WEBVTT

00:00:01.890 --> 00:00:03.820
Bu videoda hüceyrələr
haqqında danışacağıq.

00:00:03.820 --> 00:00:07.480
Belə bir hüceyrənin
aksiyon potensialını

00:00:07.480 --> 00:00:09.090
çəkəcəyəm.

00:00:09.090 --> 00:00:12.620
Qrafikdə həm zamanı,
həm də millivoltları

00:00:12.620 --> 00:00:14.990
göstərək.

00:00:14.990 --> 00:00:18.890
Bura müsbət, bura isə
mənfidir.

00:00:18.890 --> 00:00:22.770
SA düyünündəki nəbzi
tənzimləyən hüceyrələrdən

00:00:22.770 --> 00:00:25.600
danışacağıq

00:00:25.600 --> 00:00:28.000
Bu, SA düyünündəki aksiyon
potensialıdır və

00:00:28.000 --> 00:00:31.740
bildiyimiz kimi, mənfidə
başlayır və yavaş-yavaş artır.

00:00:31.740 --> 00:00:34.170
Bunun səbəbi natriumun
hüceyrəyə

00:00:34.170 --> 00:00:36.690
sızmasıdır.

00:00:36.690 --> 00:00:40.970
Burda başqa ionlar
da var, amma əsas natriumdur.

00:00:40.970 --> 00:00:42.830
Aksiyon potensialı
yavaş-yavaş artır.

00:00:42.830 --> 00:00:45.200
Bu çəkdiyim alt
sərhədə qədər gedir.

00:00:45.200 --> 00:00:46.900
Bəs bu aşağı sərhəd nə üçündür?

00:00:46.900 --> 00:00:50.480
Bu qırıq-qırıq xətt ilə
göstərdiyim sərhəd kalsium

00:00:50.480 --> 00:00:52.830
kanallarının açılmağa başladığı
nöqtəni

00:00:52.830 --> 00:00:54.530
ifadə edir.

00:00:54.530 --> 00:00:56.600
Kanallar açılır və hüceyrə
nəticədə hüceyrə

00:00:56.600 --> 00:00:58.166
daha da müsbətləşir.

00:00:58.166 --> 00:00:59.540
Onsuz da müsbət yöndə

00:00:59.540 --> 00:01:01.360
gedirdi, indi daha
müsbətləşmiş oldu.

00:01:01.360 --> 00:01:03.740
Təxminən bu nöqtəyə
gəlib çatır.

00:01:03.740 --> 00:01:07.680
Bu nöqtəyə çatdıqda
voltaj qapılı kalsium

00:01:07.680 --> 00:01:10.230
kanalları bağlanır və
kalium kanalları açılır.

00:01:10.230 --> 00:01:11.890
Nəticədə membranda repolyarizasiya

00:01:11.890 --> 00:01:15.810
baş verir.

00:01:15.810 --> 00:01:18.590
Hələ ki 3 mərhələdən, yəni
fazadan danışdıq.

00:01:18.590 --> 00:01:22.180
Bura faza 4,

00:01:22.180 --> 00:01:24.750
bura faza 0, bura isə
faza 1-dir.

00:01:24.750 --> 00:01:28.010
Dediyim üç faza bunlardır.

00:01:28.010 --> 00:01:30.010
İndi daha dərindən
düşünək.

00:01:30.010 --> 00:01:33.205
Bu çəkdiyim

00:01:33.205 --> 00:01:35.080
bir ürək döyüntüsünü

00:01:35.080 --> 00:01:37.420
təmsil etsin.

00:01:37.420 --> 00:01:39.030
Bunu davam etdirmək

00:01:39.030 --> 00:01:41.817
istəsəm, gərək ardınca
buna bənzəyən şəkillər çəkim.

00:01:41.817 --> 00:01:43.650
Hər biri bir ürək döyüntüsünü

00:01:43.650 --> 00:01:46.275
təmsil

00:01:46.275 --> 00:01:48.770
edir.

00:01:48.770 --> 00:01:51.786
Tutaq ki, 2-3 dəqiqə
döyünmüş

00:01:51.786 --> 00:01:53.160
bir ürəyin ritmini

00:01:53.160 --> 00:01:56.870
analiz edirik.
Ard-arda düzülmüş çoxlu aksiyon

00:01:56.870 --> 00:01:59.650
potensialı var, bu
cür görünür.

