> 00:04:11.000
koji sadrže čuda koja ne možemo zamisliti.

00:04:11.000 --> 00:04:14.000
Vodeća verzija teorije struna 
predviđa multiverzum

00:04:14.000 --> 00:04:17.000
sastavljen od 10 na 500-tu univerzuma.

00:04:17.000 --> 00:04:20.000
To je jedinica koju slijedi 500 nula,

00:04:20.000 --> 00:04:23.000
broj tako velik da kada bi svaki atom

00:04:23.000 --> 00:04:26.000
u našem vidljivom svemiru
imao vlastiti univerzum,

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
i svi atomi u svakom tom univerzumu imaju

00:04:29.000 --> 00:04:32.000
vlastite univerzume, i to sve ponovite

00:04:32.000 --> 00:04:35.000
još dva puta, još uvijek bi imali

00:04:35.000 --> 00:04:37.000
malen djelić ukupnog broja,

00:04:37.000 --> 00:04:46.000
imenom, jedan trilijun trilijun trilijun trilijun 
trilijun trilijun trilijun trilijun trilijun...

00:04:46.000 --> 00:04:49.000
Ali čak ni taj broj

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
nije značajan u odnosu na drugi broj:

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
beskonačnost.

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
Neki fizičari misle da je kontinuum 
prostor vrijeme doslovno beskonačan

00:04:57.000 --> 00:05:00.000
i da sadrži beskonačan broj 
takozvanih džepnih univerzuma

00:05:00.000 --> 00:05:02.000
sa varirajućim svojstvima.

00:05:02.000 --> 00:05:04.000
Kako je vaš mozak?

00:05:04.000 --> 00:05:07.000
Kvantna teorija dodaje dodatnu boru.

00:05:07.000 --> 00:05:09.000
Mislim, teorija je dokazana bez sumnje,

00:05:09.000 --> 00:05:11.000
ali interpretacija je zbunjujuća,

00:05:11.000 --> 00:05:13.000
i neki fizičari misle 
da ju možete od-zbuniti

00:05:15.000 --> 00:05:17.000
ako to zamislite tako da 
se paralelni univerzumi

00:05:17.000 --> 00:05:19.000
stvaraju svakog trenutka,

00:05:19.000 --> 00:05:23.000
velik broj ovih univerzuma 
bi zapravo bio poput svijeta u kojem smo,

00:05:23.000 --> 00:05:25.000
i sadržavao bi nekoliko kopija vas.

00:05:25.000 --> 00:05:28.000
U takvom univerzumu bili bi najbolji student

00:05:28.000 --> 00:05:30.000
i oženili osobu svojih snova,

00:05:30.000 --> 00:05:33.000
a u drugom, ne toliko.

00:05:33.000 --> 00:05:36.000
Pa, još uvijek postoje neki znanstvenici 
bi rekli, gluposti.

00:05:36.000 --> 00:05:39.000
Jedini značajni odgovor na pitanje 
koliko je univerzuma je da postoji jedan.

00:05:39.000 --> 00:05:42.000
Samo jedan univerzum.

00:05:42.000 --> 00:05:45.000
I nekoliko filozofa i mistika

00:05:45.000 --> 00:05:48.000
reklo bi da je čak i naš univerzum iluzija.

00:05:48.000 --> 00:05:51.000
Pa, kao što vidite, trenutno

00:05:51.000 --> 00:05:54.000
ne postoji slaganje oko ovog pitanja, 
čak ni blizu.

00:05:54.000 --> 00:05:58.000
Sve što znamo da je odgovor 
negdje između nule i beskonačno.

00:05:58.000 --> 00:06:01.000
Pa, mislim da znamo još jednu stvar.

00:06:01.000 --> 00:06:05.000
Ovo je stvarno dobro vrijeme 
za bavljenje fizikom.

00:06:05.000 --> 00:06:08.000
Možda prolazimo kroz 
najveću promjenu paradigme u znanju

00:06:08.000 --> 00:06:11.000
koje je čovječanstvo ikad vidjelo.

00:06:11.000 --> 00:06:17.000
(Glazba)

00:06:17.000 --> 00:06:20.000
Negdje u tom ogromnom svemiru

00:06:20.000 --> 00:06:23.000
sigurno mora biti beskonačno 
mnogo planeta punih života.

00:06:23.000 --> 00:06:26.000
No zašto ne vidimo nikakav dokaz toga?

00:06:26.000 --> 00:06:29.000
Ovo je slavno pitanje 
koje je postavio Enrico Fermi 1950.:

00:06:29.000 --> 00:06:32.000
Gdje su svi?

00:06:32.000 --> 00:06:36.000
Teoretičari zavjera tvrde 
da nas NLO-i posjećuju cijelo vrijeme

00:06:36.000 --> 00:06:41.000
i da se izvještaji zataškavaju, 
ali iskreno, nisu baš uvjerljivi.

00:06:41.000 --> 00:06:43.000
Ali to ostavlja pravu zagonetku.

