0:00:13.709,0:00:18.242
26% trên phiếu báo cáo quốc gia,

0:00:18.338,0:00:22.336
là phần trăm học sinh lớp 12[br]tại Mỹ

0:00:22.336,0:00:23.336
giỏi toán.

0:00:23.336,0:00:27.279
Ở Mỹ, ta tự hào chính mình [br]là một cường quốc.

0:00:27.279,0:00:31.575
Nhưng 26% có khiến bạn [br]thấy mình đặc biệt?

0:00:32.363,0:00:37.254
Hãy giơ tay nếu bạn nghĩ [br]là một quốc gia ta cần làm tốt hơn nữa.

0:00:38.874,0:00:40.574
Tôi đồng ý với bạn.

0:00:40.706,0:00:44.644
Ta đều cần toán học, nhưng sao[br]bọn trẻ lại hoang mang vì nó?

0:00:44.644,0:00:49.043
Hay do chỉ 26% người bẩm sinh[br]đã giỏi toán,

0:00:49.043,0:00:51.451
trong khi 74% thì không?

0:00:51.821,0:00:54.377
Sau khi tiếp xúc với hàng ngàn[br]em nhỏ, có thể kết luận

0:00:54.377,0:00:56.963
điều đó là không hề đúng.

0:00:56.963,0:00:58.589
Trẻ em không hiểu toán[br]

0:00:58.589,0:01:02.943
vì ta dạy toán như một môn học[br]"phi nhân văn".

0:01:03.094,0:01:05.818
Nhưng nếu ta khiến toán học[br]nhân văn hơn,

0:01:05.818,0:01:07.878
nó sẽ lại có ý nghĩa.

0:01:07.878,0:01:09.823
Có lẽ bạn đang thắc mắc:

0:01:09.823,0:01:12.093
"Toán học đã từng[br]có tính nhân văn à?"

0:01:12.093,0:01:13.803
Hãy nghĩ về nó.

0:01:13.803,0:01:15.087
(Tiếng cười)

0:01:15.087,0:01:18.981
Toán là ngôn ngữ của loài người, [br]giống như tiếng Anh, Tây Ban Nha

0:01:18.981,0:01:19.821
hay Trung Quốc,

0:01:19.821,0:01:22.986
bởi nó giúp con người giao tiếp [br]với nhau.

0:01:23.646,0:01:26.716
Từ xa xưa, con người đã cần ngôn ngữ[br]toán học

0:01:26.716,0:01:29.820
để giao dịch, xây dựng các di tích,

0:01:29.820,0:01:32.069
và đo đạc ruộng đất để trồng trọt.

0:01:32.809,0:01:36.993
Khái niệm toán học như [br]một ngôn ngữ là không hề mới.

0:01:37.213,0:01:39.369
Một triết học gia vĩ đại đã từng nói:

0:01:39.369,0:01:43.902
"Những quy luật của tạo hóa [br]được viết bằng ngôn ngữ toán học."

0:01:44.322,0:01:47.585
Bạn thấy đó, đến cả Galileo [br]cũng đồng ý với tôi.

0:01:47.615,0:01:48.941
(Tiếng cười)

0:01:48.941,0:01:50.347
Nhưng đâu đó,

0:01:50.347,0:01:52.275
ta đã lấy đi ngôn ngữ [br]của toán học,

0:01:52.275,0:01:54.390
ngôn ngữ miêu tả thế giới thật[br]quanh ta,

0:01:54.390,0:01:57.542
và ta đã trừu tượng hóa nó[br]đến mức không còn nhận ra.

0:01:57.542,0:01:59.583
Đó là lý do khiến trẻ con bối rối.

0:01:59.583,0:02:01.823
Hãy để tôi giải thích.

0:02:01.843,0:02:05.763
Hãy đọc câu giả thuyết toán lớp 3[br]ở California này

0:02:05.763,0:02:08.802
để xem nó có dễ hiểu [br]với một đứa trẻ tám tuổi không.

0:02:08.802,0:02:13.151
"Phân số 1/b miêu tả một lượng [br]được hình thành bởi một phần

0:02:13.151,0:02:16.340
và toàn bộ phần đó được chia [br]thành nhiều phần bằng nhau."

