0:00:00.860,0:00:02.604
Probablemente tes escoitado

0:00:02.628,0:00:04.622
que a desigualdade económica é moi alta

0:00:05.622,0:00:08.749
que o 0,1% máis rico dos EEUU

0:00:08.773,0:00:11.684
ten tanta riqueza como o 90% máis pobre,

0:00:12.684,0:00:15.704
ou que os oito individuos máis ricos

0:00:15.728,0:00:16.944
teñen tanta riqueza

0:00:16.968,0:00:20.609
como os tres mil cincocentos millóns [br]máis pobres.

0:00:22.410,0:00:26.664
Pero sabías que a desigualdade se asocia[br]a vidas máis curtas,

0:00:27.664,0:00:29.226
menos felicidade,

0:00:29.250,0:00:30.403
máis delitos

0:00:30.427,0:00:31.765
e máis drogadicción?

0:00:32.773,0:00:35.223
Soan a problemas da pobreza

0:00:36.104,0:00:37.860
pero nos países desenvolvidos

0:00:37.884,0:00:39.772
estes problemas sociais e sanitarios

0:00:39.796,0:00:44.027
están máis asociados á [br]desigualdade de renda

0:00:44.051,0:00:45.785
que á renda absoluta.

0:00:46.770,0:00:48.263
Por iso,

0:00:48.287,0:00:49.570
os EEUU

0:00:49.594,0:00:52.755
o país máis rico e desigual,

0:00:52.779,0:00:56.701
ten a peor puntuación[br]entre os desenvolvidos.

0:00:58.980,0:01:01.950
As enquisas amosan [br]que os norteamericanos,

0:01:01.974,0:01:03.946
tanto demócratas como republicanos,

0:01:03.970,0:01:07.535
opinan que a desigualdade é alta demais[br]e piden equidade salarial.

0:01:08.194,0:01:13.862
E ainda así, non atopamos o espazo común,

0:01:13.886,0:01:17.218
o consenso, a vontade política de actuar.

0:01:18.305,0:01:21.915
Porque, ao crecer a desigualdade,

0:01:21.939,0:01:25.154
creceu a polarización política.

0:01:26.774,0:01:30.888
Vemos aos rivais como idiotas ou inmorais.

0:01:32.103,0:01:34.321
Case a metade dos demócratas[br]e dos republicanos

0:01:34.345,0:01:37.864
cren que o rival non só está equivocado

0:01:37.888,0:01:39.569
senon que é unha ameaza nacional.

0:01:40.198,0:01:43.752
Esta animosidade impide o consenso

0:01:43.776,0:01:45.053
para cambiar as cousas.

0:01:47.373,0:01:50.924
Eu son profesor de psicoloxía social[br]na Universidade de Carolina do Norte,

0:01:50.948,0:01:55.128
e estudo os efectos da desigualdade [br]no pensamento e o comportamento da xente.

0:01:55.893,0:01:59.498
Argumentarei que non é [br]unha coincidencia desafortunada

0:02:00.222,0:02:03.352
que a desigualdade [br]e a división política aparezcan á vez.

0:02:04.623,0:02:06.386
Existen boas razóns psicolóxicas

0:02:06.530,0:02:09.919
que explican por que a desigualdade [br]crea divisións na nosa política.

0:02:10.236,0:02:12.549
Significa que existen camiños psicolóxicos

0:02:12.573,0:02:14.438
para mellorar ambas á vez.

0:02:16.207,0:02:18.937
Para entender o poder da desigualdade,

0:02:18.961,0:02:22.588
cómpre saber que sempre nos comparamos

0:02:22.612,0:02:23.742
con outra xente

0:02:24.231,0:02:25.576
e cando facemos iso,

0:02:26.030,0:02:28.716
gústanos aparecer coma gañadores,

0:02:28.995,0:02:31.579
e é doloroso estarmos[br]entre os que perden.

