WEBVTT

00:00:07.745 --> 00:00:13.011
၁၉၄၄ Montgomery Bus မှာ ကြမ္မာငင်တဲ့ 
ဆုံးဖြတ်ချက်မတိုင်ခင် ၁၁ နှစ်မှာ

00:00:13.011 --> 00:00:16.011
Rosa Parks ဟာ ဆိုးယုတ်တဲ့ ပြစ်မှုတစ်ခုကို
စုံစမ်းနေတာပါ။

00:00:16.011 --> 00:00:18.241
အသားအရောင်ရှိတဲ့ လူတွေရဲ့ တိုးတက်ရေးအတွက်

00:00:18.241 --> 00:00:20.111
အမျိုးသား အဖွဲ့အစည်း ကိုယ်စားလှယ်အနေနဲ့

00:00:20.111 --> 00:00:23.701
လူဖြူ ခြောက်ယောက်ရဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ
စော်ကားခံရတဲ့ အမျိုးသမီးငယ်

00:00:23.701 --> 00:00:28.017
Recy Taylor နဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ ကျေးလက်
Alabama ကို သူ ခရီးထွက်ခဲ့တယ်။

00:00:28.017 --> 00:00:30.747
သူတို့ထဲက တစ်ယောက်တောင် အပြစ်ရှိနေတဲ့
Alabama ခုံအဖွဲ့ကို

00:00:30.747 --> 00:00:32.777
ယုံကြည်စေဖို့က
အတော်တော့ ခက်မယ်ဆိုပေမဲ့

00:00:32.777 --> 00:00:34.645
Rosa ကတော့ မမှုခဲ့ဘူး။

00:00:34.645 --> 00:00:37.365
တရားရုံးမှာ Recy ကို ကာကွယ်ဖို့
ကော်မီတီတစ်ခု ဖွဲ့စည်းတယ်၊

00:00:37.365 --> 00:00:39.006
မီဒီယာကို သက်သေခံချက်နဲ့ လွှမ်းကာ

00:00:39.006 --> 00:00:41.376
တောင်ပိုင်းအနှံ့မှာ ကန့်ကွက်မှုတွေကို
အစပျိုးစေတယ်

00:00:41.376 --> 00:00:43.626
ခုံရုံးက ကျူးလွန်သူတွေကို
စွဲချက်တင်ဖို့ပျက်တော့

00:00:43.626 --> 00:00:46.886
Parks ဟာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို 
ဧရာမ ခုံသမာဓိသစ်ဖွဲ့ဖို့ တောင်းဆိုတယ်။

00:00:46.886 --> 00:00:51.324
သူ ရေးတာက "ကျွန်မတို့ နိုင်ငံသားတွေအတွက်
တန်းတူ တရားမျှတမှု ရှိတယ်ဆိုတာကို

00:00:51.324 --> 00:00:55.324
Alabama သားတွေကို အသိပေးဖို့
ရှင်တို့ ပျက်ကွက်မှာ မဟုတ်တာ ကျွန်မသိတယ်။"

NOTE Paragraph

00:00:55.324 --> 00:00:59.313
ဘဝတစ်လျှောက်လုံး Rosa Parks ဟာ လူမျိုးရေး 
အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူတွေကို

00:00:59.313 --> 00:01:02.373
ကာကွယ်ပေးတဲ့ ဘက်လိုက်တဲ့ စနစ်တွေကို 
အကြိမ်ကြိမ် စိန်ခေါ်ခဲ့တယ်။

00:01:02.373 --> 00:01:05.409
ဒါပေမဲ့ ဒီလုပ်ရပ်က ဧရာမ စွန့်စားမှုနဲ့

00:01:05.409 --> 00:01:07.689
ပုဂ္ဂိုလ်ရေးစွန့်လွှတ်မှုတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်။

NOTE Paragraph

00:01:07.689 --> 00:01:13.659
၁၉၁၃ မှာ မွေးတဲ့ Rosa ကို အမေနဲ့အဖိုးအဖွား
က ကျေးလက် Alabama မှာ ပျိုးထောင်ခဲ့တယ်။

