1
00:00:01,309 --> 00:00:03,501
Nigdy nie zapomnę, jak brzmiał

2
00:00:03,525 --> 00:00:05,587
śmiech moich przyjaciół.

3
00:00:07,000 --> 00:00:08,796
Nigdy nie zapomnę, jak brzmiał

4
00:00:08,820 --> 00:00:12,275
głos matki, gdy zasypiałam.

5
00:00:14,426 --> 00:00:18,689
I nigdy nie zapomnę, jak brzmiał


6
00:00:18,713 --> 00:00:20,731
kojący szmer wody płynącej strumykiem.

7
00:00:22,593 --> 00:00:25,969
Wyobraźcie sobie moje przerażenie,

8
00:00:26,622 --> 00:00:28,386
kiedy w wieku 10 lat

9
00:00:28,992 --> 00:00:31,569
powiedziano mi, że stracę słuch.

10
00:00:33,386 --> 00:00:35,450
Przez pięć kolejnych lat

11
00:00:35,474 --> 00:00:40,004
choroba postępowała,
aż zupełnie przestałam słyszeć.

12
00:00:42,350 --> 00:00:45,685
Uważam, że utrata słuchu

13
00:00:45,709 --> 00:00:49,162
to jeden z największych darów
jakie otrzymałam.

14
00:00:50,278 --> 00:00:53,924
Doświadczam świata w niezwykły sposób.

15
00:00:54,901 --> 00:00:58,929
Moim zdaniem te unikalne doświadczenia

16
00:00:58,953 --> 00:01:01,340
osób niepełnosprawnych

17
00:01:01,364 --> 00:01:06,384
pomogą nam stworzyć
i zaprojektować lepszy świat

18
00:01:06,408 --> 00:01:11,748
dla wszystkich: zarówno pełno-
jak i niepełnosprawnych.

19
00:01:13,283 --> 00:01:15,419
Jako prawnik broniący
praw niepełnosprawnych

20
00:01:15,443 --> 00:01:19,093
poświęcałam wiele czasu,
by egzekwowano prawo

21
00:01:19,117 --> 00:01:21,268
i wprowadzano odpowiednie dostosowania.

22
00:01:21,998 --> 00:01:26,360
Potem musiałam szybko nauczyć się
polityki międzynarodowej,

23
00:01:26,384 --> 00:01:30,266
bo zaproszono mnie do pracy
nad Konwencją ONZ

24
00:01:30,290 --> 00:01:32,593
chroniącą osoby niepełnosprawne.

25
00:01:33,490 --> 00:01:36,391
Jako liderka organizacji pozarządowej

26
00:01:36,415 --> 00:01:41,073
poświęcałam większość energii
na przekonywanie ludzi

27
00:01:41,097 --> 00:01:44,341
o możliwościach osób niepełnosprawnych.

28
00:01:45,775 --> 00:01:48,260
Gdzieś po drodze,

29
00:01:48,916 --> 00:01:51,087
po wielu zwrotach na ścieżce kariery,

30
00:01:51,111 --> 00:01:53,158
które niezbyt cieszyły moich rodziców,

31
00:01:53,182 --> 00:01:54,768
(Śmiech)

32
00:01:54,792 --> 00:01:57,899
natknęłam się na rozwiązanie,

33
00:01:57,923 --> 00:02:03,283
które może być jeszcze
skuteczniejszym narzędziem

34
00:02:03,307 --> 00:02:06,617
w rozwiązywaniu niektórych
największych problemów świata,

35
00:02:06,641 --> 00:02:08,321
nie tylko dla niepełnosprawnych.

36
00:02:10,207 --> 00:02:14,003
Narzędziem tym jest myślenie projektowe.

37
00:02:15,853 --> 00:02:20,842
Jest to proces ukierunkowany
na innowację i rozwiązywanie problemów.

38
00:02:21,773 --> 00:02:23,549
Składa się z pięciu etapów.

39
00:02:23,573 --> 00:02:26,148
Pierwszy to zdefiniowanie problemu

40
00:02:26,821 --> 00:02:29,427
i zrozumienie jego ograniczeń.

41
00:02:29,451 --> 00:02:34,497
Drugi to obserwacja ludzi
w rzeczywistych sytuacjach

42
00:02:34,521 --> 00:02:36,821
i zrozumienie ich potrzeb.

