1
00:00:07,745 --> 00:00:13,011
لەساڵی ١٩٩٤، ١١ ساڵ بەر لە بڕیارە
ڕەشبینەکەی لە پاسێکی مۆنتگۆمێری،

2
00:00:13,011 --> 00:00:16,011
ڕۆزا پاركس لە تاوانێکی دڕندانەی دەکۆڵیەوە.

3
00:00:16,011 --> 00:00:18,241
وەک پۆلیسێکی نهێنی بۆ کۆمەڵەیەکی نەتەوەیی

4
00:00:18,241 --> 00:00:20,111
بۆ پەرەسەندنی خەڵکە ڕەنگدارەکان،

5
00:00:20,111 --> 00:00:23,701
بۆ بینینی رێسی تایلۆر 
گەشتی بۆ لادێی ئەلاباما کرد،

6
00:00:23,701 --> 00:00:28,017
ئافرەتێکی گەنج کە لەلایەن ٦ پیاوی
سپی پێستەوە دەستدرێژی سێکسی کراوەتە سەر.

7
00:00:28,017 --> 00:00:30,747
ئەوە قورس دەبێت کە
دادگای ئەلاباما ڕازی بکەیت

8
00:00:30,747 --> 00:00:32,777
کە تەنانەت یەکێك لەو پیاوانە تاوانبارە،

9
00:00:32,777 --> 00:00:34,645
بەڵام ڕۆزا هیچ ڕێگیری نەبوو.

10
00:00:34,645 --> 00:00:37,365
لە دادگا لیژنەیەکی بۆ بەرگریکردن
لە رێسی پێکهێنا،

11
00:00:37,365 --> 00:00:38,986
پڕ کردنی ڕاگەیاندنەکان
لە گەواهیدەر

12
00:00:38,986 --> 00:00:41,176
و هاندانی ناڕەزایی دەربڕین
لەسەر تاسەری باشوور.

13
00:00:41,176 --> 00:00:43,946
کاتێك گەواهیدەرەکان لە دیاریکردنی
هێرشبەرەکان شکستیان هێنا

14
00:00:43,946 --> 00:00:46,946
پارکس داوای لە دادوەرەکە کرد
کۆمەڵە گەواهیدەرێکی نوێ کۆبکاتەوە.

15
00:00:46,946 --> 00:00:51,324
نوسی، "من دەزانم تۆ شکست ناهێنی
لەوەی بە خەڵکی ئەلاباما ڕابگەیەنی

16
00:00:51,324 --> 00:00:55,324
کە دادگەریەکی یەکسان بۆ هەموو 
هاونیشتمانیەکانمان هەیە."

17
00:00:55,324 --> 00:00:59,313
بەدرێژایی ژیانی، پارکس جەندین جار
بەرەنگاری توندوتیژی ڕەگەزی و

18
00:00:59,313 --> 00:01:02,373
و سیستەمەکانی پێشوتر بۆ پارێزگاری
کردن لە تاوانکارەکان بووە.

19
00:01:02,373 --> 00:01:05,409
بەڵام ئەو کارە بووە مەترسیەکی گەورە،

20
00:01:05,409 --> 00:01:08,789
و نرخێکی کەسی.

21
00:01:08,789 --> 00:01:13,659
لە ساڵی ۱۹۱۳ لە دایک بووە، رۆزا لەلایەن
دایکیو باوانیەوە لە ئەلاباما گەورە کراوە.

22
00:01:13,659 --> 00:01:18,774
بەڵام لە دەرەوەی ئەو خانووە دڵگیرە، ترس لە
توندوتیژی ڕەگەزی باڵی بەسەردا دەکێشێت.

23
00:01:18,774 --> 00:01:22,224
زۆرجار کو کلوکس کلان
ماڵەکەی ئەوانی بەڕێوە دەبرد،

24
00:01:22,224 --> 00:01:25,700
و یاساکانی جیم کرۆو بۆشاییە
گشتیەکان جیادەکاتەوە.

25
00:01:25,700 --> 00:01:29,798
لە ١٩ ساڵی لە مۆنتگۆمێری نیشتەجێ دەبێت و
هاوسەرگیری لەگەڵ رایمۆند پارکسدا دەکات،

26
00:01:29,798 --> 00:01:33,378
سەرتاشێک کە توڕە بوو لە
زۆرداری ڕەگەزپەرستی.

