1
00:00:00,500 --> 00:00:04,930
လူေျပာအမ်ားဆုံးအေၾကာင္းရင္းေတြထဲက

2
00:00:04,930 --> 00:00:09,180
ပထမကမၻာစစ္ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုကေတာ့

3
00:00:09,180 --> 00:00:11,499
ဥေရာပေတာင္ပုိင္းက ေဒသတြင္းပဋိပကၡတစ္ရပ္ကေန

4
00:00:11,499 --> 00:00:13,269
မဟာမိတ္စုဖြဲ႔မႈပဲျဖစ္ပါတယ္။

5
00:00:13,269 --> 00:00:17,390
ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာစုဖြဲ႔ခဲ့တဲ့ ဒီမဟာမိတ္စုဖြဲ႕မႈကေန ပထမကမၻာစစ္ကုိျဖစ္ပြားေစခဲ့ပါတယ္။

6
00:00:17,390 --> 00:00:21,099
ဒီအေၾကာင္းကုိနားလည္ေအာင္ ပထမကမၻာစစ္ျဖစ္ေစခဲ့တဲ့ မဟာမိတ္အုပ္စု၀င္ေတြကုိ ေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္။

7
00:00:21,099 --> 00:00:24,220
ဒါကေတာ့ အက်ဥ္းခ်ဳံးေဖာ္ျပခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

8
00:00:24,220 --> 00:00:28,079
အနည္းအက်ဥ္း ပါ၀င္ပတ္သက္တဲ့ တစ္ျခားႏုိင္ငံေတြလည္း ရွိပါတယ္။

9
00:00:28,079 --> 00:00:29,859
ဒါေပမဲ့ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြအားလုံး

10
00:00:29,859 --> 00:00:31,500
အခ်င္းခ်င္းစစ္ခင္းခဲ့ရတဲ့

11
00:00:31,500 --> 00:00:35,460
၁၉၄၁ ခုႏွစ္ စစ္ပြဲမွာ တုိက္႐ုိက္ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေတြကုိပဲ

12
00:00:35,460 --> 00:00:36,550
ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။

13
00:00:36,550 --> 00:00:40,750
ဆုိေတာ့ အေနာက္ကုိ ၇၅ ႏွစ္ ျပန္သြားရေအာင္။

14
00:00:40,750 --> 00:00:42,209
ပထမကမၻာစစ္က ၁၉၁၄ မွာျဖစ္ပြား ခဲ့ပါတယ္။

15
00:00:42,209 --> 00:00:45,749
ဒီမတုိင္ခင္ ၇၅ ႏွစ္တုန္းက ၁၈၃၇ ခုႏွစ္မွာေတာ့

16
00:00:45,749 --> 00:00:47,220
လန္ဒန္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိခဲ့တယ္။

17
00:00:47,220 --> 00:00:51,120
အဲဒီ လန္ဒန္စာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ အဆင္ေျပသြားတာေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီထဲက

18
00:00:51,120 --> 00:00:53,570
ၿဗိတိသွ်က ၾကားေနႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့ ေဘဂ်ီယန္ႏုိင္ငံကုိအကာအကြယ္ေပးဖုိ႔ေဖာ္ျပထားတဲ့

19
00:00:53,570 --> 00:00:58,500
အပုိဒ္ ၇ က ပထမကမၻာစစ္ျဖစ္ဖုိ႔ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္လာခဲ့တယ္။

20
00:00:58,500 --> 00:01:00,663
တကယ္လုိ႔မ်ား သင့္အေနနဲ႔ ဒီအေပၚမွာ မယုံရင္ေတာ့ “ေဟး…… ဒါက ၇၅ ႏွစ္စာခ်ဳပ္ပဲေလ။

21
00:01:00,663 --> 00:01:02,826
ဘာလုိ႔ေရးႀကီးခြင္က်ယ္ေျပာေနဖုိ႔လုိေသးလဲ” လုိ႔ေျပာမွာပါ။ ဒါဟာ သိပ္ေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းပါ။

22
00:01:02,826 --> 00:01:04,990
ဒီလုိမဟာမိတ္စုဖြဲ႔မႈေတြဟာ တစ္ဖြဲ႔ကုိတစ္ဖြဲ႔စစ္ေၾကညာေစခဲ့တဲ့

