WEBVTT

00:00:00.198 --> 00:00:03.563
پێموایە دەنگەکە بەشێکی گەورەیە 
لە ئەزموونی بەکارھێنانی پێنووس

00:00:03.588 --> 00:00:07.064
و لە ڕاستیدا ئەم دەنگی
ڕوشاندنەی هەیە.

00:00:07.088 --> 00:00:09.290
(ڕووشاندن)

00:00:10.286 --> 00:00:12.806
[شتی بچوک، بیرۆکەی گەورە]

00:00:13.985 --> 00:00:16.313
[جوڵەی کاڕۆلاینی لەسەر پێنووسەکە]

00:00:16.556 --> 00:00:18.926
پێنووسەکە شتێکی زۆر سادەیە

00:00:18.950 --> 00:00:21.435
کە لە دار و ھەندێک چینی بۆیە درووست بووە

00:00:21.459 --> 00:00:22.975
سپیکەرەوەیەک و ناوکێک،

00:00:22.999 --> 00:00:25.395
کە لە کاربۆنی سروشتی و 
قوڕ و ئاو درووست کراوە.

00:00:25.419 --> 00:00:27.951
بەڵێ، سەدان ساڵی خایاندووە

00:00:27.975 --> 00:00:29.651
تاکو گەیشتووە بەم دیزاینەی ئێستا.

00:00:29.675 --> 00:00:32.956
و مێژووێکی درێژی کاری هەرەوەزییە

00:00:32.980 --> 00:00:35.638
کە بەڕای من، شتێکی زۆر 
تەواویان دروست کردووە.

00:00:35.975 --> 00:00:38.349
چیرۆکی پێنووس، لە کاربۆنی 
سروشتییەوە دەست پێدەکات

00:00:38.373 --> 00:00:41.290
خەڵکی دەستیان کرد بە 
دۆزینەوەی بەکارھێنانی بە سود

00:00:41.314 --> 00:00:42.925
بۆ ئەم ماددە نوێیە.

00:00:42.949 --> 00:00:45.107
کەرتیان کردن بۆ شوڵکی بچوک

00:00:45.131 --> 00:00:47.599
و بە داو یان پێستی مەڕ 
یان کاغەز پێچایانەوە

00:00:47.623 --> 00:00:49.617
و لە شەقامەکانی لەندەن دەیان فرۆشتن

00:00:49.641 --> 00:00:51.707
کە بۆ نووسین یان وێنەکێشان بەکاردەھاتن

00:00:51.707 --> 00:00:54.337
یان زۆربەی کات لەلایان 
جوتیار و شوانەکان بەکار دەهێنرا

00:00:54.337 --> 00:00:55.996
بۆ نیشانەکردنی ئاژەڵەکانیان.

00:00:56.020 --> 00:00:57.263
لە فەڕەنسا

00:00:57.287 --> 00:01:01.441
نیکۆلاس جاکویس کۆنتێ تیشکی خستە سەر 
شێوازی سافکردنی کاربۆنی سروشتی،

00:01:01.465 --> 00:01:04.584
بە تێکەڵکردنی لەگەڵ ھاڕاوەی 
قوڕ و ئاو بۆ ئەوەی پێکەوە بلکێن.

00:01:04.608 --> 00:01:07.777
لەوێوە، ئەم ھەویرەیان خستە 
قاڵبێکێکەوە و خستیانە تەندورەوە،

00:01:07.801 --> 00:01:10.751
ئەنجامەکەی کاربۆنی سروشتی بەھێز بوو

00:01:10.775 --> 00:01:13.894
کە بە ئاسانی نە دەشکا، لوس بوو،
شیاو بوو بۆ بەکارهێنان --

00:01:13.918 --> 00:01:17.014
ئەوە زۆر باشتر بوو لە ھەر 
شتێکی تری کە ئەوکاتە کە هەبوو،

00:01:17.038 --> 00:01:20.848
تاکو ئێستا، هەمان ڕێگە بەکار دەهێندرێت
لە درووستکردنی پێنوسەکاندا.

00:01:21.461 --> 00:01:24.588
ھاوکات لە ئەمەریکا لە کۆنکۆرد، ماساچوسێت،

00:01:24.612 --> 00:01:27.660
ئەوە ھێنری دەیڤد سۆراو بوو 
کە پێوەری پلەکەیی دۆزیەوە

00:01:27.684 --> 00:01:29.770
بۆ تۆخییە جیاوازەکان لە پێنووسدا.

00:01:29.794 --> 00:01:31.717
کە کردی بە چوار پلە تۆخی،

00:01:31.741 --> 00:01:35.392
پلەی دووەم بۆ بەکارهێنانێکی گشتی بوو.

00:01:35.416 --> 00:01:37.966
تا کاربۆنەکە زیاتر بێت، پێنووسەکە
نەرمتر دەبێت،

00:01:37.990 --> 00:01:40.355
و هێڵەکانی تۆختر و نەرمتر دەبن.

00:01:41.495 --> 00:01:43.782
پێنووسی توندتر، لیتەی زیاتری دەویست

00:01:43.806 --> 00:01:45.816
هێڵەکانی باشتر و کاڵتر دەبوون.

