WEBVTT

00:00:00.860 --> 00:00:02.524
ခင်ဗျား အခုဆို ကြားဖူးမှာပါ၊

00:00:02.524 --> 00:00:05.622
စီးပွားရေးဆိုင်ရာ မညီမျှမှုတွေက
သမိုင်းတွင်လောက်အောင် မြင့်နေတာ၊

00:00:05.622 --> 00:00:09.093
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုထဲက သုည ဒသမ
တစ်ရာခိုင်နှုန်းရှိတဲ့ အချမ်းသာဆုံးသူတွေက

00:00:09.093 --> 00:00:12.854
အောက်ခြေပြည်သူ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းတို့ရဲ့
စုစုပေါင်း ကြွယ်ဝမှုလောက် ပိုင်ဆိုင်ကြတာ၊

00:00:12.854 --> 00:00:15.758
ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာပေါ်က 
အချမ်းသာဆုံး ပုဂ္ဂိုလ် ၈ ဦးတို့ရဲ့

00:00:15.758 --> 00:00:16.944
ကြွယ်ဝချမ်းသာမှုဟာ

00:00:16.968 --> 00:00:20.609
ကမ္ဘာပေါ်က အဆင်းရဲဆုံး လူ ၃.၅ ဘီလီယံ
တို့ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုနဲ့ တူညီနေတာကိုပါ။

NOTE Paragraph

00:00:21.000 --> 00:00:26.230
ဒါပေမဲ့ စီးပွားရေး မညီမျှမှုဟာ
လူ့သက်တမ်း တိုလာမှု၊

00:00:26.394 --> 00:00:27.956
ပျော်ရွှင်မှု နည်းလာမှု၊

00:00:27.956 --> 00:00:29.659
ပြစ်မှုတွေ များလာမှုနဲ့

00:00:29.693 --> 00:00:33.163
မူးယစ်ဆေး သုံးစွဲမှုများလာမှုနဲ့ ဆက်နွှယ်
နေတာကိုရော ခင်ဗျားတို့ သိကြလား။

00:00:33.163 --> 00:00:35.787
ဒါတွေဟာ ဆင်းရဲမှုနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့
ပြဿနာတွေလို့ ထင်ရပေမဲ့၊

00:00:35.787 --> 00:00:37.810
ချမ်းသာတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံတွေမှာလည်း

00:00:37.810 --> 00:00:40.086
အဲဒီလို ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုရေးဆိုင်ရာ
ပြဿနာတွေဟာ

00:00:40.086 --> 00:00:44.027
တကယ်တော့ ဝင်ငွေပမာဏ သက်သက်ထက်
ဝင်ငွေ မညီမျှမှုတွေနဲ့

00:00:44.051 --> 00:00:45.785
ပိုနီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေပါတယ်။

00:00:45.785 --> 00:00:47.278
ပြီးတော့ အဲ့ဒါကြောင့်ပဲ

00:00:47.278 --> 00:00:50.420
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေထဲမှာ အချမ်းသာဆုံးနဲ့
မညီမျှမှု အကြီးမားဆုံးဖြစ်တဲ့

00:00:50.420 --> 00:00:52.755
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့

00:00:52.779 --> 00:00:56.701
အ​ခြေအနေဟာ ဖွံ့ဖြိုးပြီး အခြားနိုင်ငံ
အားလုံးတို့ထက် ပိုမိုဆိုးရွားနေတာပါ။

NOTE Paragraph

00:00:56.830 --> 00:00:59.800
စစ်တမ်းတွေ ပြနေတာက အမေရိကန်
ပြည်သူ အများစုတို့က၊

00:01:00.484 --> 00:01:02.866
ဒီမိုကရက်တွေနဲ့ ရီပတ်ဘလင်ကန်
နှစ်ခုစလုံးတို့က၊

00:01:03.380 --> 00:01:07.595
မညီမျှမှု အရမ်းမြင့်နေတယ်လို့ ယုံကြည်ပြီး
ပိုမိုညီမျှတဲ့ လုပ်ခကို လိုချင်ကြပါတယ်။

00:01:08.194 --> 00:01:13.862
လူ့အသိုင်းအဝိုင်အနေနဲ့ အဲဒါကို တစ်နည်း
နည်းနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ ကျုပ်တို့ဆီမှာ

00:01:13.886 --> 00:01:17.655
ဘုံခံယူချက်၊ သဘောတူညီမှု‌၊
နိုင်ငံရေးဆန္ဒလည်း ရှိပုံမရပါဘူး။

00:01:17.655 --> 00:01:21.915
ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ မညီမျှမှုဟာ နောက်ဆုံး
ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း တိုးလာခဲ့တာနဲ့အမျှ

00:01:21.939 --> 00:01:25.154
နိုင်ငံရေးအကွဲအပြဲတွေကလည်း အဲဒါနဲ့အတူ
မြင့်တက်လာခဲ့လို့ပါ။

00:01:26.774 --> 00:01:30.888
ကျနော်တို့က ကိုယ်နဲ့ သဘောထား မတူသူတွေကို
လူအ တွေ အကျင့်ပျက်တွေလို့ မြင်တယ်။

00:01:31.473 --> 00:01:33.691
ဒီမိုကရက်တွေနဲ့ ရီပတ်ဘလင်ကန်တွေရဲ့
တစ်ဝက်နီးပါက

00:01:33.965 --> 00:01:36.694
အခြားတစ်ဖက်ဟာ မှားနေရုံတင်မဟုတ်ဘဲ

00:01:37.074 --> 00:01:39.569
နိုင်ငံတော်အတွက် အန္တရာယ်လို့တောင်
ထင်မြင်နေကြတယ်။

00:01:39.998 --> 00:01:43.752
ပြီးတော့ ဒီမုန်းတီးမှုက အပြောင်းအလဲတွေကို
ဖော်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ဘုံခံယူချက်အား