00:01:59.650 --> 00:02:02.600
Bəs bu ürək döyüntüsünü

00:02:02.600 --> 00:02:05.080
qısaltmaq istəsəm,
qurtarması lazım olan

00:02:05.080 --> 00:02:07.780
yerin əvəzinə burada bitirsəm,
nə olar?

00:02:07.780 --> 00:02:11.140
Bu hal faza 4-dəki aksiyon
potensialına təsir edər.

00:02:11.140 --> 00:02:16.520
Başqa sözlə,
ürək döyüntüsü sürətlənər.

00:02:16.520 --> 00:02:18.150
Bəs bu, nəyə
təsir edər?

00:02:18.150 --> 00:02:20.358
Ürək döyüntülərinin
ard-arda düzülməsi, hər

00:02:20.358 --> 00:02:22.840
bir ürək döyüntüsünün daha
sürətli olması deməkdir.

00:02:22.840 --> 00:02:25.145
Növbəti ürək döyüntüsü

00:02:25.145 --> 00:02:27.530
daha tez başlayar

00:02:27.530 --> 00:02:30.910
və daha tez qurtarar.

00:02:30.910 --> 00:02:34.650
Nəticədə nə

00:02:34.650 --> 00:02:36.700
olacaq?

00:02:36.700 --> 00:02:38.380
Bir dəqiqənin

00:02:38.380 --> 00:02:39.847
sonunda

00:02:39.847 --> 00:02:41.430
daha çox ürək döyüntüsü

00:02:41.430 --> 00:02:44.210
ilə qarşılaşacağıq.

00:02:44.210 --> 00:02:47.110
Ürək döyüntüləri nə qədər
qısa olarsa, ürəyin ritmi də

00:02:47.110 --> 00:02:50.010
o qədər sürətli olar.

00:02:50.010 --> 00:02:53.542
Qısacası, nəbz sürətlənir.

00:02:53.542 --> 00:02:55.000
Bu, əslində çox vacibdir.

00:02:55.000 --> 00:02:57.820
Çünki ürəyin ritmi barədə
tez-tez düşünürük,

00:02:57.820 --> 00:02:59.720
amma hər bir
ürək döyüntüsünün

00:02:59.720 --> 00:03:01.840
nə demək olduğunu
heç fikirləşmirik.

00:03:01.840 --> 00:03:04.710
Belə bir halda, hər ürək
döyüntüsü daha sürətli olur.

00:03:04.710 --> 00:03:06.940
Bəs bunun əksi olsa,
necə olar?

00:03:06.940 --> 00:03:09.080
Tutaq ki, bu xətti 
uzadırıq. Bu halda

00:03:09.080 --> 00:03:11.760
ürək döyüntüsü
daha çox çəkir.

00:03:11.760 --> 00:03:13.670
Ürək döyüntüsünün
daha uzunmüddətli

00:03:13.670 --> 00:03:15.360
olması bir dəqiqədə
daha az

00:03:15.360 --> 00:03:19.510
ürək döyüntüsünün
olmağı deməkdir.

00:03:19.510 --> 00:03:21.010
Yəni,

00:03:21.010 --> 00:03:23.840
nəbz yavaşlayır.

00:03:23.840 --> 00:03:28.120
Belə çıxır ki, ürəyin
ritmini dəyişdirmək

00:03:28.120 --> 00:03:31.890
elə ürək döyüntüsünün müddətini

00:03:31.890 --> 00:03:35.310
dəyişdirmək deməkdir.

00:03:35.310 --> 00:03:37.770
Bu da çox vacibdir.

00:03:37.770 --> 00:03:39.670
İndi bir az da irəli
gedək və

00:03:39.670 --> 00:03:42.360
xəyali təcrübə edək.
Təsəvvür edək ki,

00:03:42.360 --> 00:03:45.760
bu nöqtə saniyənin

00:03:45.760 --> 00:03:47.780
onda biridir.

00:03:47.780 --> 00:03:50.540
Dəqiqliklə onda bir olmaya
bilər, amma biz

00:03:50.540 --> 00:03:52.670
elə olduğunu düşünək.

00:03:52.670 --> 00:03:54.505
Tam bu nöqtədə ikən, yəni
saniyənin

00:03:56.340 --> 00:03:59.820
onda biri qədər vaxt keçdikdə
hüceyrəyə nə olacaq?

