[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:12.68,0:00:14.51,Default,,0000,0000,0000,,Merhaba arkadaşlar; Dialogue: 0,0:00:14.51,0:00:17.05,Default,,0000,0000,0000,,Epistemoloji dersimizin bu programında Dialogue: 0,0:00:17.05,0:00:20.20,Default,,0000,0000,0000,,epistemoloji nedir sorusunu yanıtlamaya çalışacağız. Dialogue: 0,0:00:20.20,0:00:22.68,Default,,0000,0000,0000,,Dilerseniz, Kuramsal Bir İşlev Olarak Dialogue: 0,0:00:22.68,0:00:26.03,Default,,0000,0000,0000,,Epistemolojiyi açıklayarak programımıza başlayalım. Dialogue: 0,0:00:26.03,0:00:31.50,Default,,0000,0000,0000,,Epistemoloji, bilgi kavramı üzerine geliştirilen kuramsal bir çalışma türüdür. Dialogue: 0,0:00:31.50,0:00:35.58,Default,,0000,0000,0000,,Bilgi kavramının kendisine kuramsal bir bakış açısı getirmeyi hedefler. Dialogue: 0,0:00:35.58,0:00:39.31,Default,,0000,0000,0000,,Epistemoloji bilgi dağarcığımıza yeni bilgiler eklemek yerine, Dialogue: 0,0:00:39.57,0:00:42.34,Default,,0000,0000,0000,,bilgiyi felsefi açıdan inceler. Dialogue: 0,0:00:42.34,0:00:46.42,Default,,0000,0000,0000,,Sorgulama ve açıklama yapmanın ilk aşamasında epistemolojinin tam olarak Dialogue: 0,0:00:46.42,0:00:49.89,Default,,0000,0000,0000,,nasıl bir kuramsal çaba olduğunu sorabiliriz. Dialogue: 0,0:00:49.89,0:00:54.43,Default,,0000,0000,0000,,Epistemolojinin kuramsal çabası tek bir sınıf altında toplanmaz. Dialogue: 0,0:00:54.43,0:01:00.11,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü bilgi üzerine yürütülen felsefi çalışmalar çeşitlilik ve kuramsal renkler içerir. Dialogue: 0,0:01:00.11,0:01:04.57,Default,,0000,0000,0000,,Epistemolojinin kendisine sorun olarak aldığı temel konuları gözden geçirip, Dialogue: 0,0:01:04.57,0:01:08.40,Default,,0000,0000,0000,,epistemoloji alanını daha somut bir tarzda anlayalım. Dialogue: 0,0:01:08.40,0:01:12.42,Default,,0000,0000,0000,,Bu konuların ilki, İnsan Bilgisinin Kaynaklarıdır. Dialogue: 0,0:01:12.42,0:01:16.69,Default,,0000,0000,0000,,Bilgi sahibi olmak bizim için en sıradan görünen olgulardan biridir Dialogue: 0,0:01:16.69,0:01:19.99,Default,,0000,0000,0000,,ancak bilginin kaynakları üzerinde çok fazla düşünmeyiz. Dialogue: 0,0:01:19.99,0:01:23.06,Default,,0000,0000,0000,,“Kaynak” kavramı, dar bir şekilde anlaşıldığında, Dialogue: 0,0:01:23.06,0:01:28.25,Default,,0000,0000,0000,,toplumsal yaşantımız içinde yer alan “enformasyon kanalları” şeklinde açıklanabilir. Dialogue: 0,0:01:28.25,0:01:33.06,Default,,0000,0000,0000,,Bilgi kavramını açık hale getirirken, bilginin tanımına ek olarak kuramcılar, Dialogue: 0,0:01:33.06,0:01:37.14,Default,,0000,0000,0000,,kavramsal çözümlemelerini üretme yönünde de akıl yürütmüşlerdir. Dialogue: 