00:01:43.776 --> 00:01:45.743
ရှာကြံမှုကို ဟန့်တားနေပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:01:46.733 --> 00:01:50.284
ကျနော်ဟာ University of North Carolina က
လူမှုရေး စိတ်ပညာ ပါမောက္ခ ဖြစ်ပြီး၊

00:01:50.948 --> 00:01:55.128
မညီမျှမှုက လူတွေရဲ့ ဆင်ခြင် ပြုမူပုံတွေ
အပေါ် သက်ရောက်ပုံကို လေ့လာသူပါ။

00:01:55.893 --> 00:01:59.931
ကျနော် တင်ပြမှာက မညီမျှမှုနဲ့ နိုင်ငံရေး
အကွဲအပြဲတွေ အတူတကွ မြင့်တက်လာမှုဟာ

00:01:59.955 --> 00:02:03.517
အကြောင်းမသင့်လို့ ဖြစ်လာတဲ့
တိုက်ဆိုင်မှု မဟုတ်တာကိုပါ။

00:02:03.833 --> 00:02:06.530
မညီမျှမှုဟာ ကျနော်တို့ရဲ့ နိုင်ငံရေးကို
သပ်ပင်းပေးနေတာ

00:02:06.530 --> 00:02:09.339
ခိုင်လုံတဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
အကြောင်းပြချက်တွေ ရှိပါတယ်။

00:02:09.346 --> 00:02:12.633
ဆိုလိုတာက အဲဒီအရာ ဒီနှစ်ခုစလုံးကို
တပြိုင်တည်း မြှင့်တင်ပေးဖို့ အတွက်

00:02:12.633 --> 00:02:15.418
ခိုင်လုံတဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
အကြောင်းရင်းတွေ ရှိကြပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:02:15.527 --> 00:02:18.961
မညီမျှမှုဟာ ဘာ့ကြောင့် ဒီလောက်တောင်
စွမ်းအားကြီးမားတာကို နားလည်ဖို့ဆိုရင်

00:02:18.961 --> 00:02:22.642
ကျနော်တို့ အရင်ဦးဆုံး နားလည်ကြရမှာက
ကျနော်တို့ဟာ တစ်ချိန်လုံး ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်

00:02:22.642 --> 00:02:24.321
အခြားသူတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်တတ်ကြတယ်၊

00:02:24.321 --> 00:02:26.006
အဲ့လို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်တဲ့အခါမှာ

00:02:26.030 --> 00:02:28.971
ကျနော်တို့ဟာ ထိပ်ဆုံးမှာ ရှိတာကို
မြင်လိုကြပြီး

00:02:28.995 --> 00:02:31.579
အောက်ပိုင်းမှာ ရှိနေရင် စိတ်မချမ်းမြေ့
တတ်ကြတာကိုပါ။

00:02:32.053 --> 00:02:35.290
စိတ်ပညာရှင်တွေက ဒါကို "better-than-
average effect" လို့ ခေါ်ကြတယ်။

00:02:35.728 --> 00:02:38.759
လူအများစုက သူတို့ဟာ ပျမ်းမျှထက်
ပိုသာတယ်လို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။

00:02:38.783 --> 00:02:41.299
သူတို့ အလေးထားတဲ့ ဘယ်အရာမဆိုမှာပေါ့။

00:02:43.418 --> 00:02:46.997
ပျမ်းမျှရဲ့ အဓိပ္ပါယ် အရကိုက အဲဒါဟာ
လက်တွေ့မှာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

NOTE Paragraph

00:02:47.021 --> 00:02:49.954
(ရယ်သံများ)

NOTE Paragraph

00:02:49.978 --> 00:02:52.184
ဒါပေမဲ့ လူတွေ ခံစားကြပုံက အဲ့လိုမျိုးပါ။

00:02:52.208 --> 00:02:54.842
လူအများစုက ကိုယ်ဟာ ပျမ်းမျှထက်
ပိုပြီး ထက်မြက်ကြတယ်၊

00:02:54.866 --> 00:02:56.747
ပျမ်းမျှထက် ပိုပြီး အလုပ်ကြိုးစားကြပြီး

00:02:56.747 --> 00:02:59.472
လူမှုရေးကိစ္စတွေမှာ ပိုပြီး
ကျွမ်းကျင်တယ်လို့ ထင်တတ်ကြတယ်။

00:02:59.472 --> 00:03:02.590
လူအများစုက သူတို့ ကားမောင်းတာ
ပျမ်းမျှထက် ပိုတော်တယ်လို့ ထင်ကြတယ်။

NOTE Paragraph

00:03:02.590 --> 00:03:03.411
(ရယ်သံများ)

NOTE Paragraph

00:03:03.411 --> 00:03:06.624
သူတို့ကြောင့် ယာဉ်မတော်တဆ ဖြစ်မှု
ဖြစ်ခဲ့လို့ လောလောဆယ်မှာ

00:03:06.648 --> 00:03:10.230
ဆေးရုံတက်နေကြရတဲ့ လူတစ်စုကို ယူပြီး
လေ့လာကြည့်ရင် အဲဒါမှန်တာ တွေ့ရမှာပါ။

NOTE Paragraph

00:03:10.254 --> 00:03:12.345
(ရယ်သံများ)