00:03:59.820 --> 00:04:01.130
Gəlin bir az yer açaq və

00:04:01.130 --> 00:04:04.520
hüceyrənin saniyənin onda birində

00:04:04.520 --> 00:04:07.690
necə görünəcəyini çəkərək göstərək.

00:04:07.690 --> 00:04:11.920
Ürək ritmini
tənzimləyən

00:04:11.920 --> 00:04:14.990
pacemaker hüceyrəmizdə
saniyənin onda birində nə

00:04:14.990 --> 00:04:17.070
baş verdiyinə baxaq.

00:04:17.070 --> 00:04:19.180
Hüceyrəni belə

00:04:19.180 --> 00:04:21.160
qaralama kimi çəkirəm.

00:04:21.160 --> 00:04:26.100
Hüceyrənin içinə

00:04:26.100 --> 00:04:27.100
sızan ionları çəkək.

00:04:28.295 --> 00:04:29.295
Dediyimiz kimi, əsas

00:04:30.490 --> 00:04:32.845
natrium

00:04:32.845 --> 00:04:35.960
hüceyrəyə sızır.

00:04:35.960 --> 00:04:39.180
Bunlardan hüceyrəmizin içinə szan
bir neçəsini

00:04:39.180 --> 00:04:42.172
çəkək.

00:04:42.172 --> 00:04:43.880
Təbii ki, hüceyrəyə təkcə

00:04:43.880 --> 00:04:46.330
natrium yox, başqa

00:04:46.330 --> 00:04:48.480
ionlar da

00:04:48.480 --> 00:04:50.700
sızır.
Natriumun əsas ion olduğunu,

00:04:50.700 --> 00:04:55.510
yəni bu hüceyrənin daha çox
natiruma qarşı

00:04:55.510 --> 00:04:59.410
keçirici olduğunu bilirik.
Amma kalsium da hüceyrəyə və kalium