0,0:01:37.14,0:01:41.22,Default,,0000,0000,0000,,Kavramsal çözümlemeler genelde, ele alınan önemli bir düşünsel Dialogue: 0,0:01:41.22,0:01:44.20,Default,,0000,0000,0000,,kavramın başka kavramların bileşiminden nasıl Dialogue: 0,0:01:44.20,0:01:46.93,Default,,0000,0000,0000,,oluştuğunu göstermeyi hedefler. Dialogue: 0,0:01:46.93,0:01:50.47,Default,,0000,0000,0000,,Çözümlemeler önemli ve yararlı zihinsel eylemlerdir, Dialogue: 0,0:01:50.47,0:01:54.06,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bu tür işlevlerin sonucunda ele alınan kavram daha anlaşılır Dialogue: 0,0:01:54.06,0:01:59.44,Default,,0000,0000,0000,,bir hâle gelir ve kavramın unsurları belirgin bir şekilde ortaya çıkar. Dialogue: 0,0:01:59.44,0:02:03.87,Default,,0000,0000,0000,,Felsefeciler, bilginin olanaklılığı konusunda da irdelemelerde bulunup, Dialogue: 0,0:02:03.87,0:02:06.88,Default,,0000,0000,0000,,genelde sormaya alışık olmadığımız soruları sorarlar. Dialogue: 0,0:02:07.12,0:02:09.82,Default,,0000,0000,0000,,Günlük yaşamda bilgi alışverişinde bulunur, Dialogue: 0,0:02:09.82,0:02:14.38,Default,,0000,0000,0000,,bilginin ne olduğunu veya gerçekten olup olmadığını sorgulamayız. Dialogue: 0,0:02:14.38,0:02:18.39,Default,,0000,0000,0000,,Fakat epistemolojik çalışmalarda, bilginin gerçekten Dialogue: 0,0:02:18.39,0:02:22.40,Default,,0000,0000,0000,,olanaklı olup olmadığı konusunda derinlikli sorgulamalar yürütülür. Dialogue: 0,0:02:22.40,0:02:26.47,Default,,0000,0000,0000,,20. yüzyıl felsefesinde kendine yer edinmiş olan bir sorunsal, Dialogue: 0,0:02:26.47,0:02:29.96,Default,,0000,0000,0000,,bilgi kavramı ve bilgi edinimi süreçleri ile toplumsallık Dialogue: 0,0:02:29.96,0:02:32.51,Default,,0000,0000,0000,,arasındaki ilişkinin saptanmasıyla ilgilidir. Dialogue: 0,0:02:32.82,0:02:36.52,Default,,0000,0000,0000,,Felsefe tarihinde, epistemoloji alanında yürütülen çalışmalarda, Dialogue: 0,0:02:36.52,0:02:39.36,Default,,0000,0000,0000,,toplumsal unsurlar genelde tartışmalara yansımamış Dialogue: 0,0:02:39.36,0:02:42.57,Default,,0000,0000,0000,,ve bilgi konusundaki araştırmalar neredeyse Dialogue: 0,0:02:42.57,0:02:46.16,Default,,0000,0000,0000,,“yalıtılmış” bireysel girişimler olarak kalmıştır. Dialogue: 0,0:02:46.16,0:02:50.23,Default,,0000,0000,0000,,Günümüzde, felsefecilerin eski çağlarda benimsemiş olduğu bilgisel, Dialogue: 0,0:02:50.23,0:02:56.00,Default,,0000,0000,0000,,düşünsel veya kavramsal normların belli oranda yerinden oynadığı söylenebilir. Dialogue: 0,0:02:56.00,0:02:59.28,Default,,0000,0000,0000,,Bu değişim, felsefenin temel alanlarında, özellikle Dialogue: 0,0:02:59.28,0:03:04.96,Default,,0000,0000,0000,,toplumsallık ve tarihsellik konularında, yeni bir bilincin gelişmesi