NOTE Paragraph

00:03:13.144 --> 00:03:16.442
ဒီတော့ ကျနော်တို့ဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်
ပျမ်းမျှထက် ပိုသာတာကို မြင်လိုကြတယ်၊

00:03:16.442 --> 00:03:18.128
အကယ်၍ အဲ့သလိုမဟုတ်တာ တွေ့ရရင်တော့၊

00:03:18.128 --> 00:03:20.636
ဒါဟာ ကျနော်တို့အဖို့ လက်ခံရခက်တဲ့
အခြေအနေမျိုးပါ။

00:03:20.636 --> 00:03:24.527
ပြီးတော့ ကမ္ဘာကြီးအား ကျနော်တို့ မြင်ပုံ
ပြောင်းခြင်းဖြင့် အဲဒါကို ညှိယူကြပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:03:24.591 --> 00:03:27.198
အဲဒီလို ဖြစ်ပျက်လာပုံကို နားလည်ဖို့

00:03:27.198 --> 00:03:30.764
ကျနော့် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေနဲ့ ကျနော်ဟာ
စမ်းသပ်မှု တစ်ခုကို ပြုလုပ်ခဲ့တယ်။

00:03:30.805 --> 00:03:35.126
ပါဝင်သူတွေ ပိုက်ဆံအချို့ရဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်
ချပေးရမယ့် တာဝန်ကို ပေးခဲ့ကြတယ်၊

00:03:35.150 --> 00:03:38.105
အမှန်က လူတိုင်းဟာ တူညီတဲ့ ပိုက်ဆံကို
ရခဲ့ကြတာပါ။

00:03:38.105 --> 00:03:40.893
ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့က သူတို့ကို
ကျပန်း နှစ်ဖွဲ့ခွဲလိုက်ပြီး

00:03:40.983 --> 00:03:44.792
တဖွဲ့ကို သူတို့ဟာ သပျမ်းမျှထက် ပိုသာအောင်
လုပ်ခဲ့ကြောင်း ပြောဆိုလျက်

00:03:44.802 --> 00:03:48.014
နောက်တဖွဲ့ကိုတော့ သူတို့ လုပ်ခဲ့တာ
ပျမ်းမျှထက် ညံ့တယ်လို့ ပြောခဲ့ကြတယ်။

00:03:48.014 --> 00:03:51.953
ဒီလိုနည်းဖြင့် ကျနော်တို့မှာ ပိုချမ်းသာတယ်
လို့ ထင်နေတဲ့အဖွဲ့နဲ့ ပိုဆင်းရဲတယ်လို့

00:03:51.993 --> 00:03:55.012
ထင်တဲ့အဖွဲ့ ရှိလာပေမဲ့ အဲဒီလို
ထင်စရာ အကြောင်းပြချက် မရှိခဲ့ဘူး။

00:03:55.012 --> 00:03:57.790
ပြီးနောက် ကျနော်တို့က သူတို့ကို
မေးခွန်းအချို့ မေးကြည့်တယ်။

00:03:57.931 --> 00:04:01.806
ကျနော်တို့က ခင်ဗျားတို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတာ
ဘယ်လောက် ကောင်းလဲလို့ မေးကြည့်တော့

00:04:01.806 --> 00:04:05.343
ပျမ်းမျှထက် ပိုသာတဲ့ အဖွဲ့က သူတို့ဟာ
ပျမ်းမျှထက် နိမ့်တဲ့ အဖွဲ့ထက် စာရင်

00:04:05.343 --> 00:04:07.079
ပိုကျွမ်းကျင်ကြောင်း ပြောကြတယ်။

00:04:07.160 --> 00:04:10.348
ပျမ်းမျှထက် ပိုတော်တဲ့ အဖွဲ့က သူတို့ရဲ့
အောင်မြင်မှုဟာ

00:04:10.462 --> 00:04:13.826
အရည်အသွေး အလျောက်မြှောက်စားတဲ့
စနစ်ရဲ့ မျှတတဲ့ ရလဒ်ပါလို့ ဆိုကြတယ်။

00:04:13.976 --> 00:04:17.548
ပျမ်းမျှထက် နိမ့်တဲ့ အဖွဲ့ကျတော့ ဒီစနစ်ထဲ
အကြံအဖန်ရှိခဲ့တယ်လို့ ထင်ခဲ့ကြရာ၊

00:04:17.548 --> 00:04:19.776
ဒီဖြစ်ရပ်ထဲမှာ သူတို့ ပြောတာ
မှန်ခဲ့ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:04:20.080 --> 00:04:22.548
(ရယ်သံများ)

NOTE Paragraph

00:04:22.686 --> 00:04:25.933
နှစ်ဖွဲ့စလုံးဟာ တူညီတဲ့ ပိုက်ဆံကို
ရခဲ့ကြပေမဲ့၊

00:04:26.207 --> 00:04:29.911
ပိုပြီးချမ်းသာတယ်လို့ ထင်တဲ့အဖွဲ့က
လူချမ်းသာတွေကို အခွန်လျှော့ ကောက်သင့်တယ်၊

00:04:30.081 --> 00:04:33.057
ဆင်းရဲသားတွေကို အခွင့်အရေးပေးတာ
လျှော့သင့်တယ်လို့ ဆိုလာကြတယ်။

00:04:33.151 --> 00:04:37.212
ဆင်းရဲသူတို့ အလုပ်ကိုကြိုးစား လုပ်သင့်ပြီး
တာဝန်ယူတတ်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်း အကြံပေးကြတယ်။

