WEBVTT

00:00:06.630 --> 00:00:11.734
Različiti ekosistemi planete
mogu izgledati kao neraskidivi čvorovi,

00:00:11.734 --> 00:00:15.037
ali oni su zapravo podložni raspadu.

00:00:15.037 --> 00:00:17.034
Džungle mogu postati pustinje,

00:00:17.034 --> 00:00:19.666
a grebeni mogu postati beživotne stene,

00:00:19.666 --> 00:00:23.972
čak i bez kataklizmičkih događaja,
kao što su vulkani i asteroidi.

00:00:23.972 --> 00:00:28.466
Šta čini jedan ekosistem snažnijim,
a drugi slabijim kada se radi o promenama?

00:00:28.466 --> 00:00:32.217
Odgovor na ovo pitanje je, 
u velikoj meri, biološka raznovrsnost.

00:00:32.217 --> 00:00:35.692
Biološka raznovrsnost je izgrađena 
od tri isprepletene komponente:

00:00:35.692 --> 00:00:37.720
ekosistemska raznovrsnost,

00:00:37.720 --> 00:00:39.585
raznovrsnost vrsta

00:00:39.585 --> 00:00:41.696
i genetska raznovrsnost.

00:00:41.696 --> 00:00:44.589
Što je više isprepletenosti
između ove tri karakteristike,

00:00:44.589 --> 00:00:48.321
gušći i elastičniji je i talas.

00:00:48.321 --> 00:00:50.305
Uzmite, na primer, Amazonske kišne šume,

00:00:50.305 --> 00:00:53.292
jedne od najrazličtijih 
bioloških regiona na zemlji

00:00:53.292 --> 00:00:55.289
usled njihovih kompleksnih ekosistema,

00:00:55.289 --> 00:00:57.086
ogromnom broju raličitih vrsta,

00:00:57.086 --> 00:00:59.849
i genetskoj varijaciji unutar tih vrsta.

00:00:59.849 --> 00:01:01.678
Ovde su isprepletane loze lijana,

00:01:01.678 --> 00:01:04.918
koje pužu od dna šume do vrha,

00:01:04.918 --> 00:01:07.047
isprepletane sa vrhovima drveća

00:01:07.047 --> 00:01:11.657
i debelim drvenim korenjem
koje daje potporu drveću.

00:01:11.657 --> 00:01:13.299
Uz pomoć loze,

00:01:13.299 --> 00:01:16.963
drveće daje semena, 
plodove i lišće biljojedima,

00:01:16.963 --> 00:01:19.821
kao što su tapir i aguti,

00:01:19.821 --> 00:01:23.778
koji razbacuju seme po celoj šumi
kako bi ono raslo.

00:01:23.778 --> 00:01:26.207
Ostatke jedu milioni insekata

00:01:26.207 --> 00:01:30.223
koji razlažu i recikliraju hranljive 
sastojke da bi stvorili plodno tlo.

00:01:30.223 --> 00:01:34.910
Kišne šume su ogromni sistemi ispunjeni
manjima sistemima, kao ovaj,

00:01:34.910 --> 00:01:38.188
svaki ispunjen međusobno 
povezanim vrstama.

00:01:38.188 --> 00:01:40.471
Svaka veza pruža stabilnost za sledeću,

00:01:40.471 --> 00:01:43.329
jačajući talas biološke raznovrsnosti.

00:01:43.329 --> 00:01:45.092
Talas je dodatno ojačan

00:01:45.092 --> 00:01:48.976
genetskom raznovrsnošću
unutar pojedinačnih vrsta,

00:01:48.976 --> 00:01:51.484
koja im omogućava 
da se izbore sa promenama.

00:01:51.484 --> 00:01:54.441
Vrste kojima fali genetska raznovrsnost
usled izolacije

00:01:54.441 --> 00:01:56.182
ili malog broja jedinki,

00:01:56.182 --> 00:01:58.491
dosta su ranjivije na fluktuaciju

00:01:58.491 --> 00:02:03.042
prouzrokovanu klimatskim promenama
ili raspadanjem staništa.