43
00:02:36,845 --> 00:02:40,815
Trzeci - zaproponowanie 
jak największej liczby rozwiązań,

44
00:02:40,839 --> 00:02:42,373
jak najbardziej zróżnicowanych.

45
00:02:43,186 --> 00:02:47,720
Czwarty - tworzenie prototypu:
zebranie wszystkiego,

46
00:02:47,744 --> 00:02:49,196
co da się wykorzystać

47
00:02:49,220 --> 00:02:51,819
do modelu i testów rozwiązania,

48
00:02:51,843 --> 00:02:53,275
a potem ulepszanie.

49
00:02:53,968 --> 00:02:56,409
Wreszcie implementacja:

50
00:02:56,433 --> 00:03:01,491
upewnienie się, że nasze rozwiązanie
sprawdzi się na dłuższą metę.

51
00:03:03,007 --> 00:03:09,575
Warren Berger twierdzi, że myślenie
projektowe uczy patrzeć wielokierunkowo,

52
00:03:09,599 --> 00:03:13,599
przyjmować nowy punkt widzenia,
ulepszać, eksperymentować

53
00:03:13,623 --> 00:03:15,970
i, co najważniejsze,

54
00:03:15,994 --> 00:03:18,551
zadawać niemądre pytania.

55
00:03:19,601 --> 00:03:22,686
Adepci myślenia projektowego 
wierzą, że każdy jest kreatywny.

56
00:03:24,710 --> 00:03:29,428
Wierzą w tworzenie zespołów
ludzi z różnych dziedzin,

57
00:03:29,452 --> 00:03:32,667
bo chcą spojrzenia na problem
z różnych perspektyw,

58
00:03:32,691 --> 00:03:35,107
które w połączeniu

59
00:03:35,131 --> 00:03:37,384
stworzą coś nowego.

60
00:03:39,919 --> 00:03:43,610
Myślenie projektowe jest tak
popularne i uniwersalne,

61
00:03:43,634 --> 00:03:46,705
że znalazło zastosowanie 
w prawie każdej dziedzinie.

62
00:03:48,586 --> 00:03:52,961
Dostrzegłam jego potencjał w rozwiązywaniu
problemów, z którymi się borykałam,

63
00:03:52,985 --> 00:03:56,217
więc postanowiłam wrócić na stiudia

64
00:03:56,241 --> 00:03:59,111
i zostać magistrem social design.

65
00:03:59,832 --> 00:04:04,971
Dziedzina ta zajmuje się pozytywnym
zmienianiem świata za pomocą projektu.

66
00:04:06,209 --> 00:04:07,630
W tym czasie

67
00:04:07,654 --> 00:04:09,471
zakochałam się w stolarce.

68
00:04:10,217 --> 00:04:12,914
Ale szybko okazało się,

69
00:04:12,938 --> 00:04:15,382
że mam jeden problem.

70
00:04:16,058 --> 00:04:18,997
Gdy narzędzie do obróbki drewna

71
00:04:19,021 --> 00:04:21,450
ma odskoczyć w stronę obsługującego,

72
00:04:21,474 --> 00:04:24,733
czyli przed uderzeniem,

73
00:04:24,757 --> 00:04:26,603
urządzenie wydaje ostrzegawczy sygnał.

74
00:04:26,992 --> 00:04:28,582
Ja tego sygnału nie słyszałam.

75
00:04:29,313 --> 00:04:31,268
Postanowiłam więc

76
00:04:31,873 --> 00:04:33,323
znaleźć rozwiązanie.

77
00:04:34,363 --> 00:04:37,847
Były nim okulary ochronne,

78
00:04:37,871 --> 00:04:41,567
zaprojektowane, by ostrzegać użytkownika

79
00:04:41,567 --> 00:04:44,279
o zmianach wysokości dźwięku
wydawanego przez narzędzie,

80
00:04:44,303 --> 00:04:47,175
zanim mogło je wychwycić ucho ludzkie.

81
00:04:48,802 --> 00:04:52,668
Dlaczego projektanci
nie pomyśleli o tym wcześniej?

82
00:04:52,692 --> 00:04:54,595
(Śmiech)

83
00:04:54,619 --> 00:04:58,410
Z dwóch powodów:
po pierwsze, byłam nowicjuszką,

84
00:04:58,856 --> 00:05:03,411
nie obciążoną wiedzą konwencjami.

