WEBVTT

00:00:07.054 --> 00:00:10.208
İbuprofen gibi bir ağrı kesici
içtikten sonra ne olduğunu

00:00:10.208 --> 00:00:11.964
hiç merak ettiniz mi?

00:00:11.964 --> 00:00:14.972
Boğazınızdan kayıp giden
bir ilaç baş ağrınızı, bel ağrınızı

00:00:14.972 --> 00:00:16.054
veya bilek burkulması

00:00:16.054 --> 00:00:17.784
ağrınızı geçirebilir.

00:00:17.784 --> 00:00:20.743
Fakat ilaç, gitmesi
gereken yere nasıl gidiyor?

00:00:20.743 --> 00:00:24.715
Cevabı şu; kan dolaşımınızda
otostop çeker, görevini yapmak için

00:00:24.715 --> 00:00:27.445
vücudunuzda bir yarışa
çıkar ve bunu, yabancı maddeleri

00:00:27.445 --> 00:00:31.145
etkisiz hâle getirmek ve defetmek
için tasarlanmış organ ve moleküllere

00:00:31.145 --> 00:00:33.866
yakalanmadan önce yapar.

00:00:33.866 --> 00:00:36.605
Bu süreç, sindirim sisteminizde başlar.

00:00:37.025 --> 00:00:40.845
Diyelim ki, ağrıyan bileğiniz
için bir ibuprofen ilacı içtiniz.

00:00:40.845 --> 00:00:44.125
Tablet, dakikalar içerisinde
midenizin asitli sıvısı içerisinde

00:00:44.125 --> 00:00:45.426
ayrışmaya başlar.

00:00:45.676 --> 00:00:48.552
Ayrışan ibuprofen ince
bağırsağa doğru yola çıkar

00:00:48.552 --> 00:00:52.706
ve sonra bağırsak duvarından,
bir kan damarları ağına geçer.

00:00:53.036 --> 00:00:56.005
Bu kan damarları, kanı ve içerisindeki

00:00:56.005 --> 00:00:59.775
her şeyi karaciğere taşıyan
bir damarın içinde beslenirler.

00:00:59.775 --> 00:01:02.426
Sonraki adım, karaciğere ulaşmak.

00:01:02.426 --> 00:01:07.775
İçerisindeki kan ve ilaç molekülleri
karaciğer kan damarlarında dolaştıkça,

00:01:07.775 --> 00:01:11.195
enzimler de ibuprofen moleküllerini
etkisiz hâle getirmek için

00:01:11.195 --> 00:01:13.195
onlara tepki göstermeyi dener.

00:01:13.195 --> 00:01:16.769
Metabolit adı verilen hasar
görmüş ibuprofen molekülleri,

00:01:16.769 --> 00:01:19.837
artık ağrı kesiciler
kadar etkili olmayabilir.

00:01:19.837 --> 00:01:24.396
Bu aşamada ibuprofenin çoğu,
hasar görmeden karaciğere ulaşır.

00:01:24.396 --> 00:01:26.527
Karaciğerin dışındaki
yolculuğuna devam eder,

00:01:26.527 --> 00:01:27.766
damarlardan

00:01:27.766 --> 00:01:30.206
vücudun dolaşım sistemine gider.

00:01:30.206 --> 00:01:32.176
Siz hapı içtikten yarım saat sonra,

00:01:32.176 --> 00:01:36.627
dozun bir kısmı kan dolaşım
sisteminize zaten girmiş olur.

00:01:36.987 --> 00:01:39.698
Bu kan döngüsü, her
uzvu ve organı dolaşır;

00:01:39.698 --> 00:01:43.954
kan, beyin, böbrekler ve
tekrar karaciğer de dâhil.

00:01:44.434 --> 00:01:47.218
Vücutta ağrı tepkisinin
tamamen çalıştığı bir yerle

00:01:47.218 --> 00:01:50.084
karşılaştıkları zaman,
ibuprofen molekülleri,

00:01:50.084 --> 00:01:54.611
bu tepkinin bir parçası olan
belirli hedef moleküllere tutunurlar.

00:01:54.611 --> 00:01:57.681
İbuprofen gibi ağrı kesiciler,
vücudun ağrı sinyali iletmesine

00:01:57.681 --> 00:02:00.859
yardım eden bileşenlerin
üretilmesini engeller.

