Hvað eru peningar?
Öll notum við peninga.
Við þurfum þá til að kaupa hluti.
Við vinnum stíft til að eignast þá.
Við söfnum fyrir eftirlaunum eða mögru áranna.
Við treystum öll á peninga.
Hvers vegna vitum við þá ekki
hvernig peningar virka?
Af hverju er stundum of mikið af þeim, sem lætur
okkur halda að góðu tímarnir vari að eilífu?
Hvaðan komu allir þessir peningar?
Og afhverju er skyndilega
ekki nægir peningar til staðar?
Af hverju á fólk erfitt
með að borga reikningana?
Hvert fóru allir peningarnir?
Hið undarlega er að megnið af peningum
í Bretlandi eru búnir til af bönkum.
Nánast eins og töframenn skapa bankar peninga,
að því er virðist úr engu
í hvert skipti sem þeir veita lán.
En þessir peningar eru ekki
það sem þeir virðast vera.
Þessir peningar eru skuldir og eru
tímabundið að láni frá bönkunum.
Við notum þá sem peninga,
við höldum að þeir séu peningar.
En sökum þess að þeir eru skuldir þarf
á einhverjum tímapunkti að endurgreiða þá.
Og þegar þeir eru endurgreiddir,
þá hverfa þeir.
Þetta eru ekki töfrar,
svona eru nær allir okkar peningar
skapaðir og þeim eytt.
Þannig að, hversu áreiðanlegir eru þessir
„bankapeningar“ sem við treystum öll á?
Bankar hagnast á vöxtum sem
þeir afla af útlánum.
Þannig að á meðan þeir hafa trú á efnahagshorfurnar,
reyna þeir að lána út eins mikið og hægt er.
Fleiri neyslu- og húsnæðislán þýðir að
meiri peningar eru búnir til.
Og áður en þú veist af hækkar
fasteignaverð upp úr öllu valdi.
En ef þeir veita of mikið af lánum,
verður skuldsetningin of mikil,
svo fólk hefur ekki ráð
á að endurgreiða þau.
Þá hætta bankarnir að veita ný lán. Skyndilega er ekki nægjanlega mikið peningamagn í umferð.
Fyrirtæki fara í gjaldþrot. Fólk missir atvinnuna
og gengið er að fasteignaveðum.
Þetta er það sem olli fjármálakrísunni.
Og í grundvallaratriðum
hefur ekkert breyst síðan þá.
Peningar eru enn skapaðir af bönkunum.
Og þeir hverfa enn þegar útlán eru endurgreidd.
Þangað til við breytum þessu
munum við ekki öðlast stöðugt hagkerfi,
öruggt atvinnustig,
eða húsnæði á sanngjörnum kjörum.
En þetta þarf ekki að vera svona.
Positive Money berst fyrir breytingum á
hvernig peningar eru búnir til.
Og við þörfnumst þín til liðs við okkur.
www.positivemoney.org