[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.79,0:00:08.46,Default,,0000,0000,0000,,Od początków ludzkości
Dialogue: 0,0:00:08.46,0:00:13.88,Default,,0000,0000,0000,,żyło i umarło już\Nokoło 100,8 miliarda osób.
Dialogue: 0,0:00:13.88,0:00:19.24,Default,,0000,0000,0000,,Liczba ta wzrasta co roku o 0,8%.
Dialogue: 0,0:00:19.24,0:00:22.46,Default,,0000,0000,0000,,Co dzieje się z tymi wszystkimi\Nciałami po śmierci?
Dialogue: 0,0:00:22.46,0:00:26.72,Default,,0000,0000,0000,,Czy na naszej planecie zabraknie\Nmiejsc na pochówki?
Dialogue: 0,0:00:26.72,0:00:28.51,Default,,0000,0000,0000,,Gdy ludzkie serce przestaje bić,
Dialogue: 0,0:00:28.51,0:00:32.66,Default,,0000,0000,0000,,ciało przechodzi przez kilka etapów,\Nzanim zacznie się rozkładać.
Dialogue: 0,0:00:32.66,0:00:34.29,Default,,0000,0000,0000,,W przeciągu kilku minut od śmierci
Dialogue: 0,0:00:34.29,0:00:37.97,Default,,0000,0000,0000,,krew zaczyna spływać\Ndo najniższych partii ciała.
Dialogue: 0,0:00:37.97,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Zwykle po czasie od 8 do 12 godzin,
Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:46.08,Default,,0000,0000,0000,,skóra na tych partiach jest naznaczona\Nprzez plamy pośmiertne.
Dialogue: 0,0:00:46.08,0:00:49.90,Default,,0000,0000,0000,,W chwili śmierci mięśnie całego ciała\Nkompletnie się rozluźniają,
Dialogue: 0,0:00:49.90,0:00:52.68,Default,,0000,0000,0000,,w stanie wstępnego wiotczenia.
Dialogue: 0,0:00:52.68,0:00:58.25,Default,,0000,0000,0000,,Jednak już po 2-6 godzinach drętwieją,\Nwchodząc w fazę stężenia pośmiertnego.
Dialogue: 0,0:00:58.25,0:01:00.38,Default,,0000,0000,0000,,To tężenie rozchodzi się po mięśniach,
Dialogue: 0,0:01:00.38,0:01:05.59,Default,,0000,0000,0000,,a jego szybkość zależy od wieku,\Npłci oraz otoczenia.
Dialogue: 0,0:01:05.59,0:01:07.59,Default,,0000,0000,0000,,Ciało zmienia również temperaturę.
Dialogue: 0,0:01:07.59,0:01:10.90,Default,,0000,0000,0000,,Zazwyczaj ochładza się\Ndo temperatury otoczenia.
Dialogue: 0,0:01:10.90,0:01:13.06,Default,,0000,0000,0000,,Następnie przychodzi gnicie,
Dialogue: 0,0:01:13.06,0:01:17.24,Default,,0000,0000,0000,,czyli proces, podczas którego bakterie\Ni insekty rozkładają ciało.
Dialogue: 0,0:01:17.24,0:01:20.28,Default,,0000,0000,0000,,Na szybkość rozkładu wpływa\Nwiele czynników.
Dialogue: 0,0:01:20.28,0:01:24.80,Default,,0000,0000,0000,,Zazwyczaj jednak można zauważyć\Npewne prawidłowości,
Dialogue: 0,0:01:24.80,0:01:26.76,Default,,0000,0000,0000,,zwane prawami Caspera.
Dialogue: 0,0:01:26.76,0:01:28.97,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli inne czynniki\Nmają taką samą wartość,
Dialogue: 0,0:01:28.97,0:01:35.20,Default,,0000,0000,0000,,ciało wystawione na powietrze rozkłada się\N2 razy szybciej niż w wodzie
Dialogue: 0,0:01:35.20,0:01:39.32,Default,,0000,0000,0000,,i 8 razy szybciej niż ciało\Npochowane w ziemi.