NOTE Paragraph

00:04:37.647 --> 00:04:42.675
ကျနော်တို့ ပုံမှန်လက်ခံတဲ့ ဒီလိုအမြင်တွေဟာ
နက်ရှိုင်းစွာ စွဲမြဲနေတဲ့ တန်ဖိုးတွေနဲ့

00:04:42.909 --> 00:04:45.926
ဘဝ အတွေ့အကြုံထဲမှာ
အမြစ်တွယ်နေကြပေမဲ့၊

00:04:45.996 --> 00:04:47.745
၁၀ မိနစ်ကြာတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုက

00:04:47.895 --> 00:04:51.741
လူတွေ ပိုချမ်းသာအောင်၊ ပိုဆင်းရဲအောင်
လုပ်ပေးခဲ့ခြင်းဖြင့်

00:04:51.741 --> 00:04:54.161
အဲ့အမြင်တွေကို ပြောင်းလဲပစ်လိုက်တာပါ။

00:04:54.403 --> 00:04:59.400
ဆင်းရဲခြင်း (သို့) ချမ်းသာခြင်းနဲ့ ဆင်းရဲ
(သို့) ချမ်းသာတယ်လို့ ခံစားရမှု အကြားက

00:04:59.550 --> 00:05:03.271
ခြားနားချက်ဟာ အရေးကြီးပါတယ်၊ ဒီနှစ်ခုကို
ယှဉ်ကြည့်ဖို့ မလွယ်တောင်မှာပါ။

00:05:03.436 --> 00:05:06.195
"တို့တွေက ဆင်းရဲခဲ့ကြပေမဲ့
တို့အဲဒါကို မသိခဲ့ကြဘူး"လို့

00:05:06.195 --> 00:05:09.285
လူတွေ အတိတ်ကို လွမ်းသံနဲ့ ပြောဆိုတာ
ကျနော်တို့ မကြာခဏ ကြားရပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:05:09.285 --> 00:05:12.687
ကျနော်ရဲ့ အသိစိတ်ကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့တဲ့
အဖြစ်အပျက် တစ်ခု ကြုံခဲ့ဘူးတယ်။

00:05:12.687 --> 00:05:13.681
တစ်နေ့တွင်၊

00:05:13.681 --> 00:05:15.806
လေးတန်းမှာ နေ့လယ်စာအတွက်
တန်းစီနေစဉ်၊

00:05:15.830 --> 00:05:18.822
အကျိုးအကြောင်းမသိသေးတဲ့ ငွေကိုင်
အမျိုးသမီးအသစ် ပေါ်လာရာ၊

00:05:18.846 --> 00:05:21.198
ကျနော့်ကို ၁.၂၅ ဒေါ်လာ ပေးချေဖို့
တောင်းလိုက်တယ်။

00:05:22.466 --> 00:05:26.672
ကျနော်ဟာ နေ့လယ်စာအတွက် ဘယ်တော့မှ
မပေးချေခဲ့ရတော့ အံ့အားသင့်သွားတယ်။

00:05:27.090 --> 00:05:31.022
ကျနော့်ဆီမှာ ငွေတစ်ပြားမှ မရှိတော့
ဘာပြောရမှန်း မသိခဲ့ဘူး။

00:05:31.374 --> 00:05:34.133
ဒါနဲ့ ရုတ်တရက်ပဲ ကျနော် ပထမဦးဆုံးအကြိမ်
နားလည်မိတာက

00:05:34.157 --> 00:05:37.684
နေ့လယ်စာကို အခမဲ့ စားရတဲ့ ကလေးတွေဟာ
ဆင်းရဲ့တဲ့ သူတွေပဲ ဆိုတာပါ။

NOTE Paragraph

00:05:38.151 --> 00:05:41.315
ကျောင်းထဲက နေ့လယ်စာ အချိန်တုန်းက
အဲဒီ ဖြစ်ရပ်ဟာ

00:05:41.765 --> 00:05:44.057
ကျနော့့်ကို အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲ
ပစ်ခဲ့တယ်။

00:05:44.301 --> 00:05:47.714
ဘဝထဲမှာ ပထမဆုံးအကြိမ် ကျနော်
ဆင်းရဲတာကို ခံစားလိုက်ရလို့လေ။

00:05:47.922 --> 00:05:51.102
ကျနော်တို့ဆီမှာ ရှိတဲ့ငွေဟာ
အရင်တစ်နေ့ထက် နည်းမသွားခဲ့ပေမဲ့

00:05:51.246 --> 00:05:52.920
အဲဒီအချိန်ကစပြီး ကျနော်ဟာ

00:05:52.920 --> 00:05:55.490
အရာတွေ အားလုံးကို
တစ်မျိုး မြင်တွေ့လာတော့တယ်။

00:05:55.490 --> 00:05:58.265
ကျနော်ဟာ ကမ္ဘာကြီးအား ရှုမြင်ပုံကို
ပြောင်းပစ်လိုက်တယ်။

00:05:58.265 --> 00:06:01.506
နေ့လယ်စာကို ပိုက်ဆံပေးစားကြတဲ့
ကလေးတွေ ဝတ်စားကြပုံကလည်း

00:06:01.530 --> 00:06:04.858
ပိုသားနားသလို ခံစားရတာကို
ကျနော် စပြီး သတိထားမိလာတယ်။

