1
00:00:00,077 --> 00:00:02,637
Son zamanlarda kızamık hakkında çok konuşuluyor.

2
00:00:02,885 --> 00:00:07,040
Kızamık tam olarak ne yapar ? ...ve buna karşı aşı yaptırmalı mısınız ?

3
00:00:07,040 --> 00:00:08,838
Yoksa bu sadece bir histeri mi ?

4
00:00:15,797 --> 00:00:17,556
Kızamık bir virüstür.

5
00:00:17,556 --> 00:00:19,515
Biraz protein, RNA,

6
00:00:19,515 --> 00:00:21,660
...ve çoğalmak için biraz daha protein

7
00:00:22,030 --> 00:00:25,719
Ama kendi kendine çoğalamaz; bir "konak hücre"ye ihtiyacı vardır.

8
00:00:26,019 --> 00:00:29,788
Kızamığı anlamak için, önce bağışıklık sistemini anlamalıyız.

9
00:00:30,018 --> 00:00:31,353
Muhtemelen yardımcı olmak için...

10
00:00:31,353 --> 00:00:33,427
oluşturmuş olduğumuz bu şemayı gördünüz.

11
00:00:33,837 --> 00:00:37,980
Şimdi, gelin bunun kızamıkla ilgili olan kısımlarına odaklanalım.

12
00:00:38,350 --> 00:00:41,904
Kızamık virüsü insana burun, göz ve ağız yoluyla girer.

13
00:00:42,184 --> 00:00:44,328
Kızamık ilk olarak akciğere bulaşır...

14
00:00:44,808 --> 00:00:48,511
ve vücudun ilk koruma hattı olan ve akciğeri koruyan makrofaj ve diğer koruyucu hücrelere...

15
00:00:48,511 --> 00:00:52,833
enfeksiyon bulaştırma konusunda çok iyilerdir.

16
00:00:52,972 --> 00:00:54,896
Bir hücreye girerler ve kontrolü ele alırlar.

17
00:00:55,346 --> 00:00:57,255
Virüs hücreyi yeniden programlar ve,

18
00:00:57,255 --> 00:01:00,637
onu tehlikeli bir virüs üretim merkezine çevirir.

19
00:01:00,979 --> 00:01:03,134
Bir hücre virüsle dolduktan sonra,

20
00:01:03,134 --> 00:01:06,843
"sakat" hücreyi bırakıp aynı işlemi tekrarlarlar.

21
00:01:07,213 --> 00:01:10,930
Fakat bağışıklık sisteminin de bunlara karşı güçlü silahları vardır.

22
00:01:10,930 --> 00:01:12,356
Doğal Öldürücü(Katil) Hücreler.

23
00:01:12,696 --> 00:01:17,056
Bu hücreler vücutta devriye gezer ve diğer hücreleri kontrol ederler.

24
00:01:17,326 --> 00:01:21,370
Eğer "bozulmuş" bir hücre bulurlarsa, ona intihar emri verirler.

25
00:01:21,730 --> 00:01:24,772
Bu ilk 10 gün çok etkilidir. O kadar ki...

26
00:01:24,772 --> 00:01:27,709
kızamık olduğunuzu anlamazsınız.

27
00:01:28,079 --> 00:01:31,644
İşte kızamıklar bu yüzden bu kadar güçlüler.

28
00:01:31,984 --> 00:01:33,824
...bir süre savaş ve ölümden sonra,

29
00:01:33,824 --> 00:01:36,606
...makrofajlar bağışıklık sisteminin beynine uyarı gönderir.

30
00:01:36,606 --> 00:01:37,818
Dendritik Hücrelere.

31
00:01:38,068 --> 00:01:41,698
Dendritik hücrelerin görevi davetsiz misafirlerin bir örneğini almak...

32
00:01:41,698 --> 00:01:42,950
Lenf düğümlerine gitmek,

33
00:01:42,950 --> 00:01:44,903
ve virüsleri takım olarak...

34
00:01:44,903 --> 00:01:48,084
hızlıca yok edebilen ağır silahları aktive etmek.