00:01:46.607 --> 00:01:49.774
لە بنەڕەتدا، کە پێنووس درووست دەکرا،
بە خڕی و بە دەست درووست دەکرا.

00:01:49.798 --> 00:01:51.472
درووست کردنیان ئاسان نەبوو،

00:01:51.496 --> 00:01:54.758
ئەمەریکیەکان ھونەرەکەیان کردە ئامێر.

00:01:54.782 --> 00:01:56.728
زۆر کەس دەڵێن جۆزیف دیکسەن

00:01:56.752 --> 00:02:00.440
یەکەم کەسە کە گەشەی بە ئامێرە
ڕاستەقینەکان داوە

00:02:00.464 --> 00:02:04.371
بۆئەوەی شتەکان بکەن وەکو 
بڕینی تولی دار، بڕینی تڵیش لە دارەکەدا،

00:02:04.395 --> 00:02:05.604
بەکارهێنانی کەتیرە بۆیان.

00:02:05.628 --> 00:02:08.439
دواتر تێگەیشتن کە ئاسانترە و 
بەفیڕۆدان کەمتر دەبێت

00:02:08.463 --> 00:02:10.091
ئەگەر پێنووسی شەشلا درووست بکەن،

00:02:10.115 --> 00:02:11.973
و دواتریش بوو بە شێوەی ستاندارد.

00:02:12.558 --> 00:02:14.121
لە ڕۆژە سەرەتاکانی پێنووسەوە،

00:02:14.145 --> 00:02:16.210
خەڵکی حەزیان لەوە بووە کە بتوانن بیسڕنەوە.

00:02:17.942 --> 00:02:19.510
لە بنەڕەتدا پارچە نانی ورد بوو

00:02:19.534 --> 00:02:21.617
کە لە ڕەشکردنەوەدا بەکار دەهات

00:02:21.641 --> 00:02:23.210
و پاشان لاستیک و بەردە پێ.

00:02:23.675 --> 00:02:26.967
لە سالی ١٨٥٨سپیکەرەوەیان
بەست بە پێنووسەکەوە،

00:02:26.991 --> 00:02:30.948
کاتێک خاوەن پەڕاوگەیەکی ئەمەریکی بەناوی
ھەیمەن لیپمان یەکەم پێنووسی ئاشکرا کرد

00:02:30.972 --> 00:02:32.354
کە سپیکەرەوەی پێوە بەند بوو،

00:02:32.378 --> 00:02:34.250
کە بەڕاستی دۆخی پێنووسی گۆڕی.

00:02:34.965 --> 00:02:38.359
یەکەم پێنووسی زەردی جیهانی
KOH_I_NOOR1500 بوو.

00:02:38.383 --> 00:02:39.888
KOH_I_NOOR کارێکی شێتانەی کرد

00:02:39.912 --> 00:02:42.825
کە پێنووسەکەیان بە ١٤ ڕووی
زەرد بۆیە کرد

00:02:42.849 --> 00:02:44.782
و لە زێڕی عەیارە ١٤ نقومیان کرد.

00:02:45.442 --> 00:02:47.016
پێنووسێک ھەیە بۆ ھەمووان

00:02:47.040 --> 00:02:49.447
و ھەر پێنووسێک چیرۆکێکی ھەیە.

00:02:50.046 --> 00:02:54.425
بلاکوین ٦٠٢ بەناوبانگە و 
لەلایەن زۆر نووسەرەوە بەکارھاتووە،

00:02:54.449 --> 00:02:57.409
بەتایبەت جۆن ستاینبێک و ڤلادیمیەر نابۆکوڤ.

00:02:57.433 --> 00:03:00.037
و دواتر کۆمپانیای پێنووسی دیکسەنت ھەیە

00:03:00.061 --> 00:03:02.998
ئەوان بەرپرسن لە دیکسەن تایکۆندەرەوگە.

00:03:03.022 --> 00:03:04.173
ئەوە ئایکۆنێکە

00:03:04.197 --> 00:03:06.724
خەڵکی بیر لەچی دەکەنەوە 
کاتێک بیر لە پێنووس دەکەنەوە

00:03:06.748 --> 00:03:09.171
و بیر لەچی دەکەنەوە کە 
بیر لە قوتابخانە دەکەنەوە.

00:03:09.195 --> 00:03:11.409
لەڕاستیدا، پێنووسەکە 
شتێکە کە بیری لێدەکەمەوە،

00:03:11.433 --> 00:03:13.870
بەکاربەری ئاسایی ھەرگیز 
دووجار بیرناکاتەوە دەربارەی

00:03:13.870 --> 00:03:16.213
چۆن درووست کراوە یان 
بۆ بەو ڕێگەیە درووست کراوە،

00:03:16.213 --> 00:03:18.047
چونکە ھەمیشە ھەر بەو ڕێگەیە بووە.

00:03:19.050 --> 00:03:21.284
بەڕای من ھیچ شتێک نییە کە بتوانرێت بکرێت

00:03:21.294 --> 00:03:23.172
بۆ درووست کردنی پێنووسێکی باشتر لەمە.

00:03:24.272 --> 00:03:25.393
ئەمە تەواو و نایابە.