23
00:01:04,990 --> 00:01:08,280
အေၾကာင္းရင္းေတြ တကယ္ဟုတ္၊ မဟုတ္

24
00:01:08,280 --> 00:01:12,630
အျငင္းပြားစရာပါပဲ။

25
00:01:12,630 --> 00:01:16,819
ဒါမွမဟုတ္ ဒါေတြဟာ ဆင္ေျခေတြပဲလား။

26
00:01:16,819 --> 00:01:20,229
“အုိး…ငါစစ္ေၾကညာရမယ္” ဆုိၿပီးအေၾကာင္းျပလုိ႕ရတဲ့ တရား၀င္ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြ ပဲလား။ အမွန္ေတာ့

27
00:01:20,229 --> 00:01:22,800
ကိုယ့္အင္ပါယာကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္ဖုိ႔ႏွင့္စစ္ေဆးႏုိင္ဖုိ

28
00:01:22,800 --> 00:01:26,440
႔အေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာနဲ႔ သူတုိ႔စစ္ေၾကညာခ်င္ခဲ့တာပါ။ သူတုိ႕ရဲ႕ စစ္ေရး စြမ္းအင္ကုိျပဖုိ႔လည္းပါတယ္

29
00:01:26,440 --> 00:01:28,290
။ေနာက္ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕အင္ပါယာေတြကုိ ခ်ဲ႕ထြင္ဖုိ႔ေရာေပါ့။

30
00:01:28,290 --> 00:01:30,200
ဘယ္သူမွေတာ့ တိတိက်က်မေျပာႏုိင္ပါဘူး။

31
00:01:30,200 --> 00:01:31,450
ဒါေပမဲ့ ၁၈၃၉ စစ္ပြဲဟာ

32
00:01:31,450 --> 00:01:34,000
ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာက ဘယ္ဂ်ီယံကုိ

33
00:01:34,000 --> 00:01:36,990
တရား၀င္

34
00:01:36,990 --> 00:01:38,180
ကာကြယ္တာလုိ႔ေတာ့

35
00:01:38,180 --> 00:01:39,530
ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။

36
00:01:39,530 --> 00:01:43,960
အခုေတာ့ အေရွ႕ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ကုိ ျပန္ၾကည့္မယ္။ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္ပါ။

37
00:01:43,960 --> 00:01:44,829
၁၈၇၁ ခုႏွစ္က Franco Prussian စစ္ပြဲေၾကာင့္ေပၚလာတဲ့

38
00:01:44,829 --> 00:01:49,259
ဂ်ာမဏီအင္ပါယာသစ္ ရွိလာပါၿပီ။

39
00:01:49,259 --> 00:01:53,100
အဲဒီ ဂ်ာမဏီအင္ပါယာသစ္ဟာ

40
00:01:53,100 --> 00:01:57,400
အေျခခံအားျဖင့္ ဂ်မန္ဘုရင့္ႏုိင္ငံပါပဲ။ အမွန္ေတာ့ Prussia ကုိ

41
00:01:57,400 --> 00:01:58,869
ခ်ဲ႕ထြင္လုိက္တာပါပဲ။

42
00:01:58,869 --> 00:02:02,630
ျပင္သစ္နဲ႕စစ္တစ္ခါျဖစ္ၿပီး ျပင္သစ္ဆီက အေရးပါတဲ့ နယ္ေျမတစ္ခ်ိိဳ႕ကုိ သိမ္းပုိက္ခဲ့ပါတယ္။ျ

43
00:02:02,630 --> 00:02:06,869
ျပင္သစ္ဟာသူတိုု႔ကိုုျပန္တိုုက္မွာစိုုးရိမ္ေနပါတယ္။

44
00:02:06,869 --> 00:02:10,700
သူတုိ႕ဟာ ရ႐ွားေတြအေပၚမွာလည္း သံသယျဖစ္ေနပါတယ္

45
00:02:10,700 --> 00:02:14,550
ေနာက္ၿပီး သူတုိ႕က ၾသစတီးရီးယားေတြ ဒါမွမဟုတ္ ၾသစတီးရီယား-ဟတ္ေဂရီနဲ႔လည္း အဆက္အသြယ္ရွိပါတယ္။