00:02:00.859 --> 00:02:02.758
Ne kadar çok ilaç molekülü toplanırsa,

00:02:02.758 --> 00:02:05.388
ağrı kesme etkisi de o kadar artar,

00:02:05.388 --> 00:02:08.784
ortalama bir veya iki saat
içinde ise, azami etkisine ulaşır.

00:02:08.784 --> 00:02:11.948
Daha sonra vücut, ortalama
her iki saatte bir yarı yarıya

00:02:11.948 --> 00:02:15.649
azalan kan dozuyla birlikte,
ibuprofeni aktif olarak atmaya başlar.

00:02:16.099 --> 00:02:19.238
İbuprofen molekülleri
hedeften ayrılmaya başladıklarında,

00:02:19.238 --> 00:02:22.638
sistemik kan dolaşımı
onları tekrar taşımaya başlar.

00:02:22.638 --> 00:02:26.412
Tekrar karaciğere dönerler ve ilacın
tamamının diğer küçük bir kısmı da

00:02:26.412 --> 00:02:29.169
böbrekler tarafından idrar yoluyla


00:02:29.169 --> 00:02:32.138
filtrelenen metabolitlere dönüşür.

00:02:32.408 --> 00:02:35.530
Karaciğerleri, vücudunuzu
ve böbreklerinizi dolaşan döngü,

00:02:35.530 --> 00:02:38.220
dakikada bir kan dolaşımı
oranında devam eder

00:02:38.220 --> 00:02:41.988
ve ilaç her döngüde biraz daha
nötrleştirilir ve filtrelenir.

00:02:42.128 --> 00:02:45.570
Bu temel adımlar, ağız yoluyla
aldığınız her ilaç için aynıdır,

00:02:45.570 --> 00:02:47.119
fakat sürecin hızı

00:02:47.119 --> 00:02:50.086
ve kan dolaşımınıza karışan ilaç miktarı,

00:02:50.086 --> 00:02:51.538
ilaca, kişiye

00:02:51.538 --> 00:02:52.456
ve vücuda nasıl

00:02:52.456 --> 00:02:54.459
girdiğine göre değişmektedir.

00:02:54.459 --> 00:02:57.320
İlaç prospektüslerindeki
doz önerileri işe yarayabilir,

00:02:57.320 --> 00:03:00.109
fakat o öneriler, her
tüketiciyi yansıtmayan

00:03:00.109 --> 00:03:02.743
örnek bir kitleye bağlı ortalamalardır.

00:03:02.743 --> 00:03:05.021
Dozu doğru almak da önemlidir.

00:03:05.021 --> 00:03:07.829
Eğer az ise, ilaç
işlevini yerine getiremez.

00:03:07.829 --> 00:03:12.040
Eğer fazla ise, ilaç ve
metabolitleri zehirli olabilir.

00:03:12.040 --> 00:03:13.991
Bu her ilaç için geçerlidir.

00:03:13.991 --> 00:03:18.350
Doğru dozu alması en zor
hasta grubu, çocuklardır.

00:03:18.350 --> 00:03:22.930
Çünkü ilacı işleme biçimleri,
tıpkı vücutları gibi, hızla değişir.

00:03:22.930 --> 00:03:26.629
Örneğin, ilacı nötrleştiren
karaciğer enzimlerinin seviyesi

00:03:26.629 --> 00:03:29.781
bebeklik ve çocukluk döneminde
sıklıkla yükselip alçalır.

00:03:29.781 --> 00:03:32.590
Bu da birçok zorlaştırıcı 
faktörden birisidir.

00:03:32.590 --> 00:03:33.461
Genetik,

00:03:33.461 --> 00:03:34.201
yaş,

00:03:34.201 --> 00:03:34.941
beslenme,

00:03:34.941 --> 00:03:35.685
hastalık

00:03:35.685 --> 00:03:40.240
ve hatta gebelik, vücudun ilacı
işleme verimliliğini etkiler.

00:03:40.550 --> 00:03:45.841
Bir gün, rutin DNA testleri, karaciğer
verimine ve diğer faktörlere göre

00:03:45.841 --> 00:03:49.350
kişiselleştirilmiş uygun ilaç
dozunu belirleyecek olabilir,

00:03:49.350 --> 00:03:50.702
fakat o zamana kadar

00:03:50.702 --> 00:03:52.341
prospektüsü okuyup

00:03:52.341 --> 00:03:54.263
veya doktorunuza
ya da eczacınıza danışıp

00:03:54.263 --> 00:03:58.072
ilacı önerilen zamanlama ile önerilen
miktarda almanız isabet olacaktır.