0:02:16.340,0:02:18.124
Phân số a/b được hiểu là

0:02:18.124,0:02:22.218
số lượng được tạo thành[br]bởi a phần có kích thước 1/b."

0:02:22.218,0:02:23.462
(Tiếng cười)

0:02:23.462,0:02:26.542
Nếu bạn đưa định nghĩa này[br]cho một đứa trẻ tám tuổi,

0:02:26.542,0:02:29.551
bạn có thể sẽ nhận được [br]phản ứng như sau.

0:02:29.862,0:02:31.802
(Tiếng cười)

0:02:33.092,0:02:37.652
Đối với một chuyên gia toán học,[br]thì giả thuyết này rất dễ hiểu,

0:02:37.912,0:02:41.571
nhưng với một đứa trẻ,[br]nó như một cực hình vậy.

0:02:42.151,0:02:44.344
Tôi đặc biệt chọn ví dụ này [br]bởi phân số

0:02:44.344,0:02:49.834
là tiền đề cho đại số, lượng giác [br]và cả các phép tính.

0:02:49.934,0:02:53.357
Nên nếu không hiểu phân số[br]từ bậc tiểu học và trung học cơ sở,

0:02:53.357,0:02:56.710
bọn trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn[br]khi lên trung học phổ thông.

0:02:56.790,0:03:03.117
Nhưng có cách nào để phân số[br]đơn giản và dễ hiểu cho các em?

0:03:03.887,0:03:04.953
Có đó!

0:03:04.953,0:03:07.419
Hãy nhớ rằng toán học [br]là một ngôn ngữ nên dùng nó

0:03:07.419,0:03:09.969
có ích cho bạn.

0:03:09.969,0:03:13.753
Ví dụ, khi tôi dạy học sinh lớp năm[br]cách cộng, trừ phân số,

0:03:13.823,0:03:17.177
Tôi bắt đầu với bài học [br]"những quả táo + những quả táo".

0:03:17.298,0:03:21.046
Đầu tiên tôi hỏi, [br]"1 quả táo cộng 1 quả táo bằng bao nhiêu?"

0:03:21.046,0:03:24.727
Bọn trẻ thường sẽ trả lời là 2,[br]đó là đáp án đúng.

0:03:25.057,0:03:28.379
Hãy khiến các em vận dụng từ ngữ[br]vì toán là một ngôn ngữ.

0:03:28.379,0:03:31.237
Vậy nên, không chỉ bằng 2,[br]mà là 2 quả táo.

0:03:32.007,0:03:35.506
Tiếp theo,[br]3 cái bút chì cộng 2 cái bút chì.

0:03:35.706,0:03:38.803
Các bạn đều biết cộng chúng với nhau [br]ta được nhiều cây bút

0:03:38.993,0:03:41.433
Vậy bạn sẽ có bao nhiêu [br]cây bút chì?

0:03:41.433,0:03:43.149
Khán giả: 5 cây bút chì.

0:03:43.149,0:03:44.846
5 cây bút chì là chính xác.

0:03:44.846,0:03:47.933
Và chìa khóa chính là [br]thêm từ ngữ vào.

0:03:48.360,0:03:51.508
Có lần, tôi thử dạy cháu gái[br]năm tuổi của mình theo cách này.

0:03:51.508,0:03:53.255
Sau khi cô bé cộng số bút chì,

0:03:53.255,0:03:58.738
tôi hỏi, [br]"4 tỷ cộng 1 tỷ bằng bao nhiêu?"

0:03:58.738,0:04:01.626
Cô tôi tình cờ nghe được,[br]nên trách tôi,

0:04:01.626,0:04:03.996
"Cháu điên hả?[br]Con bé mới học mẫu giáo!

0:04:03.996,0:04:07.579
Làm sao nó biết được[br]4 tỷ cộng 1 tỷ chứ?!"

0:04:07.579,0:04:09.105
(Tiếng cười)

0:04:09.105,0:04:13.513
Không bỏ cuộc, tính toán xong,[br]nó ngẩng lên và nói:

0:04:13.513,0:04:14.711
"5 tỷ?"

0:04:15.651,0:04:18.475
Tôi nói: "Đúng rồi, là 5 tỷ."

