WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Bởi những gì tôi sắp nói,

00:00:02.000 --> 00:00:05.000
Tôi nên lấy chứng nhận
thân thiện môi trường.

00:00:05.000 --> 00:00:07.000
Là người Mỹ, khi còn nhỏ,

00:00:07.000 --> 00:00:10.000
tôi đã tự hứa sẽ bảo vệ

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
nguồn tài nguyên thiên nhiên nước mình,

00:00:12.000 --> 00:00:15.000
không khí, đất, khoáng, rừng, nước,
và động vật hoang dã.

00:00:15.920 --> 00:00:17.000
Tôi đã luôn giữ lời hứa đó.

00:00:17.000 --> 00:00:21.000
Tôi tốt nghiệp Đại học Stanford,
chuyên ngành sinh thái học và tiến hóa.

00:00:21.000 --> 00:00:22.000
Năm 1968, tôi xuất bản tạp chí Whole Earth Catalog


00:00:22.000 --> 00:00:25.000
và được gọi là "quý ông thiên nhiên" trong một thời gian.

00:00:25.000 --> 00:00:28.000
Rồi tôi làm việc cho
thống đốc Jerry Brown.

00:00:28.000 --> 00:00:31.000
Chính quyền Brown và mấy người bạn tôi

00:00:31.000 --> 00:00:34.000
đại khái là san bằng hiệu quả năng lượng
ở California,

00:00:34.000 --> 00:00:37.000
vì thế đã 30 năm vẫn không có gì thay đổi,

00:00:37.000 --> 00:00:41.000
dù nền kinh tế đã tăng trưởng 80%
trên bình quân đầu người.

00:00:41.000 --> 00:00:44.000
Và chúng ta sinh ra ít khí thải nhà kính hơn
các bang khác.

00:00:44.000 --> 00:00:47.000
California giống châu Âu trong vấn đề này.

00:00:47.000 --> 00:00:52.000
Năm nay, Whole Earth Catalog có một
phụ trương mà hôm nay tôi sẽ giới thiệu,

00:00:52.000 --> 00:00:55.000
có tựa là Whole Earth Discipline.

00:00:55.000 --> 00:00:57.000
Sự chuyển biến nhân khẩu nổi bật ở thời đại chúng ta

00:00:57.000 --> 00:01:00.340
là hiện tượng đô thị hóa quá nhanh

00:01:00.340 --> 00:01:02.000
và nó đang tiếp diễn.

00:01:02.000 --> 00:01:06.000
Vào giữa thế kỷ này, 80% dân số
sẽ thành người thành thị,

00:01:06.000 --> 00:01:09.000
việc đó xảy ra chủ yếu là ở

00:01:09.000 --> 00:01:11.000
các nước đang phát triển.

00:01:11.000 --> 00:01:14.000
Điều đó thật thú vị, vì lịch sử được tạo ra chủ yếu

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
bởi diện tích của các đô thị.

00:01:16.000 --> 00:01:19.000
Các nước đang phát triển sở hữu
tất cả đô thị lớn nhất,

00:01:19.000 --> 00:01:22.000
và họ phát triển nhanh gấp 3 lần các nước phát triển,

00:01:22.000 --> 00:01:24.000
và mở rộng đến 9 lần.

00:01:24.000 --> 00:01:27.000
Nó khác nhau về chất lượng

00:01:27.000 --> 00:01:29.000
Họ là những kẻ dẫn dắt lịch sử,
như chúng ta đã chứng kiến.

00:01:29.000 --> 00:01:33.000
1000 năm trước thế giới trông như thế này.

00:01:33.000 --> 00:01:36.000
Giờ sự phân bổ dân số ở đô thị

00:01:36.000 --> 00:01:39.000
cũng giống như cách đây 1000 năm.

00:01:39.000 --> 00:01:41.000
Nói cách khác, sự trỗi dậy của phương Tây,

00:01:41.000 --> 00:01:45.000
dù kịch tính, đã đến hồi kết.

00:01:45.000 --> 00:01:48.000
Con số tổng thể gây choáng váng:

00:01:48.000 --> 00:01:51.000
Qua hàng thập kỷ, mỗi tuần có 1,3 triệu người

00:01:51.000 --> 00:01:53.000
đến các thành phố.

00:01:53.000 --> 00:01:55.000
Điều gì đang thực sự xảy ra?

00:01:55.000 --> 00:01:58.000
Những làng quê trên thế giới
ngày càng vắng người.

00:01:58.000 --> 00:02:01.000
Nền nông nghiệp tự cung tự cấp
ngày càng thu hẹp.

00:02:01.000 --> 00:02:03.970
Người ta đến thành phố tìm kiếm cơ hội.