Dialogue: 0,0:01:39.32,0:01:43.55,Default,,0000,0000,0000,,Kwasowość gleby również ma wpływ\Nna zachowanie szkieletu.
Dialogue: 0,0:01:43.55,0:01:46.98,Default,,0000,0000,0000,,Silnie kwaśne gleby, \No pH mniejszym niż 5,3,
Dialogue: 0,0:01:46.98,0:01:49.66,Default,,0000,0000,0000,,pozwolą na szybki rozkład kości,
Dialogue: 0,0:01:49.66,0:01:54.74,Default,,0000,0000,0000,,zaś w obojętnych lub zasadowych,\Nz pH większym niż 7,
Dialogue: 0,0:01:54.74,0:01:59.68,Default,,0000,0000,0000,,szkielet może zachować się w stosunkowo\Ndobrym stanie przez wieki.
Dialogue: 0,0:01:59.68,0:02:04.09,Default,,0000,0000,0000,,Na przestrzeni lat różne kultury\Nwykształciły odmienne sposoby pochówku.
Dialogue: 0,0:02:04.09,0:02:06.72,Default,,0000,0000,0000,,Pochówkom pierwszych Neandertalczyków
Dialogue: 0,0:02:06.72,0:02:09.10,Default,,0000,0000,0000,,towarzyszyły rytuały,
Dialogue: 0,0:02:09.10,0:02:13.42,Default,,0000,0000,0000,,takie jak układanie, malowanie\Nczy dekorowanie ciał.
Dialogue: 0,0:02:13.42,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Chrześcijanie ozdabiali ciała sukniami,
Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:18.46,Default,,0000,0000,0000,,zaś w tradycyjnym Islamie
Dialogue: 0,0:02:18.46,0:02:20.94,Default,,0000,0000,0000,,ciało zawijano w całun
Dialogue: 0,0:02:20.94,0:02:24.06,Default,,0000,0000,0000,,i zwracano twarzą w kierunku Mekki.
Dialogue: 0,0:02:24.06,0:02:27.02,Default,,0000,0000,0000,,Hindusi zazwyczaj palili ciała,
Dialogue: 0,0:02:27.02,0:02:31.27,Default,,0000,0000,0000,,a zaratusztrianie, zwolennicy jednej\Nz najstarszych religii monoteistycznych,
Dialogue: 0,0:02:31.27,0:02:35.64,Default,,0000,0000,0000,,umieszczali zwłoki na szczycie wieży,\Nby wystawić je na działanie słońca
Dialogue: 0,0:02:35.64,0:02:38.00,Default,,0000,0000,0000,,i padlinożernych ptaków.
Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:42.25,Default,,0000,0000,0000,,Przed rewolucją przemysłową\Npogrzeby były skromne i tanie.
Dialogue: 0,0:02:42.25,0:02:47.19,Default,,0000,0000,0000,,Teraz gdy w obszarach gęsto zaludnionych\Njest coraz mniej miejsc na cmentarze,
Dialogue: 0,0:02:47.19,0:02:50.29,Default,,0000,0000,0000,,nabycie własnego miejsca na cmentarzu\Nmoże być kosztowne,
Dialogue: 0,0:02:50.29,0:02:53.05,Default,,0000,0000,0000,,a wielu nie może sobie pozwolić\Nnawet na skromny pochówek.
Dialogue: 0,0:02:53.05,0:02:56.86,Default,,0000,0000,0000,,Nawet kremacja, drugi najczęstszy\Nsposób pochówku na świecie,
Dialogue: 0,0:02:56.86,0:02:59.21,Default,,0000,0000,0000,,jest kosztowna.
Dialogue: 0,0:02:59.21,0:03:01.39,Default,,0000,0000,0000,,Wracając do pytania\No brak miejsc do pochówku,
Dialogue: 0,0:03:01.39,0:03:04.30,Default,,0000,0000,0000,,sprawa nie tyczy się powierzchni\Nziem na całym globie,
Dialogue: 0,0:03:04.30,0:03:08.79,Default,,0000,0000,0000,,lecz raczej dużych \Nskupisk populacji i miast.