0:02:32.053,0:02:34.680
Os psicólogos chámanlle:[br]efecto "mellor cá media"

0:02:35.728,0:02:38.469
A maioría cre que é mellor cá media

0:02:38.783,0:02:41.299
nas actividades que lles importan

0:02:43.418,0:02:46.331
o cal non é posible, [br]porque iso é o que media significa.

0:02:47.021,0:02:48.854
(Risas)

0:02:49.978,0:02:51.829
Pero así é cómo a xente se sente.

0:02:52.208,0:02:54.603
Cren ser más intelixentes cá media,

0:02:54.866,0:02:56.545
máis traballadores cá media

0:02:56.801,0:02:58.666
e con máis habilidade social.

0:02:59.523,0:03:02.002
Cren que son mellores condutores.

0:03:02.200,0:03:03.578
(Risas)

0:03:03.722,0:03:06.678
Cúmprese incluso se o estudo[br]se lle fai a unha mostra de xente

0:03:06.818,0:03:09.970
hospitalizada por mor [br]dun accidente de coche que eles causaron.

0:03:10.254,0:03:12.345
(Risas)

0:03:13.494,0:03:16.138
Así que queremos vernos mellores cá media,

0:03:16.138,0:03:17.754
e se non o percibimos así,

0:03:17.778,0:03:20.636
enton é doloroso e hai que superalo.

0:03:21.170,0:03:24.613
E superámolo cambiando [br]a forma de vermos o mundo.

0:03:25.811,0:03:27.438
Para entendernos como funciona,

0:03:27.438,0:03:29.774
o meu equipo e mais eu [br]fixemos un experimento.

0:03:30.805,0:03:34.813
Pedímoslles aos participantes [br]que fixesen unha tarefa para gañar diñeiro

0:03:35.150,0:03:37.724
e en verdade todos gañan [br]a mesma cantidade.

0:03:39.255,0:03:41.780
Pero dividímolos en dous grupos,

0:03:41.857,0:03:44.652
E dixémoslle a un deles [br]que o fixeron mellor cá media,

0:03:44.652,0:03:47.030
e ao outro que o fixeron peor.

0:03:47.894,0:03:52.630
Agora un grupo séntese máis rico [br]e o outro máis pobre,

0:03:53.107,0:03:54.753
pero non por razóns obxectivas.

0:03:55.532,0:03:57.500
Entón fixémoslles algunhas preguntas

0:03:57.931,0:04:01.886
Cando lles preguntamos:[br]Que tal se vos dá tomar decisións?

0:04:01.910,0:04:05.069
O grupo "mellor" dixo [br]que eran máis competentes

0:04:05.093,0:04:06.579
có outro.

0:04:08.070,0:04:10.711
O grupo "mellor" dixo que o seu éxito

0:04:11.092,0:04:13.876
fora unha pura cuestión de mérito.

0:04:14.876,0:04:17.914
O grupo "peor" creu[br]que o sistema fallara,

0:04:17.938,0:04:19.821
e neste caso, tiñan razón.

0:04:20.190,0:04:22.658
(Risas)

0:04:23.566,0:04:26.366
A pesar de teren o mesmo diñeiro,

0:04:26.837,0:04:31.191
o grupo que se sentía máis rico[br]quería baixar os impostos á riqueza,

0:04:31.215,0:04:33.127
reducindo as axudas aos pobres.

0:04:33.151,0:04:36.442
"Deixa que traballen duro[br]e que sexan autorresponsables", dixeron.

0:04:38.537,0:04:43.565
Estas actitudes que asumimos como normais[br]veñen de valores moi enraizados,

0:04:43.589,0:04:45.954
e do que experimentamos[br]durante a nosa vida,

0:04:46.770,0:04:48.475
pero un exercicio de 10 minutos

0:04:48.499,0:04:51.077
que lle fixo á xente sentirse [br]máis rica ou máis pobre

0:04:51.101,0:04:53.301
abondou para cambiaren as súas opinións.