yönündedir. Dialogue: 0,0:03:04.96,0:03:08.38,Default,,0000,0000,0000,,Epistemoloji, geçirmekte olduğu değişimlerle birlikte, Dialogue: 0,0:03:08.38,0:03:12.52,Default,,0000,0000,0000,,Eski Yunan’da ortaya atılan sorunsallar ışığında iş görmektedir. Dialogue: 0,0:03:12.52,0:03:16.46,Default,,0000,0000,0000,,Eski Yunan’ın veya Yeni Çağ’ın bilgi kuramcılarının kafa yorduğu Dialogue: 0,0:03:16.46,0:03:20.40,Default,,0000,0000,0000,,sorunların bir kısmı günümüzde ilginçliğini koruyor olabilir. Dialogue: 0,0:03:20.40,0:03:24.06,Default,,0000,0000,0000,,Buna karşın felsefenin geleneksel konularının belli bir bölümünün Dialogue: 0,0:03:24.06,0:03:26.54,Default,,0000,0000,0000,,bizimle ve bizim içinde yaşadığımız Dialogue: 0,0:03:26.54,0:03:29.70,Default,,0000,0000,0000,,dünyayla olan ilgisi son derece şüphelidir. Dialogue: 0,0:03:29.70,0:03:32.96,Default,,0000,0000,0000,,Bu durum da felsefe tarihinin yakından incelenmesi Dialogue: 0,0:03:32.96,0:03:36.28,Default,,0000,0000,0000,,ve eskinin felsefi sorunları üzerine eğilinmesi konularında Dialogue: 0,0:03:36.28,0:03:40.26,Default,,0000,0000,0000,,bazı soru işaretlerinin ortaya çıkmasına neden olur. Dialogue: 0,0:03:40.26,0:03:43.71,Default,,0000,0000,0000,,Felsefe tarihinin büyük düşünürlerinin irdelediği konular Dialogue: 0,0:03:43.71,0:03:47.68,Default,,0000,0000,0000,,ve hatta kullanılan dil zaman zaman tuhaf ve uzak görünse de Dialogue: 0,0:03:47.68,0:03:50.57,Default,,0000,0000,0000,,bu konuların çoğunun günümüzün felsefi problemleri Dialogue: 0,0:03:50.57,0:03:54.86,Default,,0000,0000,0000,,açısından önemli ipuçları taşıdığı bir gerçektir. Dialogue: 0,0:03:54.86,0:03:58.98,Default,,0000,0000,0000,,Bu konuda yararlı olabilecek bir yaklaşım, Dialogue: 0,0:03:58.98,0:04:02.34,Default,,0000,0000,0000,,bazı felsefecilerin “varsayımsal sempati” adını verdikleri bir tavır benimsemektir. Dialogue: 0,0:04:02.34,0:04:05.39,Default,,0000,0000,0000,,Varsayımsal sempati, eserini okumakta olduğumuz Dialogue: 0,0:04:05.39,0:04:08.46,Default,,0000,0000,0000,,büyük bir düşünürün söylediklerinin tahminen önemli bazı Dialogue: 0,0:04:08.46,0:04:12.89,Default,,0000,0000,0000,,noktalar içerdiği ve yazarın önemli bir fikri aktarma çabasında Dialogue: 0,0:04:12.89,0:04:17.59,Default,,0000,0000,0000,,olduğu konusunda bir tavır geliştirip ona bir “şans vermek” demektir. Dialogue: 0,0:04:17.59,0:04:21.17,Default,,0000,0000,0000,,Üst düzey kavramsal bir etkinlik olan epistemoloji kapsamında Dialogue: 0,0:04:21.17,0:04:25.12,Default,,0000,0000,0000,,kullanılan merkezcil ve kritik kavramların önemli bir kısmı Dialogue: 0,0:04:25.12,0:04:28.73,Default,,0000,0000,0000,,günlük dilden devralınan bildik kavramlardır. Dialogue: 