00:02:03.980 --> 00:02:05.000
Và đây là lý do.

00:02:05.000 --> 00:02:07.000
Tôi từng mơ mộng về những làng quê,

00:02:07.000 --> 00:02:10.000
đó là vì tôi chưa từng sống ở đó.

00:02:10.000 --> 00:02:11.000
(Khán phòng cười)

00:02:11.000 --> 00:02:13.000
Vì ở thành thị --

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
đây là khu nhà ổ chuột nhộn nhạo

00:02:15.000 --> 00:02:19.000
Kibera, gần Nairobi --

00:02:19.000 --> 00:02:21.000
người ta thấy hoạt động.
Họ thấy cơ hội.

00:02:21.000 --> 00:02:24.000
Họ thấy nền kinh tế tiền mặt
mà họ không thể tham gia

00:02:24.000 --> 00:02:26.400
khi còn làm nông nghiệp ở quê.

00:02:26.400 --> 00:02:29.500
Nếu đi quanh những khu này, bạn sẽ
gặp nhiều người có óc thẩm mỹ.

00:02:29.500 --> 00:02:31.000
Có nhiều người như vậy.

00:02:31.000 --> 00:02:35.000
Họ tuy nghèo nhưng sành điệu,
và rất sáng tạo.

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
Nhìn tổng thể thì

00:02:37.000 --> 00:02:40.000
những người thành thị
trong các khu ổ chuột,

00:02:40.000 --> 00:02:43.000
tất cả có 1 tỉ người,
đang xây dựng nên các đô thị,

00:02:43.000 --> 00:02:46.000
nghĩa là họ đang xây dựng thế giới --

00:02:46.000 --> 00:02:48.000
từng người một, từng gia đình,

00:02:48.000 --> 00:02:51.000
từng gia tộc, từng khu phố.

00:02:51.000 --> 00:02:55.000
Họ khởi đầu mong manh,
rồi ngày càng trở nên vững mạnh.

00:02:55.000 --> 00:02:57.000
Họ thậm chí tự xây hạ tầng riêng.

00:02:57.000 --> 00:03:00.000
Thật ra ban đầu họ đánh cắp chúng.

00:03:00.000 --> 00:03:03.000
Truyền hình cáp, nước,
toàn bộ đều bị đánh cắp.

00:03:03.000 --> 00:03:07.000
Rồi dần trở nên chỉnh trang hơn.

00:03:07.000 --> 00:03:10.000
Không phải những người nghèo
hủy hoại sự thịnh vượng,

00:03:10.000 --> 00:03:14.000
những người nghèo lao động chân chính
giúp tạo nên sự thịnh vượng.

00:03:14.000 --> 00:03:17.000
Ở một đô thị như Mumbai, nơi
một nửa dân sống trong khu ổ chuột,

00:03:17.000 --> 00:03:20.000
GDP chiếm 1/6 trên toàn Ấn Độ.

00:03:20.000 --> 00:03:25.000
Tài nguyên xã hội ở các khu ổ chuột
được đô thị hóa và dày đặc.

00:03:25.000 --> 00:03:28.000
Những người này là một tập thể có giá trị.

00:03:28.000 --> 00:03:30.000
Đó là cách họ làm việc.

00:03:30.000 --> 00:03:33.090
Nhiều người nghĩ rằng họ tội nghiệp:

00:03:33.100 --> 00:03:34.900
"Ồ, thật tệ hại. Phải xây nhà cho họ."

00:03:34.900 --> 00:03:37.200
Trước là: "Phải cung cấp
cho họ mạng điện thoại."

00:03:37.200 --> 00:03:40.000
Giờ thì họ cho chúng ta xem
họ xây mạng điện thoại thế nào.

00:03:40.000 --> 00:03:42.000
Đói nghèo chỉ còn là vấn đề ở nông thôn.

00:03:42.000 --> 00:03:44.000
Có những điều họ quan tâm tới.

00:03:44.000 --> 00:03:47.000
Và đây là những điều ta có thể giúp họ.

00:03:47.000 --> 00:03:49.000
Và đất nước họ sống có thể giúp họ.

00:03:49.000 --> 00:03:52.000
Và họ cũng đang giúp nhau
giải quyết những vấn đề này.

00:03:52.000 --> 00:03:56.000
Nếu bạn đến một nơi đông đúc như
khu ổ chuột này ở Mumbai,

00:03:56.000 --> 00:03:58.000
và nhìn sang làn bên phải,

00:03:58.000 --> 00:04:00.000
bạn có thể hỏi:
"Có chuyện gì ở đó vậy?"

00:04:00.000 --> 00:04:03.000
Câu trả lời là: "Mọi chuyện."

