1
00:00:00,887 --> 00:00:03,283
Ben bir sanatçı ve mühendisim.

2
00:00:03,307 --> 00:00:09,081
Son zamanlarda, sık sık teknolojinin
gerçeği algılama biçimimize

3
00:00:09,105 --> 00:00:11,146
nasıl aracılık ettiğini düşünüyorum.

4
00:00:11,653 --> 00:00:16,293
Bu, çok görünmez
ve incelikli bir biçimde gerçekleşiyor.

5
00:00:17,260 --> 00:00:20,906
Teknoloji, kendisini dünyadaki
esas tecrübe olarak maskeleyerek

6
00:00:20,930 --> 00:00:24,741
gerçeklik algımızı
biçimlendirmek üzere tasarlanmıştır.

7
00:00:25,430 --> 00:00:30,116
Sonuç olarak, bunun gerçekleşmesine karşı

8
00:00:30,140 --> 00:00:32,325
bilinçsiz ve habersiz hâle geliyoruz.

9
00:00:33,360 --> 00:00:35,848
Örneğin çoğu zaman taktığım
gözlükleri ele alalım.

10
00:00:35,872 --> 00:00:39,896
Çevremdekileri tecrübe etme biçimimin
bir parçası hâline geldiler.

11
00:00:40,352 --> 00:00:43,850
Onlar benim için
sürekli gerçeği çerçevelese bile

12
00:00:43,850 --> 00:00:45,951
onları nadiren fark ediyorum.

13
00:00:46,447 --> 00:00:50,463
Bahsettiğim teknoloji de
aynı şey üzerine tasarlandı.

14
00:00:50,487 --> 00:00:52,925
Gördüğümüzü ve düşündüğümüzü değiştirmek

15
00:00:52,949 --> 00:00:54,709
ama fark edilmemek.

16
00:00:56,293 --> 00:01:02,331
Sadece camlarının kirlenmesi
ya da reçetemin değişmesi gibi

17
00:01:02,355 --> 00:01:05,869
dikkatimi çekecek şeyler olduğunda
gözlüklerimi fark ediyorum.

18
00:01:06,481 --> 00:01:11,089
Böylece kendime sordum "Bir sanatçı olarak
haberler, organizasyonlar,

19
00:01:11,113 --> 00:01:14,575
sosyal medya platformları,
reklamlar ve arama motorları gibi

20
00:01:14,575 --> 00:01:19,755
dijital medyanın gerçekliğimizi
şekillendirme yollarına

21
00:01:19,779 --> 00:01:23,930
aynı şekilde dikkat çekmek için
ne yapabilirim?"

22
00:01:24,798 --> 00:01:29,570
Dünyaya bakış açımızı yabancılaştırmamıza

23
00:01:29,594 --> 00:01:33,160
ve sorgulamamıza yardımcı olacak

24
00:01:33,184 --> 00:01:35,304
bir dizi algısal makine yarattım.

25
00:01:36,859 --> 00:01:39,222
Mesela bugünlerde çoğumuz

26
00:01:39,222 --> 00:01:45,409
kendimizinkinden farklı fikirlere karşı
alerjik bir reaksiyon gösteriyoruz.

27
00:01:45,945 --> 00:01:51,601
Bu tür zihinsel alerji geliştirdiğimizin
farkında olmayabiliriz.

28
00:01:52,596 --> 00:01:58,239
Bu yüzden kırmızı renge karşı
yapay alerji oluşturan bir kask yaptım.

29
00:01:58,263 --> 00:02:02,236
Bu kaskı giydiğiniz zaman,
kırmızı renkleri daha büyük göstererek

30
00:02:02,236 --> 00:02:04,020
aşırı duyarlılık durumunu uyarır.

31
00:02:04,730 --> 00:02:08,288
Bu kaskın Nocebo
ve Placebo adında iki modu var.