0:04:55.293,0:05:00.594
A diferenza entre ser rico ou pobre[br]e sentirse rico ou pobre é importante

0:05:01.034,0:05:03.281
porque non sempre cadran ben[br]un co outro.

0:05:04.016,0:05:06.351
Pódese oír á xente dicir con nostalxia,

0:05:06.375,0:05:08.835
"eramos pobres, pero non o sabiamos."

0:05:09.988,0:05:12.123
Ese foi o meu caso ao crecer,

0:05:12.147,0:05:13.417
até que un día,

0:05:13.441,0:05:15.114
na cola do comedor

0:05:15.830,0:05:18.671
tiñamos unha caixeira [br]que non coñecía o sistema,

0:05:18.846,0:05:21.198
e que me pediu 1,25 dólares.

0:05:22.466,0:05:26.672
Asusteime porque nunca [br]tivera que pagar pola comida.

0:05:27.416,0:05:30.232
Non souben que dicir, [br]porque non tiña diñeiro

0:05:31.374,0:05:34.133
E de súpeto decateime que

0:05:34.157,0:05:37.484
os nenos que comiamos gratis [br]eramos os pobres.

0:05:39.601,0:05:42.331
Aquel estraño momento [br]na cola do comedor

0:05:42.355,0:05:43.976
cambioume moito,

0:05:44.301,0:05:47.424
porque por primeira vez, sentinme pobre.

0:05:48.292,0:05:50.822
Non tiñamos menos diñeiro ca onte,

0:05:51.246,0:05:52.892
pero por primeira vez,

0:05:53.434,0:05:55.476
comecei a ver as cousas doutro xeito.

0:05:55.710,0:05:57.864
Cambiou como vía o mundo.

0:05:58.215,0:06:01.506
Comecei a ver[br]que os nenos que pagaban a comida

0:06:01.530,0:06:04.270
vestían mellor que os que non a pagaban.

0:06:05.161,0:06:08.074
Comecei a decatarme das barras amarelas [br]de queixo do goberno

0:06:08.098,0:06:09.562
que aparecían na porta da casa

0:06:09.653,0:06:12.525
e os cupóns de comida que mamá usaba [br]para ir á compra.

0:06:13.708,0:06:15.217
Eu era un neno tímido,

0:06:15.241,0:06:17.882
pero despois dese día[br]case deixei de falar na escola.

0:06:18.334,0:06:19.880
Con quen ía falar?

0:06:22.362,0:06:26.040
Durante décadas, [br]os investigadores buscaron probas

0:06:26.064,0:06:28.944
que confirmasen que sentirse pobre[br]en comparación con outros

0:06:28.944,0:06:30.520
podería mover á acción política.

0:06:30.960,0:06:33.919
Crían que provocaría protestas, folgas,

0:06:33.943,0:06:35.853
quizais ata revolucións.

0:06:36.480,0:06:40.444
Pero unha e outra vez confirmaban [br]que paralizaba a xente

0:06:41.851,0:06:43.278
porque a verdade é que,

0:06:43.302,0:06:44.888
sentirse menos ca outra xente

0:06:44.912,0:06:46.261
fai que nos avergoñemos.

0:06:46.285,0:06:48.240
Fai que a xente se retire,

0:06:48.531,0:06:50.418
anoxada co sistema.

0:06:51.543,0:06:53.756
En cambio, sentírmonos mellor[br]ca outra xente...

0:06:53.756,0:06:54.954
iso si que é motivador.

0:06:55.697,0:06:58.299
Motívanos a protexer ese estatus,

0:06:58.995,0:07:02.131
e ten importantes consecuencias [br]para as nosas posicións políticas.

0:07:03.380,0:07:05.940
Para ver por qué, [br]consideremos outro experimento:

0:07:07.242,0:07:11.299
De novo pedímoslles aos participantes [br]que tomen decisións para gañaren cartos,

0:07:11.517,0:07:14.242
e a un grupo dicímoslle [br]que o fixo mellor cá media

0:07:14.242,0:07:16.331
e ao outro que peor.