00:04:03.000 --> 00:04:06.000
Nơi này còn hơn một khu mua sắm.
Nó còn đông hơn.

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
Người ta tương tác nhiều hơn.

00:04:08.000 --> 00:04:10.000
Và phạm vi lại rất lớn.

00:04:10.000 --> 00:04:14.000
Cái chính là đây không phải
những người bị cái nghèo nghiền nát.

00:04:14.000 --> 00:04:16.000
Họ là những người
bận rộn thoát nghèo

00:04:16.000 --> 00:04:18.000
một cách nhanh chóng.

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
Họ giúp nhau thoát nghèo.

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
Họ thoát nghèo bằng cách tham gia

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
nền kinh tế không chính quy.

00:04:24.000 --> 00:04:27.800
Nền kinh tế không chính quy giống
năng lượng tối trong vật lý thiên thể:

00:04:27.800 --> 00:04:30.200
không được chấp nhận
nhưng tồn tại và to lớn.

00:04:30.200 --> 00:04:33.000
Ta chưa hiểu cách thức nó hoạt động,
nhưng ta phải hiểu.

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
Ngoài ra, mọi người trong
nền kinh tế này,

00:04:35.000 --> 00:04:37.000
nền kinh tế màu xám này --

00:04:37.000 --> 00:04:39.000
ngày qua ngày,

00:04:39.000 --> 00:04:43.000
tội phạm diễn ra quanh họ.
Và họ có thể gia nhập với đám tội phạm,

00:04:43.000 --> 00:04:47.000
hoặc họ có thể gia nhập
cùng những người lương thiện.

00:04:47.000 --> 00:04:49.000
Ta phải khiến cho sự lựa chọn sống

00:04:49.000 --> 00:04:51.000
lương thiện của họ trở nên dễ dàng hơn,

00:04:51.000 --> 00:04:55.000
vì nếu không, họ sẽ nhập bọn
với đám tội phạm.

00:04:55.000 --> 00:04:58.000
Có đủ loại hoạt động.

00:04:58.000 --> 00:05:00.000
Ở Dharavi khu ổ chuột không chỉ cung cấp

00:05:00.000 --> 00:05:02.000
nhiều dịch vụ cho chính nó,

00:05:02.000 --> 00:05:05.000
mà còn cho toàn thành phố.

00:05:05.000 --> 00:05:08.000
Và một trong những hoạt động chính
là các trường học tự phát.

00:05:08.000 --> 00:05:12.000
Phụ huynh góp tiền thuê giáo viên bản địa

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
dạy ở một trường tư nhỏ không chính quy.

00:05:14.000 --> 00:05:19.000
Giáo dục ở thành thị trở nên khả thi hơn,
và điều này đã thay đổi thế giới.

00:05:19.000 --> 00:05:22.000
Bạn đang xem những điều thú vị
và đặc trưng của đô thị.

NOTE Paragraph

00:05:22.000 --> 00:05:24.000
Vậy là cái này va vào cái kia

00:05:24.000 --> 00:05:26.000
chẳng hạn như ở Sao Paulo này.

00:05:26.000 --> 00:05:28.000
Đó là cách các đô thị tạo ra giá trị,

NOTE Paragraph

00:05:28.000 --> 00:05:30.000
bằng cách đập các thứ vào nhau.

00:05:30.000 --> 00:05:32.000
Trong trường hợp này, cung
ở kế bên cầu

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
Vậy là mấy người phục vụ,
làm vườn, bảo vệ

00:05:34.000 --> 00:05:37.000
sống trong khu vực sôi động
ở bên trái thành phố

00:05:37.000 --> 00:05:42.000
đi bộ đến chỗ làm trong khu vực
giàu có nhưng buồn chán.

NOTE Paragraph

00:05:42.000 --> 00:05:45.000
Sự san sát nhau thật đáng kinh ngạc.

00:05:45.000 --> 00:05:48.000
Ta đã biết rằng khoảng cách gần
có thể rất đông đúc.

00:06:00.000 --> 00:06:03.000
Mối liên hệ giữa thành phố và quốc gia

00:06:03.000 --> 00:06:06.000
vẫn đang mang đến lợi ích cho quốc gia,

00:06:06.000 --> 00:06:09.000
vì các đô thị có các cách thức
vận hành thú vị.

00:06:18.000 --> 00:06:20.000
Đây chính là điều làm nên các đô thị --

00:06:20.000 --> 00:06:24.000
(Khán phòng vỗ tay)

00:06:24.000 --> 00:06:27.000
ở các nước đang phát triển
thân thiện với môi trường.

