WEBVTT

00:00:00.887 --> 00:00:03.283
Ben bir sanatçı ve mühendisim.

00:00:03.307 --> 00:00:09.081
Son zamanlarda, sık sık teknolojinin
gerçeği algılama biçimimize

00:00:09.105 --> 00:00:11.146
nasıl aracılık ettiğini düşünüyorum.

00:00:11.653 --> 00:00:16.293
Bu, çok görünmez
ve incelikli bir biçimde gerçekleşiyor.

00:00:17.260 --> 00:00:20.906
Teknoloji, kendisini dünyadaki
esas tecrübe olarak maskeleyerek

00:00:20.930 --> 00:00:24.741
gerçeklik algımızı
biçimlendirmek üzere tasarlanmıştır.

00:00:25.430 --> 00:00:30.116
Sonuç olarak, bunun gerçekleşmesine karşı

00:00:30.140 --> 00:00:32.325
bilinçsiz ve habersiz hâle geliyoruz.

NOTE Paragraph

00:00:33.360 --> 00:00:35.848
Örneğin çoğu zaman taktığım
gözlükleri ele alalım.

00:00:35.872 --> 00:00:39.896
Çevremdekileri tecrübe etme biçimimin
bir parçası hâline geldiler.

00:00:40.352 --> 00:00:43.850
Onlar benim için
sürekli gerçeği çerçevelese bile

00:00:43.850 --> 00:00:45.951
onları nadiren fark ediyorum.

00:00:46.447 --> 00:00:50.463
Bahsettiğim teknoloji de
aynı şey üzerine tasarlandı.

00:00:50.487 --> 00:00:52.925
Gördüğümüzü ve düşündüğümüzü değiştirmek

00:00:52.949 --> 00:00:54.709
ama fark edilmemek.

NOTE Paragraph

00:00:56.293 --> 00:01:02.331
Sadece camlarının kirlenmesi
ya da reçetemin değişmesi gibi

00:01:02.355 --> 00:01:05.869
dikkatimi çekecek şeyler olduğunda
gözlüklerimi fark ediyorum.

00:01:06.481 --> 00:01:11.089
Böylece kendime sordum "Bir sanatçı olarak
haberler, organizasyonlar,

00:01:11.113 --> 00:01:14.575
sosyal medya platformları,
reklamlar ve arama motorları gibi

00:01:14.575 --> 00:01:19.755
dijital medyanın gerçekliğimizi
şekillendirme yollarına

00:01:19.779 --> 00:01:23.930
aynı şekilde dikkat çekmek için
ne yapabilirim?"

00:01:24.798 --> 00:01:29.570
Dünyaya bakış açımızı yabancılaştırmamıza

00:01:29.594 --> 00:01:33.160
ve sorgulamamıza yardımcı olacak

00:01:33.184 --> 00:01:35.304
bir dizi algısal makine yarattım.

NOTE Paragraph

00:01:36.859 --> 00:01:39.222
Mesela bugünlerde çoğumuz

00:01:39.222 --> 00:01:45.409
kendimizinkinden farklı fikirlere karşı
alerjik bir reaksiyon gösteriyoruz.

00:01:45.945 --> 00:01:51.601
Bu tür zihinsel alerji geliştirdiğimizin
farkında olmayabiliriz.

00:01:52.596 --> 00:01:58.239
Bu yüzden kırmızı renge karşı
yapay alerji oluşturan bir kask yaptım.

00:01:58.263 --> 00:02:02.236
Bu kaskı giydiğiniz zaman,
kırmızı renkleri daha büyük göstererek

00:02:02.236 --> 00:02:04.020
aşırı duyarlılık durumunu uyarır.

00:02:04.730 --> 00:02:08.288
Bu kaskın Nocebo
ve Placebo adında iki modu var.

00:02:09.272 --> 00:02:14.629
Nocebo modunda bu kask,
duyusal hiperalerji deneyimini oluşturur.

00:02:14.653 --> 00:02:17.360
Kırmızıyı ne zaman görsem kırmızı büyür.

00:02:18.062 --> 00:02:21.593
Bu, sosyal medyanın
amplifikasyon etkisine benzer;

00:02:21.617 --> 00:02:24.214
sizi rahatsız eden bir şeye baktığınızda

00:02:24.238 --> 00:02:27.166
benzer düşüncelere
sahip insanlarla beraber olmaya

00:02:27.190 --> 00:02:29.944
ve mesajlar, esprili fotoğraflar
paylaşmaya yönelir

00:02:29.944 --> 00:02:32.274
fakat sonra daha sinirli hâle gelirsiniz.

00:02:32.274 --> 00:02:35.936
Bazen, önemsiz bir tartışma büyür

00:02:35.960 --> 00:02:38.361
ve olay çığırından çıkar.

00:02:39.038 --> 00:02:43.558
Belki de bu yüzden
öfke politikası içinde yaşıyoruzdur.

00:02:44.756 --> 00:02:48.171
Placebo modu ise bu alerji için
yapay bir tedavi görevi görür.

00:02:48.575 --> 00:02:50.867
Bu modda kırmızıyı gördüğünüzde
kırmızı küçülür.