00:01:13.659 --> 00:01:18.774
ဒါပေမဲ့ ဒီချစ်၈ရာအိမ် အပြင်မှာ လူမျိုးရေး
အကြမ်းဖက်မှု လောင်းရိပ်ရှည်တစ်ခ​ုနေတယ်။

00:01:18.774 --> 00:01:22.224
မကြာခဏဆိုသလို Ku Klux Klan
က သူတို့အိမ်ကို ဖြတ်မောင်းသွားပြီး

00:01:22.224 --> 00:01:25.700
Jim Crow ဥပဒေတွေက အများသုံး
နေရာတွေကို ခွဲခြားထားတယ်။

00:01:25.700 --> 00:01:29.798
သူ အသက် ၁၉ နှစ်မှာ Montgomery မှာ 
အခြေချပြီး လူမျိုးရေး တရားမမျှတမှုမှာ

00:01:29.798 --> 00:01:33.378
သူ့ရဲ့ တိုးလာနေတဲ့ ဒေါသကို မျှဝ​ေသူ
ဆံသသမား Raymond Parks နဲ့ လက်ထပ်တယ်။

00:01:33.378 --> 00:01:37.146
သူဟာ NAACP ရဲ့ ဒေသဆိုင်ရာအသင်းနဲ့
ပါဝင် ပတ်သက်တယ​ေ

00:01:37.146 --> 00:01:40.256
နှိပ်စက်တာ ကြောက်တဲ့အတွက် အများက 
ရှောင်ရှားကြတဲ့ ကဏ္ဍတစ်ခုပါ။

NOTE Paragraph

00:01:40.256 --> 00:01:42.846
ပထမ Raymond ဟာ
လှုပ်ရှားမှုရဲ့ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ဘေးတွေကနေ

00:01:42.846 --> 00:01:45.366
Rosa ကို ဘေးကင်းအောင်ထားဖို့
စိတ်ထက်သန်ခဲ့တယ်။

00:01:45.366 --> 00:01:49.817
ဒါပေမဲ့ အာဖရိကန်အမေရိကန်တွေပေါ် ပြဌာန်းတဲ့
ကန့်သတ်ချက်တွေမှာ ပိုပြီး ဒေါသဖြစ်လာတော့

00:01:49.817 --> 00:01:51.947
သူ လက်ပိုက်ကြည့်မနေနိုင်တော့ဘူး။

00:01:51.947 --> 00:01:55.947
၁၉၄၃ မှာ NAACP မှာ တရားဝင်
ပူးပေါင်းလိုက်တဲ့အခါ

00:01:55.947 --> 00:02:00.951
Montgomery အသင်းမှာ မိန်းမဆိုလို့
Parks နဲ့ Johnnie Rebecca Carr ပဲရှိတယ်။

00:02:00.951 --> 00:02:03.581
သူတို့ရဲ့အစည်းအဝေးတွေအတွက်
မှတ်တမ်းတွေ စတင်ရေးမှတ်ပြီး

00:02:03.581 --> 00:02:06.641
မကြာခင် အသင်းရဲ့အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် 
ရွေးချယ်ခံရတာ ဖြစ်သွားတယ်။

00:02:06.641 --> 00:02:09.231
သူ့ရဲ့ လျှို့ဝှက် နှစ်ဘဝကို 
တရားဝင် စတင်ခြင်းပါ။

NOTE Paragraph

00:02:09.231 --> 00:02:14.110
နေ့ဘက်မှာ သူ့အမေနဲ့ ခင်ပွန်းကို ထောက်ပံ့
ဖို့ အပ်ချုပ်သမအဖြစ် အလုပ်လုပ်တယ်။

00:02:14.110 --> 00:02:18.564
ညဘက်မှာ များစွာသော ပြည်သူ့ရပိုင်ခွင့်
အမှုတွေကို သုတေသနလုပ်၊ မှတ်တမ်းတင်တယ်။