0,0:04:28.73,0:04:33.25,Default,,0000,0000,0000,,Fakat felsefeciler zaman zaman bu kavramları daha açık hale getirerek Dialogue: 0,0:04:33.25,0:04:36.70,Default,,0000,0000,0000,,ve bazen de belli bir oranda dönüştürerek kullanırlar. Dialogue: 0,0:04:36.70,0:04:39.56,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi bu kavramlara göz atalım. Dialogue: 0,0:04:39.56,0:04:45.59,Default,,0000,0000,0000,,Norm, en genel haliyle, “düzenleyici ilke veya kural” anlamındadır. Dialogue: 0,0:04:45.59,0:04:49.94,Default,,0000,0000,0000,,Etik kurallar normatif önermelerin en bilinen örnekleridir. Dialogue: 0,0:04:49.94,0:04:54.55,Default,,0000,0000,0000,,Normatif önermelerin işlevlerini ve önemini iyi anlamanın bir yolu, Dialogue: 0,0:04:54.55,0:04:59.25,Default,,0000,0000,0000,,bu tür önermeleri normatif olmayan ifadelerle karşılaştırmaktır. Dialogue: 0,0:04:59.25,0:05:04.32,Default,,0000,0000,0000,,Betimleyici, tasvir edici veya anlatıcı nitelikte olan yani yalnızca bir Dialogue: 0,0:05:04.32,0:05:07.16,Default,,0000,0000,0000,,durumu veya olguyu ileten cümleler, Dialogue: 0,0:05:07.16,0:05:10.96,Default,,0000,0000,0000,,normatif olmayan ifadeler arasında sayılabilir. Dialogue: 0,0:05:10.96,0:05:14.12,Default,,0000,0000,0000,,Bilgi konusu üzerine çalışan felsefecilerin çoğu Dialogue: 0,0:05:14.12,0:05:17.42,Default,,0000,0000,0000,,epistemolojinin normatif bir çaba olduğunu söyleyecektir. Dialogue: 0,0:05:17.42,0:05:20.20,Default,,0000,0000,0000,,Bunun anlamı, bilginin iyi veya doğru örneklerinin, Dialogue: 0,0:05:20.20,0:05:24.06,Default,,0000,0000,0000,,yani dünyaya dair inançlarımızın nasıl olması gerektiği Dialogue: 0,0:05:24.06,0:05:28.18,Default,,0000,0000,0000,,konusunun epistemolojinin konuları arasında yer aldığıdır. Dialogue: 0,0:05:28.18,0:05:32.57,Default,,0000,0000,0000,,Bilgi kavramı epistemolojinin temel irdeleme konusu olsa da Dialogue: 0,0:05:32.57,0:05:35.70,Default,,0000,0000,0000,,bilginin her boyutu epistemoloji alanı içinde Dialogue: 0,0:05:35.70,0:05:38.41,Default,,0000,0000,0000,,eşit ölçüde ilgi görmez ve irdelenmez. Dialogue: 0,0:05:38.41,0:05:42.21,Default,,0000,0000,0000,,Logos içeren veya logos’un içinde yer alan bilgi türleri içinde Dialogue: 0,0:05:42.21,0:05:46.73,Default,,0000,0000,0000,,felsefecileri en çok meşgul eden bilgi türü önermesel bilgidir. Dialogue: 0,0:05:46.73,0:05:50.80,Default,,0000,0000,0000,,“Önerme” deyimi, kısaca ve kabaca “bir iddiada bulunan Dialogue: 0,0:05:50.80,0:05:56.45,Default,,0000,0000,0000,,bir cümlenin içeriğinde barınan düşünce veya fikir” olarak tanımlanabilir. Dialogue: 0,0:05:56.45,0:05:59.59,Default,,0000,0000,0000,,Dilimizde “doğru” ve “yanlış” hem normatif hem de Dialogue: 