WEBVTT

00:00:00.404 --> 00:00:02.405
Hvað eru peningar?

00:00:02.405 --> 00:00:05.974
Öll notum við peninga. 
Við þurfum þá til að kaupa hluti.

00:00:05.974 --> 00:00:10.714
Við vinnum stíft til að eignast þá. 
Við söfnum fyrir eftirlaunum eða mögru áranna.

00:00:11.267 --> 00:00:13.122
Við treystum öll á peninga.

00:00:13.722 --> 00:00:16.552
Hvers vegna vitum við þá ekki 
hvernig peningar virka?

00:00:16.552 --> 00:00:21.316
Af hverju er stundum of mikið af þeim, sem lætur 
okkur halda að góðu tímarnir vari að eilífu?

00:00:22.039 --> 00:00:24.013
Hvaðan komu allir þessir peningar?

00:00:24.997 --> 00:00:27.795
Og afhverju er skyndilega 
ekki nægir peningar til staðar?

00:00:27.795 --> 00:00:30.494
Af hverju á fólk erfitt 
með að borga reikningana?

00:00:31.048 --> 00:00:33.247
Hvert fóru allir peningarnir?

00:00:34.539 --> 00:00:39.552
Hið undarlega er að megnið af peningum 
í Bretlandi eru búnir til af bönkum.

00:00:40.183 --> 00:00:44.403
Nánast eins og töframenn skapa bankar peninga, 
að því er virðist úr engu

00:00:44.403 --> 00:00:46.240
í hvert skipti sem þeir veita lán.

00:00:46.240 --> 00:00:49.241
En þessir peningar eru ekki 
það sem þeir virðast vera.

00:00:49.241 --> 00:00:53.592
Þessir peningar eru skuldir og eru 
tímabundið að láni frá bönkunum.

00:00:54.099 --> 00:00:57.517
Við notum þá sem peninga, 
við höldum að þeir séu peningar.

00:00:58.070 --> 00:01:03.331
En sökum þess að þeir eru skuldir þarf 
á einhverjum tímapunkti að endurgreiða þá.

00:01:03.331 --> 00:01:06.762
Og þegar þeir eru endurgreiddir, 
þá hverfa þeir.

00:01:08.485 --> 00:01:11.426
Þetta eru ekki töfrar, 
svona eru nær allir okkar peningar

00:01:11.426 --> 00:01:13.461
skapaðir og þeim eytt.

00:01:14.014 --> 00:01:18.447
Þannig að, hversu áreiðanlegir eru þessir 
„bankapeningar“ sem við treystum öll á?

00:01:19.462 --> 00:01:23.388
Bankar hagnast á vöxtum sem 
þeir afla af útlánum.

00:01:23.388 --> 00:01:28.663
Þannig að á meðan þeir hafa trú á efnahagshorfurnar, 
reyna þeir að lána út eins mikið og hægt er.

00:01:29.524 --> 00:01:32.721
Fleiri neyslu- og húsnæðislán þýðir að 
meiri peningar eru búnir til.

00:01:32.721 --> 00:01:36.291
Og áður en þú veist af hækkar 
fasteignaverð upp úr öllu valdi.

00:01:37.198 --> 00:01:41.663
En ef þeir veita of mikið af lánum, 
verður skuldsetningin of mikil,

00:01:41.663 --> 00:01:44.299
svo fólk hefur ekki ráð 
á að endurgreiða þau.

00:01:44.299 --> 00:01:48.427
Þá hætta bankarnir að veita ný lán. Skyndilega er ekki nægjanlega mikið peningamagn í umferð.

00:01:48.427 --> 00:01:51.767
Fyrirtæki fara í gjaldþrot. Fólk missir atvinnuna 
og gengið er að fasteignaveðum.

00:01:51.767 --> 00:01:53.935
Þetta er það sem olli fjármálakrísunni.

00:01:54.504 --> 00:01:59.988
Og í grundvallaratriðum 
hefur ekkert breyst síðan þá.

00:02:00.957 --> 00:02:06.727
Peningar eru enn skapaðir af bönkunum. 
Og þeir hverfa enn þegar útlán eru endurgreidd.

00:02:08.711 --> 00:02:12.335
Þangað til við breytum þessu 
munum við ekki öðlast stöðugt hagkerfi,

00:02:12.335 --> 00:02:13.933
öruggt atvinnustig,

00:02:13.933 --> 00:02:15.535
eða húsnæði á sanngjörnum kjörum.

00:02:16.088 --> 00:02:18.142
En þetta þarf ekki að vera svona.

00:02:18.896 --> 00:02:22.268
Positive Money berst fyrir breytingum á 
hvernig peningar eru búnir til.

00:02:22.268 --> 00:02:25.065
Og við þörfnumst þín til liðs við okkur.

00:02:25.065 --> 00:02:28.038
www.positivemoney.org