00:04:59.410 --> 00:05:00.560
da çölə sıza bilər

00:05:00.560 --> 00:05:03.830


00:05:03.830 --> 00:05:05.710


00:05:05.710 --> 00:05:10.730


00:05:10.730 --> 00:05:14.350


00:05:14.350 --> 00:05:16.366


00:05:16.366 --> 00:05:17.990


00:05:17.990 --> 00:05:22.620


00:05:22.620 --> 00:05:25.100


00:05:25.100 --> 00:05:30.800


00:05:30.800 --> 00:05:33.490


00:05:33.490 --> 00:05:37.760


00:05:37.760 --> 00:05:40.370


00:05:43.650 --> 00:05:49.290


00:05:49.290 --> 00:05:50.960


00:05:50.960 --> 00:05:55.130


00:05:55.130 --> 00:05:56.970


00:05:59.820 --> 00:06:03.740


00:06:03.740 --> 00:06:06.580


00:06:06.580 --> 00:06:08.850


00:06:08.850 --> 00:06:11.550


00:06:11.550 --> 00:06:15.200


00:06:15.200 --> 00:06:17.540


00:06:17.540 --> 00:06:21.255


00:06:21.255 --> 00:06:22.630


00:06:22.630 --> 00:06:24.800


00:06:24.800 --> 00:06:27.290


00:06:27.290 --> 00:06:32.050


00:06:32.050 --> 00:06:38.010


00:06:38.010 --> 00:06:40.850


00:06:44.530 --> 00:06:49.230


00:06:49.230 --> 00:06:56.100


00:06:56.100 --> 00:06:58.660


00:06:58.660 --> 00:06:59.460


00:06:59.460 --> 00:07:03.450


00:07:03.450 --> 00:07:05.010


00:07:05.010 --> 00:07:06.510


00:07:06.510 --> 00:07:09.330


00:07:09.330 --> 00:07:11.810


00:07:11.810 --> 00:07:14.850


00:07:14.850 --> 00:07:17.280


00:07:17.280 --> 00:07:20.290


00:07:20.290 --> 00:07:23.642


00:07:23.642 --> 00:07:25.100


00:07:25.100 --> 00:07:28.210


00:07:28.210 --> 00:07:31.160


00:07:31.160 --> 00:07:34.610


00:07:34.610 --> 00:07:38.380


00:07:38.380 --> 00:07:40.140


00:07:40.140 --> 00:07:42.410


00:07:42.410 --> 00:07:43.420


00:07:43.420 --> 00:07:46.990


00:07:46.990 --> 00:07:49.080


00:07:49.080 --> 00:07:53.340


00:07:53.340 --> 00:07:56.030


00:07:56.030 --> 00:07:59.310


00:07:59.310 --> 00:08:02.150


00:08:02.150 --> 00:08:04.240


00:08:04.240 --> 00:08:07.390


00:08:07.390 --> 00:08:10.480


00:08:10.480 --> 00:08:12.120


00:08:12.120 --> 00:08:15.940


00:08:15.940 --> 00:08:19.690


00:08:19.690 --> 00:08:21.800


00:08:21.800 --> 00:08:24.764


00:08:24.764 --> 00:08:26.930


00:08:26.930 --> 00:08:29.860


00:08:29.860 --> 00:08:35.350


00:08:35.350 --> 00:08:37.980


00:08:37.980 --> 00:08:41.654


00:08:41.654 --> 00:08:45.290


00:08:45.290 --> 00:08:47.870


00:08:47.870 --> 00:08:50.640


00:08:50.640 --> 00:08:53.270


00:08:53.270 --> 00:08:57.910


00:08:57.910 --> 00:09:00.630


00:09:00.630 --> 00:09:02.827


00:09:02.827 --> 00:09:04.660


00:09:04.660 --> 00:09:07.620


00:09:07.620 --> 00:09:08.560


00:09:08.560 --> 00:09:10.719


00:09:10.719 --> 00:09:12.510


00:09:12.510 --> 00:09:14.885


00:09:14.885 --> 00:09:19.800


00:09:19.800 --> 00:09:23.835


00:09:23.835 --> 00:09:26.790


00:09:26.790 --> 00:09:28.590


00:09:28.590 --> 00:09:33.390


00:09:33.390 --> 00:09:37.670


00:09:37.670 --> 00:09:41.240


00:09:41.240 --> 00:09:43.860


00:09:43.860 --> 00:09:47.570


00:09:47.570 --> 00:09:49.840


00:09:49.840 --> 00:09:51.560


00:09:51.560 --> 00:09:54.240


00:09:54.240 --> 00:09:55.900


00:09:55.900 --> 00:09:59.290


00:09:59.290 --> 00:10:02.340


00:10:02.340 --> 00:10:05.080


00:10:05.080 --> 00:10:07.680


00:10:07.680 --> 00:10:10.140


00:10:10.140 --> 00:10:12.990


00:10:12.990 --> 00:10:15.110


00:10:15.110 --> 00:10:19.050


00:10:19.050 --> 00:10:22.157


00:10:22.157 --> 00:10:24.240


00:10:24.240 --> 00:10:25.720


00:10:25.720 --> 00:10:28.870


00:10:28.870 --> 00:10:32.200


00:10:32.200 --> 00:10:34.830


00:10:34.830 --> 00:10:37.280


00:10:37.280 --> 00:10:38.780


00:10:38.780 --> 00:10:40.810


00:10:40.810 --> 00:10:43.470


00:10:43.470 --> 00:10:47.920


00:10:47.920 --> 00:10:51.736


00:10:51.736 --> 00:10:53.360


00:10:53.360 --> 00:10:59.160


00:10:59.160 --> 00:11:03.010


00:11:03.010 --> 00:11:04.000


00:11:04.000 --> 00:11:05.730


00:11:05.730 --> 00:11:07.660


00:11:07.660 --> 00:11:10.930


00:11:10.930 --> 00:11:14.200


00:11:14.200 --> 00:11:17.030


00:11:17.030 --> 00:11:21.090


00:11:21.090 --> 00:11:23.810


00:11:23.810 --> 00:11:25.430


00:11:25.430 --> 00:11:29.840


00:11:29.840 --> 00:11:32.740


00:11:32.740 --> 00:11:35.920


00:11:35.920 --> 00:11:38.310


00:11:38.310 --> 00:11:42.230


00:11:42.230 --> 00:11:45.530


00:11:45.530 --> 00:11:48.710


00:11:48.710 --> 00:11:51.060


00:11:51.060 --> 00:11:54.390


00:11:54.390 --> 00:11:55.170


00:11:55.170 --> 00:11:58.855


00:11:58.855 --> 00:12:02.580