1
00:00:07,054 --> 00:00:10,208
İbuprofen gibi bir ağrı kesici
içtikten sonra ne olduğunu

2
00:00:10,208 --> 00:00:11,964
hiç merak ettiniz mi?

3
00:00:11,964 --> 00:00:14,972
Boğazınızdan kayıp giden
bir ilaç baş ağrınızı, bel ağrınızı

4
00:00:14,972 --> 00:00:16,054
veya bilek burkulması

5
00:00:16,054 --> 00:00:17,784
ağrınızı geçirebilir.

6
00:00:17,784 --> 00:00:20,743
Fakat ilaç, gitmesi
gereken yere nasıl gidiyor?

7
00:00:20,743 --> 00:00:24,715
Cevabı şu; kan dolaşımınızda
otostop çeker, görevini yapmak için

8
00:00:24,715 --> 00:00:27,445
vücudunuzda bir yarışa
çıkar ve bunu, yabancı maddeleri

9
00:00:27,445 --> 00:00:31,145
etkisiz hâle getirmek ve defetmek
için tasarlanmış organ ve moleküllere

10
00:00:31,145 --> 00:00:33,866
yakalanmadan önce yapar.

11
00:00:33,866 --> 00:00:36,605
Bu süreç, sindirim sisteminizde başlar.

12
00:00:37,025 --> 00:00:40,845
Diyelim ki, ağrıyan bileğiniz
için bir ibuprofen ilacı içtiniz.

13
00:00:40,845 --> 00:00:44,125
Tablet, dakikalar içerisinde
midenizin asitli sıvısı içerisinde

14
00:00:44,125 --> 00:00:45,426
ayrışmaya başlar.

15
00:00:45,676 --> 00:00:48,552
Ayrışan ibuprofen ince
bağırsağa doğru yola çıkar

16
00:00:48,552 --> 00:00:52,706
ve sonra bağırsak duvarından,
bir kan damarları ağına geçer.

17
00:00:53,036 --> 00:00:56,005
Bu kan damarları, kanı ve içerisindeki

18
00:00:56,005 --> 00:00:59,775
her şeyi karaciğere taşıyan
bir damarın içinde beslenirler.

19
00:00:59,775 --> 00:01:02,426
Sonraki adım, karaciğere ulaşmak.

20
00:01:02,426 --> 00:01:07,775
İçerisindeki kan ve ilaç molekülleri
karaciğer kan damarlarında dolaştıkça,

21
00:01:07,775 --> 00:01:11,195
enzimler de ibuprofen moleküllerini
etkisiz hâle getirmek için

22
00:01:11,195 --> 00:01:13,195
onlara tepki göstermeyi dener.

23
00:01:13,195 --> 00:01:16,769
Metabolit adı verilen hasar
görmüş ibuprofen molekülleri,

24
00:01:16,769 --> 00:01:19,837
artık ağrı kesiciler
kadar etkili olmayabilir.

25
00:01:19,837 --> 00:01:24,396
Bu aşamada ibuprofenin çoğu,
hasar görmeden karaciğere ulaşır.

26
00:01:24,396 --> 00:01:26,527
Karaciğerin dışındaki
yolculuğuna devam eder,

27
00:01:26,527 --> 00:01:27,766
damarlardan

28
00:01:27,766 --> 00:01:30,206
vücudun dolaşım sistemine gider.

29
00:01:30,206 --> 00:01:32,176
Siz hapı içtikten yarım saat sonra,

30
00:01:32,176 --> 00:01:36,627
dozun bir kısmı kan dolaşım
sisteminize zaten girmiş olur.

31
00:01:36,987 --> 00:01:39,698
Bu kan döngüsü, her
uzvu ve organı dolaşır;

32
00:01:39,698 --> 00:01:43,954
kan, beyin, böbrekler ve
tekrar karaciğer de dâhil.

33
00:01:44,434 --> 00:01:47,218
Vücutta ağrı tepkisinin
tamamen çalıştığı bir yerle

34
00:01:47,218 --> 00:01:50,084
karşılaştıkları zaman,
ibuprofen molekülleri,

35
00:01:50,084 --> 00:01:54,611
bu tepkinin bir parçası olan
belirli hedef moleküllere tutunurlar.

36
00:01:54,611 --> 00:01:57,681
İbuprofen gibi ağrı kesiciler,
vücudun ağrı sinyali iletmesine

37
00:01:57,681 --> 00:02:00,859
yardım eden bileşenlerin
üretilmesini engeller.

