1
00:00:06,630 --> 00:00:11,734
Dobrze prosperujące ziemskie ekosystemy
mogą wydawać się trwałymi elementami

2
00:00:11,734 --> 00:00:15,037
ale w rzeczywistości
są one podatne na upadek.

3
00:00:15,037 --> 00:00:17,034
Dżungle mogą stać się pustyniami,

4
00:00:17,034 --> 00:00:19,666
a rafy skałami bez życia,

5
00:00:19,666 --> 00:00:23,972
nawet bez kataklizmów,
takich jak wulkany czy asteroidy.

6
00:00:23,972 --> 00:00:28,466
Co czyni jeden ekosystem silnym,
a drugi słabym w obliczu zmian?

7
00:00:28,466 --> 00:00:32,217
Odpowiedzią jest
w dużym stopniu bioróżnorodność.

8
00:00:32,217 --> 00:00:35,692
Na bioróżnorodność skłądają się 
trzy przeplatające się cechy:

9
00:00:35,692 --> 00:00:37,720
różnorodność ekosystemowa,

10
00:00:37,720 --> 00:00:39,585
różnorodność gatunkowa

11
00:00:39,585 --> 00:00:41,696
i różnorodność genetyczna.

12
00:00:41,696 --> 00:00:44,589
Im bardziej się przeplatają,

13
00:00:44,589 --> 00:00:48,321
tym gęstszy i odporniejszy jest splot.

14
00:00:48,321 --> 00:00:50,305
Na przykład puszcza amazońska,

15
00:00:50,305 --> 00:00:53,292
jeden z najbardziej
bioróżnorodnych regionów na Ziemi

16
00:00:53,292 --> 00:00:55,289
z powodu swoich złożonych ekosystemów,

17
00:00:55,289 --> 00:00:57,086
mieszanki gatunków

18
00:00:57,086 --> 00:00:59,849
i różnorodności genetycznej 
w obrębie tych gatunków.

19
00:00:59,849 --> 00:01:01,678
To są splątane plącza liany,

20
00:01:01,678 --> 00:01:04,918
które pną się
od leśnego podłoża do korony drzew,

21
00:01:04,918 --> 00:01:07,047
przeplatając się z wierzchołkami drzew

22
00:01:07,047 --> 00:01:11,657
i zapuszczając grube łodygi,
podtrzymujące te górujące drzewa.

23
00:01:11,657 --> 00:01:13,299
Wzmocnione przez liany,

24
00:01:13,299 --> 00:01:16,963
drzewa dostarczają nasiona,
owoce i liście roślinożercom,

25
00:01:16,963 --> 00:01:19,821
takim jak tapir czy agouti,

26
00:01:19,821 --> 00:01:23,778
które roznoszą ich nasiona po lesie,
dzięki czemu mogą rosnąć.

27
00:01:23,778 --> 00:01:26,207
Resztki są jedzone przez miliony insektów,

28
00:01:26,207 --> 00:01:30,223
które rozkładając i przetwarzając 
składniki odżywcze, tworzą żyzne gleby.

29
00:01:30,223 --> 00:01:34,910
Las deszczowy jest ogromnym systemem 
złożonym z mniejszych systemów, jak ten,

30
00:01:34,910 --> 00:01:38,188
a każdy z nich jest wypełniony
powiązanymi ze sobą gatunkami.

31
00:01:38,188 --> 00:01:40,471
Każde ogniwo
zapewnia stabilność następnemu.

32
00:01:40,471 --> 00:01:43,329
wzmacniając splot bioróżnorodności.

33
00:01:43,329 --> 00:01:45,092
Splot wzmacnia się jeszcze bardziej

34
00:01:45,092 --> 00:01:48,976
poprzez różnorodność genetyczną
w obrębie poszczególnych gatunków,

35
00:01:48,976 --> 00:01:51,484
dzięki której radzą sobie ze zmianami.

36
00:01:51,484 --> 00:01:54,531
Gatunki, którym z powodu
izolacji lub nielicznej poplulacji

37
00:01:54,531 --> 00:01:56,181
brakuje różnorodności genetycznej,

38
00:01:56,181 --> 00:01:58,491
są bardziej wrażliwe na wahania

39
00:01:58,491 --> 00:02:03,042
spowodowane przez zmiany klimatyczne,
choroby lub fragmentację siedlisk.