0,0:05:59.59,0:06:02.28,Default,,0000,0000,0000,,tasvire yönelik anlamlar barındırır. Dialogue: 0,0:06:02.28,0:06:06.54,Default,,0000,0000,0000,,Etik kullanımda doğrunun ve yanlışın farklı bir kavram olduğu da açıktır. Dialogue: 0,0:06:06.54,0:06:09.77,Default,,0000,0000,0000,,Bu kullanım kendisini betimleyici bağlamda gösterir. Dialogue: 0,0:06:09.77,0:06:12.93,Default,,0000,0000,0000,,Betimleyici bağlamda ortaya çıkan bu kullanım kapsamında, Dialogue: 0,0:06:12.93,0:06:15.70,Default,,0000,0000,0000,,bir önerme için “doğru” nitelemesini kullanmak, Dialogue: 0,0:06:15.70,0:06:20.43,Default,,0000,0000,0000,,onun dünyada olan olgularla uyum içinde olduğunu belirtme anlamını taşır. Dialogue: 0,0:06:20.43,0:06:26.09,Default,,0000,0000,0000,,Bilişsellik, yalnızca felsefede değil, birçok alanda kullanılan bir kavramdır. Dialogue: 0,0:06:26.09,0:06:30.71,Default,,0000,0000,0000,,Bu kavram, zaman zaman “bilgisel” ile eş anlamlı olarak da kullanılır Dialogue: 0,0:06:30.71,0:06:35.24,Default,,0000,0000,0000,,ve “bilgi” ile olan yakın ilişkisi nedeniyle kafa karışıklıklarına neden olur. Dialogue: 0,0:06:35.24,0:06:40.51,Default,,0000,0000,0000,,‘Bilişsel’ sıfatı genelde, bir “üst düzey zihinsel işlevler yelpazesi” için kullanılır. Dialogue: 0,0:06:40.51,0:06:44.58,Default,,0000,0000,0000,,Bu yelpazenin kapsamındaki işlevlerin en önde gelenleri duyular Dialogue: 0,0:06:44.58,0:06:50.24,Default,,0000,0000,0000,,aracılığıyla algılama, bellek işlevleri, akıl yürütme ve bilgilenmedir. Dialogue: 0,0:06:50.24,0:06:54.94,Default,,0000,0000,0000,,Bu işlevlerin tümü, üst düzey zihinselliği gerektiren süreçler içerir. Dialogue: 0,0:06:54.94,0:07:00.55,Default,,0000,0000,0000,,“İnanç” ve “inanmak” kavramları denildiğinde akla ilk gelen dinsel bağlamlardır. Dialogue: 0,0:07:00.55,0:07:05.62,Default,,0000,0000,0000,,“İnanç sahibi olmak” deyiminin ilk çağrıştırdığı kavram “Tanrı”dır. Dialogue: 0,0:07:05.62,0:07:09.08,Default,,0000,0000,0000,,Tanrı inancı düşüncesine ek olarak, “inanç” kavramı, “güven” Dialogue: 0,0:07:09.08,0:07:13.38,Default,,0000,0000,0000,,ve “kararlılık” kavramları ile ilintili olarak da sıkça kullanılır. Dialogue: 0,0:07:13.38,0:07:15.54,Default,,0000,0000,0000,,Dünya bilgimiz açısından bakıldığında, Dialogue: 0,0:07:15.54,0:07:20.07,Default,,0000,0000,0000,,inanç bilgiyi hedeflemenin ve bilgiye yönelmenin bir parçasıdır. Dialogue: 0,0:07:20.07,0:07:23.65,Default,,0000,0000,0000,,Bu konuda dikkat edilmesi gereken nokta, bir inancın Dialogue: 0,0:07:23.65,0:07:28.66,Default,,0000,0000,0000,,“inanç” etiketini hak edebilmesi için, doğru olmak zorunda olmadığıdır. Dialogue: 0,0:07:28.66,0:07:33.07,Default,,0000,0000,0000,,İnançlarımızın bir kısmı