32
00:02:09,272 --> 00:02:14,629
Nocebo modunda bu kask,
duyusal hiperalerji deneyimini oluşturur.

33
00:02:14,653 --> 00:02:17,360
Kırmızıyı ne zaman görsem kırmızı büyür.

34
00:02:18,062 --> 00:02:21,593
Bu, sosyal medyanın
amplifikasyon etkisine benzer;

35
00:02:21,617 --> 00:02:24,214
sizi rahatsız eden bir şeye baktığınızda

36
00:02:24,238 --> 00:02:27,166
benzer düşüncelere
sahip insanlarla beraber olmaya

37
00:02:27,190 --> 00:02:29,944
ve mesajlar, esprili fotoğraflar
paylaşmaya yönelir

38
00:02:29,944 --> 00:02:32,274
fakat sonra daha sinirli hâle gelirsiniz.

39
00:02:32,274 --> 00:02:35,936
Bazen, önemsiz bir tartışma büyür

40
00:02:35,960 --> 00:02:38,361
ve olay çığırından çıkar.

41
00:02:39,038 --> 00:02:43,558
Belki de bu yüzden
öfke politikası içinde yaşıyoruzdur.

42
00:02:44,756 --> 00:02:48,171
Placebo modu ise bu alerji için
yapay bir tedavi görevi görür.

43
00:02:48,575 --> 00:02:50,867
Bu modda kırmızıyı gördüğünüzde
kırmızı küçülür.

44
00:02:51,617 --> 00:02:54,492
Dijital medyadaki bir yatıştırıcı gibi.

45
00:02:54,516 --> 00:02:57,415
Farklı görüşlere sahip insanlarla
karşılaştığımızda

46
00:02:57,439 --> 00:02:58,916
onları takip etmeyi bırakırız,

47
00:02:58,940 --> 00:03:01,688
onları akışımızdan atarız.

48
00:03:02,343 --> 00:03:05,546
Bu buluş alerjiden uzak durarak
onu tedavi eder.

49
00:03:05,570 --> 00:03:10,117
Fakat kasıtlı olarak
karşıt görüşleri görmezden gelmek,

50
00:03:10,141 --> 00:03:14,197
insan topluluğunu aşırı parçalanmış
ve ayrılmış hâle getirir.

51
00:03:15,343 --> 00:03:18,292
Kask içindeki cihaz,
gerçeği yeniden şekillendirir

52
00:03:18,292 --> 00:03:20,062
ve artırılmış gerçeklik yaratmak için

53
00:03:20,062 --> 00:03:23,451
bu yeniden şekillendirilmiş gerçeği
bir dizi lens ile gözümüze yansıtır.

54
00:03:23,935 --> 00:03:28,717
Kırmızı rengi seçtim
çünkü yoğun ve duygulu,

55
00:03:28,741 --> 00:03:31,739
görünürlüğü yüksek ve politik.

56
00:03:32,350 --> 00:03:35,273
Ya son Amerikan başkanlığı
seçim haritasına

57
00:03:35,273 --> 00:03:37,539
kask ile bir bakış atarsak?

58
00:03:37,539 --> 00:03:38,547
(Kahkaha)

59
00:03:38,547 --> 00:03:42,544
Bir Demokrat veya Cumhuriyetçi olmanızın
fark etmediğini görürsünüz.

60
00:03:42,568 --> 00:03:46,557
Çünkü uzlaşmak, algılarımızı değiştirir.

61
00:03:46,581 --> 00:03:49,714
Alerji, her iki tarafta da mevcuttur.

62
00:03:51,068 --> 00:03:54,041
Dijital medyada, her gün gördüklerimiz
genelde uzlaşmalıdır

63
00:03:54,041 --> 00:03:57,424
ama aynı zamanda
aralarında küçük farklar vardır.

64
00:03:57,758 --> 00:03:59,753
Eğer bunun farkında olmazsak

65
00:03:59,777 --> 00:04:05,182
birçok türden zihinsel alerjiye karşı 
savunmasız olmaya devam edeceğiz.