00:06:27.000 --> 00:06:30.000
Vì người ta bỏ cái nơi nghèo đói,
cái nơi là thảm họa môi trường

00:06:30.000 --> 00:06:33.000
gồm những nông trại tự túc,
và tiến về thành phố.

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
Và khi họ đi thì môi trường tự nhiên

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
hồi phục rất nhanh.

00:06:37.000 --> 00:06:40.000
Những ai ở lại quê có thể chuyển sang
canh tác ngũ cốc để bán

00:06:40.000 --> 00:06:44.000
ở các khu chợ ngày càng mở rộng
trong các đô thị.

00:06:44.000 --> 00:06:47.000
Vậy nếu bạn muốn đóng góp cho
nông thôn, hãy cải tạo đường sá,

00:06:47.000 --> 00:06:51.000
cung cấp mạng điện thoại ,
và lưới điện tốt

00:06:51.000 --> 00:06:54.000
Vậy điều đang diễn ra là:
hành tinh chúng ta đang đô thị hóa.

00:06:54.000 --> 00:06:56.000
Hơn một nửa.

00:06:56.000 --> 00:06:59.000
Số lượng rất đáng kể.
Có cả tỉ người sống ở các đô thị ổ chuột.

00:06:59.000 --> 00:07:02.000
Và cả tỉ người khác có vẻ cũng sắp.

00:07:02.000 --> 00:07:05.000
Nghĩa là khoảng 1/6 dân số sống như vậy.

00:07:05.000 --> 00:07:09.000
Và điều đó sẽ quyết định cách chúng ta
hoạt động.

00:07:09.000 --> 00:07:11.000
Đối với chúng ta,
những nhà bảo vệ môi trường,

00:07:11.000 --> 00:07:12.000
có lẽ điều thật thà nhất về các thành phố

00:07:12.000 --> 00:07:14.000
là họ lan truyền quả bom dân số.

00:07:14.000 --> 00:07:17.000
Người dân lên thành phố nhiều hơn.

00:07:17.000 --> 00:07:19.000
Ngay lập tức có một số trẻ em

00:07:19.000 --> 00:07:22.000
Họ thậm chí không giàu. Chỉ là cơ hội đến

00:07:22.000 --> 00:07:26.000
với thế giới có nghĩa là họ có con ít hơn và thông minh hơn

00:07:26.000 --> 00:07:28.000
rồi tỉ lệ sinh giảm mạnh.

00:07:28.000 --> 00:07:30.000
Bên cạnh là nhiều thứ ảnh hưởng ở đây

00:07:30.000 --> 00:07:32.000
đây là biểu đồ đường từ Phillip Longman.

00:07:32.000 --> 00:07:34.000
Biểu diễn cái gì đang diễn ra

00:07:34.000 --> 00:07:36.000
Như chúng ta đang có nhiều và nhiều người già hơn, như tôi

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
và càng ít và ít hơn các em bé

00:07:38.000 --> 00:07:41.000
Và họ ở từng khu riêng biệt.

00:07:41.000 --> 00:07:43.000
Cái bạn đang hiểu là một thế giới

00:07:43.000 --> 00:07:48.000
làm những điều cổ hủ

00:07:48.000 --> 00:07:50.000
ở phía bắc

00:07:50.000 --> 00:07:53.000
Và những người trẻ ở các thành phố đang phát minh,

00:07:53.000 --> 00:07:55.000
làm ra những thứ mới, ở phía nam.

00:07:55.000 --> 00:07:58.000
Bạn nghĩ hành động đó sẽ đi về đâu?

00:07:58.000 --> 00:08:01.000
Đổi chủ đề nào. Đến lúc nói chuyện tới vấn đề khí hậu.

00:08:01.000 --> 00:08:03.000
Tin tức về khí hậu, tôi xin lỗi khi phải nói nó sẽ ngày một tệ

00:08:03.000 --> 00:08:06.000
nhanh hơn chúng ta nghĩ

00:08:06.000 --> 00:08:08.000
Khí hậu là hệ thống phi tuyến sâu sắc, phức tạp

00:08:08.000 --> 00:08:11.000
nhiều phản hồi tích cực

00:08:11.000 --> 00:08:13.000
giấu điểm ngưỡng và cực hạn không thể thu hồi.

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
Đó chỉ là một vài ví dụ.

00:08:16.000 --> 00:08:18.000
Chúng ta sẽ tiếp tục ngạc nhiên . Và hầu hết

00:08:18.000 --> 00:08:20.000
chúng đều là những cái xấu.