00:06:43.000 --> 00:06:46.000
Prošle godine, Kepler opservatorij

00:06:46.000 --> 00:06:49.000
našao je stotine planeta oko okolnih zvijezda.

00:06:49.000 --> 00:06:52.000
I ako ekstrapoliramo te podatke,

00:06:52.000 --> 00:06:55.000
izgleda da bi 
moglo biti pola trilijuna planeta

00:06:55.000 --> 00:06:57.000
samo u našoj galaksiji.

00:06:57.000 --> 00:07:00.000
Ako jedan u 10000 ima uvjete

00:07:00.000 --> 00:07:03.000
koji bi mogli podržati oblik života,
to je još uvijek

00:07:03.000 --> 00:07:06.000
50 milijuna planeta na kojima je moguć život

00:07:06.000 --> 00:07:08.000
ovdje u Mliječnoj Stazi.

00:07:08.000 --> 00:07:11.000
Evo zagonetke: naša Zemlja nije formirana

00:07:11.000 --> 00:07:14.000
do otprilike devet milijardi godina 
prije Velikog praska.

00:07:14.000 --> 00:07:18.000
Bezbrojni drugi planeti 
u našoj galaksiji trebali su nastati prije,

00:07:18.000 --> 00:07:21.000
i dati priliku životu da započne

00:07:21.000 --> 00:07:24.000
milijardama, ili zasigurno milijunima

00:07:24.000 --> 00:07:27.000
godina prije nego se dogodio na Zemlji

00:07:27.000 --> 00:07:30.000
Ako je samo nekoliko 
stvorilo inteligentni život

00:07:30.000 --> 00:07:32.000
i započelo stvarati tehologije,

00:07:32.000 --> 00:07:35.000
ove tehnologije imale bi milijune godina

00:07:35.000 --> 00:07:37.000
da rastu u složenosti i snazi.

00:07:37.000 --> 00:07:40.000
Na Zemlji,

00:07:40.000 --> 00:07:43.000
vidjeli smo kako dramatično se 
tehnologija može ubrzati

00:07:43.000 --> 00:07:46.000
u samo stotinu godina.

00:07:46.000 --> 00:07:49.000
U milijunima godina, 
inteligentna vanzemaljska civilizacija

00:07:49.000 --> 00:07:52.000
mogla je lako proširiti se kroz galaksiju,

00:07:52.000 --> 00:07:55.000
stvarajući ogromne artefakte 
za prikupljanje energije

00:07:55.000 --> 00:07:58.000
ili flote kolonizirajućih 
svemirskih brodova

00:07:58.000 --> 00:08:01.000
ili fantastičnih umjetničkih djela 
koja ispunjavaju noćno nebo.

00:08:01.000 --> 00:08:04.000
U najgorem slučaju, vjerojatno bi

00:08:04.000 --> 00:08:07.000
otkrili svoju prisutnost, 
namjerno ili drugačije

00:08:07.000 --> 00:08:10.000
kroz elektromagnetske signale 
ove ili one vrste.

00:08:10.000 --> 00:08:13.000
A i dalje ne vidimo 
uvjerljive dokaze toga.

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
Zašto?

00:08:16.000 --> 00:08:19.000
Pa postoje mnogi mogući odgovori,

00:08:19.000 --> 00:08:21.000
neki od njih poprilično mračni.

00:08:21.000 --> 00:08:24.000
Možda je jedna, 
superinteligentna civilizacija

00:08:24.000 --> 00:08:29.000
zaista preuzela galaksiju i 
proglasila potpunu tišinu

00:08:29.000 --> 00:08:32.000
jer je paranoična zbog 
potencijalne konkurencije.

00:08:32.000 --> 00:08:35.000
Samo sjedi ondje spremna uništiti

00:08:35.000 --> 00:08:38.000
bilo što što postane prijetnja.

00:08:38.000 --> 00:08:41.000
Ili nisu tako inteligentni,

00:08:41.000 --> 00:08:44.000
ili možda evolucija inteligencije

00:08:44.000 --> 00:08:47.000
sposobne za stvaranje 
sofisticirane tehnologije

00:08:47.000 --> 00:08:50.000
je puno rjeđa nego smo mislili. Mislim

00:08:50.000 --> 00:08:53.000
to se dogodilo na Zemlji samo jednom 
u četiri milijarde godina.

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
Možda je i to bilo nevjerojatno sretno.

00:08:56.000 --> 00:08:59.000
Možda smo prvi 
u takvoj civilizaciji u galaksiji.

00:08:59.000 --> 00:09:02.000
Ili možda

00:09:02.000 --> 00:09:05.000
civilizacija nosi sa sobom 
sjeme vlastitog uništenja

00:09:05.000 --> 00:09:09.000
kroz nemogućnost 
kontroliranja tehnologije koju stvara.

00:09:09.000 --> 00:09:13.000
Ali postoje mnogi odgovori koji daju nadu.

00:09:13.000 --> 00:09:17.000
Za početak, ne tražimo tako jako, 
i trošimo vrlo malo novca na to.