85
00:05:04,284 --> 00:05:06,729
Po drugie: nie słyszałam.

86
00:05:08,070 --> 00:05:13,013
Moje unikalne doświadczanie świata
pomogło zainspirować nowe rozwiązanie.

87
00:05:13,886 --> 00:05:17,839
Coraz częściej odkrywałam rozwiązania,

88
00:05:17,863 --> 00:05:21,435
które początkowo miały służyć
osobom niepełnosprawnym,

89
00:05:21,459 --> 00:05:24,765
ale z czasem zostały przejęte

90
00:05:24,789 --> 00:05:27,711
i docenione przez większość,

91
00:05:27,735 --> 00:05:28,940
również pełnosprawną.

92
00:05:29,448 --> 00:05:31,862
Obieraczka do ziemniaków marki OXO

93
00:05:31,886 --> 00:05:35,508
została zaprojektowana dla osób 
cierpiących na artretyzm,

94
00:05:35,532 --> 00:05:38,299
ale była tak wygodna w użyciu, 
że spodobała się wszystkim.

95
00:05:39,792 --> 00:05:44,198
SMS-y początkowo też miały 
służyć osobom niesłyszącym,

96
00:05:44,817 --> 00:05:47,067
a doskonale wiecie, 
że kochają je wszyscy.

97
00:05:47,091 --> 00:05:49,009
(Śmiech)

98
00:05:49,033 --> 00:05:50,746
Zaczęłam się zastanawiać,

99
00:05:51,492 --> 00:05:54,618
czy nie można by zmienić podejścia.

100
00:05:55,578 --> 00:06:00,706
Gdybyśmy tak zaczęli projektować
od samego początku dla niepełnosprawnych

101
00:06:00,730 --> 00:06:02,007
a nie dla normy?

102
00:06:02,721 --> 00:06:06,511
Jak widzicie, gdy od początku
projektujemy dla niepełnosprawnych,

103
00:06:06,535 --> 00:06:11,356
często znajdujemy rozwiązania
nie tylko służące wszystkim,

104
00:06:12,090 --> 00:06:17,216
ale również lepsze niż te dla normy.

105
00:06:18,398 --> 00:06:19,953
To dla mnie ekscytujące,

106
00:06:19,977 --> 00:06:26,301
bo oznacza, że energię potrzebną
na tworzenie dostosowań

107
00:06:26,325 --> 00:06:27,926
dla niepełnosprawnych

108
00:06:27,950 --> 00:06:32,813
można wykorzystać i kształtować

109
00:06:32,837 --> 00:06:36,860
dla kreatywności i innowacji.

110
00:06:37,712 --> 00:06:43,245
Nie staramy się już
wpłynąć na opinie ludzi

111
00:06:43,269 --> 00:06:46,392
czy promować tolerancji,

112
00:06:46,416 --> 00:06:49,134
stajemy się alchemikami,

113
00:06:49,158 --> 00:06:53,128
magikami potrzebnymi 
współczesnemu światu

114
00:06:53,152 --> 00:06:55,475
by rozwiązać niektóre ważne problemy.

115
00:06:56,860 --> 00:06:58,894
Uważam też, że niepełnosprawni

116
00:06:58,918 --> 00:07:03,437
mają wielki potencjał, by uczestniczyć

117
00:07:03,461 --> 00:07:05,809
w procesie myślenia projektowego.

118
00:07:06,360 --> 00:07:09,343
Nieświadomie od dziecka

119
00:07:09,367 --> 00:07:12,622
myślę projektowo 
i udoskonalam umiejętności.

120
00:07:13,621 --> 00:07:19,029
Tacy jak ja to z natury
poszukiwacze rozwiązań.

121
00:07:19,580 --> 00:07:23,885
Wyobraźcie sobie, że słuchacie rozmowy

122
00:07:23,909 --> 00:07:27,902
i rozumiecie z niej tylko 50%..

123
00:07:29,640 --> 00:07:32,538
Nie możecie prosić
o powtórzenie każdego słowa.

124
00:07:32,911 --> 00:07:35,476
To irytowałoby rozmówcę.