00:08:20.000 --> 00:08:23.000
Từ điểm đứng của bạn, có nghĩa là

00:08:23.000 --> 00:08:25.000
số người tị nạn từ các
vùng khí hậu khác nhau sẽ tăng lên

00:08:25.000 --> 00:08:27.000
trong nhiều thập kỉ tới,

00:08:27.000 --> 00:08:30.000
kèm theo đó chính là chiến tranh tài nguyên

00:08:30.000 --> 00:08:32.000
và sự hỗn loạn,

00:08:32.000 --> 00:08:34.000
như chúng ta đang thấy tại Darfur.

00:08:39.000 --> 00:08:41.000
Hạn hán tạo ra nó,

00:08:41.000 --> 00:08:43.000
nó làm sức vận chuyển bị giảm xuống

00:08:43.000 --> 00:08:45.000
và sẽ không có đủ khả năng vận chuyển

00:08:45.000 --> 00:08:47.000
để trợ giúp con người. Khi đó bạn sẽ gặp rắc rối.

00:08:48.000 --> 00:08:51.000
Chuyển sang vấn đề năng lượng.

00:08:51.000 --> 00:08:54.000
Phụ tải điện là những gì để cung cấp cho thành phố

00:08:54.000 --> 00:08:56.000
hoặc hành tinh

00:08:56.000 --> 00:09:00.000
Đến nay chỉ có 3 nguồn phụ tải điện

00:09:00.000 --> 00:09:03.000
than, ga

00:09:03.000 --> 00:09:05.000
nguyên tử và hidro.

00:09:05.000 --> 00:09:09.000
Trong đó, chỉ có nguyên tử và hidro là thân thiện môi trường

00:09:09.000 --> 00:09:11.000
Than là thứ gây vấn đề khí hậu

00:09:11.000 --> 00:09:13.000
Và mọi người sẽ tiếp tục đốt nó

00:09:13.000 --> 00:09:16.000
bởi nó rất rẻ, cho đến khi chính phủ khiến nó đắt lên

00:09:16.000 --> 00:09:18.000
Năng lượng gió và mặt trời không giúp được gì

00:09:18.000 --> 00:09:21.000
bởi hiện tại chúng ta không có gì để dự trữ năng lượng ấy.

00:09:21.000 --> 00:09:24.000
Vậy khi hidro đạt cực điểm

00:09:24.000 --> 00:09:27.000
than và khí hậu mất đi

00:09:27.000 --> 00:09:30.000
hoặc nguyên tử, nguồn cacbon hoạt động thấp

00:09:30.000 --> 00:09:32.000
có lẽ sẽ bảo vệ được khí hậu

00:09:32.000 --> 00:09:33.000
Và nếu cuối cùng chúng ta có thể

00:09:33.000 --> 00:09:35.000
có được năng lượng mặt trời từ vũ trụ

00:09:35.000 --> 00:09:37.000
nó cũng có thể giúp được phần nào

00:09:37.000 --> 00:09:39.000
Bởi hãy nhớ rằng, đây là điều dẫn đến

00:09:39.000 --> 00:09:42.000
sự thịnh vượng của thế giới

00:09:42.000 --> 00:09:45.000
tại thị trấn và thành phố

00:09:45.000 --> 00:09:47.000
Vì thế, giữa than đá và hạt nhân,

00:09:47.000 --> 00:09:49.000
so sánh những chất thải của các sản phẩm

00:09:49.000 --> 00:09:53.000
Nếu tất cả điện bạn sử dụng trong cuộc đời là điện hạt nhân,

00:09:53.000 --> 00:09:55.000
tổng số chất thải sẽ được thêm vào

00:09:55.000 --> 00:09:58.000
sẽ đầy lon Coca

00:09:58.000 --> 00:10:00.000
Trong khi việc đốt cháy than đá,

00:10:00.000 --> 00:10:04.000
một nhà máy than một gigawatt đốt cháy 80 xe lửa than mỗi ngày,

00:10:04.000 --> 00:10:07.000
mỗi chiếc khoảng 100 tấn

00:10:07.000 --> 00:10:09.000
Và nó thải 18 nghìn tấn

00:10:09.000 --> 00:10:13.000
khí C02 vào trong bầu không khí.

00:10:13.000 --> 00:10:15.000
Vì thế khi bạn so sánh khí thải

00:10:15.000 --> 00:10:17.000
của những mẫu năng lượng,

00:10:17.000 --> 00:10:19.000
hạt nhân, ngay cả với năng lượng gió và mặt trời

00:10:19.000 --> 00:10:21.000
và mặt trời.

00:10:21.000 --> 00:10:24.000
Ôi, tôi xin lỗi, với năng lượng hidro, gió và măt trời

00:10:24.000 --> 00:10:26.000
và năng lượng nguyên tử có thể tranh đấu với năng lượng than?

