WEBVTT

00:00:00.077 --> 00:00:02.637
Son zamanlarda kızamık hakkında çok konuşuluyor.

00:00:02.885 --> 00:00:07.040
Kızamık tam olarak ne yapar ? ...ve buna karşı aşı yaptırmalı mısınız ?

00:00:07.040 --> 00:00:08.838
Yoksa bu sadece bir histeri mi ?

00:00:15.797 --> 00:00:17.556
Kızamık bir virüstür.

00:00:17.556 --> 00:00:19.515
Biraz protein, RNA,

00:00:19.515 --> 00:00:21.660
...ve çoğalmak için biraz daha protein

00:00:22.030 --> 00:00:25.719
Ama kendi kendine çoğalamaz; bir "konak hücre"ye ihtiyacı vardır.

00:00:26.019 --> 00:00:29.788
Kızamığı anlamak için, önce bağışıklık sistemini anlamalıyız.

00:00:30.018 --> 00:00:31.353
Muhtemelen yardımcı olmak için...

00:00:31.353 --> 00:00:33.427
oluşturmuş olduğumuz bu şemayı gördünüz.

00:00:33.837 --> 00:00:37.980
Şimdi, gelin bunun kızamıkla ilgili olan kısımlarına odaklanalım.

00:00:38.350 --> 00:00:41.904
Kızamık virüsü insana burun, göz ve ağız yoluyla girer.

00:00:42.184 --> 00:00:44.328
Kızamık ilk olarak akciğere bulaşır...

00:00:44.808 --> 00:00:48.511
ve vücudun ilk koruma hattı olan ve akciğeri koruyan makrofaj ve diğer koruyucu hücrelere...

00:00:48.511 --> 00:00:52.833
enfeksiyon bulaştırma konusunda çok iyilerdir.

00:00:52.972 --> 00:00:54.896
Bir hücreye girerler ve kontrolü ele alırlar.

00:00:55.346 --> 00:00:57.255
Virüs hücreyi yeniden programlar ve,

00:00:57.255 --> 00:01:00.637
onu tehlikeli bir virüs üretim merkezine çevirir.

00:01:00.979 --> 00:01:03.134
Bir hücre virüsle dolduktan sonra,

00:01:03.134 --> 00:01:06.843
"sakat" hücreyi bırakıp aynı işlemi tekrarlarlar.

00:01:07.213 --> 00:01:10.930
Fakat bağışıklık sisteminin de bunlara karşı güçlü silahları vardır.

00:01:10.930 --> 00:01:12.356
Doğal Öldürücü(Katil) Hücreler.

00:01:12.696 --> 00:01:17.056
Bu hücreler vücutta devriye gezer ve diğer hücreleri kontrol ederler.

00:01:17.326 --> 00:01:21.370
Eğer "bozulmuş" bir hücre bulurlarsa, ona intihar emri verirler.

00:01:21.730 --> 00:01:24.772
Bu ilk 10 gün çok etkilidir. O kadar ki...

00:01:24.772 --> 00:01:27.709
kızamık olduğunuzu anlamazsınız.

00:01:28.079 --> 00:01:31.644
İşte kızamıklar bu yüzden bu kadar güçlüler.

00:01:31.984 --> 00:01:33.824
...bir süre savaş ve ölümden sonra,

00:01:33.824 --> 00:01:36.606
...makrofajlar bağışıklık sisteminin beynine uyarı gönderir.

00:01:36.606 --> 00:01:37.818
Dendritik Hücrelere.

00:01:38.068 --> 00:01:41.698
Dendritik hücrelerin görevi davetsiz misafirlerin bir örneğini almak...

00:01:41.698 --> 00:01:42.950
Lenf düğümlerine gitmek,

00:01:42.950 --> 00:01:44.903
ve virüsleri takım olarak...

00:01:44.903 --> 00:01:48.084
hızlıca yok edebilen ağır silahları aktive etmek.