0:04:18.475,0:04:19.943
Cô tôi chỉ lắc đầu và cười

0:04:19.943,0:04:23.390
vì cô không hề trông đợi điều đó[br]từ một đứa trẻ năm tuổi.

0:04:23.840,0:04:26.367
Tất cả những gì bạn cần làm[br]là tiếp cận với ngôn ngữ

0:04:26.367,0:04:30.335
và toán học sẽ trở nên tự nhiên [br]và dễ hiểu.

0:04:30.708,0:04:32.168
Rồi tôi hỏi cô bé một câu

0:04:32.168,0:04:36.158
mà những đứa trẻ mẫu giáo [br]không hề biết:

0:04:36.158,0:04:39.319
"1/3 cộng 1/3 bằng bao nhiêu?"

0:04:39.459,0:04:42.828
Ngay lập tức cô bé trả lời: "2/3."

0:04:43.558,0:04:46.797
Nếu bạn đang thắc mắc[br]làm sao con bé có thể tính được

0:04:46.797,0:04:50.076
khi còn chưa biết tử số, [br]mẫu số là gì?

0:04:50.076,0:04:53.870
Bạn thấy đó, con bé [br]không bận tâm tử số hay mẫu số,

0:04:53.870,0:04:57.204
mà nghĩ vấn đề theo hướng này.

0:04:57.204,0:05:03.914
Con bé cộng 1 quả táo với [br]1 quả táo để suy ra 1/3 cộng 1/3.

0:05:04.654,0:05:07.888
Đến cả một bé mẫu giáo[br]cũng có thể cộng phân số,

0:05:07.888,0:05:12.357
bạn nên tin rằng tất cả[br]học sinh lớp 5 đều có thể làm được.

0:05:12.677,0:05:15.418
(Vỗ tay)

0:05:18.728,0:05:22.723
Tôi hỏi đùa cô bé một câu đại số[br]trung học phổ thông:

0:05:23.333,0:05:26.723
7x bình phương cộng [br]2x bình phương bằng bao nhiêu?

0:05:27.123,0:05:31.489
Và cô bé năm tuổi này[br]lại trả lời đúng: "9 x bình phương."

0:05:31.979,0:05:36.041
Cô bé còn không cần bất kỳ [br]quy tắc số mũ nào để tính.

0:05:36.651,0:05:40.696
Vậy nên khi có người nói rằng[br]ta giỏi toán bẩm sinh hay không

0:05:40.826,0:05:42.514
đều không đúng.

0:05:42.614,0:05:44.579
Toán là một ngôn ngữ của nhân loại,

0:05:44.579,0:05:47.714
nên chúng ta đều có khả năng[br]hiểu được nó.

0:05:48.604,0:05:49.859
(Tiếng cười)

0:05:51.079,0:05:54.184
Ta cần tiếp cận ngôn ngữ toán học [br]ngay lập tức

0:05:54.184,0:05:57.773
bởi quá nhiều em nhỏ mất căn bản[br]và hoang mang vì toán học

0:05:57.773,0:06:00.347
điều đó không nên xảy ra!

0:06:00.557,0:06:02.751
Tôi từng dạy một học sinh [br]phổ thông rất nản

0:06:02.751,0:06:05.737
khi không thể qua môn đại số

0:06:05.737,0:06:10.258
vì cô bé chỉ biết làm phép nhân [br]khoảng 44%.

0:06:10.948,0:06:16.170
Tôi nói, "Giống như em muốn đọc [br]mà chỉ biết 44% bảng chữ cái vậy.

0:06:16.170,0:06:17.923
Nó kìm hãm em lại."

0:06:17.923,0:06:20.932
Cô bé không hiểu các ước số [br]hay cách giải phương trình,

0:06:21.758,0:06:22.758
và sợ giải toán.

0:06:23.585,0:06:27.976
Dẫn đến việc thiếu tự tin [br]vào bản thân.

0:06:28.246,0:06:31.098
Tôi nói: "Ta phải bắt đầu với phép nhân

0:06:31.098,0:06:35.211
vì một khi em hiểu,[br]mọi thứ sẽ dễ dàng hơn nhiều,

0:06:35.211,0:06:38.579
giống như có được vé chơi tất cả [br]trò chơi ở Disneyland vậy."

