♪ ( tiếng đàn guitar) ♪
Ngày nay, chúng ta nghe nhạc mọi lúc.
Nó đánh thức, thúc đẩy chúng ta luyện tập,
đồng hành cùng ta trên đường đi làm.
Không quan trọng là thể loại nhạc gì,
bản thân âm nhạc có khả năng tác động
đến cảm xúc và cơ thể của ta
bằng mọi cách.
Chúng ta gật đầu, lắc lư, nhảy nhót.
Âm nhạc khiến ta nổi da gà,
thậm chí khiến chúng ta khóc.
Âm nhạc kích hoạt mỗi vùng của bộ não
mà chúng ta định vị cho đến hiện tại.
Không có vùng não bộ nào chúng ta biết
mà âm nhạc không tác động đến
theo một cách nào đó.
Nhưng thứ gì đứng sau tất cả mọi thứ?
Chính xác thì âm nhạc đã làm gì với chúng ta?
Để tìm ra, tôi đã thực hiện 1 bài thí nghiệm
được thiết kế để đo lường phản ứng của tôi với âm nhạc.
Tôi đã gặp gỡ một số đứa trẻ có bộ não thực sự đang thay đổi,
nhờ vào hàng giờ của việc học hỏi, luyện tập và trình diễn.
Tôi nói chuyện với một nhà trị liệu người đã sử dụng âm nhạc
để giúp cựu Đại Biểu Quốc Hội Hoa Kỳ Gabrielle Giffords
học nói lần nữa, và có cái nhìn thoáng
qua bên trong não bộ
của một nghệ sĩ thắng giải Grammy
hai lần trong khi anh ấy chơi nhạc.
♪ (vừa chơi đàn và vừa hát) ♪
... tất cả để tìm ra âm nhạc tác động
đến chúng ta như thế nào.
♪ (âm nhạc vui vẻ) ♪
Vậy thì, chuyện gì xảy ra khi chúng ta nghe nhạc?
Chúng tôi đã ghé qua viện sáng tạo và não bộ USC,
nơi tôi làm bài kiểm tra não bộ,
theo đúng nghĩa đen,
thử tìm ra nó.
Tôi sẽ đi vào máy MRI này.
1 cái ống nhỏ bao quanh tôi.
Chúng sẽ có cơ sở để đọc não tôi.
Sau đó tôi sẽ nghe nhạc,
và ta sẽ thấy cách bộ não phản ứng.
Chỉ cẩn nhắm mắt, thư giãn,
và thử hoà mình vào âm nhạc tốt
nhất có thể.
(nhạc cổ điển)
(Peter) Và đây là những gì ta thấy.
Đây là những tấm hình chụp não tôi.
Vùng màu đỏ là nơi hoạt động diễn ra
trên mức trung bình
màu xanh, dưới trung bình.
Dễ thấy rằng, vùng màu đỏ bao trùm
não tôi,
không chỉ trong 1 vùng nhất định.
(Daniel) 25 năm về trước,
giả thuyết cho rằng vùng ngôn ngữ nằm
ở phần não trái
và âm nhạc nằm ở vùng não phải.
Nhưng bây giờ ta có công cụ với
chất lượng tốt hơn,
hình ảnh độ phân giải cao hơn, và
phương pháp thí nghiệm hiệu quả hơn
chúng tôi khám phá ra rằng giả thuyết
đó không đúng hoàn toàn
Làm sao nó diễn ra ở nhiều vùng khác nhau?
Khi âm nhạc tiến vào và
được đưa đến nhiều bộ phận khác nhau,
nó dừng lại ở
phần tiếp nhận thông tin ở thính giác.
Chúng theo dõi cường độ và độ cao và nhịp
và âm sắc và những thứ khác.
Có sự kích hoạt thị giác khi bạn
đọc nốt nhạc như nhạc sĩ
hay xem họ chơi nhạc.
Khu vận động khi bạn dậm chân,
búng ngón tay, vỗ tay.
Và tiểu não, nơi làm trung gian giữa
các phản ứng về cảm xúc.
Hệ thống ký ức trong vùng hồi hải mã,
nhận thấy 1 phản hồi quen thuộc,
tìm kiếm đâu đó trong vùng ký ức.
Âm nhạc tiến vào cả hai bán não,
trái và phải, trước và sau,
bên trong và bên ngoài.