00:01:48.604 --> 00:01:52.120
Fakat kızamık virüsleri de korkunç bir taktik kullanır.

00:01:52.410 --> 00:01:54.050
Dendritik hücrelere bulaşır ve...

00:01:54.050 --> 00:01:57.791
onları bir Truva Atı gibi vücudun derinliklerine gitmek için kullanır.

00:01:58.161 --> 00:02:00.834
Bu hücre diğer bağışıklık hücrelerini uyarmak için...

00:02:00.834 --> 00:02:02.479
lenf düğümlerine gider.

00:02:02.719 --> 00:02:03.784
Oraya ulaştığında...

00:02:03.784 --> 00:02:07.482
virüs T ve B-lenfositleri arasında yayılır,

00:02:07.482 --> 00:02:08.820
ve onlara da bulaşır.

00:02:08.960 --> 00:02:12.103
Kendisine saldırmak için evrildiği tüm canlılara saldırır.

00:02:12.403 --> 00:02:14.224
Şimdi, her şey çok çabuk oldu.

00:02:14.354 --> 00:02:16.704
Lenf sistemi virüsü tüm vücuda yaydı,

00:02:16.704 --> 00:02:18.292
ve sonunda kana karışarak,

00:02:18.292 --> 00:02:19.880
diğer hücrelere bulaşıyor.

00:02:19.880 --> 00:02:21.469
Kızamık böbrek, bağırsak,

00:02:21.469 --> 00:02:25.043
karaciğer ve en önemlisi, akciğere de bulaşıyor.

00:02:25.043 --> 00:02:26.297
Belirtileri ateş,

00:02:26.297 --> 00:02:30.356
...baş ağrısı, hastalık, bronşit ve tabi ki kaşıntı.

00:02:30.356 --> 00:02:33.209
Akciğerlerde, bağışıklık sistemi iyi iş yapıyordu.

00:02:33.209 --> 00:02:35.955
Ama şimdi, milyonlarca virüs tekrar saldırıyor,

00:02:35.955 --> 00:02:39.066
sayısız hücreyi öldürüyor, ve koruma sistemlerini silip yok ediyor.

00:02:39.486 --> 00:02:43.044
Bu aşamada, öksürüğünüzle milyonlarca virüsü etrafa yayıyorsunuz.

00:02:43.634 --> 00:02:45.976
Kızamık bu aşamada çok bulaşıcı.

00:02:45.976 --> 00:02:48.180
Eğer aşı olmamış biriyle buluşursanız,

00:02:48.180 --> 00:02:51.349
%90 ona da virüsü bulaştırırsınız.

00:02:51.739 --> 00:02:55.426
Akciğerde koruyucu bir ordu olmadan, diğer bakteri veya virüsler

00:02:55.426 --> 00:02:59.198
artık içeri girebilir, ve bir çok...

00:02:59.198 --> 00:03:02.093
paralel enfeksiyona sebep olabilir. Örneğin kızamıktan ölmenin

00:03:02.093 --> 00:03:04.254
en bilinen yolu olan "zaatüre".

00:03:04.714 --> 00:03:07.648
Bağışıklık sisteminiz artık ciddi biçimde yaralanmış.

00:03:07.648 --> 00:03:10.827
Çeşitli koruma sistemleri hasar görmüş.

00:03:10.827 --> 00:03:14.956
Virüs her yere yayılıyor, derinize bulaşıyor.

00:03:15.346 --> 00:03:18.105
Artık belirtiler rahatça görülebilir.

00:03:18.375 --> 00:03:20.845
Ve bazı vâkalarda, kızamık virüsü

00:03:20.845 --> 00:03:23.710
beyine ulaşıyor ve "beyin enfeksiyonu"na sebep oluyor.

00:03:24.020 --> 00:03:28.004
Bu durumlarda, ölme ihtimali %20 ile %40 arasındadır,

00:03:28.004 --> 00:03:30.097
veya uzun vadeli bir hasar olabilir.