27
00:01:33,378 --> 00:01:37,146
بەشداری لە NAACP 
؛بەشە ناوخۆییەکانی کردبوو

28
00:01:37,146 --> 00:01:40,256
ڕۆڵێکە کە زۆرینە لەترسی زۆرداری
لێی دووردەکەوتنەوە.

29
00:01:40,256 --> 00:01:42,846
لەسەرەتادا ڕایمۆند بە
پەرۆشیەوە ڕۆزای لە مەترسیە

30
00:01:42,846 --> 00:01:45,366
شاراوەکانی خەبات دەپاراست.

31
00:01:45,366 --> 00:01:49,817
بەڵام هەتا توڕەییەکەی زیاتر دەبوو لەو بیرو
ڕا دیاریکراوە بەسەر ئەمریکیە ئەفریقیەکان،

32
00:01:49,817 --> 00:01:51,947
چیتر ئارامی نەما.

33
00:01:51,947 --> 00:01:55,947
لەساڵی١٩٤٣ کاتێك بە
شێوەیەکی فەرمی چووە پاڵNAACP.

34
00:01:55,947 --> 00:02:00,951
پارکس و جۆنی رێبێکا کار تاکە
ئافرەت بوون لە ئەنجومەنی مۆنتگۆمێری.

35
00:02:00,951 --> 00:02:03,581
کاتی بۆ چاوپێکەوتنەکەیان دەژمارد،

36
00:02:03,581 --> 00:02:06,641
و زوو خۆی لە هەڵبژاردەی
سکرتێری ئەنجومەنەکە دۆزیەوە،

37
00:02:06,641 --> 00:02:09,231
بە فەرمی دەستی بە ژیانە
دووانیە نهێنیەکەی کرد.

38
00:02:09,231 --> 00:02:12,582
لە ڕۆژدا ڕۆزا وەک بەرگدروو کاری دەکرد بۆ
پاڵپشتکردنی دایک و هاسەرەکەی.

39
00:02:12,582 --> 00:02:15,904
لە شەودا توێژینەوە و بەڵگەی لەسەر
لە کەیسەکانی مافی مرۆڤ کۆدەکردەوە،

40
00:02:15,904 --> 00:02:23,909
لە بەگژداچوونە ڕامیارییە ناوخۆییەکان بۆ
ژیاننامە بەرزەکانی کوشتن و تاوانە ڕقیەکان

41
00:02:23,909 --> 00:02:26,219
وەک سکرتێرێک،
وەڵامدانەوە گشتییەکانی ئامادە دەکرد

42
00:02:26,219 --> 00:02:30,919
بە ناوی ئەنجومەنی مۆنتگۆمێری،
دژ بە ڕەقترین بڕیاڕەکان دەجەنگا،

43
00:02:30,919 --> 00:02:36,527
هەڵمەتی بە هەڵە تاوانبارکردن ولەکەدارکردن
دژی ئەمریکیە ئەفریقیەکان بەکارهێنراون

44
00:02:36,527 --> 00:02:40,441
لەپاڵ کارە یاساییەکەی، پارکس ستراتیژ
ناسێکی ناوخۆیی زۆر زیرەك بوو.

45
00:02:40,441 --> 00:02:43,668
وەك ڕاوێژکار بۆ
ئەنجومەنی گروپی گەنجانی NAACP،

46
00:02:43,668 --> 00:02:46,591
یارمەتی خەڵکانی گەنجی داوە تاکو
ڕابەری بەرنامەی جیاکاری بکەن

47
00:02:46,591 --> 00:02:50,401
لەگەڵیدا تۆماری دەنگدەران و
کتێبخانەکانی تایبەت بە سپیەکان.

48
00:02:50,401 --> 00:02:52,711
لەماوەی داپۆشینی NAACP،

49
00:02:52,711 --> 00:02:56,940
پارکس خەباتی بۆ ئاشکراکردنی چالاکیە
نهێنیەکانی مافی مەدەنی دەکرد

50
00:02:56,940 --> 00:02:59,624
لایەنگری مەشقکردنی
یاخیبوونی مەدەنی کرد

51
00:02:59,624 --> 00:03:05,116
و دژی توندوتیژی ڕەگەزی قسەی دەکرد
بە تایبەتی کوشتنی ئێمێت تیڵ.