00:02:51.617 --> 00:02:54.492
Dijital medyadaki bir yatıştırıcı gibi.

00:02:54.516 --> 00:02:57.415
Farklı görüşlere sahip insanlarla
karşılaştığımızda

00:02:57.439 --> 00:02:58.916
onları takip etmeyi bırakırız,

00:02:58.940 --> 00:03:01.688
onları akışımızdan atarız.

00:03:02.343 --> 00:03:05.546
Bu buluş alerjiden uzak durarak
onu tedavi eder.

00:03:05.570 --> 00:03:10.117
Fakat kasıtlı olarak
karşıt görüşleri görmezden gelmek,

00:03:10.141 --> 00:03:14.197
insan topluluğunu aşırı parçalanmış
ve ayrılmış hâle getirir.

NOTE Paragraph

00:03:15.343 --> 00:03:18.292
Kask içindeki cihaz,
gerçeği yeniden şekillendirir

00:03:18.292 --> 00:03:20.062
ve artırılmış gerçeklik yaratmak için

00:03:20.062 --> 00:03:23.451
bu yeniden şekillendirilmiş gerçeği
bir dizi lens ile gözümüze yansıtır.

00:03:23.935 --> 00:03:28.717
Kırmızı rengi seçtim
çünkü yoğun ve duygulu,

00:03:28.741 --> 00:03:31.739
görünürlüğü yüksek ve politik.

00:03:32.350 --> 00:03:35.273
Ya son Amerikan başkanlığı
seçim haritasına

00:03:35.273 --> 00:03:37.539
kask ile bir bakış atarsak?

NOTE Paragraph

00:03:37.539 --> 00:03:38.547
(Kahkaha)

NOTE Paragraph

00:03:38.547 --> 00:03:42.544
Bir Demokrat veya Cumhuriyetçi olmanızın
fark etmediğini görürsünüz.

00:03:42.568 --> 00:03:46.557
Çünkü uzlaşmak, algılarımızı değiştirir.

00:03:46.581 --> 00:03:49.714
Alerji, her iki tarafta da mevcuttur.

NOTE Paragraph

00:03:51.068 --> 00:03:54.041
Dijital medyada, her gün gördüklerimiz
genelde uzlaşmalıdır

00:03:54.041 --> 00:03:57.424
ama aynı zamanda
aralarında küçük farklar vardır.

00:03:57.758 --> 00:03:59.753
Eğer bunun farkında olmazsak

00:03:59.777 --> 00:04:05.182
birçok türden zihinsel alerjiye karşı 
savunmasız olmaya devam edeceğiz.

NOTE Paragraph

00:04:06.900 --> 00:04:10.180
Algımız, yalnızca kimliğimizin değil

00:04:10.180 --> 00:04:15.148
aynı zamanda sosyal medyada
bir değer zincirinin parçası.

00:04:15.992 --> 00:04:19.567
Görsel alanımız
öylesine çok bilgiyle dolu ki

00:04:19.591 --> 00:04:25.103
algımız, gayrimenkul değeri olan
bir emtia hâline geldi.

00:04:26.035 --> 00:04:29.564
Tasarımlar, bilinçsiz ön yargılarımızı
sömürmek için kullanılıyor,

00:04:29.588 --> 00:04:32.828
algoritmalar fikrimizi onaylayan
fikirleri destekliyor

00:04:32.828 --> 00:04:36.303
böylelikle bakış açımızın
en küçük alanı bile

00:04:36.303 --> 00:04:39.009
reklam satmak için sömürgeleştiriliyor.

00:04:39.402 --> 00:04:43.419
Mesela bu küçük kırmızı nokta
bildirimlerinizde belirdiğine

00:04:43.443 --> 00:04:47.687
büyüyor, genişliyor
ve aklınızda devasa hâle geliyor.

NOTE Paragraph

00:04:48.571 --> 00:04:51.932
Gözlük camlarımı biraz kirletmenin
ya da onları değiştirmenin

00:04:51.956 --> 00:04:56.624
ve başka bir proje fikri ortaya çıkarmanın
yollarını düşünmeye başladım.

00:04:57.423 --> 00:04:59.793
Bunun kavramsal olduğunu aklınızda tutun.

00:04:59.793 --> 00:05:01.324
Bu gerçek bir ürün değil.

00:05:01.686 --> 00:05:03.685
Bu, genelde görmezden geldiğimiz şeyleri

00:05:03.685 --> 00:05:08.115
fark etmemize yardımcı olacak
bir internet tarayıcısı yazılım eki.

00:05:08.709 --> 00:05:12.479
Kask gibi, bu yazılım eki de
gerçekliği yeniden şekillendirir

00:05:12.503 --> 00:05:15.980
fakat bu sefer direkt olarak
dijital medyayı şekillendirecek.

00:05:17.066 --> 00:05:20.222
Bu ek, gizli filtrelenmiş
sesleri haykırıyor.