0:07:17.036,0:07:21.028
E outra vez, o grupo "mellor" [br]dixo que foi grazas aos seus méritos,

0:07:21.556,0:07:23.278
quere baixarlle impostos aos ricos,

0:07:23.302,0:07:25.494
recortarlles axudas aos pobres.

0:07:27.610,0:07:30.345
Pero esta vez, preguntámoslles [br]ademais que pensan

0:07:30.369,0:07:33.082
dos outros participantes[br]que non concordan con eles

0:07:33.106,0:07:34.536
na cuestión dos impostos.

0:07:34.894,0:07:36.827
Son listos ou parvos?

0:07:37.322,0:07:40.113
Son razoables ou interesados?

0:07:42.144,0:07:46.277
O grupo "mellor" di que[br]quen non opina coma eles

0:07:46.301,0:07:49.174
teñen que ser incompetentes, interesados,

0:07:49.198,0:07:50.976
cegados polo interese propio.

0:07:52.530,0:07:53.982
O grupo "peor"

0:07:54.006,0:07:56.060
non opinan iso dos seus opoñentes.

0:07:58.141,0:08:00.736
Existen múltiples estudos[br]psicolóxicos que mostran

0:08:00.736,0:08:02.396
que cando a xente concorda con nós

0:08:02.420,0:08:03.981
témola por intelixente,

0:08:04.005,0:08:05.599
e cando non concorda,

0:08:05.623,0:08:07.352
pensamos que son idiotas.

0:08:07.376,0:08:08.878
(Risas)

0:08:09.509,0:08:13.213
Pero isto é novo, porque descubrimos[br]que só ocorre no grupo

0:08:13.237,0:08:14.784
que se ve superior á media,

0:08:15.047,0:08:19.392
quen se sente co dereito de desprezar[br]a aqueles que non pensan coma eles.

0:08:21.989,0:08:24.519
E pensemos no que isto provoca [br]na nosa política,

0:08:25.404,0:08:29.957
cando as diferenzas entre ricos e pobres[br]aumentan máis e máis.

0:08:31.786,0:08:35.455
Si, moitos pensan[br]que os outros son idiotas,

0:08:36.723,0:08:41.644
mais a xente tan implicada en política[br]como discutir con outros sobre ela

0:08:41.938,0:08:44.240
son en realidade os ricos.

0:08:45.277,0:08:49.457
De feito, mentres a desigualdade crecía[br]nestas últimas décadas,

0:08:49.758,0:08:53.746
o interese e a participación en política[br]dos pobres afundiuse.

0:08:54.714,0:08:57.764
Outra vez, vemos como a xente[br]que se sente abandonada

0:08:57.788,0:09:02.529
non protesta na rúa[br]nin organiza inscricións de votantes.

0:09:02.946,0:09:04.527
Moitas veces, nin vota.

0:09:05.016,0:09:07.886
No canto, viran as costas [br]e desinterésanse.

0:09:10.335,0:09:13.537
Asi que se queremos facer algo[br]en relación á desigualdade extrema,

0:09:13.564,0:09:15.257
temos que arranxar a nosa política.

0:09:15.702,0:09:17.346
E se queremos arranxala,

0:09:17.609,0:09:19.677
hai que facer algo coa desigualdade.

0:09:20.100,0:09:21.486
Que podemos facer?

0:09:23.083,0:09:25.096
O marabilloso das espirais,

0:09:25.539,0:09:28.623
é que poden interromperse [br]en calquera punto do ciclo.

0:09:30.575,0:09:33.544
Coido que a nosa mellor aposta[br]empeza entre aqueles de nós,

0:09:33.568,0:09:37.236
máis beneficiados [br]no aumento da desigualdade,

0:09:37.613,0:09:40.283
aqueles que o fixemos mellor cá media.