00:06:04.858 --> 00:06:07.228
အစိုးရမှ ထောက်ပံ့ပေးတဲ့
အဝါရောင် ဒိန်ခဲတုံးကြီးတွေ

00:06:07.228 --> 00:06:09.213
ကျနော်တို့ တံခါး၀မှာ ပေါ်လာတတ်တာကို၊

00:06:09.213 --> 00:06:12.976
ကုန်စုံဆိုင်မှာ အမေ ထုတ်ပေးတတ်တဲ့ စားနပ်
ရိက္ခာ တံဆိပ်ခေါင်းတွေကို သတိထားမိတယ်။

00:06:12.976 --> 00:06:15.457
ကျနော့်က အစဉ်ပဲ ရှက်ကြောက်တဲ့
ကလေး ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊

00:06:15.457 --> 00:06:19.044
အဲ့ဖြစ်ရပ် နောက်မှာ ကျောင်းထဲမှာ
ကျနော် စကားတောင် မပြောဖြစ်သလောက်ပါ။

00:06:19.044 --> 00:06:20.620
ငါဟာ ဘယ်သူမို့လို့ ပြောရမှာလဲ။

NOTE Paragraph

00:06:20.792 --> 00:06:24.470
နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာအောင်ကိုပဲ
လူမှုရေးသိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ

00:06:24.654 --> 00:06:26.590
အခြားသူတွေထက် ချို့တဲ့ကြောင်း
ခံစားရမှုက

00:06:26.760 --> 00:06:30.450
နိုင်ငံရေးအရ လှုပ်ရှားဖို့ လှုံ့ဆော်နိုင်
ကြောင်း အထောက်အထားတွေ ရှာနေခဲ့ကြတယ်။

00:06:30.450 --> 00:06:34.143
အဲဒီလို ခံစားရမှုက ဆန္ဒပြပွဲတွေ၊ သပိတ်
မှောက်ပွဲတွေကို၊ တော်လှန်ရေးတွေကိုတောင်

00:06:34.143 --> 00:06:36.560
လှုံ့ဆော် ထိုးဆွပေးနိုင်တယ်လို့ သူတို့
ထင်ခဲ့ကြတယ်။

00:06:36.560 --> 00:06:40.444
ဒါပေမဲ့ ထပ်ပြီးရင် ထပ်ပြီး သူတို့
ရှာတွေ့ခဲ့ရတာ ဘာမှမလုပ်ချင်ကြတဲ့ လူတွေပါ၊

00:06:40.551 --> 00:06:42.488
ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့
တကယ့်အကြောင်းရင်းက

00:06:42.518 --> 00:06:44.582
အခြားသူတွေထက် နိမ့်ကျသလို
ခံစားရခြင်းက

00:06:44.612 --> 00:06:46.275
ရှက်ကြောက်စိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေလို့ပါ။

00:06:46.275 --> 00:06:49.017
အဲဒီ ရှက်ကြောက်စိတ်ကြောင့် လူတွေဟာ
စနစ်ကို ရွံ့မုန်းကြလို့

00:06:49.052 --> 00:06:50.939
ဝေးရာကို ထွက်ပြေးလိုခဲ့ကြလို့ပါ။

00:06:51.093 --> 00:06:53.122
အခြားသူတွေထက် သာတယ်လို့
ခံစားစိတ်ကျတော့

00:06:53.516 --> 00:06:55.264
လူတွေကို တက်ကြွဖို့ လှုံ့ဆော်ပါတယ်။

00:06:55.697 --> 00:06:58.971
ဒါက အဲ့ဒီအနေအထားကို ကာကွယ်ဖို့
ကျနော်တို့ကို တွန်းအားပေးတာမို့လို့

00:06:58.995 --> 00:07:03.091
ကျနော်တို့ နိုင်ငံရေးမှာ အရေးပါတဲ့
အကျိုးဆက်တွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:07:03.380 --> 00:07:06.690
ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတာ နားလည်ဖို့
နောက် စမ်းသပ်မှု တစ်ခုကို စဉ်းစားရပါမယ်။

00:07:06.802 --> 00:07:10.553
ထပ်ပြီး ပါဝင်သူတွေ ပိုက်ဆံရဖို့ ဆုံးဖြတ်
ချက်တွေ ချမှတ်ရန် တာဝန်ပေးခဲ့ကြတယ်။

00:07:10.553 --> 00:07:13.938
တစ်ဖွဲ့ကို သူတို့ဟာ ပျမ်းမျှထက်
ပိုတော်တယ်လို့ ပြောခဲ့ကြပြီး

00:07:13.938 --> 00:07:17.556
နောက်တဖွဲ့ကိုတော့ သူတို့လုပ်ခဲ့တာဟာ
ပျမ်းမျှထက် ပိုညံ့ကြောင်း ပြောခဲ့ကြတယ်။

00:07:17.606 --> 00:07:21.322
ထပ်ပြီး ပျမ်းမျှထက်သာတဲ့ အဖွဲ့က 
မျှတတဲ့ အရည်အသွေးအလျောက် မြှောက်စားခံရတာ၊

00:07:21.322 --> 00:07:23.392
လူချမ်းသာတွေကို အခွန်လျှော့ကောက်သင့်တာ၊

00:07:23.392 --> 00:07:26.564
လူဆင်းရဲတွေရဲ့ အကျိုးခံစားခွင့်တွေ
လျှော့ချသင့်တာ ပြောဆိုခဲ့ကြတယ်။

00:07:26.660 --> 00:07:29.715
ဒါပေမဲ့ ဒီတကြိမ်မှာ အဲဒီကိစ္စများမှာ
သူတို့နဲ့ သဘောမတူကြတဲ့

00:07:29.899 --> 00:07:33.012
အခြား ပါဝင်သူတို့နှင့် ပတ်သက်ပြီး
သူတို့ရဲ့ ထင်မြင်ချက်ကိုပါ