Dialogue: 0,0:03:08.79,0:03:10.98,Default,,0000,0000,0000,,Większość dużych miast na świecie
Dialogue: 0,0:03:10.98,0:03:14.57,Default,,0000,0000,0000,,może zostać bez terenów na pochówki\Nw przeciągu wieku.
Dialogue: 0,0:03:14.57,0:03:16.39,Default,,0000,0000,0000,,Londyn znacznie szybciej,
Dialogue: 0,0:03:16.39,0:03:18.88,Default,,0000,0000,0000,,możliwe, że już w 2035 roku.
Dialogue: 0,0:03:18.88,0:03:21.84,Default,,0000,0000,0000,,Czy są alternatywne sposoby pochówku,
Dialogue: 0,0:03:21.84,0:03:24.39,Default,,0000,0000,0000,,które pomogłyby nam z brakiem miejsca?
Dialogue: 0,0:03:24.39,0:03:29.34,Default,,0000,0000,0000,,W niektórych krajach istnieją\Nwielopiętrowe cmentarze.
Dialogue: 0,0:03:29.34,0:03:32.85,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre sposoby skupiają się \Nna relacji ciała z otoczeniem.
Dialogue: 0,0:03:32.85,0:03:37.79,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład promesja, polegająca na\Nliofilizacji ciała oraz jego granulacji.
Dialogue: 0,0:03:37.79,0:03:40.34,Default,,0000,0000,0000,,Tworzy się proch, który może \Nzmienić się w kompost,
Dialogue: 0,0:03:40.34,0:03:43.31,Default,,0000,0000,0000,,jeśli wymiesza się go z tlenem i wodą.
Dialogue: 0,0:03:43.31,0:03:46.46,Default,,0000,0000,0000,,Istnieją też eko-cmentarze,\Nw których używa się materiałów,
Dialogue: 0,0:03:46.46,0:03:48.65,Default,,0000,0000,0000,,takich jak biodegradowalne trumny,
Dialogue: 0,0:03:48.65,0:03:50.54,Default,,0000,0000,0000,,urny, z których wyrastają drzewa,
Dialogue: 0,0:03:50.54,0:03:53.80,Default,,0000,0000,0000,,oraz kombinezony obrastające grzybami.
Dialogue: 0,0:03:53.80,0:03:57.44,Default,,0000,0000,0000,,Firma Wieczne Rafy sprowadza\Nten obrzęd w odmęty oceanu,
Dialogue: 0,0:03:57.44,0:04:03.43,Default,,0000,0000,0000,,gdzie przy złączeniu prochów z cementem\Ntworzy się morski habitat.
Dialogue: 0,0:04:03.43,0:04:06.55,Default,,0000,0000,0000,,Śmierć jest nieodłączną częścią\Nludzkiego istnienia,
Dialogue: 0,0:04:06.55,0:04:10.48,Default,,0000,0000,0000,,ale sposoby, w jakie traktujemy nasze\Nciała i pochówki, ciągle się zmieniają.
Dialogue: 0,0:04:10.48,0:04:12.39,Default,,0000,0000,0000,,Każdy z nas może mieć inne duchowe,
Dialogue: 0,0:04:12.39,0:04:13.37,Default,,0000,0000,0000,,religijne,
Dialogue: 0,0:04:13.37,0:04:15.94,Default,,0000,0000,0000,,czy praktyczne podejście do umierania,
Dialogue: 0,0:04:15.94,0:04:18.53,Default,,0000,0000,0000,,ale stale rosnące zapotrzebowanie\Nna miejsca pochówku
Dialogue: 0,0:04:18.53,0:04:20.69,Default,,0000,0000,0000,,może nas zmusić do kreatywnego\Nwyboru miejsca,
Dialogue: 0,0:04:20.69,0:04:24.66,Default,,0000,0000,0000,,gdzie nasze ciało spocznie po\Nostatnim etapie życia.