35
00:01:48,604 --> 00:01:52,120
Fakat kızamık virüsleri de korkunç bir taktik kullanır.

36
00:01:52,410 --> 00:01:54,050
Dendritik hücrelere bulaşır ve...

37
00:01:54,050 --> 00:01:57,791
onları bir Truva Atı gibi vücudun derinliklerine gitmek için kullanır.

38
00:01:58,161 --> 00:02:00,834
Bu hücre diğer bağışıklık hücrelerini uyarmak için...

39
00:02:00,834 --> 00:02:02,479
lenf düğümlerine gider.

40
00:02:02,719 --> 00:02:03,784
Oraya ulaştığında...

41
00:02:03,784 --> 00:02:07,482
virüs T ve B-lenfositleri arasında yayılır,

42
00:02:07,482 --> 00:02:08,820
ve onlara da bulaşır.

43
00:02:08,960 --> 00:02:12,103
Kendisine saldırmak için evrildiği tüm canlılara saldırır.

44
00:02:12,403 --> 00:02:14,224
Şimdi, her şey çok çabuk oldu.

45
00:02:14,354 --> 00:02:16,704
Lenf sistemi virüsü tüm vücuda yaydı,

46
00:02:16,704 --> 00:02:18,292
ve sonunda kana karışarak,

47
00:02:18,292 --> 00:02:19,880
diğer hücrelere bulaşıyor.

48
00:02:19,880 --> 00:02:21,469
Kızamık böbrek, bağırsak,

49
00:02:21,469 --> 00:02:25,043
karaciğer ve en önemlisi, akciğere de bulaşıyor.

50
00:02:25,043 --> 00:02:26,297
Belirtileri ateş,

51
00:02:26,297 --> 00:02:30,356
...baş ağrısı, hastalık, bronşit ve tabi ki kaşıntı.

52
00:02:30,356 --> 00:02:33,209
Akciğerlerde, bağışıklık sistemi iyi iş yapıyordu.

53
00:02:33,209 --> 00:02:35,955
Ama şimdi, milyonlarca virüs tekrar saldırıyor,

54
00:02:35,955 --> 00:02:39,066
sayısız hücreyi öldürüyor, ve koruma sistemlerini silip yok ediyor.

55
00:02:39,486 --> 00:02:43,044
Bu aşamada, öksürüğünüzle milyonlarca virüsü etrafa yayıyorsunuz.

56
00:02:43,634 --> 00:02:45,976
Kızamık bu aşamada çok bulaşıcı.

57
00:02:45,976 --> 00:02:48,180
Eğer aşı olmamış biriyle buluşursanız,

58
00:02:48,180 --> 00:02:51,349
%90 ona da virüsü bulaştırırsınız.

59
00:02:51,739 --> 00:02:55,426
Akciğerde koruyucu bir ordu olmadan, diğer bakteri veya virüsler

60
00:02:55,426 --> 00:02:59,198
artık içeri girebilir, ve bir çok...

61
00:02:59,198 --> 00:03:02,093
paralel enfeksiyona sebep olabilir. Örneğin kızamıktan ölmenin

62
00:03:02,093 --> 00:03:04,254
en bilinen yolu olan "zaatüre".

63
00:03:04,714 --> 00:03:07,648
Bağışıklık sisteminiz artık ciddi biçimde yaralanmış.

64
00:03:07,648 --> 00:03:10,827
Çeşitli koruma sistemleri hasar görmüş.

65
00:03:10,827 --> 00:03:14,956
Virüs her yere yayılıyor, derinize bulaşıyor.

66
00:03:15,346 --> 00:03:18,105
Artık belirtiler rahatça görülebilir.

67
00:03:18,375 --> 00:03:20,845
Ve bazı vâkalarda, kızamık virüsü

68
00:03:20,845 --> 00:03:23,710
beyine ulaşıyor ve "beyin enfeksiyonu"na sebep oluyor.

69
00:03:24,020 --> 00:03:28,004
Bu durumlarda, ölme ihtimali %20 ile %40 arasındadır,

70
00:03:28,004 --> 00:03:30,097
veya uzun vadeli bir hasar olabilir.