38
00:02:00,859 --> 00:02:02,758
Ne kadar çok ilaç molekülü toplanırsa,

39
00:02:02,758 --> 00:02:05,388
ağrı kesme etkisi de o kadar artar,

40
00:02:05,388 --> 00:02:08,784
ortalama bir veya iki saat
içinde ise, azami etkisine ulaşır.

41
00:02:08,784 --> 00:02:11,948
Daha sonra vücut, ortalama
her iki saatte bir yarı yarıya

42
00:02:11,948 --> 00:02:15,649
azalan kan dozuyla birlikte,
ibuprofeni aktif olarak atmaya başlar.

43
00:02:16,099 --> 00:02:19,238
İbuprofen molekülleri
hedeften ayrılmaya başladıklarında,

44
00:02:19,238 --> 00:02:22,638
sistemik kan dolaşımı
onları tekrar taşımaya başlar.

45
00:02:22,638 --> 00:02:26,412
Tekrar karaciğere dönerler ve ilacın
tamamının diğer küçük bir kısmı da

46
00:02:26,412 --> 00:02:29,169
böbrekler tarafından idrar yoluyla


47
00:02:29,169 --> 00:02:32,138
filtrelenen metabolitlere dönüşür.

48
00:02:32,408 --> 00:02:35,530
Karaciğerleri, vücudunuzu
ve böbreklerinizi dolaşan döngü,

49
00:02:35,530 --> 00:02:38,220
dakikada bir kan dolaşımı
oranında devam eder

50
00:02:38,220 --> 00:02:41,988
ve ilaç her döngüde biraz daha
nötrleştirilir ve filtrelenir.

51
00:02:42,128 --> 00:02:45,570
Bu temel adımlar, ağız yoluyla
aldığınız her ilaç için aynıdır,

52
00:02:45,570 --> 00:02:47,119
fakat sürecin hızı

53
00:02:47,119 --> 00:02:50,086
ve kan dolaşımınıza karışan ilaç miktarı,

54
00:02:50,086 --> 00:02:51,538
ilaca, kişiye

55
00:02:51,538 --> 00:02:52,456
ve vücuda nasıl

56
00:02:52,456 --> 00:02:54,459
girdiğine göre değişmektedir.

57
00:02:54,459 --> 00:02:57,320
İlaç prospektüslerindeki
doz önerileri işe yarayabilir,

58
00:02:57,320 --> 00:03:00,109
fakat o öneriler, her
tüketiciyi yansıtmayan

59
00:03:00,109 --> 00:03:02,743
örnek bir kitleye bağlı ortalamalardır.

60
00:03:02,743 --> 00:03:05,021
Dozu doğru almak da önemlidir.

61
00:03:05,021 --> 00:03:07,829
Eğer az ise, ilaç
işlevini yerine getiremez.

62
00:03:07,829 --> 00:03:12,040
Eğer fazla ise, ilaç ve
metabolitleri zehirli olabilir.

63
00:03:12,040 --> 00:03:13,991
Bu her ilaç için geçerlidir.

64
00:03:13,991 --> 00:03:18,350
Doğru dozu alması en zor
hasta grubu, çocuklardır.

65
00:03:18,350 --> 00:03:22,930
Çünkü ilacı işleme biçimleri,
tıpkı vücutları gibi, hızla değişir.

66
00:03:22,930 --> 00:03:26,629
Örneğin, ilacı nötrleştiren
karaciğer enzimlerinin seviyesi

67
00:03:26,629 --> 00:03:29,781
bebeklik ve çocukluk döneminde
sıklıkla yükselip alçalır.

68
00:03:29,781 --> 00:03:32,590
Bu da birçok zorlaştırıcı 
faktörden birisidir.

69
00:03:32,590 --> 00:03:33,461
Genetik,

70
00:03:33,461 --> 00:03:34,201
yaş,

71
00:03:34,201 --> 00:03:34,941
beslenme,

72
00:03:34,941 --> 00:03:35,685
hastalık

73
00:03:35,685 --> 00:03:40,240
ve hatta gebelik, vücudun ilacı
işleme verimliliğini etkiler.

74
00:03:40,550 --> 00:03:45,841
Bir gün, rutin DNA testleri, karaciğer
verimine ve diğer faktörlere göre

75
00:03:45,841 --> 00:03:49,350
kişiselleştirilmiş uygun ilaç
dozunu belirleyecek olabilir,

76
00:03:49,350 --> 00:03:50,702
fakat o zamana kadar

77
00:03:50,702 --> 00:03:52,341
prospektüsü okuyup

78
00:03:52,341 --> 00:03:54,263
veya doktorunuza
ya da eczacınıza danışıp

79
00:03:54,263 --> 00:03:58,072
ilacı önerilen zamanlama ile önerilen
miktarda almanız isabet olacaktır.