00:10:26.000 --> 00:10:28.000
Thử hỏi những thợ mỏ tại Úc,

00:10:28.000 --> 00:10:30.000
Rằng đó là nơi bạn thấy một số nguồn,

00:10:30.000 --> 00:10:32.000
không phải từ những người bạn môi trường học của tôi

00:10:32.000 --> 00:10:35.000
mà từ những người bị đe dọa bởi năng lượng nguyên tử

00:10:35.000 --> 00:10:37.000
Tin tốt lành là

00:10:37.000 --> 00:10:39.000
thành thật mà nói, trên toàn thế giới

00:10:39.000 --> 00:10:43.000
đang xây dựng lò phản ứng hạt nhân

00:10:43.000 --> 00:10:45.000
Cái này rất tốt cho không khí

00:10:45.000 --> 00:10:47.000
cũng như tốt cho sự phát triển trên thế giới.

00:10:47.000 --> 00:10:49.000
Tôi muốn chỉ vào một điểm thú vị,

00:10:49.000 --> 00:10:50.000
đó là các nhà môi trường học rất thích

00:10:50.000 --> 00:10:52.000
thứ ta gọi là vi công suất

00:10:52.000 --> 00:10:55.000
Giả định là, tôi không biết, năng lượng mặt trời, gió

00:10:55.000 --> 00:10:57.000
và những thứ tốt như vậy

00:10:57.000 --> 00:10:59.000
Nhưng thực tế vi lò phàn ứng chỉ mới xuất hiện

00:10:59.000 --> 00:11:01.000
và sẽ phục vụ tốt hơn nữa.

00:11:01.000 --> 00:11:03.000
Người Nga, họ tiên phong việc xây dựng lò phản ứng nổi

00:11:03.000 --> 00:11:07.000
cho thông điệp của họ, nơi băng tan chảy, phía bắc nước Nga

00:11:07.000 --> 00:11:10.000
Và họ đang bán chúng

00:11:10.000 --> 00:11:14.000
chỉ 35 megawatt, cho các nước phát triển

00:11:14.000 --> 00:11:16.000
Đây là thiết kế của một chiếc từ Toshiba

00:11:16.000 --> 00:11:19.000
Thật thú vị khi lấy 25 megawatt,

00:11:19.000 --> 00:11:21.000
25 triệu watt

00:11:21.000 --> 00:11:23.000
và bạn so sánh nó với sắt tiêu chuẩn

00:11:23.000 --> 00:11:27.000
của Westinghouse hoặc Ariva

00:11:27.000 --> 00:11:30.000
khoảng 1.2, 1.6 triệu watt

00:11:30.000 --> 00:11:34.000
Những thứ này nhỏ hơn và tiện lợi hơn.

00:11:34.000 --> 00:11:37.000
Đây là thiết kế bên Mĩ từ phòng thí nghiệm Lawrence Livermore

00:11:37.000 --> 00:11:39.000
và thiết kế khác vừa xuất hiện

00:11:39.000 --> 00:11:42.000
của Los Alamos, và nó đang được quảng cáo.

00:11:42.000 --> 00:11:44.000
Hầu hết chúng đều nhỏ, nhưng rất phát triển

00:11:44.000 --> 00:11:47.000
Chúng có thể chôn ở dưới lòng đất

00:11:47.000 --> 00:11:49.000
Và sự đổi mới xảy ra rất nhanh chóng

00:11:49.000 --> 00:11:52.000
Vì vậy tôi nghĩ lò phản ứng rất quan trọng trong tương lai

00:11:52.000 --> 00:11:54.000
Mục đích cho sự phát triển,

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
năng lượng nguyên tử đã làm được nhiều hơn

00:11:56.000 --> 00:11:59.000
để loại bỏ vũ khí hạt nhân và những thứ khác

00:11:59.000 --> 00:12:03.000
Vì vậy 10% năng lượng điện ở căn phòng này

00:12:03.000 --> 00:12:05.000
20% năng lượng điện

00:12:05.000 --> 00:12:07.000
trong căn phòng này là từ năng lượng nguyên tử

00:12:07.000 --> 00:12:11.000
Một nửa đó để phá hủy đầu đạn hạt nhân từ Nga

00:12:11.000 --> 00:12:14.000
sẽ được dùng để triệt hạ đầu đạn hạt nhân

00:12:14.000 --> 00:12:17.000
Và tôi cũng muốn xem chương trình GNEP

00:12:17.000 --> 00:12:20.000
đã được phát triển mạnh mẽ thời Bush

00:12:20.000 --> 00:12:22.000
Và tôi cũng rất vui khi thấy tổng thống Obama

00:12:22.000 --> 00:12:25.000
hỗ trợ chiến lược ngân hàng hạt nhân

00:12:25.000 --> 00:12:27.000
khi ông nói tại Prague

00:12:27.000 --> 00:12:30.000
Một chủ đề khác về cây lương thực biến đổi gen

00:12:30.000 --> 00:12:32.000
theo cá nhân tôi với tư cách là nhà sinh vật học

00:12:32.000 --> 00:12:34.000
không có lí gì để tranh cãi

00:12:34.000 --> 00:12:36.000
Nhà môi trường học bạn tôi, chủ đề này

00:12:36.000 --> 00:12:40.000
rất vô lí, phản khoa học và có hại.