00:09:17.000 --> 00:09:21.000
Samo mala frakcija zvijezda u galaksiji

00:09:21.000 --> 00:09:25.000
je zaista pogledana dovoljno detaljno
u potrazi za interesantnim signalima.

00:09:25.000 --> 00:09:28.000
I možda ne tražimo na pravi način.

00:09:28.000 --> 00:09:31.000
Možda kako se civilizacija razvija,

00:09:31.000 --> 00:09:33.000
brzo otkriva komunikacijske tehnologije

00:09:33.000 --> 00:09:37.000
daleko sofisticiranije i korisnije 
od elektromagnetskih valova.

00:09:37.000 --> 00:09:41.000
Možda se sva akcija događa unutar
neke misteriozne

00:09:41.000 --> 00:09:43.000
nedavno otkrivene tamne materije,

00:09:43.000 --> 00:09:46.000
ili tamne energije, koja čini većinu mase svemira.

00:09:46.000 --> 00:09:49.000
Ili,

00:09:49.000 --> 00:09:52.000
možda tražimo u pogrešnom razmjeru.

00:09:52.000 --> 00:09:55.000
Možda su inteligentne civilizacije shvatile

00:09:55.000 --> 00:09:57.000
da je život samo kompleksni 
uzorak informacija

00:09:57.000 --> 00:10:00.000
u interakciji jednih 
s drugima na prekrasan način,

00:10:00.000 --> 00:10:03.000
i da se to može dogoditi u manjem razmjeru.

00:10:03.000 --> 00:10:06.000
Dakle, kao i na Zemlji, kako su se 
glomazni audio sustavi smanjili

00:10:06.000 --> 00:10:09.000
u predivne, malene iPodove, 
možda inteligentni život sam po sebi,

00:10:09.000 --> 00:10:13.000
s ciljem da smanji utjecaj na okoliš, 
prešao je u mikroskopsku veličinu.

00:10:13.000 --> 00:10:17.000
Možda je Sunčev sustav pun izvanzemaljaca, 
samo ih ne primjećujemo.

00:10:17.000 --> 00:10:20.000
Možda su ideje u našim glavama oblik 
izvanzemaljskog života.

00:10:20.000 --> 00:10:23.000
U redu, to je suluda pomisao.

00:10:23.000 --> 00:10:26.000
Izvanzemaljci su me natjerali da to kažem.

00:10:26.000 --> 00:10:29.000
Ali super je da ideje imaju vlastiti život

00:10:29.000 --> 00:10:32.000
i da nadžive svoje tvorce.

00:10:32.000 --> 00:10:36.000
Možda je biološki život samo prolazna faza.

00:10:36.000 --> 00:10:41.000
Pa, u sljedećih 15 godina,

00:10:41.000 --> 00:10:44.000
mogli bi početi viđati 
spektroskopske informacije

00:10:44.000 --> 00:10:47.000
s obećavajućih obližnjih planeta koje će
otkriti koliko mogu podržavati život.

00:10:47.000 --> 00:10:52.000
U međuvremenu, SETI, društvo za potragu 
za izvanzemaljskom inteligencijom,

00:10:52.000 --> 00:10:54.000
objavljuje svoje podatke javnosti

00:10:54.000 --> 00:10:57.000
kako bi milijuni građana znanstvenika, 
možda i vi,

00:10:57.000 --> 00:10:59.000
mogli donijeti snagu gomile u potragu.

00:10:59.000 --> 00:11:02.000
I ovdje na Zemlji, zadivljujući eksperimenti

00:11:02.000 --> 00:11:05.000
izvode se kako bi pokušali 
stvoriti život iz ničega,

00:11:05.000 --> 00:11:08.000
život koji bi mogao biti puno drugačiji
od oblika DNA koje poznajemo.

00:11:08.000 --> 00:11:11.000
Sve ovo pomoći će nam da razumijemo

00:11:11.000 --> 00:11:14.000
da li je svemir prepun života

00:11:14.000 --> 00:11:17.000
ili smo, zaista, tu samo mi.

00:11:17.000 --> 00:11:21.000
Svaki odgovor, na svoj način,

00:11:21.000 --> 00:11:24.000
izaziva strahopoštovanje,

00:11:24.000 --> 00:11:27.000
jer čak i ako smo sami,

00:11:27.000 --> 00:11:30.000
činjenica da sanjamo 
i postavljamo ova pitanja

00:11:30.000 --> 00:11:35.000
možda bude jedna od najvažnijih 
činjenica o svemiru.

00:11:35.000 --> 00:11:38.000
I imam još jednu dobru vijest za vas.

00:11:38.000 --> 00:11:41.000
Potraga za znanjem i razumijevanjem 
nikad ne postaje dosadna.

00:11:41.000 --> 00:11:44.000
Ne postaje, zapravo je suprotno.

00:11:44.000 --> 00:11:47.000
Što više znate, svijet postaje zanimljiviji.

00:11:47.000 --> 00:11:50.000
I te lude mogućnosti, neodgovorena pitanja,

00:11:50.000 --> 00:11:52.000
vuku nas naprijed.

00:11:52.000 --> 00:11:54.923
Ostanite znatiželjni.