71
00:03:30,417 --> 00:03:32,991
Fakat bu durumda, vücudunuz pes etmekten çok uzaktadır.

72
00:03:32,991 --> 00:03:34,963
Şiddetle saldırıya devam eder.

73
00:03:35,373 --> 00:03:38,625
Bazı dendritik hücreler diğer anti-virüs hücrelerini...

74
00:03:38,625 --> 00:03:40,689
aktive edebilecek kadar uzun yaşıyor.

75
00:03:41,045 --> 00:03:45,148
Lenf düğümlerindeki plazma hücreleri miyarlarca antikor üretiyor,

76
00:03:45,148 --> 00:03:47,653
veya yok edilmesi gereken hücreleri belirleyen ve virüsleri küme yapan...

77
00:03:47,653 --> 00:03:50,653
minik proteinleri.

78
00:03:50,653 --> 00:03:54,461
Öldürücü T-hücreleri vücudu kaplıyor ve zarar-görmüş hücreleri yok ediyor.

79
00:03:54,721 --> 00:03:57,157
2 veya 3 hafta sonra, vücut...

80
00:03:57,157 --> 00:03:59,609
üstün geliyor ve virüs yok ediliyor.

81
00:03:59,609 --> 00:04:01,942
Ama bağışıklık sistemi ciddi biçimde zayıfladı,

82
00:04:01,942 --> 00:04:04,432
ve düzelmesi haftalar veya aylar alabilir.

83
00:04:04,432 --> 00:04:07,143
Vücut diğer tehditlere artık açık.

84
00:04:07,543 --> 00:04:10,588
Ama artık bağışıklığınız var.

85
00:04:10,588 --> 00:04:13,290
Bağışıklık sistemi virüsü sonsuza dek hatırlıyor.

86
00:04:13,892 --> 00:04:15,295
Kızamık şaka değildir.

87
00:04:15,515 --> 00:04:19,435
Her ne kadar insanların %84 'ü aşılanmış olsa da.

88
00:04:19,435 --> 00:04:23,959
2014 'te, kızamık yüzünden 112.000 insan öldü.

89
00:04:24,209 --> 00:04:26,047
Bazı insanlar aşı olamıyor.

90
00:04:26,047 --> 00:04:29,844
Henüz genç olma, kemoterapi, HIV,

91
00:04:29,844 --> 00:04:31,822
kimileri ise aşıya alerjik.

92
00:04:32,209 --> 00:04:34,967
Onlar için bu tehtidin durması, bize bağlı.

93
00:04:35,497 --> 00:04:38,846
Kızamık aşısı güvenli, ucuz ve geçerli.

94
00:04:39,086 --> 00:04:41,488
Hem, kızamık olmanızın size bir faydası yok.

95
00:04:41,488 --> 00:04:45,303
Bağışıklık sisteminizi güçlenmiyor veya daha doğal bir yol da değil.

96
00:04:45,593 --> 00:04:48,978
Aşı yaptırmayan çoğu insan, muhtemelen çocuğu için en iyisini düşünüyordur.

97
00:04:48,978 --> 00:04:49,970
ki bu onurlu bir şey.

98
00:04:49,970 --> 00:04:51,160
Ama şunu kendinize sorun.

99
00:04:51,160 --> 00:04:54,231
"Kızamık aşısı olmayarak hem kendi çocuğumu...

100
00:04:54,231 --> 00:04:55,930
...hem de başkasınınkini riske mi atıyorum?"

101
00:04:56,380 --> 00:04:59,624
Üzücü cevap, evet öyle.

102
00:04:59,794 --> 00:05:01,761
Kimseyi suçlamamalıyız.

103
00:05:01,761 --> 00:05:04,391
Hep birlikte bu virüsün soyunu kurutalım.

104
00:05:04,391 --> 00:05:07,173
Birlikte, bu korkunç canavarlardan kurtulup,

105
00:05:07,173 --> 00:05:10,220
onları tarih kitaplarında bırakabiliriz.

106
00:05:10,365 --> 00:05:14,945
[ Altyazı: baristunahan ]