40
00:02:03,042 --> 00:02:06,713
Kiedy jakiś gatunek znika 
z powodu osłabionej puli genetycznej,

41
00:02:06,713 --> 00:02:10,945
węzeł się rozplątuje
i części sieci się rozpadają.

42
00:02:10,945 --> 00:02:14,511
Co by się stało,
gdyby usunąć jeden gatunek z ekosystemu?

43
00:02:14,511 --> 00:02:16,945
Czy system by się rozpadł?

44
00:02:16,945 --> 00:02:18,388
Raczej nie.

45
00:02:18,388 --> 00:02:21,060
Liczba gatunków,
ich różnorodność genetyczna

46
00:02:21,062 --> 00:02:23,249
i złożoność ekosystemów

47
00:02:23,249 --> 00:02:26,135
tworzą tak bogatą
bioróżnorodność w tym lesie,

48
00:02:26,135 --> 00:02:30,802
że luka w splocie
nie spowoduje rozplątania.

49
00:02:30,802 --> 00:02:34,457
Las pozostaje odporny 
i może otrząsnąć się po zmianach.

50
00:02:34,457 --> 00:02:36,509
Nie działa to jednak w każdym przypadku.

51
00:02:36,509 --> 00:02:40,271
W niektórych środowiskach
usunięcie jedego z ważnych komponentów

52
00:02:40,271 --> 00:02:42,747
może zachwiać cały system.

53
00:02:42,747 --> 00:02:44,963
Na przykład rafy koralowe.

54
00:02:44,963 --> 00:02:48,215
Wiele organizmów rafy
zależy od koralowców.

55
00:02:48,215 --> 00:02:51,801
Zapewniają one mikrosiedlska,
schronienie i miejsce do rozrodu

56
00:02:51,801 --> 00:02:56,397
dla tysięcy gatunków ryb, 
skorupiaków i mięczaków.

57
00:02:56,397 --> 00:03:01,186
Koralowce tworzą też współzależne relacje
z grzybami i bakteriami.

58
00:03:01,186 --> 00:03:02,987
Koralowiec jest krosnem,

59
00:03:02,987 --> 00:03:07,041
które pozwala upleść
zaplątane sieci bioróżnorodności.

60
00:03:07,041 --> 00:03:09,764
To sprawia, że koralowce
są kluczowymi organizmami,

61
00:03:09,764 --> 00:03:12,974
od których zależy
przeżycie wielu innych organizmów.

62
00:03:12,974 --> 00:03:15,670
Co się stanie, 
gdy niszczące praktyki połowowe,

63
00:03:15,670 --> 00:03:18,237
zanieczyszczenia i zakwaszenia oceanów

64
00:03:18,237 --> 00:03:21,775
osłabią, a nawet zabijają je wszystkie?

65
00:03:21,775 --> 00:03:23,695
Dokładnie to, o czym myślisz.

66
00:03:23,695 --> 00:03:28,478
Utrata tych kluczowych gatunków 
naraża uzależnione gatunki na wymarcie,

67
00:03:28,478 --> 00:03:31,241
zagrażając całej strukturze rafy.

68
00:03:31,241 --> 00:03:34,232
Ekosystemy, gatunki
i różnorodność genetyczna

69
00:03:34,232 --> 00:03:37,991
tworzą razem
skomplikowany splot bioróżnorodności,

70
00:03:37,991 --> 00:03:41,593
który jest niezbędny 
dla przetrwania organizmów na Ziemi.

71
00:03:41,593 --> 00:03:44,711
My, ludzie, też jesteśmy
wpleceni w bioróżnorodność.

72
00:03:44,711 --> 00:03:49,393
Wystarczy, że zaniknie kilka nici,
a już będzie zagrożony nasz dobrobyt.

73
00:03:49,394 --> 00:03:52,796
Usunięcie zbyt wielu połączeń
grozi rozplątaniem wszystkiego.

74
00:03:52,796 --> 00:03:55,365
Przyszłość jest nieprzewidywalna,

75
00:03:55,365 --> 00:03:58,301
ale bioróżnorodność
daje nam polisę ubezpieczeniową,

76
00:03:58,301 --> 00:04:02,597
zabezpieczenie naszego przetrwania.