66
00:04:06,900 --> 00:04:10,180
Algımız, yalnızca kimliğimizin değil

67
00:04:10,180 --> 00:04:15,148
aynı zamanda sosyal medyada
bir değer zincirinin parçası.

68
00:04:15,992 --> 00:04:19,567
Görsel alanımız
öylesine çok bilgiyle dolu ki

69
00:04:19,591 --> 00:04:25,103
algımız, gayrimenkul değeri olan
bir emtia hâline geldi.

70
00:04:26,035 --> 00:04:29,564
Tasarımlar, bilinçsiz ön yargılarımızı
sömürmek için kullanılıyor,

71
00:04:29,588 --> 00:04:32,828
algoritmalar fikrimizi onaylayan
fikirleri destekliyor

72
00:04:32,828 --> 00:04:36,303
böylelikle bakış açımızın
en küçük alanı bile

73
00:04:36,303 --> 00:04:39,009
reklam satmak için sömürgeleştiriliyor.

74
00:04:39,402 --> 00:04:43,419
Mesela bu küçük kırmızı nokta
bildirimlerinizde belirdiğine

75
00:04:43,443 --> 00:04:47,687
büyüyor, genişliyor
ve aklınızda devasa hâle geliyor.

76
00:04:48,571 --> 00:04:51,932
Gözlük camlarımı biraz kirletmenin
ya da onları değiştirmenin

77
00:04:51,956 --> 00:04:56,624
ve başka bir proje fikri ortaya çıkarmanın
yollarını düşünmeye başladım.

78
00:04:57,423 --> 00:04:59,793
Bunun kavramsal olduğunu aklınızda tutun.

79
00:04:59,793 --> 00:05:01,324
Bu gerçek bir ürün değil.

80
00:05:01,686 --> 00:05:03,685
Bu, genelde görmezden geldiğimiz şeyleri

81
00:05:03,685 --> 00:05:08,115
fark etmemize yardımcı olacak
bir internet tarayıcısı yazılım eki.

82
00:05:08,709 --> 00:05:12,479
Kask gibi, bu yazılım eki de
gerçekliği yeniden şekillendirir

83
00:05:12,503 --> 00:05:15,980
fakat bu sefer direkt olarak
dijital medyayı şekillendirecek.

84
00:05:17,066 --> 00:05:20,222
Bu ek, gizli filtrelenmiş
sesleri haykırıyor.

85
00:05:20,222 --> 00:05:23,872
Fark etmeniz gereken şey buradaki gibi,
şimdi daha büyük ve canlı olacak,

86
00:05:24,302 --> 00:05:28,695
cinsiyet ön yargısı hakkındaki bu hikâye
birçok kedinin arasında öne çıkarılmıştır.

87
00:05:28,695 --> 00:05:30,716
(Gülüşme)

88
00:05:30,740 --> 00:05:35,914
Bu ek, bir algoritma tarafından
sağlamlaştırılmış şeyleri seyreltebilir.

89
00:05:36,608 --> 00:05:41,381
Bu yorum bölümündeki gibi,
aynı düşünen birçok insan var.

90
00:05:42,071 --> 00:05:44,980
Bu uyumlu ek onların yorumlarını
çok küçük hâle getiriyor.

91
00:05:45,005 --> 00:05:46,013
(Gülüşme)

92
00:05:46,037 --> 00:05:51,288
Ekranlarındaki piksel miktarı

93
00:05:51,312 --> 00:05:55,866
konuşmaya kattıkları
asıl değer ile orantılı.

94
00:05:55,890 --> 00:05:57,832
(Kahkaha)

95
00:05:59,345 --> 00:06:02,976
(Alkış)

96
00:06:04,919 --> 00:06:08,980
Bu ek, aynı zamanda
görsel alanımızın gerçek emlak değerini

97
00:06:09,004 --> 00:06:12,460
ve algımızın ne kadar
metalaştırıldığını gösteriyor.