(tiếng hát)
(Peter) Vậy não của nhạc sĩ thì sao?
Để chơi 1 bản nhạc đòi hỏi rất nhiều thứ :
vận động, thời gian,
trí nhớ, khả năng nghe.
Tất cả hoạt động của não bộ cùng diễn ra.
Phải rất mạnh mẽ mới chơi nhạc được.
(Chopin,"Fantaisie-Impromptu)
Tôi là Alex Robertson.
Tôi là Nathan Glenn Robertson.
(Peter)Chúng tôi muốn hỏi 2 nhạc sĩ
11 tuổi này
thứ gì bên trong tâm trí họ khi chơi nhạc.
Một trong những thứ quan trọng nhất,
tôi nghĩ là tư thể chuẩn,
đánh đúng nốt nhạc,
legato, staccato.
(tiếng violin)
Với violin, bạn cần phải đặt tay đúng chỗ,
và phải đúng cao độ,
và bạn cũng cần phải đúng âm điệu
và phải đúng âm sắc,
sau đó phải có độ rung tốt.
Có rất nhiều thứ để suy nghĩ.
(Peter) Quay lại USC,
những nhà nghiên cứu về những đứa trẻ
chơi nhạc trong hơn 5 năm
để xem nó tác động đến sự phát triển của
trẻ ra sao.
Vùng đa nhiệm của não bộ sáng lên một cách
dễ hiểu
nhưng họ cũng thấy kết quả khác.
Luyện tập âm nhạc trong 5 năm qua
đem lại lợi ích cho kỹ năng tư duy và
ra quyết định.
Nó cũng đem lại vài lợi ích trong
hành vi xã hội,
và chúng tôi thấy sự thay đổi trong cấu
trúc của não bộ.
(Peter) Bạn có nghe thấy không?
Thay đổi cấu trúc não!
Họ nói rằng não của những đứa trẻ chơi nhạc
có sự kết nối mạnh mẽ hơn giữa bán não
trái và phải,
điều đó có thể khiến chúng giỏi hơn,
giải quyết vấn đề sáng tạo hơn.
Tiếp đến là cảm xúc.
(tiếng cello)
Khi bạn nghe tiếng đàn như thế này
(Saint-Sãens,"Le Cygne")
rất dễ hiểu tại sao cảm xúc
đóng vai trò lớn như vậy trong âm nhạc.
Bài hát này được thực hiện bởi Camille
Saint-Saẽns
được biết đến là nhạc cho bản ballet
Thiên nga hấp hối
Nó có thể khiến nghệ sĩ ballet nhảy,
nó truyền cảm hứng cho mỗi người khác nhau
(tiếng cello)
Vài người nổi da gà, dựng lông.
Phản ứng kỳ lạ mà bạn có
khi một bản nhạc tuyệt vời vang lên trong
bạn đúng cách?
Đay gọi là sự rung động, và không phải
ai cũng có .
Nhưng nó thành những gì tôi làm.
Giờ chúng tôi sẽ cho bạn nghe vài
bản nhạc.
Khi bạn cảm thấy ớn lạnh, nếu bạn làm được
tôi muốn bạn ân vào phím cách, chúng
tôi sẽ có chỉ dẫn
về việc khi nào cảm giác đỉnh cao diễn ra.
(Peter) Matt Sachs, một ứng viên PhD tại USC,
nối dây cho tôi để đo phản ứng sinh lý
của tôi.
Vậy nên khi mà tôi cảm nhận được
sự kết nối cảm xúc
mà có biểu hiện tâm lý,
chúng ta sẽ thấy cơ thể tôi làm gì?
Chắc chắn.
(tiếng cello)
(Saint-Saëns, "Le Cygne")
Được rồi, nó thế nào?
Nó-- Rất nhiều thứ.
Ta có tất cả rồi.
(Peter) Bây giờ, tiết lộ toàn bộ,
quay trở lại ngày tôi chơi cello
có thể có gì đó để làm rõ tại sao
chính bài hát đó tác động đến tôi.
Tóc đẹp đấy!
Nhưng nó cho thấy rằng bộ não
cũng đang làm việc ở đây.
Ta đã xử lý sự khác biệt giữa con đường
mà nối vùng thính giác, ở phần này của bộ não
với vùng cảm xúc,
và ta chỉ ra được đường này thực sự
kết nối chúng, mạnh hơn.