00:02:18.564 --> 00:02:23.369
ဒေသတွင်း မူဝါဒ အငြင်းပွားမှုမှ ထင်ပေါ်တဲ့ 
လူသတ်မှုတွေနဲ့ အမုန်း အမှုတွေအထိပါ။

00:02:23.369 --> 00:02:26.219
အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ပြင်းထန်တဲ့ 
စီရင်မှု၊ အာဖရိကန်

00:02:26.219 --> 00:02:30.589
အမေရိကန်တွေအပေါ် မကြာခဏသုံးတဲ့ မှာ​းတဲ့ 
စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ စည်းရုံးပွဲတွေကို

00:02:30.589 --> 00:02:35.947
ရင်ဆိုင်ပြီး Montgomeryအသင်းကိုယ်စား 
ပြည်သူ တုံ့ပြန်မှုတွေကို ပြင်ဆင်တယ်။

00:02:35.947 --> 00:02:40.441
ဥပဒေရေးရာ အလုပ်အပြင် Parks ဟာ
ပါရမီထူးတဲ့ ဒေသတွင်း အကွက်ဆင်တတ်သူပါ။

00:02:40.441 --> 00:02:43.668
NAACP လူငယ် အတိုင်ပင်ခံအဖွဲ့
အကြံပေးအဖြစ်နဲ့

00:02:43.668 --> 00:02:46.591
လူငယ်တွေကို မဲပေသူ စာရင်းသွင်းခြင်းနဲ့ 
လူဖြူတွေအတွက်သာဖြစ်တဲ့

00:02:46.591 --> 00:02:50.401
စာကြည့်တိုက်တွေအပါအဝင် ခွဲခြားရေး စနစ်
တွေကို လမ်းညွှန်ကူညီပေးခဲ့တယ်။

00:02:50.401 --> 00:02:52.711
NAACP မျက်နှာဖုံးကနေ Parks ဟာ

00:02:52.711 --> 00:02:56.940
လျှို့ဝှက်တဲ့ ပြည်သူ့ရပိုင်ခွင့်လှုပ်ရှား
မှုတွေကို ပွင့်လင်းအောင် ကြိုးပမ်းတယ်။

00:02:56.940 --> 00:02:59.624
ပြည်သူ့ ဖီဆန်မှု သင်တန်းကို 
ထောက်ခံအားပေးပြီး

00:02:59.624 --> 00:03:05.116
လူမျိုးရေး အကြမ်းဖက်မှုကို ဗြောင်ပြောဆို 
ခဲ့တယ်။အထူးသဖြင့် Emmet Till လူသတ်မှုပါ။

NOTE Paragraph

00:03:05.116 --> 00:03:09.493
၁၉၅၅ မှာ လူမျိုးရေးခွဲခြားတဲ့ ဘတ်စ်ကား
တစ်စီးရဲ့ နောက်ကို ရွှေ့ဖို့ ငြင်းဆန်မှုက

00:03:09.493 --> 00:03:12.503
သူမျှော်လင့်တဲ့ အောက်ခြေလူတန်းစား
လှုပ်ရှားမှုတွေ စဖို့ကူညီတယ်။

00:03:12.503 --> 00:03:15.983
Parks ရဲ့ အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်တော်
ကန့်ကွက်မှုအတွက် ဖမ်းဆီး၊ထောင်ချခံရတယ်။

00:03:15.983 --> 00:03:18.419
ဒေသတွင်း တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက
သူ့ကို လာတွေ့ခဲ့တယ်။

00:03:18.419 --> 00:03:22.099
သူတို့ အတူစုပြီး နှစ်ဆယ့်လေးနာရီ
ဘတ်စ်ကား သပိတ်တစ်ခု စီစဉ်ခဲ့တယ်။

00:03:22.099 --> 00:03:25.819
ဒါက သုံးရာ တစ်ဆယ့်
ရှစ်ရက် ကြာခဲ့တယ်။

NOTE Paragraph

00:03:25.819 --> 00:03:29.857
Park ရဲ့ ရိုးရိုး လုပ်ဆောင်မှုက တည်စ ပြည်
သူ့ရပိုင်ခွင့်လှုပ်ရှားမှုကို အမျိုးသားရေး