0:09:41.793,0:09:43.293
Se tiveches éxito

0:09:43.317,0:09:46.700
é normal ligares o teu éxito[br]ao teu esforzado traballo.

0:09:47.625,0:09:49.378
Pero, como xa vimos,

0:09:49.402,0:09:50.943
todo o mundo pensa así,

0:09:51.172,0:09:55.083
sen saber se en realidade[br]o esforzo foi ou non o factor principal.

0:09:58.503,0:10:00.778
Todas as persoas de éxito que coñezo

0:10:00.802,0:10:04.752
poden pensar en momentos [br]en que traballaron duro e triunfaron.

0:10:06.113,0:10:08.175
Tamén poden pensar en momentos

0:10:08.199,0:10:11.433
en que se beneficiaron da boa sorte[br]ou da axuda de alguén,

0:10:11.665,0:10:13.218
pero iso é máis difícil.

0:10:13.772,0:10:16.385
Os psicólogos Shai Davidai e Tom Gilovich

0:10:16.409,0:10:19.712
chámanlle [br]<i>asimetría vento de proa - vento de popa</i>.

0:10:20.380,0:10:22.723
Cando te esforzas contra os ventos de proa

0:10:22.747,0:10:24.948
só podes ver os obstáculos.

0:10:25.384,0:10:27.728
É o que percibes e recordas.

0:10:28.377,0:10:31.510
Pero cando o vento zoa de popa[br]e todo vai ben,

0:10:31.534,0:10:33.554
só te ves a ti

0:10:33.848,0:10:35.834
e as túas incribles aptitudes.

0:10:36.229,0:10:39.624
Temos que parar por un minuto e pensar

0:10:39.792,0:10:43.119
para recoñecer eses ventos de popa[br]que nos axudaron.

0:10:45.122,0:10:47.196
É moi doado ver os defectos na xente

0:10:47.220,0:10:48.509
que non concorda connosco.

0:10:49.139,0:10:52.489
Algúns de vós concluístes que era idiota[br]nos primeiros dous minutos

0:10:52.489,0:10:54.549
cando dixen que a desigualdade era daniña.

0:10:54.613,0:10:55.840
(Risas)

0:10:56.182,0:10:58.879
A parte difícil é recoñecer

0:10:58.903,0:11:00.700
que se o voso estatus fose outro,

0:11:00.704,0:11:02.490
poderiades ver as cousas diferentes,

0:11:02.494,0:11:05.004
como os suxeitos do noso experimento.

0:11:07.144,0:11:10.046
Así que, se estás por riba da media,

0:11:10.070,0:11:13.000
e se estás vendo unha charla TED, [br]é moi probable que o esteas

0:11:13.074,0:11:14.317
(Risas)

0:11:14.341,0:11:16.174
quero deixarche este reto:

0:11:17.945,0:11:21.240
a próxima vez que esteas tentado [br]a catalogar a quen non pensa coma ti

0:11:21.249,0:11:22.249
como idiota

0:11:22.939,0:11:26.371
pensa nos ventos de popa[br]que te impulsaron até onde estás.

0:11:27.186,0:11:28.864
Qué momentos de sorte tiveches

0:11:28.888,0:11:30.760
que puideron acabar de xeito distinto?

0:11:31.071,0:11:33.841
A que man amiga lle estás agradecido?

0:11:34.824,0:11:37.885
Recoñecermos eses ventos de popa[br]dános a humildade necesaria

0:11:37.909,0:11:41.299
para ver que quen non opina coma nós[br]non son idiotas

0:11:42.179,0:11:45.015
O traballo difícil é atoparmos[br]intereses e valores en común,

0:11:45.039,0:11:47.631
porque os que vivimos mellor[br]somos quen temos o poder

0:11:47.655,0:11:50.218
e a responsabilidade[br]de cambiarmos as cousas.

0:11:50.851,0:11:51.867
Grazas.

0:11:52.111,0:11:55.389
(Aplausos)