0:06:38.579,0:06:39.442
(Tiếng cười)

0:06:39.442,0:06:40.750
"Em nghĩ thế nào?"

0:06:41.130,0:06:43.548
Cô bé đáp: "Vâng ạ."

0:06:44.188,0:06:46.439
Cô bé học bảng cửu chương[br]một cách có hệ thống

0:06:46.439,0:06:47.439
suốt bốn tuần.

0:06:47.439,0:06:52.100
Ngay cả trong phép nhân[br]cũng ẩn chứa ngôn ngữ.

0:06:52.500,0:06:55.632
Bạn sẽ ngạc nhiên biết bao nhiêu[br]đứa trẻ không nhận ra 7 nhân 3

0:06:55.632,0:07:01.977
còn được nói cách khác là[br]"7 lần" của 3,

0:07:01.977,0:07:05.542
có nghĩa là cộng bảy lần số 3 [br]với nhau.

0:07:06.392,0:07:08.487
Khi bọn trẻ nhìn theo cách này,

0:07:08.487,0:07:12.057
chúng sẽ nhanh chóng nhận ra[br]việc cộng nhiều

0:07:12.057,0:07:13.703
rất chậm,

0:07:13.772,0:07:20.032
nên sẽ sẵn lòng nhớ rằng[br]kết quả bảy lần của 3 là 21.

0:07:20.872,0:07:23.792
Đứng trước việc có thể bị đuổi học

0:07:23.792,0:07:27.982
thì việc tự tin làm tính nhân

0:07:27.982,0:07:29.682
là một bước ngoặt với cô bé.

0:07:29.682,0:07:33.497
Vì đó là lần đầu tiên cô bé [br]có thể tập trung giải quyết vấn đề

0:07:33.497,0:07:36.019
thay vì chỉ đếm trên ngón tay.

0:07:36.479,0:07:38.389
Tôi biết cô bé đã lội ngược dòng

0:07:38.389,0:07:41.926
khi tính được hai năm thuê ô tô,

0:07:41.996,0:07:47.984
với chi phí hàng tháng là $445[br]thì bạn sẽ phải trả tổng là $10,680,

0:07:48.484,0:07:51.355
rồi cô bé nhìn tôi không tán thành[br]và nói:

0:07:51.355,0:07:54.276
"Thầy Polisoc, như thế thì đắt quá!"

0:07:54.276,0:07:56.511
(Tiếng cười)

0:07:57.841,0:08:02.376
Khoảnh khắc đó, toán học [br]không còn làm khó được cô ấy,

0:08:02.376,0:08:05.979
người đã dùng toán để [br]giải quyết vấn đề

0:08:05.979,0:08:08.379
như một người trưởng thành,[br]có trách nhiệm,

0:08:09.699,0:08:12.839
Là một giáo viên, nhiệm vụ [br]của tôi là thử thách học sinh

0:08:12.839,0:08:13.839
để vươn cao hơn,

0:08:13.839,0:08:17.189
và tôi cũng muốn thử thách [br]các bạn.

0:08:18.199,0:08:22.781
Đất nước chúng ta đang mắc kẹt [br]ở con số 26%,

0:08:23.101,0:08:26.001
tôi thách thức bạn hãy đẩy [br]con số đó lên cao nữa.

0:08:26.264,0:08:28.855
Điều này rất quan trọng vì [br]tư duy toán học

0:08:28.855,0:08:31.175
không chỉ giúp xây dựng lớp trẻ,

0:08:31.175,0:08:36.625
mà con cái ta còn cần nó[br]để tưởng tượng và kiến tạo tương lai.

0:08:37.165,0:08:40.266
Đương đầu với thử thách này[br]có thể chỉ đơn giản

0:08:40.266,0:08:42.746
như cộng nhiều quả táo.

0:08:42.746,0:08:46.196
Nếu ta chắc chắn dạy toán [br]như một một ngôn ngữ nhân loại

0:08:46.196,0:08:49.341
thì ta sẽ chinh phục được nó sớm,[br]thay vì quá muộn.

0:08:49.581,0:08:50.961
Xin cảm ơn!

0:08:50.991,0:08:52.631
(Vỗ tay)