Có nhiều sợi hơn với người nổi da gà.
(Peter)Có nghĩa là não của vài người có
thể vùng giao tiếp tốt hơn
so với những gì họ nghe và cảm nhận.
Bản thân âm nhạc luôn đóng 1 vai trò
trong sự rung động.
Sachs sử dụng nhiều bài hát khác nhau
trong bài giảng để xem liệu sinh viên biết nó.
Tôi sẽ nói ,"Giơ tay khi bạn thấy ớn lạnh"
và tôi chơi 1 bản nhạc,
một bản cổ điển, và có thể 1 nửa
họ sẽ biết nó.
(Peter) Nhưng khi anh ấy chơi nó....
(nhạc rock)
Rolling Stone's Gimme Shelter.
Bạn đã xem phim 20 bước chân
từ Stardom chưa?
-Phim tài liệu về những ca sĩ dự bị ?
-Phải
Có 1 đoạn khi họ tách khỏi lời ca của
Gimme Shelter.
(giọng hát)
Tôi chơi nó và 90% mọi người cảm
thấy ớn lạnh,
loại độc lập với nơi tôi đến.
Tôi phải nói rằng, đưa thứ đó lên khiến
tôi nghĩ về nó,
và tôi đã nhận được thứ nhỏ nhặt đó
sau gáy tôi.
(Peter) Nhưng tại sao nó xảy ra?
Nốt cao mà cô ấy đánh nghe gần giống
như tiếng hét,
và nó rất quan trọng với tổ tiên chúng
tôi để chú ý đến 1 tiếng hét,
tìm ra thứ gì đang diễn ra,
và chạy hoặc chiến đấu, bất cứ
thứ gì cần phải làm.
(Peter) Vậy làm sao điều đó biểu
hiện như niềm vui?
À, đó là do vùng não trước của ta,
càng nhiều suy nghĩ hợp lí, đánh vào
Thế thì bạn nhận ra rất nhanh,
sau khi bạn có phản xạ giật mình nhanh,
vậy không có gì thật sự đe doạ bản nhạc,
rồi khi bạn đang ngồi ở 1 nơi an toàn và
đang đeo tai nghe,
và nó đang được đánh giá lại
rằng ta có xu hướng nghĩ về
phản ứng vui vẻ đang nổi lên.
Và liệu bạn tìm nhạc thật vui
bạn ớn lạnh
hay bạn hoàn toàn coi thường nó.
nó có thể tạo ra hiệu ứng tuyệt vời
trong não bộ.
Theo Levitin, âm nhạc mà ta tận hưởng
kích hoạt hệ thống opioid bên trong não
đứng, opioid
Giống như opioids đi vào dạng viên thuốc,
những chất hoá học này làm bạn cảm thấy
tuyệt và giảm đau
Và âm nhạc mà bạn không thích?
Tốt thôi, nó giải phóng cortisol,
hormone căng thẳng.
Nhưng đó chưa phải là 1 nửa những gì
âm nhạc có thể tác động lên não bộ.
Anh có thể bật đèn được không?
-L-I-I-I
gà vui vẻ
(Peter) Khi cựu nữ nghị sĩ
Gabrielle Giffords bị bắn vào năm 2011,
vùng não trái của cô ấy bị phá
huỷ trầm trọng,
để lại sự đấu tranh để giao tiếp
một tình trạng gọi là aphasia.
(rên rỉ)
Gabby,bạn có tuyệt vọng không?
(Peter) Nhưng để có ý tưởng về sức
mạnh của
hiệu ứng âm nhạc lên não bộ có thể
như nào,
hãy xem video này.
Sẵn sàng chưa?
(cả hai)Ánh sáng nhỏ bé này ,
Tôi sẽ để nó tỏa sáng
(Peter)*Từ mà cô ấy đã đấu tranh để nói
"ánh sáng"
thật dễ dàng trong bài hát này.
Tại sao cô lại có thể hát từ mà cô
không thể nói ra nó?
Thứ ta biết về bộ não
là phần não trái điều khiển ngôn ngữ,
và có rất nhiều phần khác của não bộ
có âm nhạc đi vào.