52
00:03:05,116 --> 00:03:08,982
لەساڵی ١٩٥٥، ڕەتکردنەوەی چوون بۆ دواوەی
پاسە جیاکراوەکە

53
00:03:08,982 --> 00:03:12,503
یارمەتی هەڵگیرسانی جوڵانەوی دانیشتوانە
ڕەسەنەکەیدا کە ئاواتی بۆ دەخواست.

54
00:03:12,503 --> 00:03:15,983
پارکس بەهۆی ناڕەزایەتی وەک ئافرەتێک
دەستگیر کرا و زیندانی کرا

55
00:03:15,983 --> 00:03:18,419
کە لەلایەن چالاکوانە
ناوخۆییەکانەوە سەردانی دەکرا.

56
00:03:18,419 --> 00:03:22,099
بەیەکەوە پلانیان دانا بۆ ماوەی
۲٤ کاتژمێر بایکۆتی پاس بکەن.

57
00:03:22,099 --> 00:03:25,819
بۆ ماوەی سێ سەد و هەشتا 
و یەك ڕۆژ درێژەی کێشا.

58
00:03:25,819 --> 00:03:29,857
یاسا سادەکەی پارك خەباتی مافەکانی
مەدەنی ساوای گۆڕی

59
00:03:29,857 --> 00:03:31,437
بەرەو بزووتنەوەیەکی نیشتمانی.

60
00:03:31,437 --> 00:03:34,987
لە ساڵی١٩٥٦، بایکۆتەکە کۆتایی
پێهات کاتێك دادگای باڵا

61
00:03:34,987 --> 00:03:38,917
بڕیاریدا بە ڕەتکردنەوەی جیاکاری
لە گواستنەوە گشتییەکاندا.

62
00:03:38,917 --> 00:03:42,247
بەڵام ئەو سەرکەوتنە بۆ
بزووتنەوەکە بەهایەکی نایابی هەبوو.

63
00:03:42,247 --> 00:03:45,627
بە درێژایی هەڵمەتەکە ڕۆزا هەڕەشی
کوشتنی دڕندانەی بۆ دەهات،

64
00:03:45,627 --> 00:03:50,185
و نەیدەتوانی کار بدۆزێتەوە لە
مۆنتگۆمێری بەهۆی ناوبانگە ڕامیارییەکەی.

65
00:03:50,185 --> 00:03:54,950
لەساڵی ١٩٥٧، بۆ درێژەدان بە کار کردن
وەکو بەرگدوورێك چوو بۆ دێترۆیت،

66
00:03:54,950 --> 00:03:57,720
تا لەلایەن ئەندامی کۆنگرە
جۆن کۆنێرز دامەزرا

67
00:03:57,720 --> 00:04:00,470
بۆ پاڵپشتی کردنی هەڵمەتە
پەرەسەندووەکانی مافی مەدەنی.

68
00:04:00,470 --> 00:04:03,180
هەموو کاتێك لە شەڕی دژی بە
جیاوازییە ڕەگەزییە بە ئاگابوون،

69
00:04:03,180 --> 00:04:06,420
بۆماوەی٤٠ ساڵی تر پارکس بە چالاکی مایەوە.

70
00:04:06,420 --> 00:04:07,820
چەندین پەرتووکی نووسی،

71
00:04:07,820 --> 00:04:11,310
گەشتی کرد بە ناوچەکەدا بۆ پێدانی
وتار بۆ پشتگیری کردنی چالاکوانەکانی تر،

72
00:04:11,310 --> 00:04:14,920
و پەیمانگایەکی دامەزراند بۆ
پەروەردە کردنی هاوڵاتیە گەنجەکان

73
00:04:14,920 --> 00:04:16,690
بە یادی هاوسەرە خوالێخۆشبووەکەی.

74
00:04:16,690 --> 00:04:20,690
ئەمڕۆ، ڕۆزا پارکس وەکو
شۆرشگێڕێکی ئازا یادی دەکرێتەوە

75
00:04:20,690 --> 00:04:24,080
کە دژی بەهێزترین خەڵک
و سیاسەتەکان جەنگاوە.

76
00:04:24,080 --> 00:04:27,170
هەتا ئێستا بانگهێشت کردنەکەی
بۆ ئەو کارە دەنگدانەوەی هەیە:

77
00:04:27,170 --> 00:04:30,400
"زانینی ئەوەی پێویستە بکرێت
دوور لە ترس دەکرێت."