98
00:06:12,912 --> 00:06:17,001
Reklam engelleyicilerden farklı olarak
internette gördüğünüz her reklam için

99
00:06:17,001 --> 00:06:20,428
ne kadar para kazanıyor
olmanız gerektiğini gösteriyor.

100
00:06:20,452 --> 00:06:21,697
(Gülüşme)

101
00:06:22,356 --> 00:06:27,329
Gerçeklik ve ticari gerçekliğin arasında 
bir savaş alanında yaşıyoruz.

102
00:06:27,329 --> 00:06:32,415
Bu yüzden bu ekin bir sonraki versiyonu
bu ticari gerçekliği ortadan kaldırabilir

103
00:06:32,439 --> 00:06:35,238
ve her şeyi gerçekte olduğu
şekliyle gösterir.

104
00:06:35,262 --> 00:06:37,053
(Kahkaha)

105
00:06:38,335 --> 00:06:41,964
(Alkış)

106
00:06:43,179 --> 00:06:46,791
Bu olayın kaç farklı yöne gidebileceğini
hayal edebilirsiniz.

107
00:06:46,815 --> 00:06:49,022
İnanın bana, eğer bu ürün gerçek olacaksa

108
00:06:49,022 --> 00:06:51,229
riskin ne kadar fazla olduğunu biliyorum.

109
00:06:52,006 --> 00:06:56,429
Bu buluşu, algımızı eğitip
ön yargıları elemek için

110
00:06:56,429 --> 00:06:58,806
iyi niyetlerle yarattım.

111
00:06:58,830 --> 00:07:02,558
Fakat aynı yaklaşım,
kötü niyetlerle de kullanılabilir.

112
00:07:02,582 --> 00:07:05,787
Örneğin kamusal anlatıyı
kontrol etmek için

113
00:07:05,811 --> 00:07:07,937
vatandaşları bir ek yüklemeye
zorlamak gibi.

114
00:07:08,768 --> 00:07:11,505
Bunu, başka bir
ara buluculuk katmanı olmadan

115
00:07:11,529 --> 00:07:14,684
adil ve kişisel yapmak oldukça zor.

116
00:07:15,933 --> 00:07:18,595
Peki bunların bizim için anlamı nedir?

117
00:07:19,230 --> 00:07:22,963
Teknoloji bu izolasyonu yaratıyor olsa da

118
00:07:22,987 --> 00:07:26,589
biz bunu, var olan modeli yıkıp
onun ötesine geçerek

119
00:07:26,613 --> 00:07:29,860
dünyayı tekrar bağlı hâle
getirmek için kullanabiliriz.

120
00:07:30,508 --> 00:07:33,846
Bu teknolojilerle nasıl
arayüz kurabileceğimizi keşfederek

121
00:07:33,870 --> 00:07:39,055
makineye benzeyen
rutin davranışlarımızın dışına çıkabilir

122
00:07:39,079 --> 00:07:41,819
ve nihayet ikisi arasında
ortak bir zemin bulabiliriz.

123
00:07:42,915 --> 00:07:44,774
Teknoloji asla tarafsız değildir.

124
00:07:45,191 --> 00:07:48,210
Bir bağlam sağlar
ve gerçekliği çerçeveler.

125
00:07:48,234 --> 00:07:51,122
Bu, sorunun ve çözümün bir parçası.

126
00:07:51,624 --> 00:07:54,814
Bunu, kör noktalarımızı ortaya çıkarmak

127
00:07:54,814 --> 00:07:57,577
ve algımızı yeniden
eğitmek için kullanabiliriz.

128
00:07:57,577 --> 00:08:01,582
Sonuç olarak birbirimizi
nasıl gördüğümüzü seçebiliriz.

129
00:08:01,902 --> 00:08:03,083
Teşekkürler.

130
00:08:03,107 --> 00:08:05,792
(Alkış)