00:03:29.857 --> 00:03:31.437
လှုပ်ရှားမှုဆီ ပြောင်းခဲ့တယ်။

00:03:31.437 --> 00:03:34.987
တရားရုံးချုပ်က အများသုံးယာဉ် အသား
အရောင်ခွဲခြားမှုဖျက်သိမ်းခြင်းကို၊

00:03:34.987 --> 00:03:38.917
ထောက်ခံ စီရင်ချက်ချတော့
၁၉၅၆ မှာ သပိတ်ပြီးသွားတယ်။

00:03:38.917 --> 00:03:42.247
ဒါပေမဲ့ ဒီလှုပ်ရှားမှု အောင်ပွဲက
အများကြီး ပေးဆပ်လိုက်ရတယ်။

00:03:42.247 --> 00:03:45.627
Rosa ဟာ လှုံ့ဆော်ပွဲတစ်လျှောက်လုံး 
ရက်စက်တဲ့ အသေ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ

00:03:45.627 --> 00:03:50.185
ရနေခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့ နိုင်ငံရေး နာမည်ကြောင့်
Montgomery မှာ အလုပ် ရှာမတွေ့နိုင်ခဲ့ဘူး။

NOTE Paragraph

00:03:50.185 --> 00:03:54.950
၁၉၅၇ မှာ Detroit ကို ပြောင်းပြီး
လွှတ်တော်အမတ် John Conyers က

00:03:54.950 --> 00:03:57.720
သူ့ရဲ့တိုးလာတဲ့ ပြည်သူ့အခွင့်အရေး
လှုံ့ဆော်ပွဲတွေကို

00:03:57.720 --> 00:04:00.470
ကူညီဖို့ အလုပ်မခန့်ခင်
အပ်ချုပ်သမအဖြစ် ဆက်လုပ်ခဲ့တယ်။

00:04:00.470 --> 00:04:03.180
လူမျိုးရေး မညီမျှမှုကို ဆန့်ကျင်ရာမှာ
အမြဲ နိုးကြားနေတဲ့

00:04:03.180 --> 00:04:06.420
Parks ဟာ နောင် နှစ် ၄၀ ကြာ ဆက်လက် 
တက်ကြွနေခဲ့တယ်။

00:04:06.420 --> 00:04:07.820
သူဟာ စာအုပ်များစွာ ရေးခဲ့တယ်။

00:04:07.820 --> 00:04:11.310
အခြား တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကို ကူညီဖို့
နိုင်ငံအနှံ့ ခရီးထွက် ဟောပြောတယ်။

00:04:11.310 --> 00:04:14.920
သွားလေသူ ခင်ပွန်းကို အမှတ်တရအဖြစ်
လူငယ်တွေရဲ့ ပညာရေးအတွက်

00:04:14.920 --> 00:04:16.690
အသင်းအဖွဲ့တစ်ခု တည်ထောင်ခဲ့တယ်။

00:04:16.690 --> 00:04:20.690
ယနေ့မှာတော့ Rosa Parks ကို အာဏာအရှိဆုံး
လူတွေနဲ့ မူဝါဒတွေကို

00:04:20.690 --> 00:04:24.080
ကြိမ်းမောင်းခဲ့တဲ့ လူမျိုးရေး ပုဂ္ဂိုလ်
တစ်ဦးအဖြစ် အမှတ်ရကြတယ်။

00:04:24.080 --> 00:04:27.170
လုပ်ဆောင်ဖို့ သူ့ရဲ့ခေါ်သံက 
ဆက်လက် ပဲ့တင်ထပ်နေတယ်။

00:04:27.170 --> 00:04:30.400
"လုပ်ကိုလုပ်ရမှာကို သိခြင်းက
ကြောက်စိတ်ကို ဖယ်ရှားပေးတယ်။"