46
00:02:14,550 --> 00:02:19,310
ဒါ့အျပင္ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္မွာ ဂ်ာမဏီႏွင့္ ၾသစတီးရီးယား-ဟန္ေဂရီတုိ႔ဟာ

47
00:02:19,310 --> 00:02:24,700
႐ုရွားရဲ႕ရန္ကေန ကာကြယ္ဖုိ႔အတြက္ ႏွစ္ဦးမဟာမိတ္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိခဲ့ပါတယ္။

48
00:02:24,700 --> 00:02:27,819
သူတုိ႔မွာ ဘုံရန္သူရွိပါတယ္။ ရွ႐ွားပါပဲ။

49
00:02:27,819 --> 00:02:30,569
ဟုတ္ၿပီ သူတုိ႔အေနနဲ႔..........တစ္ျခားအေရာင္ေလး ခ်ယ္လုိက္ဦးမယ္။

50
00:02:30,569 --> 00:02:32,740
သူတုိ႔က တစ္ဦးကုိတစ္ဦးကာကြယ္ၾကမွာ။

51
00:02:32,740 --> 00:02:36,110
ဒါမွ ဘယ္ႏုိင္ငံနဲ႔ပဲစစ္ျဖစ္ျဖစ္

52
00:02:36,110 --> 00:02:39,630
တကယ္လုိ႔စစ္ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ဥေရာပမွာ ဂ်ာမဏီအင္ပါယာအတြက္

53
00:02:39,630 --> 00:02:41,379
စိတ္ေအးရၿပီေပါ့

54
00:02:41,379 --> 00:02:43,290
။ေနာက္ၿပီး ၁၈၉၂ မွာေတာ့

55
00:02:43,290 --> 00:02:45,360
အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ အလုပ္ပဲလုပ္လုပ္၊

56
00:02:45,360 --> 00:02:49,020
သံသမန္နည္းက်ပဲလုပ္လုပ္ ပထမကမၻာစစ္မွာ ဘာျဖစ္ခဲ့သလဲဆုိတဲ့အေပၚမွာပဲ

57
00:02:49,020 --> 00:02:50,470
မူတည္ပါေနတာကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။

58
00:02:50,470 --> 00:02:54,420
သင့္ရဲ႕ ရန္သူေတြဟာ သင့္ရဲ႕မိတ္ေဆြျဖစ္လာတာကုိ ျမင္ရရင္

59
00:02:54,420 --> 00:02:57,440
သူတုိ႔အေနနဲ႔ သင့္အေပၚမွာ စစ္ေၾကညာတဲ့အခါမ်ဳိးမွာ ေပါင္းလုိ႔ရမယ့္

60
00:02:57,440 --> 00:02:59,269
အျခားမိတ္ေဆြ၊ အျခားမဟာမိတ္ေတြကုိ ရွာေဖြမွာပါ။

61
00:02:59,269 --> 00:03:02,249
ဒါေၾကာင့္မႈ ၁၈၉၂ မွာ ျပင္သစ္ႏွင့္႐ုရွားတုိ႔ဟာ

62
00:03:02,249 --> 00:03:07,329
ျပင္သစ္-႐ုရွားစစ္ေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိၿပီး မဟာမိတ္ဖြဲ႔ခဲ့ၾကတာပါ။

63
00:03:07,329 --> 00:03:10,589
ဒါကုိ ခရမ္းရင့္ေရာင္ ျပန္ဆြဲလုိက္မယ္။

64
00:03:10,589 --> 00:03:11,750
အခုျပင္သစ္ႏွင့္

65
00:03:11,750 --> 00:03:13,409
႐ုရွားၾကားမွာ

66
00:03:13,409 --> 00:03:14,680
မဟာမိတ္ဖြဲ႔ထားၿပီ။

67
00:03:14,680 --> 00:03:16,189
ေနာက္ၿပီး ၁၉၀၀ ခုႏွစ္အေစာပုိင္းေလာက္က

68
00:03:16,189 --> 00:03:19,799
၁၉၀၄ ကေန ၁၉၀၇ ထိမွာ

69
00:03:19,799 --> 00:03:20,530
အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံေရးေကာင္းဖုိ႔