125
00:07:35,500 --> 00:07:38,240
Nieświadomie znalazłam rozwiązanie,

126
00:07:38,264 --> 00:07:42,110
zmieniając to, co słyszałam,

127
00:07:42,110 --> 00:07:44,352
przytłumione dźwięki, rodzaj pulsu,

128
00:07:44,376 --> 00:07:48,886
w rytm, który łączyłam
z kształtem ust mówiącego.

129
00:07:49,908 --> 00:07:55,581
Wiele lat później powiedziano mi,
że w moich tekstach jest coś rytmicznego.

130
00:07:56,105 --> 00:08:01,066
To dlatego, że w ten sposób
doświadczam rozmowy.

131
00:08:02,369 --> 00:08:07,444
Stałam się też mistrzynią porażek.

132
00:08:07,468 --> 00:08:08,702
(Śmiech)

133
00:08:08,726 --> 00:08:10,300
Dosłownie.

134
00:08:10,801 --> 00:08:13,882
Na pierwszym semestrze
miałam dwóję z hiszpańskiego.

135
00:08:14,569 --> 00:08:18,383
Ale nauczyłam się,
że gdy biorę się w garść

136
00:08:18,407 --> 00:08:20,707
i zmieniam parę rzeczy,

137
00:08:20,731 --> 00:08:23,546
w końcu mi się udaje.

138
00:08:25,187 --> 00:08:29,807
Podobnie myślenie projektowe
zachęca ludzi do porażek,

139
00:08:29,831 --> 00:08:31,467
częstych,

140
00:08:31,491 --> 00:08:34,722
by w końcu odnieść sukces.

141
00:08:35,404 --> 00:08:39,284
Bardzo niewiele znaczących innowacji

142
00:08:39,308 --> 00:08:43,126
stworzył ktoś, komu udało się 
za pierwszym razem.

143
00:08:44,906 --> 00:08:47,778
Podobnie było ze sportem.

144
00:08:49,460 --> 00:08:52,421
Nigdy nie zapomnę, 
jak mój trener mówił mamie:

145
00:08:53,389 --> 00:08:56,623
"Gdyby nie jej problemy ze słuchem,

146
00:08:56,647 --> 00:08:58,331
grałaby w reprezentacji kraju".

147
00:09:00,061 --> 00:09:04,242
Ani trener, ani ja, nie zdawaliśmy
sobie wówczas sprawy,

148
00:09:05,019 --> 00:09:09,723
że utrata słuchu pomagała mi
osiągać świetne wyniki w sporcie.

149
00:09:10,704 --> 00:09:15,771
Utrata słuchu zmienia 
nie tylko zachowanie,

150
00:09:16,441 --> 00:09:19,577
ale i reakcję zmysłów.

151
00:09:20,785 --> 00:09:22,435
Na przykład

152
00:09:22,459 --> 00:09:26,962
zwiększyło się moje pole widzenia.

153
00:09:27,543 --> 00:09:32,001
Wyobraźcie sobie piłkarza
biegnącego lewą stroną boiska.

154
00:09:32,025 --> 00:09:34,828
Wyobraźcie sobie, że jesteście
bramkarzem, jak ja kiedyś,

155
00:09:34,852 --> 00:09:37,000
i że piłka jest na lewym skrzydle.

156
00:09:37,024 --> 00:09:40,438
Osoba normalnie słysząca
miałaby takie pole widzenia.

157
00:09:42,940 --> 00:09:46,911
Ja miałam aż takie.

158
00:09:46,911 --> 00:09:49,348
Widziałam poruszających się graczy,

159
00:09:49,348 --> 00:09:51,862
biegnących w moja stronę,

160
00:09:51,886 --> 00:09:55,560
Zauważałam ich szybciej,
więc gdy podawali piłkę,

161
00:09:55,584 --> 00:09:59,177
mogłam odpowiednio stanąć
i przygotować na strzał.

162
00:10:00,955 --> 00:10:02,472
Jak widzicie,

163
00:10:02,496 --> 00:10:05,162
myślę projektowo prawie całe życie.

164
00:10:06,788 --> 00:10:11,346
Wyostrzyły mi się umiejętności 
obserwacji i dostrzegam szczegóły

165
00:10:11,370 --> 00:10:13,353
niewidzialne dla innych.