doğru, bir kısmı ise yanlıştır. Dialogue: 0,0:07:33.07,0:07:37.91,Default,,0000,0000,0000,,“Kanıt”ın epistemolojik çalışmalar kapsamında önemli bir işlevi vardır. Dialogue: 0,0:07:37.91,0:07:43.32,Default,,0000,0000,0000,,Bu kavram, insanın bilgisel durumlarının felsefi irdelemesi sırasında sıkça kullanılır. Dialogue: 0,0:07:43.32,0:07:46.64,Default,,0000,0000,0000,,İnsan bilgisi, fakında olalım ya da olmayalım, Dialogue: 0,0:07:46.64,0:07:49.83,Default,,0000,0000,0000,,ağırlıklı olarak kanıt olgusu üzerinde kurulur. Dialogue: 0,0:07:49.83,0:07:52.48,Default,,0000,0000,0000,,Ancak her kanıt doğru olmayabilir. Dialogue: 0,0:07:52.48,0:07:56.28,Default,,0000,0000,0000,,Bazı kanıtlar bizi yanıltsa da “kanıt” kapsamında yer alır. Dialogue: 0,0:07:56.28,0:07:59.04,Default,,0000,0000,0000,,Gündelik bir sohbet sırasında yanlış bir önermeyi duyan Dialogue: 0,0:07:59.04,0:08:02.77,Default,,0000,0000,0000,,birey bu duyumu temel alarak yanlış inanç oluşturabilir. Dialogue: 0,0:08:02.77,0:08:07.26,Default,,0000,0000,0000,,Ancak, bu yanlış önermeye inanan insanın da kanıtsal bir zincir Dialogue: 0,0:08:07.26,0:08:10.10,Default,,0000,0000,0000,,içinde inanç oluşturduğunu söylemeliyiz. Dialogue: 0,0:08:10.10,0:08:13.41,Default,,0000,0000,0000,,Kanıtın kavramsal betimlemesi ile kanıtının yeterliliği Dialogue: 0,0:08:13.41,0:08:17.20,Default,,0000,0000,0000,,veya yetersizliği konuları birbirinden ayrıdır. Dialogue: 0,0:08:17.20,0:08:21.21,Default,,0000,0000,0000,,Son olarak, Epistemolojik Gerekçelendirme kavramını ele alalım. Dialogue: 0,0:08:21.21,0:08:25.08,Default,,0000,0000,0000,,“Gerekçe” kavramı aslında logos’un esas anlamlarından biridir Dialogue: 0,0:08:25.08,0:08:30.76,Default,,0000,0000,0000,,ve tahmin edileceği gibi, insanı diğer canlılardan ayıran özelliklerin başında yer alır. Dialogue: 0,0:08:30.76,0:08:33.72,Default,,0000,0000,0000,,Bizim sahip olduğumuz bilgilerin ezici bir çoğunluğu, Dialogue: 0,0:08:33.72,0:08:37.86,Default,,0000,0000,0000,,bir gerekçelendirme süreci veya yapısı sayesinde yaşam bulur. Dialogue: 0,0:08:37.86,0:08:40.78,Default,,0000,0000,0000,,Tersinden düşünürsek, hiçbir gerekçesi olmadan Dialogue: 0,0:08:40.78,0:08:44.22,Default,,0000,0000,0000,,edindiğimiz inançların önemli bir kısmı epistemolojik açıdan Dialogue: 0,0:08:44.22,0:08:46.89,Default,,0000,0000,0000,,ciddi sorunlar arz eder, diyebiliriz. Dialogue: 0,0:08:46.89,0:08:51.14,Default,,0000,0000,0000,,Evet, arkadaşlar; Epistemoloji dersimizin bu programında Dialogue: 0,0:08:51.14,0:08:54.02,Default,,0000,0000,0000,,epistemoloji nedir sorusunu yanıtlamaya çalıştık. Dialogue: 0,0:08:54.02,0:08:56.50,Default,,0000,0000,0000,,Bir başka programda görüşmek üzere, hoşça kalın.