1
00:00:06,571 --> 00:00:10,251
William Golding tracił wiarę w ludzkość.

2
00:00:10,251 --> 00:00:13,876
W czasie drugiej wojny światowej
służył na brytyjskim niszczycielu.

3
00:00:13,876 --> 00:00:18,380
Ten nauczyciel filozofii,
który zamienił się w kapitana marynarki,

4
00:00:18,380 --> 00:00:21,060
wielokrotnie mierzył się
z ludzkim okrucieństwem.

5
00:00:21,060 --> 00:00:24,268
Po tym, jak wrócił do Anglii
rozgorzała zimna wojna,

6
00:00:24,268 --> 00:00:27,973
a biorące w niej udział mocarstwa groziły
sobie wzajemnie atomową anihilacją,

7
00:00:27,973 --> 00:00:31,915
co sprawiło, że poczuł przymus
zadawania pytań o źródło ludzkiej natury.

8
00:00:31,915 --> 00:00:35,034
Rozmyślania o nieuchronności przemocy

9
00:00:35,034 --> 00:00:40,077
zainspirowały go do napisania pierwszej
i najsłynniejszej powieści, "Władcy much".

10
00:00:40,077 --> 00:00:42,807
Dwudziestu jeden wydawców
odrzuciło książkę,

11
00:00:42,807 --> 00:00:46,669
zanim opublikowano ją w 1954 roku.

12
00:00:46,669 --> 00:00:51,829
Tytuł to tłumaczenie imienia Belzebub,
demona wojny i dumy,

13
00:00:51,829 --> 00:00:55,509
centralnych motywów powieści.

14
00:00:55,509 --> 00:00:59,892
To ponura satyra na klasyczną,
wyspiarską powieść przygodową,

15
00:00:59,892 --> 00:01:04,716
popularny gatunek pisarski o egzotycznych
przygodach młodych rozbitków.

16
00:01:04,716 --> 00:01:08,236
Protagoniści w tych historiach
ujarzmiają siły natury,

17
00:01:08,236 --> 00:01:11,665
jednocześnie unikając 
niebezpieczeństw nowego środowiska.

18
00:01:11,665 --> 00:01:14,709
Gatunek ten promował też
problematyczną narrację kolonizacji,

19
00:01:14,709 --> 00:01:17,609
dość popularny motyw
w dziełach brytyjskich z tamtego okresu,

20
00:01:17,609 --> 00:01:20,972
w których chłopcy uczyli
rdzennych mieszkańców wysp

21
00:01:20,972 --> 00:01:23,976
rzekomo nadrzędnych wartości brytyjskich.

22
00:01:23,976 --> 00:01:28,640
Satyra Goldinga posuwa się na tyle daleko,
by jawnie wykorzystać miejsce akcji

23
00:01:28,640 --> 00:01:33,226
i imiona bohaterów z "Koralowej wyspy"
R.M. Ballantyne'a,

24
00:01:33,226 --> 00:01:36,316
jednej z najulubieńszych
wyspiarskich powieści przygodowych.

25
00:01:36,316 --> 00:01:38,616
Książka Ballantyne'a
obiecywała czytelnikom

26
00:01:38,616 --> 00:01:42,402
"przyjemność, zysk
i nieograniczoną rozrywkę",

27
00:01:42,402 --> 00:01:45,642
lecz Golding szykował coś mroczniejszego.

28
00:01:45,642 --> 00:01:49,366
"Władca much" zaczyna się,
gdy chłopcy już są na wyspie,

29
00:01:49,366 --> 00:01:53,275
a dzięki urywkom rozmów można
dowiedzieć się o przerażającej podróży.

30
00:01:53,275 --> 00:01:58,232
Ich samolot zestrzelono w środku
niesprecyzowanej wojny atomowej.

31
00:01:58,232 --> 00:02:03,089
Chłopcy w wieku od 6 
do 13 lat nie znają się,

32
00:02:03,089 --> 00:02:08,995
za wyjątkiem tych z chóru,
ubranych na czarno, którym przewodzi Jack.

33
00:02:08,995 --> 00:02:11,575
Tak jak w "Koralowej wyspie" Ballantyne'a,

34
00:02:11,575 --> 00:02:14,530
nowy dom chłopców wygląda rajsko.

35
00:02:14,530 --> 00:02:18,636
Jest tam słodka woda, schronienie,
mnóstwo pożywienia.