00:07:33.106 --> 00:07:34.870
မေးကြည့်ခဲ့ကြသေးတယ်။

00:07:34.894 --> 00:07:37.177
သူတို့ကော တော်ကြသလား ဒါမှမဟုတ်
ညံ့ကြသလား ပေါ့လေ။

NOTE Paragraph

00:07:37.322 --> 00:07:40.367
သူတို့ အကျိုးအကြောင်း ရှိရဲ့လား
ဒါမှမဟုတ် ဘက်လိုက် ပြောနေကြတာလား။

00:07:40.684 --> 00:07:44.817
ပျမ်းမျှထက်သာတဲ့အဖွဲ့ ပြောတာက
သူတို့နဲ့ သဘောမတူတဲ့ လူတိုင်းဟာ

00:07:45.011 --> 00:07:47.884
ညံ့လို့ ဘက်လိုက်လို့ပဲ ဖြစ်ရမယ်၊

00:07:48.238 --> 00:07:51.026
ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကို ငှဲနေလို့
မမြင်နိုင်ကြတာတဲ့။

00:07:51.230 --> 00:07:53.682
ပျမ်းမျှထက်နိမ့်ကျတဲ့ အဖွဲ့ကျတော့၊

00:07:53.696 --> 00:07:56.817
သူတို့ရဲ့ပြိုင်ဘက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့
ယူဆပုံဟာ အဲ့လို့ မဟုတ်ခဲ့ဘူး။

NOTE Paragraph

00:07:56.817 --> 00:07:59.559
အခု စိတ်ပညာဆိုင်ရာ လေ့လာချက်တွေ
အများကြီး ညွှန်ပြနေကြတာက၊

00:07:59.559 --> 00:08:01.705
အခြားသူတွေက ကျနော်တို့နဲ့
သဘောထားတူတယ် ဆိုရင်၊

00:08:01.705 --> 00:08:04.015
သူတို့ကို တော်ကြတယ်လို့
ကျနော်တို့က ထင်တတ်ကြပြီး၊

00:08:04.015 --> 00:08:06.073
လူတွေက ကျနော်တို့နဲ့ သဘောထား မတူရင်တော့၊

00:08:06.073 --> 00:08:08.526
သူတို့ကို အရူးတွေလို့ ကျနော်တို့က 
ထင်တတ်ကြတာကိုပါ။

NOTE Paragraph

00:08:08.627 --> 00:08:09.509
(ရယ်သံများ)

NOTE Paragraph

00:08:09.509 --> 00:08:12.183
ဒါပေမဲ့ ခုနက အချက် ဆန်းသစ်နေတာက
သူတို့နဲ့ သဘောမတူသူတွေကို

00:08:12.183 --> 00:08:15.237
ဖယ်ထုတ်ပစ်ရန် သူတို့ဆီမှာ
လုပ်ပိုင်ခွင့် အာဏာရှိတယ်လို့ ပြောလာတာက

00:08:15.237 --> 00:08:19.392
ပျမ်းမျှထက် သာတယ်လို့ ယူဆကြသူတို့ရဲ့
ယုံကြည်မှု သက်သက် ဖြစ်တာကိုပါ။

NOTE Paragraph

00:08:19.899 --> 00:08:23.764
ပိုင်ဆိုင်ကြသူတို့နဲ့ ဘာမှမရှိကြသူတို့
အကြား ကွာဟချက် ပိုပိုကြီးမားလာနေလို့

00:08:24.534 --> 00:08:29.087
အခုက ပြောပြခဲ့တဲ့ အချက်ဟာ နိုင်ငံရေးနဲ့
ဆက်စပ်နေပုံကို စဉ်းစားကြည့်ကြပါ။

00:08:31.326 --> 00:08:35.581
အခြားတစ်ဖက်မှာ ရှိတဲ့ သူတွေဟာ အရူးတွေလို
လူတော်တော်များများ ထင်ကြတာ ဟုတ်မှန်ပေမဲ့၊

00:08:36.748 --> 00:08:42.045
နိုင်ငံရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အပြန်အလှန်
ငြင်းခုန် အော်ဟပ်ဖို့ နိုင်ငံရေးထဲမှာ

00:08:42.069 --> 00:08:45.253
ပါဝင်လုပ်ကိုင်နေကြသူ အများစုတို့ဟာ
တကယ်ကျတော့ လူချမ်းသာတွေပါ။

00:08:45.277 --> 00:08:49.734
အမှန်စင်စစ်မှာတော့ မညီမျှမှုဟာ နောက်ဆုံး
ဆယ်စုနှစ်တွေမှာ တိုးလာခဲ့ပြီး

00:08:49.758 --> 00:08:53.746
ဆင်းရဲကြသူတို့ အကြားမှာ နိုင်ငံရေးကို စိတ်
ဝင်စားမှုနဲ့ ပါဝင်လိုစိတ် ထိုးကျသွားတယ်။

00:08:54.014 --> 00:08:57.604
ထပ်ပြီးမြင်ရတာက ပစ်ပယ်ခံထားရတယ်လို့
ခံစားကြရသူတွေ လမ်းပေါ်ထွက်ပြီး

00:08:57.788 --> 00:09:02.199
ဆန္ဒပြတာတွေ မဲဆန္ဒရှင်တွေ မှတ်ပုံတင်ရေး
လှုံ့ဆော်ပွဲတွေ မလုပ်ကြတာကိုပါ။