00:03:30.417 --> 00:03:32.991
Fakat bu durumda, vücudunuz pes etmekten çok uzaktadır.

00:03:32.991 --> 00:03:34.963
Şiddetle saldırıya devam eder.

00:03:35.373 --> 00:03:38.625
Bazı dendritik hücreler diğer anti-virüs hücrelerini...

00:03:38.625 --> 00:03:40.689
aktive edebilecek kadar uzun yaşıyor.

00:03:41.045 --> 00:03:45.148
Lenf düğümlerindeki plazma hücreleri miyarlarca antikor üretiyor,

00:03:45.148 --> 00:03:47.653
veya yok edilmesi gereken hücreleri belirleyen ve virüsleri küme yapan...

00:03:47.653 --> 00:03:50.653
minik proteinleri.

00:03:50.653 --> 00:03:54.461
Öldürücü T-hücreleri vücudu kaplıyor ve zarar-görmüş hücreleri yok ediyor.

00:03:54.721 --> 00:03:57.157
2 veya 3 hafta sonra, vücut...

00:03:57.157 --> 00:03:59.609
üstün geliyor ve virüs yok ediliyor.

00:03:59.609 --> 00:04:01.942
Ama bağışıklık sistemi ciddi biçimde zayıfladı,

00:04:01.942 --> 00:04:04.432
ve düzelmesi haftalar veya aylar alabilir.

00:04:04.432 --> 00:04:07.143
Vücut diğer tehditlere artık açık.

00:04:07.543 --> 00:04:10.588
Ama artık bağışıklığınız var.

00:04:10.588 --> 00:04:13.290
Bağışıklık sistemi virüsü sonsuza dek hatırlıyor.

00:04:13.892 --> 00:04:15.295
Kızamık şaka değildir.

00:04:15.515 --> 00:04:19.435
Her ne kadar insanların %84 'ü aşılanmış olsa da.

00:04:19.435 --> 00:04:23.959
2014 'te, kızamık yüzünden 112.000 insan öldü.

00:04:24.209 --> 00:04:26.047
Bazı insanlar aşı olamıyor.

00:04:26.047 --> 00:04:29.844
Henüz genç olma, kemoterapi, HIV,

00:04:29.844 --> 00:04:31.822
kimileri ise aşıya alerjik.

00:04:32.209 --> 00:04:34.967
Onlar için bu tehtidin durması, bize bağlı.

00:04:35.497 --> 00:04:38.846
Kızamık aşısı güvenli, ucuz ve geçerli.

00:04:39.086 --> 00:04:41.488
Hem, kızamık olmanızın size bir faydası yok.

00:04:41.488 --> 00:04:45.303
Bağışıklık sisteminizi güçlenmiyor veya daha doğal bir yol da değil.

00:04:45.593 --> 00:04:48.978
Aşı yaptırmayan çoğu insan, muhtemelen çocuğu için en iyisini düşünüyordur.

00:04:48.978 --> 00:04:49.970
ki bu onurlu bir şey.

00:04:49.970 --> 00:04:51.160
Ama şunu kendinize sorun.

00:04:51.160 --> 00:04:54.231
"Kızamık aşısı olmayarak hem kendi çocuğumu...

00:04:54.231 --> 00:04:55.930
...hem de başkasınınkini riske mi atıyorum?"

00:04:56.380 --> 00:04:59.624
Üzücü cevap, evet öyle.

00:04:59.794 --> 00:05:01.761
Kimseyi suçlamamalıyız.

00:05:01.761 --> 00:05:04.391
Hep birlikte bu virüsün soyunu kurutalım.

00:05:04.391 --> 00:05:07.173
Birlikte, bu korkunç canavarlardan kurtulup,

00:05:07.173 --> 00:05:10.220
onları tarih kitaplarında bırakabiliriz.

00:05:10.365 --> 00:05:14.945
[ Altyazı: baristunahan ]