36
00:02:18,636 --> 00:02:21,120
Jednak już od pierwszych stron powieści

37
00:02:21,120 --> 00:02:26,185
nad pozornie spokojną sytuacją
unosi się makabryczny mrok.

38
00:02:26,185 --> 00:02:30,195
Cienie chłopców porównywane są
do nietoperzopodobnych stworów,

39
00:02:30,195 --> 00:02:32,490
a sam chór jawi się jako

40
00:02:32,490 --> 00:02:35,909
coś ciemnego,
niezdarnie sunącego przez plażę.

41
00:02:35,909 --> 00:02:37,643
Już w kilka godzin po przybyciu

42
00:02:37,643 --> 00:02:42,303
chłopcy wymieniają się
potwornymi pogłoskami o złej bestii,

43
00:02:42,303 --> 00:02:44,093
czającej się w lesie.

44
00:02:44,093 --> 00:02:46,317
Złowieszczo zaczynająca się
narracja Goldinga

45
00:02:46,317 --> 00:02:50,273
pokazuje szybki rozpad 
współpracy, jaki następuje

46
00:02:50,273 --> 00:02:53,004
przy braku przewodnictwa osoby dorosłej.

47
00:02:53,004 --> 00:02:56,922
Początkowo rozbitkowie
próbują wprowadzić jakiś ład.

48
00:02:56,922 --> 00:03:00,559
Chłopiec o imieniu Ralph dmie 
w muszlę, żeby zebrać grupę

49
00:03:00,559 --> 00:03:02,405
i przydzielić zadania.

50
00:03:02,405 --> 00:03:05,106
Ponieważ Jack walczy
o przywództwo z Ralphem,

51
00:03:05,106 --> 00:03:09,436
grupa rozpada się na frakcje,
a chłopcy poddają się ponurym popędom.

52
00:03:09,436 --> 00:03:12,826
Banda dzieci wkrótce zapomina
o planach uratowania się,

53
00:03:12,826 --> 00:03:15,103
zagłusza nieliczne głosy rozsądku,

54
00:03:15,103 --> 00:03:20,899
i ślepo podąża za Jackiem 
na skraj wyspy, na skraj poczytalności.

55
00:03:20,899 --> 00:03:25,119
Dzięki uniwersalnym motywom
moralności, przyzwoitości i społeczeństwa,

56
00:03:25,119 --> 00:03:27,236
powieść stała się klasykiem literatury,

57
00:03:27,236 --> 00:03:33,036
satyrą na konwencje swoich czasów
i utarte przekonania o ludzkości.

58
00:03:33,036 --> 00:03:36,646
Opowieści o wyspiarskich przygodach
często wspierają kolonializm,

59
00:03:36,646 --> 00:03:39,382
ale "Władca much"
wywraca ten motyw do góry nogami.

60
00:03:39,382 --> 00:03:44,106
U Goldinga to nie rdzenni mieszkańcy,
jak to zwykle bywało, są dzikusami,

61
00:03:44,106 --> 00:03:49,997
lecz anielscy brytyjscy uczniowie,
stający się nieokrzesanymi karykaturami.

62
00:03:49,997 --> 00:03:52,937
Chłopcy toczą na wyspie własną bitwę,

63
00:03:52,937 --> 00:03:56,073
a o wiele bardziej niszczycielska wojna

64
00:03:56,073 --> 00:03:57,883
rozgrywa się poza kartami powieści.

65
00:03:57,883 --> 00:04:00,663
Nawet gdyby chłopców uratowano
przed nimi samymi,

66
00:04:00,663 --> 00:04:04,261
do jakiego świata mieliby wrócić?

67
00:04:04,261 --> 00:04:07,519
W książce jest niewiele odniesień
do konkretnych miejsc czy okresu,

68
00:04:07,519 --> 00:04:11,829
dzięki czemu jest
prawdziwie ponadczasową analizą

69
00:04:11,829 --> 00:04:15,357
obnażonej natury ludzkiej.

70
00:04:15,357 --> 00:04:19,169
Nie wszyscy czytelnicy muszą się zgadzać
z ponurą wizją Goldinga,

71
00:04:19,169 --> 00:04:21,356
lecz "Władca much"
jest na tyle niepokojący,

72
00:04:21,356 --> 00:04:25,009
że stanowi wyzwanie nawet dla tych
najbardziej optymistycznie nastawionych.