70
00:03:20,530 --> 00:03:24,240
ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာႏွင့္ျပင္သစ္ၾကား၊ ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာႏွင့္ရု႐်ားတုိ႔ၾကား

71
00:03:24,240 --> 00:03:28,180
သေဘာတူစာခ်ဳပ္

72
00:03:28,180 --> 00:03:29,819
အေျမာက္အမ်ား ေရးထုိးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီစာခ်ဳပ္ေတြဟာ

73
00:03:29,819 --> 00:03:33,849
" ေဟး......တကယ္လုိ႔ တစ္ေယာက္ေယာက္က သင့္ကုိတုိက္ခိုက္လာရင္ ငါက သူတုိ႔ကုိျပန္တိုက္ေပးမယ္" ဆုိတဲ့ စည္းေႏွာင္မႈေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

74
00:03:33,849 --> 00:03:37,629
ဒါေပမဲ့ ဒီစာခ်ဳဳပ္ေတြေၾကာင့္ပဲ တစ္ျခားအင္ပါယာကို သိမ္းပုိက္တဲ့ေနရာက

75
00:03:37,629 --> 00:03:41,439
ကိစၥအေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

76
00:03:41,439 --> 00:03:43,800
သူတုိ႔က သုံးဦးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ကုိ ခ်ဳပ္ဆုိခဲ့ပါတယ္။

77
00:03:43,800 --> 00:03:48,049
ၿဗိတိန္ႏွင့္

78
00:03:48,049 --> 00:03:50,099
ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာၾကား၊

79
00:03:50,099 --> 00:03:51,799
ဒီ ၿဗိတိသွ်ဘုရင့္ႏုိင္ငံ၊ ျပင္သစ္ႏွင့္႐ုရ်ားကုိ

80
00:03:51,799 --> 00:03:55,189
၀ုိင္းလုိက္ပါတယ္။

81
00:03:55,189 --> 00:03:57,289
ေနာက္ၿပီး တစ္ျခားဘက္မွာေတာ့ ဒီမွာ ဂ်ာမဏီ၊

82
00:03:57,289 --> 00:04:00,759
ဒီမွာ ၾသစတီရီးယား-ဟန္ေဂရီႏွင့္ အီတလီ ဆုိၿပီး သုံးႏုိင္ငံမဟာမိတ္အဖြဲ႔ ရွိပါတယ္။

83
00:04:00,759 --> 00:04:06,039
အီတလီႏုိင္ငံဟာ သုံးႏုိင္ငံမဟာမိတ္အဖြဲ႔၀င္ျဖစ္လာၿပီး ပထမကမၻာစစ္ကုိ

84
00:04:06,039 --> 00:04:10,029
၀င္လာရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ တစ္ခ်ိန္က အီတလီနဲ႔ဂ်ာမဏီၾကား

85
00:04:10,029 --> 00:04:14,209
သုံးႏုိင္ငံမဟာမိတ္အဖြဲ႔၀င္ေတြျဖစ္ဖုိ႔ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ရွိခဲ့လုိ႔ပါပဲ။

86
00:04:14,209 --> 00:04:16,090
က်ေနာ္မေျပာထားတဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ စစ္စျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ

87
00:04:16,090 --> 00:04:19,930
အီတလီႏုိင္ငံဟာ ဂ်ာမဏီႏွင့္ၾသစတီးရီးယား-ဟန္ေဂရီတုိ႔နဲ႔ မပါခဲ့ပါဘူး။

88
00:04:19,930 --> 00:04:24,300
သုံးႏုိင္ငံသေဘာတူစာခ်ဳပ္ေၾကာင့္သာ အဲဒီမဟာမိတ္ဘက္ကုိ ပါသြားတာျဖစ္ပါတယ္။

89
00:04:24,300 --> 00:04:29,240
ဒါေပမဲ့ ဒါက ဥေရာပေတာင္ပုိင္းပဋိပကၡကေန

90
00:04:29,240 --> 00:04:31,830
ဥေရာပတစ္၀န္းစစ္၊ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ကမၻာစစ္အျဖစ္

91
00:04:31,830 --> 00:04:37,360
ဘာေၾကာင့္ ေျပာင္းသြားရသလဲဆုိတာသိရမွာေပါ့။