00:09:02.680 --> 00:09:04.761
မကြာခဏဆိုသလို မဲတောင် သွားမပေးကြပါဘူး။

00:09:05.016 --> 00:09:07.886
အဲ့ဒီအစား သူတို့ဟာ ရှောင်ဖယ်လျက်
နုတ်ထွက် နေကြပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:09:08.705 --> 00:09:12.480
ဒီတော့ ကျနော်တို့က အလွန်အမင်း မညီမမျှ
ဖြစ်နေတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး တစ်ခုခုလုပ်ချင်ရင်၊

00:09:12.480 --> 00:09:15.392
ကျနော်တို့ဟာ ကျနော်တို့ နိုင်ငံရေးကို
ပြုပြင်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

00:09:15.392 --> 00:09:18.229
ကျနော်တို့က ကျနော်တို့ရဲ့
နိုင်ငံရေးကို ပြင်ချင်ကြတယ်ဆိုရင်၊

00:09:18.229 --> 00:09:21.140
မညီမျှမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျနော်တို့
တစ်ခုခု လုပ်ကြရပါလိမ့်မယ်။

00:09:21.360 --> 00:09:22.786
ဒါဆို ကျနော်တို့ ဘာလုပ်ကြမလဲ။

00:09:22.923 --> 00:09:25.355
ဝဲကတော့ပုံ ရစ်ပတ်မှုရဲ့
အံ့သြဖွယ်ကောင်းတဲ့ အချက်က၊

00:09:25.539 --> 00:09:29.061
ရစ်ပတ်မှု စက်ဝန်းထဲက ဘယ်နေရာမှာမဆို
ရပ်ပစ်လျက် ကျနော်တို့ ထွက်နိုင်ခြင်းပါ။

NOTE Paragraph

00:09:29.305 --> 00:09:32.404
စတင်ဖို့ အကောင်းဆုံး သူတွေက
ကျနော့်စိတ်ထင်

00:09:32.868 --> 00:09:36.889
မညီမျှမှု ကြီးထွားလာမှုကြောင့်
အများဆုံး အကျိုးဖြစ်ထွန်းခဲ့ကြတဲ့ သူတွေ၊

00:09:37.613 --> 00:09:40.283
ပျမ်းမျှထက် ပိုသာအောင်
လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ကြတဲ့ သူတွေပေါ့။

00:09:40.403 --> 00:09:42.143
ကိုယ်ဟာ အောင်မြင်သူ ဖြစ်တယ်ဆိုရင်၊

00:09:42.457 --> 00:09:46.410
ကိုယ့် အောင်မြင်မှုကို ကိုယ့် ကြိုးစားအား
ထုတ်မှုကြောင့်လို့ ပြောကြတာ ဓမ္မတာပါပဲ။

00:09:46.700 --> 00:09:49.472
ဒါပေမဲ့ ခင်ဗျားတို့ကို ကျနော်ပြခဲ့တဲ့
လေ့လာမှုတွေမှာလို

00:09:49.472 --> 00:09:51.148
လူတိုင်းက အဲ့လို ကြိုးစာကြတာချင်းပါပဲ၊

00:09:51.172 --> 00:09:55.083
အလုပ်ကြိုးစားခဲ့မှုက တကယ်ကျတော့
အရေးကြီးဆုံး ဟုတ်ချင်မှ ဟုတ်ခဲ့မှာပါ။

00:09:56.603 --> 00:09:58.878
ကျနော်သိတဲ့ အောင်မြင်တဲ့ လူတိုင်းဟာ

00:10:00.802 --> 00:10:05.208
အောင်မြင်ဖို့ သူတို့ကြိုးစားလုပ်ခဲ့ကြတဲ့
အချိန်တွေ အကြာင်းကို စဉ်းစားနိုင်ကြပါတယ်။

00:10:06.113 --> 00:10:07.455
သူတို့ စဉ်းစားနိုင်ကြသေးတာက

00:10:07.455 --> 00:10:11.641
ကံကောင်းခဲ့လို့ လက်ကမ်း
ကူညီပေးခဲ့သူပါ ရှိခဲ့တာကိုကိုပါ၊

00:10:11.665 --> 00:10:13.218
ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို စဉ်းစားခဲကြတယ်။

00:10:13.632 --> 00:10:16.385
စိတ်ပညာရှင်တွေ Shai Davidai နဲ့
Tom Gilovich တို့က

00:10:16.409 --> 00:10:19.712
အဲဒါကို "headwind-tailwind asymmetry"
လို့ ခေါ်ဝေါ်ကြပါတယ်။

00:10:20.380 --> 00:10:22.723
ကိုယ်က လေကိုဆန်ပြီး ရုန်းကန်နေရတဲ့အခါမှာ၊

00:10:22.747 --> 00:10:24.948
အတားအဆီး အားလုံးကို ကိုယ်က မြင်နိုင်ပြီး

00:10:25.384 --> 00:10:27.728
အဲဒါကို ကိုယ်ဟာ မှတ်မိပြီး သတိရနေမှာပါ။

00:10:27.728 --> 00:10:30.571
ဒါပေမဲ့ ကိုယ့်ကို နောက်ကျောကနေပြီး
လေက တိုက်ပြီး ကူပေးနေရင်

00:10:30.571 --> 00:10:33.604
အရာအားလုံ ချောမွေ့နေလို့ ကိုယ် သတိထား
မိတာက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်၊

00:10:33.604 --> 00:10:36.459
ပြီးတော့ ကိုယ်ရဲ့ အံသြဖွယ်ရာ
ပင်ကိုယ် စွမ်းရည်တွေကိုပေါ့။