(Peter)Công việc của nhà trị liệu âm nhạc
Maegan Morrow là giúp bệnh nhân sử dụng
những con đường để lấy lại ngôn ngữ
(Maegan) Thỉnh thoảng tôi so sánh nó
trong giao thông,
và bạn không thể di chuyển xa hơn,
nhưng bạn có lẽ cần thoát ra và
đi vào đường nhánh
để đến đích
Vì vậy âm nhạc cơ bản như đường rẽ
để đến điểm đến mới.
(Peter) Như đi đường vòng.
Vậy ta biết rằng âm nhạc có thể giúp học
lại những thứ như tốc độ
bằng cách truy cập vào đường thay đổi
trong não,
và học chơi nhạc có thể giúp tăng kết nối não
Nhưng còn sáng tác nhạc thì sao?
(nhạc lạc quan)
Để làm nhạc như này...
nó là ngôn ngữ của nhân loại.
Cho dù bạn đi đâu trên thế giới này, anh
bạn, nếu tôi chơi gì đó,
đó không phải vấn đề nếu ai đó
không thể nói chuyện.
Nếu họ ở trong nó, họ đang ở trong đó.
(Peter) Đây là Xavier Dphrepaulezz được
biết đến như Negrito tuyệt vời.
Chúng tôi đem anh ấy đến UCSF để gặp
Charles Limb,
một nhà thần kinh học người học
sáng tạo âm nhạc.
Tiếp theo là Duffler.
Để hiểu được não của Negrito hoạt động
như thế nào
khi anh ấy đang làm nhạc,
Tiến sĩ Limb yêu cầu anh ấy chơi 1 bản
nhạc của mình trong lúc đi qua máy MRI
(Negrito hát)
(Peter) Vậy não anh ấy phản ứng như thế nào?
Những khu vực xử lý giác quan và chuyển
động, cùng với âm thanh, bừng lên
Bạn có thể thấy chúng trong đỏ và vàng.
Thật có ý nghĩa, phải không?
Nhưng đây mới là phần thú vị.
Limb yêu cầu anh ấy ứng biến
để xem điều gì xảy ra khi anh ấy tạo ra
thứ gì đó hoàn toàn nguyên gốc.
Like Star Wars in my head
It's like Star Wars in my head
I don't like this crazy sound
Makes me feel like I can't get down
-Dừng
-(cười)
GIờ hãy xem điều gì xảy ra với não anh ấy.
Những vùng hoạt động trước đó,
cái mà đối phó với vùng chuyển động
và âm thanh,
thậm chí còn năng suất hơn
Nhưng hãy xem làm sao có đường xanh hơn
ở phía trước não?
Đó là vùng não trước,
và nó kết hợp với kế hoạch đầy
nỗ lực
và tự kiểm soát lương tâm,
và nó màu xanh vì nó ít hoạt động.
Ta thấy rằng vùng não trước xuất hiện rồi
tắt đi
vào những lúc sáng tạo cao độ,
kiểu như buông bỏ
sự kiểm soát ý thức hoặc khu
vực tự giám sát
mà thường ở đây để giúp điều
khiển đầu ra của ta.
(Peter) Và Limb nói rằng nó không
đơn thuần chỉ là buông bỏ.
Bạn xem nó từ một góc nhìn của sự sống.
Nếu con người chỉ có thể đưa ra
những câu trả lời được ghi nhớ
chúng ta đã đi lâu rồi.
Nó không chỉ là thứ xuất hiện trong
quán bar,
nó thực sự có thể là hình thức cơ bản nhất
về ý nghĩa của việc trở thành con người,
để đưa ra một ý tưởng mới.
(điệu blues)
(Peter) Vậy, âm nhạc là rất nhiều thứ
hơn là những nốt nhạc trên giấy
Nó có thể thay đổi cách ta suy nghĩ
nói và cảm nhận.
Nhưng liệu có giới hạn nào đó mà
khoa học có thể cho ta biết về âm nhạc không?
Chỉ khi tôi khám phá ra câu trả lời cho
một thứ,
5 câu hỏi mới hiện ra và thú vị
hơn cái đầu tiên,
và tôi đã có được một đánh giá
cho việc sáng tác âm nhạc
và lắng nghe
chúng phức tạp như thế nào.
Nó không sáng tỏ với tôi chút nào.
Nó bí ẩn hơn bao giờ hết.
La-la-la la-la-la
La-la-la la-la-la
La-la-la
Lord...
the people
(tiếng vỗ tay và cổ vũ)