00:12:40.000 --> 00:12:42.000
Mặc dù họ đã cố gắng hết sức

00:12:42.000 --> 00:12:44.000
nhưng cây lương thực biến đổi gen

00:12:44.000 --> 00:12:48.000
có sự đổi mới nhanh chóng trong nên nông nghiệp lịch sử

00:12:48.000 --> 00:12:51.000
Chúng tốt cho môi trường vì không được cày ruộng

00:12:51.000 --> 00:12:53.000
làm cho đất vẫn giữ được

00:12:53.000 --> 00:12:55.000
và ngày một màu mỡ hơn

00:12:55.000 --> 00:12:57.000
chúng còn giúp đất giữ ít lượng CO2

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
thải ra ngoài không khí

00:12:59.000 --> 00:13:01.000
Chúng giúp làm giảm lượng thuốc trừ sâu

00:13:01.000 --> 00:13:03.000
tăng năng suất, cho phép

00:13:03.000 --> 00:13:06.000
khu nông nghiệp của bạn nhỏ lại

00:13:06.000 --> 00:13:09.000
và dẫn đến nhiều khu vực hoang sơ không bị canh tác

00:13:09.000 --> 00:13:11.000
Với lại, bản đồ này từ năm 2006

00:13:11.000 --> 00:13:13.000
đã cũ bởi nó chỉ ra châu Phi

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
vẫn còn Greenpeace

00:13:15.000 --> 00:13:18.000
và bạn bè của Trái Đất đến từ châu Âu

00:13:18.000 --> 00:13:20.000
và họ cuối cùng đi ra khỏi đó.

00:13:20.000 --> 00:13:23.000
và cuối cùng công nghệ sinh học cũng phát triển nhanh tại châu Phi

00:13:23.000 --> 00:13:25.000
Đó là một sự hợp lí

00:13:25.000 --> 00:13:27.000
Hội đồng Nuffield về đạo đức sinh học

00:13:27.000 --> 00:13:29.000
bàn về vấn đề này 2 lần

00:13:29.000 --> 00:13:31.000
và cho biết đó là một mệnh lệnh đạo đức

00:13:31.000 --> 00:13:34.000
để làm cho cây trồng biến đổi gen có sẵn

00:13:34.000 --> 00:13:37.000
Nhắc tới mệnh lệnh, địa kĩ thuật đang bị cấm

00:13:37.000 --> 00:13:39.000
đặc biệt trong chính quyền.

00:13:39.000 --> 00:13:41.000
mặc dù tôi nghĩ có cuộc họp DARPA khoảng 2 tuần trước

00:13:41.000 --> 00:13:43.000
nhưng bạn sẽ được tham gia

00:13:43.000 --> 00:13:46.000
không phải trong năm nay nhưng sớm thôi

00:13:46.000 --> 00:13:49.000
bởi một số thực hiện hóa khắc nghiệt đang xuất hiện

00:13:49.000 --> 00:13:51.000
Đây là danh sách của chúng.

00:13:51.000 --> 00:13:54.000
Đơn giản là các tin tức sẽ trở nên đáng sợ

00:13:54.000 --> 00:13:56.000
sẽ có các sự kiện,

00:13:56.000 --> 00:13:59.000
như 35,000 người chết vì sóng nhiệt,

00:13:59.000 --> 00:14:01.000
việc đã xảy ra trước kia

00:14:01.000 --> 00:14:04.000
Như cơn lốc sắp lên phía Bangladesh

00:14:04.000 --> 00:14:06.000
như cuộc chiến tranh trên biển

00:14:06.000 --> 00:14:08.000
ví dụ ở Indu.

00:14:08.000 --> 00:14:10.000
Và nhiều sự kiện khác xảy ra

00:14:10.000 --> 00:14:12.000
và chúng ta sẽ nói:"Chúng ta sẽ làm gì với nó?"

00:14:12.000 --> 00:14:17.000
Nhưng đó chỉ là chút rắc rối với địa kĩ thuật

00:14:17.000 --> 00:14:21.000
cơ thể sẽ quyết định ra sao?