00:10:36.459 --> 00:10:40.032
ဒါ့ကြောင့် ကျနော်တို့ဟာ ခဏလောက် ရပ်ပြီး
ကျနော်တို့ကို နောက်ကနေပြီး

00:10:40.032 --> 00:10:43.119
တွန်းပေးခဲ့တဲ့ အားတွေကို သတိရဖို့
စဉ်းစားသင့်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:10:43.332 --> 00:10:46.136
ကိုယ်နဲ့ သဘောထား မတူတဲ့သူတွေရဲ့ အမှားကို

00:10:46.376 --> 00:10:48.389
တွေ့မြင်ဖို့ ကိစ္စဟာ သိပ်လွယ်ပါတယ်။

00:10:48.389 --> 00:10:52.109
မညီမျှမှုဟာ အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ ကျနော်
ပြောခဲ့တဲ့ ပထမဦးဆုံး နှစ်မိနစ်တုန်းက

00:10:52.109 --> 00:10:55.400
ခင်ဗျားတို့ထဲက အချို့က
ကျနော့်ကို အရူးလို့ ထင်ခဲ့ကြမှာပါ။

NOTE Paragraph

00:10:55.400 --> 00:10:56.362
(ရယ်သံများ)

NOTE Paragraph

00:10:56.362 --> 00:10:58.049
အသိအမှတ်ပြုဖို့ အခက်ဆုံး အပိုင်းက

00:10:58.049 --> 00:11:00.720
ကိုယ်ဟာ ခြားနားကွဲပြားတဲ့ အခြေအနေ
မျိုးမှာသာ ရှိနေခဲ့ရင်၊

00:11:00.720 --> 00:11:03.844
ကျနော်တို့ရဲ့ စမ်းသပ်မှုတွေထဲ
ပါဝင်ခဲ့ကြတဲ့ သူတွေလို ဖြစ်နိုင်လို့

00:11:03.844 --> 00:11:06.994
ကိုယ်ဟာ အရာတွေကို တစ်မျိုးတစ်ဖုံ
ရှုမြင်နိုင်ခဲ့မယ် ဆိုတဲ့ အချက်ပါ။

NOTE Paragraph

00:11:06.994 --> 00:11:10.456
ဒီတော့ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဘဝပုံစံက
ပျမ်းမျှထက်သာတဲ့အဖွဲ့ထဲ ပါဝင်တယ် ဆိုရင် --

00:11:10.456 --> 00:11:14.044
ပြီးတော့ ဒီမှာ တွေ့ရသလို TED ဟောပြောချက်
စောင့်ကြည့်သူ ဖြစ်တယ် ဆိုရင်တော့ --

NOTE Paragraph

00:11:14.044 --> 00:11:14.801
(ရယ်မောသံများ)

NOTE Paragraph

00:11:14.801 --> 00:11:17.464
ခင်ဗျားတို့ အတွက် ထားရစ်ခဲ့ချင်တဲ့
အမှာစကားက -

00:11:17.464 --> 00:11:21.045
နောင်မှာများ ခင်ဗျားတို့က သဘောထားမတူသူ
တစ်ဦးဦးကို အရူးတစ်ယောက်လို

00:11:21.086 --> 00:11:22.915
ဖယ်ထုတ်ပစ်ချင်စိတ် ပေါက်လာခဲ့ရင်၊

00:11:22.939 --> 00:11:26.571
ခင်ဗျားတို့ကို အခုနေရာဆီ တွန်းပို့
ပေးခဲ့တဲ့ ပံ့ပိုးမှုတွေကို သတိရကြပါ။

00:11:26.571 --> 00:11:29.544
ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဘဝထဲမှာ ကံကောင်းခဲ့တဲ့
အခွင့်အလမ်းတွ မရရှိခဲ့ရင်

00:11:29.544 --> 00:11:32.257
အခြေအနေဟာ လုံးဝ တမျိုးတမည်
ပြောင်းလဲသွားနိုင်ခဲ့မှာကိုပါ။

00:11:32.274 --> 00:11:35.664
ခင်ဗျားတို့ ကျေးဇူးတင်ချင်တဲ့ လက်ကမ်း
ကူညီပေးခဲ့ကြသူတွေကိုလည်း သတိရကြပါ။

00:11:35.664 --> 00:11:39.613
အဲဒီလို ပံ့ပိုးကူညီခဲ့မှုတွေကို သတိရနေရင်
ကျနော်တို့စိတ်ကို နှိမ့်ချနို်င်ထားမှာမို့

00:11:39.613 --> 00:11:42.879
ကျနော်တို့နဲ့ သဘောထားမတူကြတဲ့ လူတွေ
အရူးတွေမဟုတ်တာကို မြင်လာကြမှာပါ။

00:11:42.879 --> 00:11:45.495
တကယ် ခက်ခဲတဲ့အပိုင်းက
ဘုံခံယူချက်ကို ရှာကြံနိုင်ဖို့ပါ၊

00:11:45.495 --> 00:11:48.873
အရာတွေကို ပြောင်းလဲပစ်ရေး တာဝန်ကို ယူပြီး
လိုအပ်တဲ့ စွမ်းအားတွေ ရှိကြတာက

00:11:48.873 --> 00:11:51.365
ချမ်းသာကြွယ်ဝကြတဲ့ သူတွေ ဖြစ်ကြလို့ပါ။

NOTE Paragraph

00:11:51.365 --> 00:11:52.087
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်

NOTE Paragraph

00:11:52.111 --> 00:11:55.389
(လက်ခုပ်သြဘာသံများ)