00:02:03.042 --> 00:02:06.713
Kada god jedna vrsta izumre
usled oslabljenog genskog fonda,

00:02:06.713 --> 00:02:10.945
čvor se rasplete i deo mreže se raspadne.

00:02:10.945 --> 00:02:14.511
Dakle, šta bi se desilo kada bismo
uklonili jednu vrstu iz kišnih šuma?

00:02:14.511 --> 00:02:16.945
Da li bi se sistem raspao?

00:02:16.945 --> 00:02:18.388
Verovatno ne.

00:02:18.388 --> 00:02:19.610
Obim vrsta,

00:02:19.610 --> 00:02:21.062
njihova genetska raznovrsnost,

00:02:21.062 --> 00:02:23.249
i složenost ekosistema

00:02:23.249 --> 00:02:26.135
od takve bogate biološke raznovrsnosti
u ovim kišnim šumama

00:02:26.135 --> 00:02:30.802
da nestanak jedne vrste u talasu
neće prozrokovati raspad sistema.

00:02:30.802 --> 00:02:34.457
Šuma može ostati čvrsta i
oporaviti se od promene.

00:02:34.457 --> 00:02:36.509
Ali to nije tačno u svakom slučaju.

00:02:36.509 --> 00:02:40.271
U nekim okruženjima, 
oduzimanje jedne bitne komponente

00:02:40.271 --> 00:02:42.747
može ugroziti ceo sistem.

00:02:42.747 --> 00:02:44.963
Uzmimo za primer koralne grebene.

00:02:44.963 --> 00:02:48.215
Mnogi organizmi na grebenima
su zavisni od korala.

00:02:48.215 --> 00:02:51.801
Oni omogućavaju ključna skrovišta 
i mesta za oplodnju

00:02:51.801 --> 00:02:56.397
za hiljade vrsta riba, ljuskara
i mekušaca.

00:02:56.397 --> 00:03:01.186
Korali takođe stvaraju nezavisne veze
sa gljivama i bakterijama.

00:03:01.186 --> 00:03:02.987
Sam koral je razboj

00:03:02.987 --> 00:03:07.261
koji omogućava da se igradi
isprepletana mreža biološke raznovrsnosti.

00:03:07.261 --> 00:03:09.624
To čini koral ključnim organizmom,

00:03:09.624 --> 00:03:12.974
od kojeg zavisi opstanak mnogih vrsta.

00:03:12.974 --> 00:03:15.670
Dakle, šta se dešava kada
destruktivne ribarske navike,

00:03:15.670 --> 00:03:18.237
zagađenje i okeanska acidifikacija

00:03:18.237 --> 00:03:21.775
oslabe korale, ili ih čak ubiju?

00:03:21.775 --> 00:03:23.695
Upravo ono što mislite.

00:03:23.695 --> 00:03:28.478
Gubitak ovog ključnog elementa
ostavlja zavisne od korala napuštenima,

00:03:28.478 --> 00:03:31.241
preteći celoj mreži grebena.

00:03:31.241 --> 00:03:34.232
Ekosistem, vrste
i genestka raznovrsnost

00:03:34.232 --> 00:03:37.991
zajedno grade složen isprepletan talas
biološke raznovrsnosti

00:03:37.991 --> 00:03:41.593
koji je vitalan za preživljavanje
organizama na zemlji.

00:03:41.593 --> 00:03:44.711
I ljudi su utkani u ovu
biološku raznovrsnost.

00:03:44.711 --> 00:03:46.983
Kada je samo par delova izgubljeno,

00:03:46.983 --> 00:03:49.394
naša dobrobit je ugrožena.

00:03:49.394 --> 00:03:52.796
Isecimo previše veza
i rizikujemo da raspletemo sve.

00:03:52.796 --> 00:03:55.365
Ne možemo predvideti šta nosi sutra,

00:03:55.365 --> 00:03:58.301
ali biološka raznovrsnost
nas može osigurati,

00:03:58.301 --> 00:04:02.597
i osigurati zemaljsku mrežu
koja će štititi naš opstanak.