166
00:10:15,233 --> 00:10:19,183
Ciągła potrzeba adaptacji
podsuwa mi nowe pomysły

167
00:10:19,221 --> 00:10:20,538
i rozwiązania.

168
00:10:21,392 --> 00:10:25,664
Tak jak projektanci

169
00:10:26,164 --> 00:10:30,439
często muszę stawiać czoła ograniczeniom.

170
00:10:32,638 --> 00:10:35,527
Niedawno byłam służbowo na Haiti.

171
00:10:36,049 --> 00:10:40,238
Adepci myślenia projektowego 
lubią ekstremalne sytuacje,

172
00:10:40,262 --> 00:10:44,517
gdyż często są inspiracją
dla najlepszych projektów.

173
00:10:44,541 --> 00:10:47,580
W Haiti warunki ku temu były idealne.

174
00:10:48,415 --> 00:10:52,822
Mieszkałam i pracowałam
z 300 osobami niesłyszącymi,

175
00:10:53,656 --> 00:10:56,775
przesiedlonymi po trzęsieniu
ziemi w 2010 roku.

176
00:10:57,805 --> 00:11:00,971
Pięć i pół roku później

177
00:11:01,566 --> 00:11:03,698
nadal nie mieli prądu,

178
00:11:03,722 --> 00:11:06,208
pitnej wody

179
00:11:06,232 --> 00:11:08,373
ani możliwości znalezienia pracy.

180
00:11:09,120 --> 00:11:12,429
Nadal bezkarnie kwitła przestępczość.

181
00:11:13,069 --> 00:11:16,540
Przyjeżdżały z pomocą kolejne
międzynarodowe organizacje.

182
00:11:17,199 --> 00:11:18,715
Ale proponowały tylko

183
00:11:18,715 --> 00:11:21,071
gotowe rozwiązania.

184
00:11:21,095 --> 00:11:25,702
Nie chciały obserwować i przystosować się

185
00:11:26,215 --> 00:11:29,511
do potrzeb lokalnej społeczności.

186
00:11:30,750 --> 00:11:34,789
Jedna organizacja dała im kozy i kury.

187
00:11:35,484 --> 00:11:37,234
Nie przewidziała jednak,

188
00:11:37,234 --> 00:11:40,755
że z powodu strasznego głodu,

189
00:11:40,755 --> 00:11:44,586
gdy niesłyszący pójdą spać,

190
00:11:44,606 --> 00:11:47,856
inni włamią się do ich gospodarstw,

191
00:11:47,896 --> 00:11:50,794
żeby ukraść te kury i kozy,

192
00:11:50,798 --> 00:11:54,389
aż nie zostanie nic.

193
00:11:54,903 --> 00:11:58,954
Gdyby ta organizacja poświęciła czas

194
00:11:59,445 --> 00:12:04,685
i przyjrzała się niesłyszącym
i lokalnej społeczności,

195
00:12:05,025 --> 00:12:07,266
zdałaby sobie sprawę z problemu

196
00:12:07,269 --> 00:12:11,369
i być może zaproponowałaby rozwiązanie,

197
00:12:11,689 --> 00:12:14,799
jak lampy solarne,

198
00:12:14,799 --> 00:12:18,995
oświetlona nocą zagroda

199
00:12:18,995 --> 00:12:21,876
zapewniająca bezpieczeństwo zwierząt.

200
00:12:22,016 --> 00:12:26,010
Myślenie projektowe

201
00:12:26,010 --> 00:12:29,539
nie jest konieczne, by zastosować
pomysły, o których dziś mówiłam.

202
00:12:31,389 --> 00:12:34,218
Jesteś kreatywny.

203
00:12:34,788 --> 00:12:37,313
Jesteś projektantem.

204
00:12:37,323 --> 00:12:39,715
Jest nim każdy.

205
00:12:40,145 --> 00:12:44,185
Tacy jak ja mogą wam pomóc.

206
00:12:44,265 --> 00:12:48,741
Niech niepełnosprawni pomagają 
wam zmienić perspektywę

207
00:12:48,741 --> 00:12:50,469
i jednocześnie znajdywać rozwiązania

208
00:12:50,469 --> 00:12:53,181
dla wielkich problemów.

209
00:12:53,611 --> 00:12:54,984
To wszystko. Dziękuję.

210
00:12:54,984 --> 00:12:58,232
(Brawa)