00:05:20.222 --> 00:05:23.872
Fark etmeniz gereken şey buradaki gibi,
şimdi daha büyük ve canlı olacak,

00:05:24.302 --> 00:05:28.695
cinsiyet ön yargısı hakkındaki bu hikâye
birçok kedinin arasında öne çıkarılmıştır.

NOTE Paragraph

00:05:28.695 --> 00:05:30.716
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:05:30.740 --> 00:05:35.914
Bu ek, bir algoritma tarafından
sağlamlaştırılmış şeyleri seyreltebilir.

00:05:36.608 --> 00:05:41.381
Bu yorum bölümündeki gibi,
aynı düşünen birçok insan var.

00:05:42.071 --> 00:05:44.980
Bu uyumlu ek onların yorumlarını
çok küçük hâle getiriyor.

NOTE Paragraph

00:05:45.005 --> 00:05:46.013
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:05:46.037 --> 00:05:51.288
Ekranlarındaki piksel miktarı

00:05:51.312 --> 00:05:55.866
konuşmaya kattıkları
asıl değer ile orantılı.

NOTE Paragraph

00:05:55.890 --> 00:05:57.832
(Kahkaha)

NOTE Paragraph

00:05:59.345 --> 00:06:02.976
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:06:04.919 --> 00:06:08.980
Bu ek, aynı zamanda
görsel alanımızın gerçek emlak değerini

00:06:09.004 --> 00:06:12.460
ve algımızın ne kadar
metalaştırıldığını gösteriyor.

00:06:12.912 --> 00:06:17.001
Reklam engelleyicilerden farklı olarak
internette gördüğünüz her reklam için

00:06:17.001 --> 00:06:20.428
ne kadar para kazanıyor
olmanız gerektiğini gösteriyor.

NOTE Paragraph

00:06:20.452 --> 00:06:21.697
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:06:22.356 --> 00:06:27.329
Gerçeklik ve ticari gerçekliğin arasında 
bir savaş alanında yaşıyoruz.

00:06:27.329 --> 00:06:32.415
Bu yüzden bu ekin bir sonraki versiyonu
bu ticari gerçekliği ortadan kaldırabilir

00:06:32.439 --> 00:06:35.238
ve her şeyi gerçekte olduğu
şekliyle gösterir.

NOTE Paragraph

00:06:35.262 --> 00:06:37.053
(Kahkaha)

NOTE Paragraph

00:06:38.335 --> 00:06:41.964
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:06:43.179 --> 00:06:46.791
Bu olayın kaç farklı yöne gidebileceğini
hayal edebilirsiniz.

00:06:46.815 --> 00:06:49.022
İnanın bana, eğer bu ürün gerçek olacaksa

00:06:49.022 --> 00:06:51.229
riskin ne kadar fazla olduğunu biliyorum.

00:06:52.006 --> 00:06:56.429
Bu buluşu, algımızı eğitip
ön yargıları elemek için

00:06:56.429 --> 00:06:58.806
iyi niyetlerle yarattım.

00:06:58.830 --> 00:07:02.558
Fakat aynı yaklaşım,
kötü niyetlerle de kullanılabilir.

00:07:02.582 --> 00:07:05.787
Örneğin kamusal anlatıyı
kontrol etmek için

00:07:05.811 --> 00:07:07.937
vatandaşları bir ek yüklemeye
zorlamak gibi.

00:07:08.768 --> 00:07:11.505
Bunu, başka bir
ara buluculuk katmanı olmadan

00:07:11.529 --> 00:07:14.684
adil ve kişisel yapmak oldukça zor.

NOTE Paragraph

00:07:15.933 --> 00:07:18.595
Peki bunların bizim için anlamı nedir?

00:07:19.230 --> 00:07:22.963
Teknoloji bu izolasyonu yaratıyor olsa da

00:07:22.987 --> 00:07:26.589
biz bunu, var olan modeli yıkıp
onun ötesine geçerek

00:07:26.613 --> 00:07:29.860
dünyayı tekrar bağlı hâle
getirmek için kullanabiliriz.

00:07:30.508 --> 00:07:33.846
Bu teknolojilerle nasıl
arayüz kurabileceğimizi keşfederek

00:07:33.870 --> 00:07:39.055
makineye benzeyen
rutin davranışlarımızın dışına çıkabilir

00:07:39.079 --> 00:07:41.819
ve nihayet ikisi arasında
ortak bir zemin bulabiliriz.

NOTE Paragraph

00:07:42.915 --> 00:07:44.774
Teknoloji asla tarafsız değildir.

00:07:45.191 --> 00:07:48.210
Bir bağlam sağlar
ve gerçekliği çerçeveler.

00:07:48.234 --> 00:07:51.122
Bu, sorunun ve çözümün bir parçası.

00:07:51.624 --> 00:07:54.814
Bunu, kör noktalarımızı ortaya çıkarmak

00:07:54.814 --> 00:07:57.577
ve algımızı yeniden
eğitmek için kullanabiliriz.

00:07:57.577 --> 00:08:01.582
Sonuç olarak birbirimizi
nasıl gördüğümüzü seçebiliriz.

NOTE Paragraph

00:08:01.902 --> 00:08:03.083
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:08:03.107 --> 00:08:05.792
(Alkış)