00:14:21.000 --> 00:14:23.000
Ai hiểu được các kĩ sư? Họ làm những gì, tại đâu?

00:14:23.000 --> 00:14:25.000
Bởi mọi người đều là dòng hạ lưu,

00:14:25.000 --> 00:14:28.000
hướng gió

00:14:28.000 --> 00:14:30.000
Và nếu chúng ta cứ hoàn toàn cấm nó,

00:14:30.000 --> 00:14:32.000
chúng ta sẽ mất nền văn minh

00:14:32.000 --> 00:14:35.000
Nhưng nếu chỉ nói:"Được thôi

00:14:35.000 --> 00:14:37.000
Trung Quốc, bạn đang lo lắng, đi trước đi.

00:14:37.000 --> 00:14:41.000
bạn theo cách của bạn, chúng tôi có cách của mình"

00:14:41.000 --> 00:14:44.000
Đó được xem như là chiến tranh giữa hai quốc gia

00:14:44.000 --> 00:14:48.000
Đó hẳn sẽ là việc ngoại giao đầy thú vị

00:14:48.000 --> 00:14:51.000

Tôi phải nói rằng, nó là thực tế hơn mọi người nghĩ

00:14:51.000 --> 00:14:54.000
Đây là ví dụ mà các nhà khí hậu học thích

00:14:54.000 --> 00:14:56.000
một trong hàng tá ý tưởng địa kĩ thuật

00:14:56.000 --> 00:14:58.000
Cái này có trong SO2

00:14:58.000 --> 00:15:01.000
từ Mount Pinatubo vào năm 1991 --

00:15:01.000 --> 00:15:05.000
làm mát trái đất bằng nửa nhiệt độ.

00:15:05.000 --> 00:15:07.000
Có rất nhiều băng vào năm 1992, vào năm sau

00:15:07.000 --> 00:15:10.000
có vụ bội thu của đàn gấu trắng

00:15:10.000 --> 00:15:12.000
hay được biết đến là đàn Pinatubo.

00:15:12.000 --> 00:15:14.000
Để đưa SO2 vào tầng bình lưu

00:15:14.000 --> 00:15:17.000
sẽ phải tốn những tỉ đô mỗi năm

00:15:17.000 --> 00:15:20.000
Nó không là gì so với

00:15:20.000 --> 00:15:22.000
những gì chúng ta có thể làm cho năng lượng

00:15:22.000 --> 00:15:25.000
Hãy chạy tới một người khác,

00:15:25.000 --> 00:15:28.000
đây là kế hoạch để phát sáng cho đám mây đại dương

00:15:28.000 --> 00:15:30.000
bằng cách chế tạo nguyên tử nước

00:15:30.000 --> 00:15:32.000
và làm sáng phản xạ của cả hành tinh

00:15:32.000 --> 00:15:34.000
Điều này có thể xảy ra

00:15:34.000 --> 00:15:36.000
nhiều cách trong nhiều nơi

00:15:36.000 --> 00:15:38.000
bằng cách bắt chước Amazon Ấn Độ cổ đại

00:15:38.000 --> 00:15:40.000
những người làm đất trồng màu mỡ

00:15:40.000 --> 00:15:44.000
bằng việc chưng khô, đốt âm ỉ chất thải thực vật

00:15:44.000 --> 00:15:47.000
và than sinh học thay số lượng lớn cacbon

00:15:47.000 --> 00:15:49.000
giúp cải thiện đất trồng.

00:15:49.000 --> 00:15:52.000
Đây là nơi chúng ta đang ở

00:15:52.000 --> 00:15:55.000
Nhà khí hậu học Paul Crutzen từng thắng giải Nobel

00:15:55.000 --> 00:15:58.000
gọi thời kì địa chất Anthropocene,

00:15:58.000 --> 00:16:01.000
thời đại con người thống trị

00:16:01.000 --> 00:16:04.000
Chúng ta đang mắc kẹt với nghĩa vụ của mình.

00:16:04.000 --> 00:16:06.000
Trong quyển Whole Earth, lời đầu tiên của tôi là,

00:16:06.000 --> 00:16:08.000
"Chúng ta như vị thần, và cũng có thể làm tốt việc đó"

00:16:08.000 --> 00:16:11.000
Những lời đầu tiên của khuôn phép Whole Earth

00:16:11.000 --> 00:16:15.000
là:" Chúng ta như vị thần, và phải làm tốt việc đó".

00:16:15.000 --> 00:16:17.000
Cảm ơn.

00:16:17.000 --> 00:16:21.000
(Khán phòng vỗ tay)